A ummi cazin ah kal

Jesuh Cu Zeitik Ah Dah A Chuah?

Jesuh Cu Zeitik Ah Dah A Chuah?

Baibal chimmi

Jesuh Khrih cu mah ni, mah thla ah a chuak tiah langhtermi Baibal ah a um lo. Cherhchanmi cauk cheukhat ah hitin a langhter:

  • “Khrih a chuah ni taktak cu hngalh a si lo.”—New Catholic Encyclopedia.

  • “Khrih a chuah ni cu fiang tein hngalh a si lo.”—Encyclopedia of Early Christianity.

‘Jesuh cu zeitikah dah a chuah?’ timi biahalnak i a phi cu Baibal ah direct in a um lo nain Jesuh a chuah laite ah a cangmi thil pahnih a um. Mah thil sining kha zoh in mi tampi nih Jesuh cu December 25 ah a chuah lo tiah an ti.

Khuasik caan ah a si lo

  1. Min thlaknak. Jesuh a chuah hlanah Caesar Augustus nih “ram chung i a ummi vialte nih milu relnak caah nan min nan i thla dih lai” tiah nawl a chuah. Cucaah mikip nih “anmahle an khua cio ah” kal in min an i thlak a hau. An khua cio i an kir ṭhan tikah zarhkhat asiloah mah nak tam an rau kho. (Luka 2:1-3) Ngunkhuai kholhnak le ralkap tlaknak ti bantuk caah bawmtu a si nakhnga cutin nawl a chuahmi a si kho men. Mi pawl nih cu bantuk kongkau ruangah khual tlawn kha an duh lo. Cucaah Augustus nih a ukmi mi pawl kha khuasik caan ah hramhram in khual tlawnter in an thinhun dingin cun a tuah theng lai lo.

  2. Tuu. “An tuurun a zohkhenh i ramlak i a riakmi” tuukhal pawl an um. (Luka 2:8) Tuurun pawl cu “Lanhtak Puai [March thla donghlei] a phak hlan zarhkhat” in November thla lai tiang hrawng ramlak ah an um tiah cauk pakhat (Daily Life in the Time of Jesus) nih a ti. Hitin a ti chap: “Tuurun pawl cu khuasik caan ah cungkhuh a ummi thlam tangah an um. Asinain tuukhal pawl cu ramlak ah an um tiah Thawngṭha cauk nih a ti caah khuasik caan ah Christmas puai an tuahmi hi hmaan dawh a si lo.”

Khuasik thla thawk

Jesuh a thih nithla AD 33, ṭhal caan, Nisan 14, Lanhtak Puai in hnulei ah kan rel ṭhan ahcun Jesuh zeitik ah dah a chuah ti kha hngalh khawh a si. (Johan 19:14-16) Kum thum le cheu a raumi phungchim rian a thawk lioah Jesus cu kum 30 hrawng a si. Cucaah Jesuh cu BC 2, khuasik thla thawk ah a chuak.—Luka 3:23.

Christmas Puai kha zeicah December 25 ah an tuah?

Jesuh Khrih cu December 25 ah a chuak timi langhtertu a um lo nain zeicah mah ni ah Christmas puai an tuah? Encyclopædia Britannica ningin biaknaklei hruaitu hna nih khuasik thla i ni a tawi bik caan ah “siasal a biami Rom mi hna nih tuahmi ‘teinak a hmu pengmi nika pathian chuah ni puai’ he khahter” dingin mah ni kha an thimmi a si. The Encyclopedia Americana ningin “a hmaan lomi biaknak in Khrihfa biaknak ah a rak lutmi hna caah cohlan a fawi deuh nakhnga” cutin an tuahmi a si tiah Baibal lei mifim tampi nih an zumh.