Jesuh a chuah hnuah a sin i a va tlawngmi hna kha a laar ngaimi Christmas phungphai ahcun “mifim pathum” asiloah “siangpahrang pathum” in langhter an si nain Baibal nih cun cutin a langhter lo. (Matthai 2:1) Mah canah Thawngṭha cauk ṭialtu Matthai nih Jesuh sin a tlawngmi hna kong a ṭial tikah Greek biafang ma’goi kha a hman. Mah biafang nih arfi zohthiammi hna le khuachia thiamnak a ngeimi hna kha a sawh duhmi a si. a Baibal lehnak tampi zong nih “arfi zohthiammi” asiloah “khuachia thiamnak a ngeimi” b ti in an leh.

•  “Mifim hna” cu pa zeizat dah an si?

•  “Mifim hna” cu siangpahrang an si maw?

•  “Mifim hna” i an min cu ahodah an si?

•  “Mifim hna” cu Jesuh sinah zeitik ah dah an va tlawn?

•  “Mifim hna” kha Pathian nih Bethlehem “arfi” hnu zulh dingin a fial hna maw?

 “Mifim hna” cu pa zeizat dah an si?

Baibal nih mah kong cu a langhter lo, asinain pa zeizat dah an si timi kong he aa tlaiin ruahnak tampi a um. Encyclopedia Britannica cauk nih hitin a ti: “Nichuahlei phungphai ahcun 12 an si tiah an ti. Nitlaklei phungphai ahcun laksawng pathum a simi ‘sui, frankinsens zihmui le mura zihmui’ (Matthai 2:11) cungah i hngat in mifim pathum an si tiah an ti.”

 “Mifim hna” cu siangpahrang an si maw?

Christmas phungphai ahcun mah mifim hna kha siangpahrang in an langhter hna, asinain Baibal nih cun cutin a langhter lo. Encyclopedia Britannica cauk nih Jesuh a chuah in kum za leng a rauh hnuah mi nih Jesuh chuah ni he aa tlaiin phungphai pawl an chap chih i “mah mifim hna cu siangpahrang an si tiah an hun chim” tiin a langhter.

 “Mifim hna” i an min cu ahodah an si?

Baibal nih arfi zohthiammi hna i an min kha a langhter lo. The International Standard Bible Encyclopedia cauk nih “annih kha tuanbia min (tahchunhnak ah, Gaspar, Melchior le Balthasar) pek dingin an i zuam” tiah a ti.

 “Mifim hna” cu Jesuh sinah zeitik ah dah an va tlawn?

Arfi zohthiammi hna cu Jesuh a chuah in thla tampi hnuah an va tlawnmi a si men lai. Zeicatiah Jesuh thah a duhmi Siangpahrang Herod nih kumhnih le kumhnih tang ngakchiapa pawl thah dingin nawl a rak pek hna. Mah cu arfi zohthiammi hna nih an chimmi bia cungah i hngat in a tuakmi a si.—Matthai 2:16.

Arfi zohthiammi hna nih Jesuh kha a chuah zan ah an va tlawnmi a si lo. Baibal nih hitin a ti: “Inn chungah khan an vung lut i ngakchia kha a nu Mari sinah cun an vung hmuh.” (Matthai 2:11) Mah nih Jesuh te chungkhar cu inn pakhat ah an um cang ti kha a langhter, cun Jesuh zong caw rawl einak kuang chungah an thlimmi bawhte a si ti lo.—Luka 2:16.

 “Mifim hna” kha Pathian nih Bethlehem “arfi” hnu zulh dingin a fial hna maw?

Pathian nih Bethlehem arfi kha a chuahter i arfi zohthiammi hna kha Jesuh sinah lam a hruai hna tiah mi cheukhat nih an zumh. Cutin a si khawh lonak a ruang kha zohhmanh hna u sih.

• Arfi tiah ruahmi a ceumi nih arfi zohthiammi hna kha Jerusalem lei ah kal hmasa dingin lam a hruai hna. Baibal nih hitin a ti: “Arfi zohthiammi hna kha nichuahlei in Jerusalem khua ah khan an ra i, ‘Judah siangpahrang a si lai dingmi ngakchia a chuakmi cu khuazei ah dah a um? A arfi nichuahlei in a chuah kha kan hmuh i amah biak awkah cun atu hi kan ra.’”—Matthai 2:1, 2.

• Arfi zohthiammi hna kha Bethlehem ah kal dingin lamhruainak a pemi hna cu arfi a si lo, Siangpahrang Herod a si. Herod nih amah dotu “Judah siangpahrang” kong a theih tikah biakammi Khrih a chuah lainak hmun kha a hlathlai. (Matthai 2:3-6) Bethlehem ah a chuak lai ti a hngalh tikah arfi zohthiammi hna kha Bethlehem ah kal in ngakchia kha va zoh awkah a fial hna, cun a sinah rak kir ṭhan in a kong chimh ṭhan ding zongin a fial hna.

  Cucaah arfi zohthiammi hna cu Bethlehem lei ah an kal. Baibal nih hitin a ti: “Siangpahrang nih a ti hna bang cun an kal; cun nichuahlei ah an rak hmuh cangmi arfi kha a lang ṭhan i an hmaiah a kal i ngakchia umnak cungah cun a dir.”—Matthai 2:9.

• Mah “arfi” ruangah Jesuh cu thah a rak si deng i sualnak a ngei lomi a dang ngakchia tampi zong thah an rak si. Arfi zohthiammi hna cu Bethlehem in an chuah tikah Herod sinah kir ṭhan ti lo dingin Pathian nih ralrin a pek hna.—Matthai 2:12.

Herod nih zeitindah a rak lehrulh? Baibal nih hitin a ti: “Herod nih nichuahlei mifim hna nih an ka hlen, ti kha a hngalh tikah a thin a hung ngaingai. Arfi a chuahnak kong nichuahlei mifim hna nih an chimning khan a caan cu a tuak i Bethlehem khua le a pawngkam i a ummi khua hna chung i ngakchiapa kumhnih ri in a tanglei paoh kha thah dih hna awkah nawlbia a pek hna.” (Matthai 2:16) Pathian nih cu bantuk thilṭhalo a chuah nakhnga a tuah lai lo.—Job 34:10.