ṬHEN 8

Zeitindah hawikom ṭha ka ngeih khawh?

“Ka thin a hun tikah mi pakhatkhat sinah ka intuarnak kha chim ka duh. Ka ngaih a chiat caan ah a ka hnem dingmi pakhatkhat ka herh hna. Kaa nuamh tikah kaa nuamhnak kha pakhatkhat hrawm ka duh hna. Ka caah hawikom cu a herh tukmi a si.”​—Brittany.

NGAKCHIA pawl nih lente celhṭi hawi an herh i mino pawl nih hawikom an herh tiah an ti tawn. Aa dannak cu zeidah a si?

Lente celhṭi hawi timi cu nangmah he caan a hmangṭimi kha a si.

Hawikom timi cu nangmah he nan ziaza aa khatmi kha an si.

Mah lengah Baibal nih “hawikom ṭha timi cu harnak ton caan ah bochan awk a tlakmi unau bantuk an si” tiah a ti. (Phungthlukbia 17:17, NW) Mah cu ngakchiat lio i lente celhnak hmun ah hawikom sermi nakin a fek deuhmi hawikomhnak phun kha a chim duhmi a si.

A hmaanmi: Na hun upat deuhdeuh tikah

1. Upat awktlak sining a ngeimi

2. Thangṭhat awktlak ziaza a ngeimi

3. Na cungah a ṭhami huham a ngei khomi hawikom kha na herh ko hna lai

Biahalnak: Cu bantuk hawikom kha zeitindah na hmuh khawh hna? A kong pakhat cio in hlathlai hna u sih.

Hawikom Sernak Ah Ruah Dingmi #1​—Upat Awktlak Sining A Ngeimi

Na hngalh awk a simi. Na hawikom paohin hawikom ṭha an si lai lo. Baibal nih “hawikom a cheukhat cu pakpalawng biachim lawngah an ṭhahnem” ti hmanhin a ti. (Phungthlukbia 18:24) Mah cu a luan tukmi a lo nain mah kong hi ruathmanh: Amah ṭhatnak hmuhnak ca lawngah aan kommi “hawikom” na ngei bal maw? Cun na biathli a phuangmi asiloah na kongchia aan ceihmi hawikom tah na ngei bal maw? Na ngeih bal a si ahcun hawile cungah zumhnak na ngei ti men lai lo. * Cucaah hawikom ser tikah a tlawm, a tam timi nakin ziaza cu a biapi deuh tukmi a si.

Na tuah khawhmi. Zohchunh awk ṭha sining a ngeimi hna kha thim in kom hna.

“Ka hawinu Fiona cu mikip nih a ṭhatnaklei in an hmuh. Kei zong amah bantukin ka ṭhatnak kha chim hna sehlaw minṭha hmu ve ning ti ka duh. Ka hawinu nih minṭha a ngeihmi kha ka uar tuk.”​—Yvette, kum 17.

Mah hi tuah chunh.

1. Galati 5:​22, 23 rel.

2. ‘Ka hawile cu “thlarau nih a chuahtermi” ziaza hna a ngeimi an si maw?’ tiah i hal.

3. Na komh bikmi na hawile i an min kha a tanglei ah ṭial. An min pawngah an ngeihmi, a ṭha bikmi sining kha ṭial.

Min

․․․․․

Sining

․․․․․

Ruahnak cheuhnak: A ṭha lomi an sining lawng na lungah a chuah ahcun a ṭha deuhmi hawikom kha kawl.

Hawikom Sernak Ah Ruah Dingmi #2​—Thangṭhat Awktlak Ziaza A Ngeimi

Na hngalh awk a simi. Hawikom na duh tuk ahcun a ṭhalomi hawikom na ngei deuh ve lai. Baibal nih hitin a ti: “Mifim mi hna sinah i chawk ve lengmang law na fim lai, mihrut hna he i kom law a ping ah an in hruai lai.” (Phungthlukbia 13:20) “Mihrut” timi cu sianginn i ca a thiam lomi asiloah a thluak a chiami hna kha a chim duhmi a si lo. Mah canah thil sining hna chimh tikah a cohlang duh lomi le ziazalei phunglam a zul duh lomi kha an si. Cu bantuk hawikom cu na herh hna lo.

Na tuah khawhmi. Na hmuhmi ahopoah he hawikom ser canah ṭha tein thim hna law kom hna. (Salm 26:4) Asinain thleidannak lungput cu ngei hlah. Mah canah ‘miṭha kha miṭhalo sinin thleidan khawh awk le Pathian rian a ṭuanmi kha a ṭuan lomi sinin thleidan khawh’ awkah i zuam.​—Malakhi 3:​18.

“Ka nu le ka pa nih Pathian phunglam ningin a nungmi ka ṭhirual pawl he i komh awkah an ka bawmh caah kaa lawm tuk.”​—Christopher, kum 13.

A tanglei biahalnak hna hi phi:

Ka hawile he kan umṭi tikah a palh tiah ka ruahmi thil pakhatkhat kha tuah dingin an ka hnek sual lai tiah ka thin a phang bal maw?

□ Phang bal

□ Phang bal lo

Ka hawile kha ka nu le ka pa nih an cohlang hna lai lo tiin anmah he theihhngalhternak tuah kha ka ṭih maw?

□ Ka ṭih

□ Ka ṭih lo

Ruahnak cheuhnak: A cunglei biahalnak hna kha ka thin a phang asiloah ka ṭih tiah na leh ahcun a sangmi phunglam ningin a nung i Khrihfa nunning ah zohchunh awk ṭha a simi hawikom kha kawl hna.

