Thiang Thlarau Timi Cu Zeidah A Si?
Baibal chimmi
Thiang thlarau timi cu Pathian a rian ṭuan ṭhawnnak kha a si. (Mikah 3:8; Luka 1:35) Pathian nih a duhnak tlinter awkah khoika hmun paohah a ṭhawnnak a phanhternak thawngin a thlarau kha a thlah.—Salm 104:30; 139:7.
Baibal ah “thlarau” tiah lehmi biafang cu Hebru biafang ruʹach le Greek biafang pneuʹma in a rami a si. Mah biafang nih Pathian rian ṭuan ṭhawnnak asiloah thiang thlarau kha a bik in a chim duhmi a si. (Genesis 1:2) Asinain Baibal nih mah biafang kha sullam dang zong in a hman:
Thaw.—Habakkuk 2:19; Biathlam 13:15.
Thli.—Genesis 8:1; Johan 3:8.
Thilnung pawl ngeihmi nunnak thaw.—Job 34:14, 15.
Mi pakhat ngeihmi lungthin.—Nambar 14:24.
Pathian le vancungmi i telin thlarau pum a ngeimi hna.—1 Siangpahrang 22:21; Johan 4:24.
Mah sullam vialte nih mit in hmuh khawhmi cungah huham a ngeimi mit in hmuh khawh lomi thil kha an langhter. Cu bantukin Pathian thlarau cu “thli bantukin hmuh khawh lomi, thil a si lomi le ṭhawnnak a ngeimi” a si.—An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine.
Baibal nih Pathian thiang thlarau kha Pathian “kut” ti zongin a langhter. (Efesa 2:10; Deuteronomi 26:8; Salm 102:25) Zungthiammi pakhat nih a rianṭuannak caah a kut le a kutdong a hman bantukin Pathian nih a tanglei i langhtermi thil sernak caah a thlarau kha a hman:
Van le vawlei.—Salm 33:6; Isaiah 66:1, 2.
Baibal.—2 Peter 1:20, 21.
Hlanlio a salle nih an tuahmi khuaruahhar thil le lungtho tein phung an chimnak.—Luka 4:18; Lamkaltu 1:8; 1 Korin 12:4-11.
A nawl a ngaimi hna nih an langhtermi sining ṭha pawl.—Galati 5:22, 23.
Thiang thlarau cu mi pakhat a si lo
Baibal nih Pathian thiang thlarau kha “kut,” “kutdong,” asiloah “thaw” in a langhter caah mi pakhat a si lo ti kha kan hngalh khawh. (Exodus 15:8, 10) Zungthiam mi pakhat cu a lung le a pum nih a forhfial ningin a kut nih a tuah; cu bantukin Pathian lamhruainak ning lawngin thiang thlarau nih a ṭuan ve. (Luka 11:13) Cun Baibal nih Pathian thlarau kha ti he a tahchunh i zumhnak le hngalhnak ti bantuk he zong a pehtlaihter. Mah tahchunhnak hna nih thiang thlarau cu mi pakhat a si lo ti kha an langhter.—Isaiah 44:3; Lamkaltu 6:5; 2 Korin 6:6.
Baibal nih Pathian min kha Jehovah tiin le a Fapa min kha Jesuh Khrih tiin a langhter nain thiang thlarau min tu cu a langhternak pakhat hmanh a um lo. (Isaiah 42:8; Luka 1:31) Khrihfa pakhat a simi Steven nih vancung langhnak ah mi pathum si loin pahnih lawng a hmuh hna. Baibal nih hitin a ti: “Thiang Thlarau in a khatmi Steven nih khan van lei khi a hun zoh i Pathian sunparnak kha a hmuh i Jesuh cu Pathian orhlei kamah a dir ko kha a hmuh.” (Lamkaltu 7:55) Steven nih Pathian rian ṭuan ṭhawnnak a simi thiang thlarau thawngin mah langhnak kha a hmuhmi a si.
Thiang thlarau kong he aa tlaiin a hmaan lomi ruahnak
A hmaan lomi ruahnak: Judson Baibal i 1 Johan 5:7, 8 ah a langhter bantukin “Thiang Thlarau” cu mi pakhat a si i Thumkomh pathian cheubang a si.
A hmaanmi: Judson Baibal i 1 Johan 5:7, 8 ah hitin a ti: “Vancung ah kan Pa, Bia le Thiang Thlarau tiin tehte pathum an um i an pathum in an i khat dih. Vawleicung zongah . . . tehte pathum an um i an pathum in an i khat dih.” Asinain mah bia hna cu lamkaltu Johan nih a ṭialmi an si lo ti kha Baibal lei mifim pawl nih an hun hngalh. Cucaah mah biafang hna cu a hrampi biafang an si lo. Professor Bruce M. Metzger nih hitin a ṭial: “Mah Baibal caang cu a hrampi Baibal ah aa tel lo caah Biakam Thar cauk ah telh awk a si lo.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.
A hmaan lomi ruahnak: Thiang thlarau cu Baibal nih mi pakhat bantukin a langhter caah mi pakhat a si.
A hmaanmi: Baibal nih Thiang thlarau kha a caan ah mi pakhat bantukin a langhter tawn. Tahchunhnak ah, Jesuh nih thiang thlarau kha “bawmtu” in a langhter. Mah bawmtu nih fiang tein a langhter lai, aan luhpi hna lai, aan chimh hna lai, a ka thangṭhat lai, aa lak lai tiah a ti. (Johan 16:7-15) Asinain mah bia hna ruangah thiang thlarau cu mi pakhat a si tiah chim khawh a si lo. Baibal nih fimnak, thihnak le sualnak zong kha mi pakhat bantukin a langhter. (Phungthlukbia 1:20; Rom 5:17, 21) Tahchunhnak ah, fimnak nih “tuahsernak” le “fale” a ngei i sualnak nih a lemsoi, a thah, mit thitnak hna a chuahter tiah a ti.—Matthai 11:19; Luka 7:35, NW; Rom 7:8, 11.
A hmaan lomi ruahnak: Thiang thlarau min in tipil innak nih mi pakhat a si kha a langhter.
A hmaanmi: Baibal nih a caan ah “min” kha nawlngeihnak langhternak caah a hman tawn. (Deuteronomi 18:5, 19-22; Esther 8:10) Mirang holh ah upadi ningin tinak caah “upadi min in” (in the name of the law) timi biafang a hman tawn. Mah nih upadi kha mi pakhat in a langhter duhnak a si lo. Cu bantukin thiang thlarau “min in” tipil in ti tikah Pathian duhnak tlinternak ah thiang thlarau i a ṭhawnnak le a dirhmun cohlan kha a si.—Matthai 28:19.
A hmaan lomi ruahnak: Jesuh lamkaltu pawl le a hmasa zultu pawl nih thiang thlarau kha mi pakhat in an zumh.
A hmaanmi: Baibal nih cutin a chim lo i tuanbia zongah kan hmu lo. Encyclopædia Britannica nih hitin a ti: “Thiang thlarau cu Pathian pakhat a si timi fianternak kha . . . AD 381 ah tuahmi Constantinople meeting ah chuah a rak si.” Mah cu hmanung bik lamkaltu a thih hnu, kum 250 hnuah a chuakmi zumhnak a si.