A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

RALRING TEIN UM U!

AI Fimthiamnak Cu Bawmtu Maw A Si Lai Asiloah Harnak A Kan Petu Dah A Si Lai?—Baibal Nih Zeidah A Chim?

AI Fimthiamnak Cu Bawmtu Maw A Si Lai Asiloah Harnak A Kan Petu Dah A Si Lai?—Baibal Nih Zeidah A Chim?

 Nai ah vawlei hruaitu, scientist le sehlei mifim pawl nih serchommi cinken khawhnak fimthiamnak (AI) he aa tlaiin man a ngeihnak kong lawng si loin mah fimthiamnak ningcang loin hmannak ruang ah a chuak khomi ṭih a nungmi thil kong zong kha an chim.

  •   “Serchommi cinken khawhnak fimthiamnak (AI) cu atu ah a sang bikmi fimthiamnak pakhat a si. AI nih minung nunnak kha a ṭhanchoter khawh ko nain . . . caankhat te ah AI ruang ah himnak he aa tlaiin tlerhkhonhnak hna a tam chin kho, minung zalonnak le pumpak humhimnak, democracy uknak cung ah mipi nih an ngeihmi zumhnak zong a hnorsuan khawh.”—2023, May 4, Kamala Harris, United States i vice president.

  •   Ramkomh siibawi phu le ngandamnak lei zohkhenhtu hruaitu a simi Dr. Frederik Federspiel nih 2023, May 9 chuahmi BMJ Global Health a timi capar ah hitin a ti: “AI fimthiamnak ruang ah ngandamnak zohkhenhnak lei ah a ṭhancho bantuk in minung ngandamnak zong a hnorsuan khawh.”

  •   “Mi nih a hmaan lomi thawngpang karhter awkah AI kha an hman. A rauhhlan ah AI ruang ah rian sunghnak hna a um kho. Hmailei ah AI ruang ah mi vialte harnak kan tong kho tiah mifim pawl cu an thin a phang.”—2023, May 1,The New York Times.

 AI hman a ṭhatnak le a chiatnak kong cu a caan nih a langhter te ko lai. Baibal nih zeidah a chim?

Minung zuamnak nih zeicah ka him lo timi ruahnak a ngeihter

 Mi nih a ṭhangcho chinmi fimthiamnak hna kha a ṭhatnaklei lawng in kan hman lai tiah an chim ngam lonak a ruang kha Baibal nih a langhter.

  1.  1. Lungthin ṭha a ngeimi hna hmanh nih an tuahsernak ruang ah a chuakmi ṭhatlonak hna kha an hmu kho chung lo.

    •   “Lam dik tiah na ruahmi kha thihnak lei kalnak lam a si kho ko.”—Phungthlukbia 14:12.

  2.  2. Midang kha an uk khawh hna lo caah an sermi thil hna cu a ṭhatnak lei in asiloah a chiatnak lei in an hman khawh.

    •   “[Ka rian cu] ka hnu i a rung um ding hna ca i ka chiahtak ding men an si kha ka hngalh; cun mah pa cu mifim a si lai le mihrut a si lai kha aho nih dah a hngalh? A zei a si hmanh ah rethei ngaiin ka ṭuanmi le ni toi ah ka fimnak ka hmanmi thil vialte cung ah amah cu bawi a si ko lai.”—Phungchimtu 2:18, 19.

 Cu bantuk a fiang lomi thil hna ruang ah mi nih Sertu lamhruainak kan herhnak a ruang a si.

Zumh khawh a simi lamhruainak

 Minung ruang asiloah an sermi zei bantuk sehlei fimthiamnak ruang hmanh ah vawlei asiloah minung hrawh dih tiang in cun Sertu nih nawl a awnh lai lo. Pathian nih hitin bia a kan kamh.

  •   “Vawlei cu a sining ṭhiamṭhiam khan a hmun zungzal ko.”—Phungchimtu 1:4.

  •   “A dingmi cu ram chung ah him tein an um lai i ram cu zungzal in anmah ta a si lai.”—Salm 37:29.

 Sertu nih daihnak le a himmi hmailei kan hmuh khawh nakhnga Baibal hmang in lamhruainak a kan pek. Baibal chimmi kong tam deuh in hngalh awkah “A Himmi Hmailei Hmuh Awkah Zeinihdah A Kan Bawmh Khawh?” timi le “A Hmaanmi Hmailei Ruahchannak” timi [Myanmar] capar kha rel.

a Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana le David McCoy nih an ṭialmi “Minung Serchommi Cinken Khawhnak Fimthiamnak (AI) Ruang Ah Minung Pawl I Ngandamnak Le Nunnak A Hnorsuan” timi capar in lakmi a si.