A ummi cazin ah kal

“Nan Ral Kha Va Daw Hna U” Timi A Sullam Cu Zeidah A Si?

“Nan Ral Kha Va Daw Hna U” Timi A Sullam Cu Zeidah A Si?

Baibal chimmi

 Jesuh nih a min a thangmi Tlangcung Cawnpiaknak ah “nan ral kha va daw hna u” tiah a ti. (Matthai 5:44; Luka 6:27, 35) Mah cu a kan huami asiloah a ding lo in a kan pehtlaimi hna kha dawtnak in kan pehtlaih hna awk a si a ti duhnak a si.

 A ding lo in amah a pehtlaitu kha a ngaihthiam hnanak thawng in Jesuh nih a ral pawl a dawt hna kha a langhter. (Luka 23:33, 34) Nan ral pawl va daw hna u timi Jesuh cawnpiaknak cu Biakam Hlun tiah auhmi Hebru Baibal ah langhtermi a kong pawl he aa khat.—Exodus 23:4, 5; Phungthlukbia 24:17; 25:21.

 “Nan ral kha va daw hna u law aan hremtu hna kha thla va campiak hna u.”Matthai 5:43, 44.

Hi capar ah

 Zeicah na ral kha na dawt hna?

  •   Pathian nih zohchunh awk ṭha a chiah. Pathian “cu miṭhalo mi hna le lawmh hmanh a duh lomi hna cung hmanh ah a ṭha.” (Luka 6:35) “Ṭhatlonak a tuahmi . . . an cung ah a ni kha a tlanter.”—Matthai 5:45.

  •   Dawtnak nih kan ral kha i thlen awkah a forh khawh hna. Kan ral pakhat kha dawtnak he kan pehtlaih ah cun a lu cung ah meiṭil kan pumh’ bantuk a si lai tiah Baibal nih a ti. (Phungthlukbia 25:22) Mah tahchunhnak nih thir hriim in a man a sungmi thir a chuah khawh nakhnga mei in an titmi kha a langhter duhmi a si. Mah bantukin a kan huami cung ah dawtnak kan langhter ah cun langhternak in a thinhunnak cu a ti lai i a chung ah a ummi ṭhatnak kha a hung chuak lai.

 Na ral pawl dawt khawh ning lam cheukhat cu zei hna dah an si?

  •   “Aan huatu hna cung ah khan ṭhatnak va tuah u.” (Luka 6:27) Baibal nih “na ral cu a rawl a ṭam ah cun rawl va pe, a ti a haal ah cun ti va pe” tiah a ti. (Rom 12:20) “Ka caah tuah hna seh ti na duhmi kha midang caah va tuah” timi Sui Nawlbia zulhnak thawng in na ral cung ah dawtnak langhter khawh ning a dang lam kha na hngalh lai.—Luka 6:31.

  •   “Chiat aan serhtu hna kha a zungzal in thluachuahnak halpiak hna u.” (Luka 6:28, NW) Kan ral pawl nih chiat an kan serh hmanh ah dawtnak in le nem tein kan lehrulh hnanak thawng in kan ral kha thluachuah kan pek hna. Baibal nih “volhpamhnak kha volhpamhnak in lehrul fawn hlah u; thluachuah peknak tu in lehrul hna u” tiah a ti. (1 Peter 3:9) Mah ruahnak cheuhnak nih kan lak ah huatnak a um nakhnga lo a kan bawmh khawh.

  •   “Chiat aan serhtu hna kha thla va campiak hna u.” (Luka 6:28) Pakhatkhat nih aan serhsat tikah ‘ṭhatlonak kha ṭhatlonak in lehrul hlah.’ (Rom 12:17) Mah can ah ngaihthiam a si nakhnga Pathian sin ah thlacampiak. (Luka 23:34; Lamkaltu 7:59, 60) Teirul cham can ah a tling i a dingmi a phunglam ning in biaceih awkah Pathian kut ah ap.—Levitikas 19:18; Rom 12:19.

 “Nan ral kha va daw hna u, aan huatu hna cung ah khan ṭhatnak va tuah u, chiat aan serhtu hna kha thla va campiak hna u.”Luka 6:27, 28.

