“A luancia kum tlawmpal lioah ka lungre a rak thei tuk. Nifatin mei alh a hmit pengmi bantukin kaa ruat. Mah lioah keimahle keimah i thah ding lawng kha ka rak ruat. Thih ka duh taktakmi cu a si lo. Ka lungretheihnak kha ka inkhawh ti lo caah a si.”—Jonathan, kum 17.

 Siangsangruun a kaimi 14,000 kha biahalnak an tuah hna tikah 5 lak i 1 nih a luancia thla 12 chungah mahle mah i thah dingin khua kan rak ruat tiah an ti. a Nun ka zuam ti lo timi ruahnak na ngeih ahcun zeidah na tuah khawh?

•   A caan hngak. Na lung ah a chuakmi ningin tuah colh lo awkah biakhiak. Na buaibainak a tam tuk hmanhah tawnghtham ning lam pakhatkhat cu a um ko.

 Na buaibainak cu tawnghtham khawh a si lo tiah na ruah khawh men. Asinain a zungzal in kan ruahmi cu a hmaan lo. Tawnghtham ning lam a um, aa tlakmi bawmhnak na hmuh ahcun na ruahnak leng hmanhin khulrang in na tawnghtham khawh lai.

•  Baibal phunglam: “Khatlei khatlei in an kan rial dip lengmang, sihmanhsehlaw kan kek ngaingai bal lo; lungawṭawm in kan um tawn, sihmanhsehlaw kan hnabei a dong bal lo.”—2 Korin 4:8.

   Ruahnak cheuhnak: Mahle mah i thah duhnak lungput na ngeimi a zual deuh i a caan a rauh ahcun bawmhnak hmuh khawhnak lam kha hlathlai. Mah cu mahle mah i thah lo awkah aan huppheng khomi phone le lakhruak in khawndennak a tongmi chiahnak siizung hna an si kho. Annih cu midang bawmh awkah cawnpiak an si i bawmh zong an in duh.

•   Pakhatkhat kha chim hna. Na zawn aan ruat i bawmh aan duhmi an um. Mah cu na hawile le na chungkharmi an si kho men. Na chimh hna lo ahcun zeitindah na intuar ti kha an hngal lai lo.

 Cheukhat nih mitbenh an i benh hnu lawngah fiang tein khua an hmuh khawh. Cu bantukin na hawikom pakhat cu na mitbenh a hung si kho. Na hawile nih buaibainak kha a hmaan ning tein hmuhthiam awk le nun duhnak lungput ngeih ṭhan awkah an in bawmh khawh.

•  Baibal phunglam: “Hawikom nih cun zeitik paohah dawt zungzal a si.”—Phungthlukbia 17:17.

   uahnak cheuhnak: “Nai hrawng cu a ṭhalomi ruahnak ka ngei lengmang. Mah kong kaan chim kho lai maw?” Asiloah “buaibainak cheukhat ka ngei i keimah lawngin ka tawngtham kho lai lo tiah ka ruah. Bawmh na ka duh maw?” tiah biahram na thawk khawh.

•   Siibawi sinah kal. Lungdongh zawtnak ti bantuk damlonak ruang zongah nun ka zuam ti lo timi ruahnak ngeih khawh a si. Asinain mah cu damh khawh a si ko.

 Tlangrai in na zawt tikah rawl na duh lo bantukin lungdongh zawtnak nih nun duhnak lungput na ngeihmi kha a tlauter khawh. Asinain mah zawtnak pahnih cu kan thlop ahcun a dam kho ko.

•  Baibal phunglam: “A dammi nih cun siibawi an herh lo, a zawmi lawng nih khan an herh.”—Matthai 9:12.

   Ruahnak cheuhnak: Mitkuh vuai tein it, exercise tuah law vitamin aa telmi rawl kha ei. Na ngandamnak cu na intuarnak cungah huham a ngei.

•   Thlacam. Baibal nih a kan Sertu, “Pathian cu kan lung nakin a ngan deuh” tiah a ti. (1 Johan 3:20) Cucaah tu ni hrim ah Pathian sinah thla cam. A min Jehovah kha hmang law na lungchung ah a ummi dihlak kha chim.

 Cheukhat thil cu nangmah tein phorh awkah a rit tuk. Aan Sertu Jehovah nih lungtho tein bawmh aan duh.

•  Baibal phunglam: “Bawipa cu nan herhmi kha hal u law nan hal tikah lunglawm tein hal zungzal u. Cun Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu nih cun Khrih Jesuh chungah nan lungthin le nan ruahnak cu him tein a chiah lai.”—Filipi 4:6, 7.

   Ruahnak cheuhnak: Na tonmi buaibainak lengah tuni caah Pathian sinah lawmhnak bia na chim khawhmi a kong ṭha pakhat kha ruat. (Kolose 3:15) Lawmhnak lungthin nih ruahchanhnak aan ngeihter deuh lai.

 Nun ka zuam ti lo tiah na ruah ahcun bawmhnak hal hna. A hmasa ah langhtermi Jonathan zong nih bawmhnak kha a rak cohlan. Hitin a ti: “Ka nule ka pa he bia tampi i ruah le sii i thlop ka hau. Atu cu ka dam tuk cang. A caan ahcun ka ngaih a chia ko nain mahle mah i thah duhnak lungput cu ka ngei ti lo.”