Hawikom Sernak Ah Ruah Dingmi #3​—Na Cungah A Ṭhami Huham A Ngei Khomi

Na hngalh awk a simi. Baibal nih hitin a ti: “Hawi ṭhalo nih ziaza ṭha a hrawh.” (1 Korin 15:33) Lauren timi nu nih hitin a ti: “Sianginn ka kaiṭi hawi pawl nih an chimmi ningin ka tuah chung paoh cu an ka komh. Hawikom dang ka ngeih lo caah an tuah ning paohin tuah ve awkah bia ka khiah.” Lauren nih midang an nun ningin kan nun ve ahcun chess i kahnak ah hmanmi milem bantuk kan si lai i an duhnak paohah an kan ṭhial lai ti kha a hngalh. Cutin si cu duh hlah.

Na tuah khawhmi. Anmah bantukin tuah ve awkah aan hnekmi hawikom pawl kha kom hna hlah. Cutin na tuah ahcun hawikom tlawmpal lawng na ngei men lai nain naa nuam deuh lai. Mah lengah na cungah a ṭhami huham a ngei khomi hawikom he zong naa kom kho lai.​—Rom 12:2.

“Ka hawikom ṭha Clint cu ṭha tein khua a tuaktan thiammi le zawnruahnak a ngeimi a si. Amah bantuk hawikom ka ngeih caah ka tha a um tuk.”​—Jason, kum 21.

Hitin i hal:

Ka hawile lungton awkah ka thil hruk ning, ka biachim ning le ka thil tuah ning cu a ṭhatnaklei in a chiatnaklei ah ka thleng maw?

□ Ka thlen

□ Ka thleng lo

Ziaza a rawhralter khomi hmun hna ah ka kal bal lo nain na hawile ruangah ka kal maw?

□ Ka kal

□ Ka kal lo

Ruahnak cheuhnak: Ka thlen asiloah ka kal tiah na leh ahcun na nu le na pa asiloah nutling, patling a simi upa pakhatkhat sinah ruahnak cheuhnak hal hna. Jehovah Tehte na si ahcun Khrihfa upa sinah na cungah a ṭhami huham a ngei khomi hawikom thimnak ah bawmhnak hal hna.

MAH KONG KHA UK 2NAK, ṬHEN 9 AH TAM DEUH IN REL

A CHANGTU ṬHEN AH REL

Ka hawi tiah na timi nih asiloah nangmah na lungthin nih thilṭhalo tuah dingin aan lem maw? Cutin a si ahcun zeitindah na tei khawh lai?

[A Tanglei Fianternak]

A BIAPIMI BAIBAL CAANG

“Unau nakin a fek deuhmi hawikom zong an um ve.”​—Phungthlukbia 18:24.

RUAHNAK CHEUHNAK

A dingmi phunglam ningin nung. Cutin na tuah ahcun mah ningin nun aa zuam vemi hna he i theihhngalh awkah a fawi deuh lai. Mah tikah annih cu na hawikom ṭha bik an hung si lai.

NA HNGAL MAW . . . ?

Pathian cu duhdanh a ngei lo. Asinain ‘a biakinn chungah a um dingmi’ hna kha ṭha tein a thimmi hna hnuah a cohlan hna.​—Salm 15:​1-5.

TUAH CHUNH!

Hawikom ṭha hmuh awkah ka tuah dingmi cu ․․․․․

Ṭha deuh in komh ka duhmi, keimah nakin a upa deuhmi cheukhat cu ․․․․․

Mah kong he aa tlaiin ka nu le ka pa hal ka duhmi hna cu ․․․․․

ZEITINDAH NA RUAH?

● Na hawi pakhat nih a ngeihmi sining lakah zei sining hna dah na duh bik, zeicah?

● Hawikom ṭha si awkah zei sining hna dah na ngeih a hau?

[A tawinak in langhternak]

“Ka nu le ka pa nih ka hawile cheukhat he i kom hlah tiah an ka ti tikah anmah he lawng komh ka duh tiah ka rak ruah. Asinain an chimmi cu a hmaan. An chimmi kha ka ruah tikah hawikom ṭha tampi ka ngei ti kha ka hun hngalh.”​—Cole

[Hmanthlak]

Mah ruahnak cheuhnak hna hi tuah chunh

Hawikom sernak he aa tlaiin na nu le na pa he i ruahṭi u. Nangmah ṭhi an rak si lioah ahote he dah an i komh? Hawikom an i thimmi kong he aa tlaiin an i ngaichih maw? An i ngaihchih ahcun zei ruangah dah a si? An rak tonmi buaibainak cheukhat kha zeitindah ka hrial khawh lai tiah hal hna.

Na hawile kha na nu le na pa he theihhngalhnak tuah hna. Theihhngalhnak na tuah ngam hna lo ahcun ‘zei ruangah dah a si?’ tiah i hal. Na hawile he aa tlaiin na nu le na pa nih an duh lomi ziaza an ngeih kha na hngal maw? Cutin a si ahcun hawikom naa thim tikah ṭha deuh in naa thim a hau lai.

Mi bia ṭha tein a ngaimi si. Na hawile ca ṭhatnak le an kongkau hna hngalh na duh kha langhter.​—Filipi 2:4.

Ngaithiam hna. Tlinnak kha i ruahchan hlah. “Kan dihlak hin palhnak kan tuah cio tawn.”​—Jeim 3:2.

Na hawile sinah i bek tuk hlah. Na hawile pawngah a zungzal in i benh hlah. Hawikom ṭha nih cun na herh lio caan ah an in umpi ko lai.​—Phungchimtu 4:​9, 10.

[Hmanthlak]

Midang an nun ningin kan nun ve ahcun chess i kahnak ah hmanmi milem bantuk kan si lai i an duhnak paohah an kan ṭhial lai