A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Khuacaan Hmaan Lonak Kong Le Hmailei Kong He Aa Tlaiin Baibal Nih Zeidah A Chim?

Khuacaan Hmaan Lonak Kong Le Hmailei Kong He Aa Tlaiin Baibal Nih Zeidah A Chim?

 “Khuacaan cu a hmaan lo chinchin cang i vawlei cu um duh awk a tlak ti lo.”—The Guardian.

 Mi pawl cu anmah nih an cawhmi khor chungah a tlami bantuk an si cang. Scientist pawl nih vawlei a lum chinmi ruangah mi pawl cu rian an ngei tiah an ti. A linhmi a zual chin caah khuacaan cu a hmaan ti lo i mah nih harnak a chuahter. Mah ah a tanglei thil hna zong hi an i tel:

  •   Thli lum hrannak, khuakhennak, thlichia ruangah ti lianhnak le mei kanghnak ti bantuk khuacaan hmaan lonak hna a chuak.

  •   Tikhal tlang le Arctic tikhal hna cu an ti.

  •   Rili ti hna cu an kai.

 Khuacaan hmaan lonak nih vawleicung pumpi kha a hnorsuan. Ram 193 i thil sining kong an dothlat hnuah New York Times report nih “vawlei nih bawmhnak a herh tuk cang” tiah a ti. Khuacaan hmaan lonak ruangah mi pawl cu an thi i harnak an ton caah Vawleicung Pumpi Ngandamnak Phu nih mah hi “mipi ngandamnak caah ṭih a nung bikmi” a si tiah an ti.

 Asinain hmailei caah ruahchannak a um ko. Baibal nih atu ah a cang dingmi kong hna a chimchung lengah Pathian nih hmailei ah a kan tuahpiak dingmi kong hna zong kha a langhter.

Khuacaan hmaan lonak cu Baibal chimchungbia he aa tlak maw?

 Aa tlak. Vawlei a lum chinmi ruangah khuacaan hmaan lonak cu kan chan kong he aa tlaiin Baibal chimchungbia he aa tlak.

 Chimchungbia: Pathian nih “vawlei a hrawktu hna” zong a hrawh cang hna lai.—Biathlam 11:18.

 Baibal nih minung tuahsernak ruangah vawlei a rawh lainak kong kha a chimchung. Mi nih vawlei a lum chin nakhnga le vawlei a rawh nakhnga an tuah.

 Mah chimchungbia nih mi nih vawlei an khamh khawh lonak a ruang pakhat kha a langhter. “Vawlei a hrawktu hna” kha Pathian nih dan a tat cang hna lai. Khuacaan hmaan lonak kham awkah mi nih zeitluk in an i zuam hmanhah an hlawh a tling lai lo. Zeitluk in an i zuam hmanhah mi nih vawlei an hrawhmi cu an kham kho lai lo.

 Chimchungbia: “Thil ṭihnung kha an um lai.”—Luka 21:11.

Baibal nih kan chan ah “thil ṭihnung” kha nan hmuh hna lai tiah a chimchung. Khuacaan hmaan lonak ruangah vawleicung pumpi ah ṭih a nungmi thil hna a cang. Tuchan ah mi pawl cu pawngkam kokek thil hna ruangah thinphang in an um cang.

 Chimchungbia: “Ni hmanung bik kha an phak tikah harnak caan a si lai ti kha philh hlah. Mi cu anmah zawn lawng aa ruatmi, a hak a kaumi, . . . biaknak zeihmanh i a rel lomi . . . mi zawnruahnak an ngei lai lo, . . . hawi rawi a hmangmi an si lai, duhpaoh khuasa an si lai.”—2 Timote 3:1-4.

 Khuacaan a hrawk chinmi, mi pawl i an lungput le an tuahsernak kong kha Baibal nih a chimchung. Cozah le chawlettu pawl nih chawlehnak miatnak kong lawng kha biapi ah an chiah i an tefa pawl ṭhatnak ding kha an ruat ti lo. Vawlei a lumnak kha kham awkah an i zuamṭi ko hna nain zeidah kan tuah lai ti kha hnatlaknak an ngei kho lo.