  •   ‘Thlachiat ruat [na lungsau, NW] law zaangfahnak ngei.’ (1 Korin 13:4) Lamkaltu Paul nih dawtnak kong a langhtermi kha mi tampi nih an hngalh. Paul nih a hmanmi Greek biafang (a·gaʹpe) kha Matthai 5:44 le Luka 6:27, 35 zong ah kan hmuh. Cucaah kan ral cung ah nahchuahnak, porhlawtnak asiloah puarhrannak lungput ngei lo in lungsaunak le zaangfahnak lungput tu kan ngeihnak thawng in mah Khrihfa dawtnak kha kan langhter.

 Dawtnak cu thlachiat a ruat i mi cung ah zaangfahnak a ngei. Dawtnak cu a nah a chuak lo, a lung a puam lo i aa porhlaw lo. Dawtnak cu tla bulbal in khua a sa lo i amah zawn lawng aa ruat lo; a thin a tawi lo, palhnak kha aa cinken peng lo. Dawtnak cu midang sualnak cung ah khan di riam in a um lo, biatak tu ah khan aa lawm. Dawtnak nih a inkhawh lomi zeihmanh a um lo, zumhnak a ngeihmi le ruahchannak a ngeihmi le inkhawhnak a ngeihmi cu donghnak an ngei lo. Dawtnak cu dongh a thiam lo.”1 Korin 13:4-8.

 Na ral pawl kha na doh hna awk a si maw?

 A si lo. Jesuh nih a zultu pawl kha an ral pawl doh lo ding in a cawnpiak hna. Tahchunhnak ah, Jerusalem dohnak kong he aa tlai in ralrin a pek hna lioah an ral pawl doh can ah tlik ding in a rak fial hna. (Luka 21:20, 21) Jesuh nih lamkaltu Peter kha hitin a ti: “Na nam cu a kawng ah sawh ṭhan ko, zeicahtiah hriamnam a lami cu hriamnam in an thi lai.” (Matthai 26:52) Kumzabu pakhatnak lio i Jesuh zultu pawl cu an ral pawl he ral an i do lo ti kha Baibal nih siseh, vawlei lei tuanbia nih siseh a langhter. a2 Timote 2:24.

 Ral pawl dawtnak kong he aa tlai in a hmaan lomi ruahnak

 A hmaan lomi ruahnak: Pathian Nawlbia nih Israel mi kha an ral pawl huat awkah a hal hna.

 A hmaanmi: Nawlbia ah mah bantuk halmi a um lo. Mah can ah an minung hawi kha dawt ding in nawlpek an si. (Levitikas 19:18) Minung “hawi” timi biafang nih midang kha a aiawh hna. Asinain Judah mi cheukhat nih mah cu Judah mi ca lawng ah a si i Judah mi a si lomi cu kan ral an si, huat hna ding an si tiah an ruah. (Matthai 5:43, 44) Jesuh nih a palhmi an ruahnak remhpiak awkah a minung hawi a dawmi Samaria mipa kong bianabia kha a chimh hna.—Luka 10:29-37.

 A hmaan lomi ruahnak: Ral pawl dawt timi cu a palhmi an tuahsernak cohlan kha a si.

 A hmaanmi: Mi pakhat kha a palhmi a tuahsernak hnatlakpi lo in dawt khawh a si tiah Baibal nih a langhter. Tahchunhnak ah, Jesuh nih zaangennak kha a huat ko nain amah a thattu hna caah thla a rak campiak hna. (Luka 23:34) Dinlonak le sualnak kha a huat ko nain misual mi kan ca zong ah a nunnak kha a pek.—Johan 3:16; Rom 6:23.

a E.  W.  Barnes nih a ṭialmi cauk (The Rise of Christianity) pakhat nih hitin a ti: “Hmuh khawhmi a konglam vialte kha ṭha tein kan ruah tikah Marcus Aurelius [AD 161 in 180 tiang i Rom uknak] chan tiang ralkap a tlami Khrihfa pakhat hmanh an um lo. Ralkap pakhat cu Khrihfa a hun si tikah ralkap in a chuak.”