A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Military equipment: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

RALRING TEIN UM U!

Raldohnak Caah Tangka Trillion An Hman—A Dih Taktakmi Cu Zeidah An Si?

Raldohnak Caah Tangka Trillion An Hman—A Dih Taktakmi Cu Zeidah An Si?

 Raldohnak caah a dihmi cu a tam tuk.

  •   “A luancia kum ah vawleicung pumpi ah a ummi cozah pawl nih raldohnak caah tangka $2.2 trillion an hman. Mah tangka cu a hlan kum i raldohnak caah an hmanmi nakin a tam deuh.”—The Washington Post, 2024, February 13.

 A dihmi cu tangka lawng a si lo. Tahchunhnak pakhat in zohhmanh hna u sih: Ukraine raldohnak.

  •   Ralkap. A luancia kumhnih chung i raltuknak ruang ah ralkap 500,000 deng an thi asiloah hma an pu tiah mi cheukhat nih an ruah.

  •   Ramchungmi. United Nation nih mi 28,000 leng an thi asiloah hma an pu tiah an ti. Asinain UN ah bawi a simi pakhat nih hitin a ti: “Mah raltuknak ruang ah minung zeizat dah an thih ti cu chim khawh a si lo.” a

 Vawleicung buaibainak le raltuknak ruang ah sifah harnak a tongmi cu an tam tuk.

  •   Nuai 114. 2023, September tiang ah vawleicung pumpi ah mi tampi nih raltuknak le zaangennak ruang ah an inn le an lo kha an kaltak.

  •   Nuai 783. Mi tampi cu ṭamhal in an um. “Vawleicung pumpi ah ṭamhal in a ummi zatuak ah 70 cu raltuknak le zaangennak a umnak hmun ah a ummi an si i raltuknak cu ṭamhalnak a chuahtertu bik a si.”—World Food Programme.

 Raltuknak hi a dongte lai maw? Daihnak caah zei ruahchannak dah a um? Vawlei nih ṭamhalnak le sifah harnak duhdim tein a tawnghtham khawh caan a umte lai maw? Baibal nih zeidah a chim?

Raldoh caan

 Baibal nih vawleicung pumpi ah a ummi raltuknak kong kha a chimchung i mah kha rang aa citmi in a langhter.

  •   “Rang dang pakhat a hung chuak i rang sen a si. A cung i aa citmi cu vawleicung i ral thawhternak ṭhawnnak kha an pek, cucu zeicahdah a si tiahmi kha pakhat le pakhat i that hna seh ti caah a si; amah cu vainam nganpi an pek.”—Biathlam 6:4.

 A fakmi mangṭam le chawnhkhawhmi zawtnak asiloah a dang ruang ah a chuahmi thihnak a aiawhmi a dang pahnih nih mah rang aa citmi in langhtermi kha a hnulei in an zulh. (Biathlam 6:5-8) Mah Baibal chimchungbia kong le kan chan ah mah hna cu an tling lai tiah zeicah kan zumh khawh timi kong hngalh awkah “Rang Aa Citmi Pali—Ahote Dah An Si?” timi capar kha rel.

Hmailei daihnak

 A rauhhlan ah vawlei thilri chawva hna cu raltuknak caah hman a si ti lai lo. Asinain mah cu minung i zuamnak ruang ah a si lai lo. Baibal nih hitin a ti:

  •   Pathian nih “hi vawleicung pumpi ah ral cu a daihter dih ko hna” lai.—Salm 46:9.

  •   Pathian nih raltuknak ruang ah a chuakmi ngaihchiatnak kha a hloh cang lai. “An mitthli vialte kha a hnawh dih hna lai. Thihnak a um ti lai lo, ngaihchiatnak le ṭahnak le fahnak zong a um ti lai lo. Thil hlun vialte cu an lo dih cang [lai].”—Biathlam 21:4.

  •   Pathian nih mikip cung ah daihnak a umter lai. “Pathian mi hna cu an inn ah khan daihnak le himnak a um lai i lungretheihnak in an luat lai.”—Isaiah 32:18.

 Baibal chimchungbia ning in tuchan ah kan hmuhmi raltuknak le a dang thil sining hna daihnak caan cu a rauhhlan ah a phan cang lai.

 Mah hmailei daihnak kha Pathian nih zeitindah a umter lai? Vancung a cozah asiloah a Pennak thawng in cutin a umter lai. (Matthai 6:10) Mah Pennak cu zeidah a si i mah cu na caah zei sullam dah a ngeih timi kong hngalh awkah Pathian Pennak cu Zeidah A Si? timi video kha zoh. 

a Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general for Europe, 2023, December 6.