 Mi nih an tuahsernak kha an thlen lai i vawlei kha an khamh khawh lai tiah kan i ruahchan awk a si lo ti kha mah chimchungbia nih a langhter. Baibal nih mi pawl i anmah zawn lawng an i ruahnak cu “a ṭha lo chin lengmang” lai tiah a chimchung.—2 Timote 3:13.

Pathian nih pakhatkhat a tuah lai tiah zeicah kan zumh khawh?

 Baibal ah a kan Sertu Pathian, Jehovah a nih vawlei le a chung ah a ummi hna kha an zawn a ruah tuk hna tiah a ti. Pathian nih pakhatkhat a tuah lai ti a langhtermi Baibal caang pathum kha zohhmanh hna u sih.

  1.  1. Pathian nih “vawlei cu thetse ram, ram pakpalawng ah a ser lo, minung umnak caah a ser.”—Isaiah 45:18.

     Pathian nih vawlei caah aa timhnak kha a tlinter cang lai. (Isaiah 55:11) Vawlei hrawh awk le vawleicung ah minung um loin um awkah nawl a awnh lai lo.

  2.  2. “Mi toi ah aa dormi cu ram chungah hin him tein an um lai i daihnak kha tlamtling tein an hmuh lai. A dingmi cu ram chungah him tein an um lai i ram cu zungzal in anmah ta a si lai.”—Salm 37:11, 29.

     Pathian nih minung cu vawleicung ah dai tein zungzal an nung lai tiah bia aa kam.

  3.  3. “Miṭhalo hna cu ram chung khan hlonh an si lai.”—Phungthlukbia 2:22.

     Pathian nih vawlei a hrawktu hna i telin ṭhatlonak a tuahmi hna zong kha ka hrawh dih hna lai tiah bia a kan kamh.

Pathian nih hmailei ah a kan tuahpiak dingmi

 Pathian nih vawlei ca i aa tinhnak kha zeitindah a tlinter lai? Pathian Pennak tiah auhmi vawlei cozah hmangin a tlinter lai. (Matthai 6:10) Mah Pennak nih vancung in a uk lai. Vawlei le pawngkam thil kong he aa tlaiin minung cozah he hnatlaknak a tuah lai lo. Pathian Pennak nih minung uknak kha a airolh cang lai.—Daniel 2:44.

 Pathian Pennak cu minung le pawngkam thil caah thawngṭha a si. (Salm 96:10-13) Jehovah Pathian nih a Pennak hmangin zei hna dah a tuah lai ti kha zohhmanh hna u sih.

  •   Pawngkam thil kha a remh ṭhan lai

     Baibal chimmi: “Ramlak le ramcar hna cu an i lawm lai i thetse ram cu a par lai.”—Isaiah 35:1.

     Hmailei ah a cang dingmi: Jehovah nih minung ruangah a rawkmi hmun hna i telin vawlei kha a remh ṭhan cang lai.

  •   Khuacaan hmaan lonak um lo dingmi a tuah lai

     Baibal chimmi: “[Jehovah nih] thlichia cu a daihter i tilet cu an dai.”—Salm 107:29.

     Hmailei ah a cang dingmi: Jehovah cu kokek thil uk khawhnak ṭhawnnak a ngei. Cucaah mi nih khuacaan chiatnak kha an tong ti lai lo.

  •   Vawlei ṭha tein zohkhenh thiam awkah a cawnpiak hna lai

     Baibal chimmi: “Na zulh awk hnga lam kha kaan hmuhsak lai, kaan cawnpiak lai.”—Salm 32:8.

     Hmailei ah a cang dingmi: Jehovah nih vawlei zohkhenh awkah mi kha rian a pek hna. (Genesis 1:28; 2:15) Sermi thil zohkhenh ning le kokek thil hna he aa ruang tein um khawh ning zong kha a kan cawnpiak lai.

a Jehovah timi cu Pathian i pumpak min a si. (Salm 83:18, NW) “Jehovah Cu Ahodah A Si?” timi capar ah zoh.