FERNANDO * cu a lung a cawlcang tuk. Khrihfa upa pahnih nih biaruah kan in duh tiah an ti caah a si. Peng zohkhenhtu nih voi tampi a tlawn cang hna i Khrihfa upa zong nih Khrihfabu ah tinvo sung hmuh chap duh ahcun zeidah tuah awk a si timi kong zong an rak chimh. A caan a hun rauh tikah zeitik ah dah Khrihfa upa a kan pek lai tiah a ruat. Atu zong peng zohkhenhtu nih a tlawn ṭhan hna. Khrihfa upa pawl nih zeidah an ka chimh lai tiah a ruat.

Khrihfa upa pakhat chimmi bia kha Fernando nih ṭha tein a ngaih. 1 Timote 3:1 kha a cherhchan i Khrihfa upa pakhat in rian pek na si tiah a chimh. Fernando cu aa lawmh tuk caah “zeidah na chim, unaupa?” tiah a hal. Mah unaupa nih a chimh ṭhan tikah a ni. Mah hnuah Khrihfabu ah an thanh i unau pawl cu an i lawm.

Khrihfabu ah tinvo sung hmuh duh cu a palh maw? A palh lo. 1 Timote 3:1 ah “Mi pakhatkhat cu Khrihfabu hruaitu si duhnak a ngeih ahcun rian ṭha ngai a duh a si” tiah a ti. Cucaah unaupa tampi cu mah thazaang peknak bia kha an sunsak i tinvo sung hmuh awkah sining tlinh dingin an i zuam. Sining a tlinhmi Khrihfa upa le bu rianṭuantu pawl an um caah Pathian miphun nih thluachuah an hmu. Khrihfabu a ṭhancho thluahmah caah unaupa tampi cu ṭhancho awkah an i zuam a hau. Zeitindah an i zuam awk a si? Khrihfa upa si awkah aa zuammi hna cu Fernando bantukin zeitik ah dah Khrihfa upa kan si lai tiin an lungre a theih awk a si maw?

Greek verb in lehmi “ṭhancho awkah i zuam” timi Baibal biafang cu lungtak tein hmuh duhnak lungput he phanh dingin i zuam kha a si. Mah tikah thingkung cung i ei na duhmi thingthei pakhat phanh awkah na si khawh chungin na banghmi kha na mitthlam ah a cuang men lai. Asinain “ṭhancho awkah i zuam” timi cu “Khrihfabu hruaitu” si duh ruang ah i zuam kha a chim duhmi a si lo. Mah canah reng hmuh awkah si loin Khrihfa upa pakhat in “rian ṭha” ṭuan an duh caah a si.

Mah rian ṭha ṭuan a duhmi hna nih an ngeih awk a simi sining hna kha 1 Timote 3:​2-7 le Titas 1:​5-9 ah langhter a si. Mah bantuk a ṭhami sining kong he aa tlaiin caan saupi Khrihfa upa a simi Raymond nih hitin a ti: “Ka caah a biapimi cu zei bantuk minung dah ka si timi kha a si. Phungchimnak le cawnpiaknak ah thiamnak ngeih cu a biapimi a si ti cu ka hngalh ko nain sualnak a ngei lomi, a hleihluat tuk in thil a tuah lomi, thil a tuaktanmi, ningcang tein rian a ṭuanmi, khual dawtnak a langhtermi le a tlarimi si cu a biapi deuhmi a si tiah ka ruah.”

“Ṭhancho awkah” aa zuammi unaupa pakhat nih a ding lomi le a thiang lomi thil vialte kha a hrial. Cuticun soisel awk um lomi a si lai i a hleihluat tuk in thil a tuah lomi, thil a tuaktanmi, ningcang tein rian a ṭuanmi le a tlarimi a hung si lai. Mah tikah unau pawl nih a lamhruainak kha an zumh lai i an harnak kong kha chimh an duh lai. Khual dawtnak a langhter caah mino le mi thar pawl zong kha a bawmh khawh hna lai. Thil ṭha a duhmi a si caah a zawmi le kum upa pawl kha hnem in a bawmh khawh hna lai. Midang bawmh a duh caah mah sining hna ngeih dingin aa zuammi a si. Khrihfa upa si a duh caah a si lo. *

Khrihfa upa phu nih lungtho tein ruahnak an cheuh hna i an hnemh hna. Ṭhancho awkah aa zuammi hna zong nih Baibal ah aa telmi sining hna tlinh awkah an i zuam awk a si. Hmuhtonnak a ngeimi Khrihfa upa Henry nih hitin a ti: “Ṭhancho awkah aa zuammi na si ahcun sining tlinh dingin i zuam. Phungchimtu 9:​10 ningin zei na tuah paohah fakpi in i zuam. Khrihfa upa pekmi zei rian paoh kha a ṭha bik in ṭuan. Hmun phiahnak rian i telin pek na simi zei rian paoh kha sunsak. A caan a phanh tikah na rian ṭuanmi le naa zuamnak kha an hun hngalh ko lai.” Khrihfa upa si na duh ahcun pek na simi zei rian paoh kha ṭuan law zumhawktlakmi si dingin i zuam. Cun porhlawtnak ngei loin toidornak ngeih awk zongah i zuam.​—Matt. 23:​8-​12.

Khrihfabu ah tinvo sung hmuh a duhmi cheukhat nih Khrihfa upa phu sinah Khrihfa upa si an duhnak kha aa hngal tuk lomi lam in an langhter men lai. Cheukhat nih cun Khrihfa upa pekmi ruahnak cheuhnak kha an cohlang duh men lai lo. Cu bantuk mi hna nih ‘Khrihfa upa si ka duhmi cu mahca ṭhatnak hmuh duh ah maw asiloah toidornak he Jehovah tuu pawl zohkhenh ka duh hna caah dah?’ tiah an i hal awk a si.

Ṭhancho awkah aa zuammi hna nih “zohchun ding tu si i zuam u” timi Khrihfa upa pawl nih an ngeih dingmi, sining hna kha an philh awk a si lo. (1 Pet. 5:​1-3) Khrihfabu ah zohchunh awk ṭha a simi hna nih a ṭha lomi ruahnak le tuahsernak hna kha an hrial awk a si. Khrihfa upa a si cangmi an si ah, a si rih lomi an si ah lungsaunak an ngeih awk a si. Khrihfa upa an si cang caah derthawmnak an ngei ti lo tinak a si lo. (Nam. 12:3; Salm 106:32, 33) Unaupa pakhat nih “ka chiaṭha thleidannak lungthin hi a thiang ko” tiah a ruah lai nain midang nih cun phundang in an hmuhmi zong a si kho. (1 Kor. 4:4) Cucaah Khrihfa upa nih Baibal in ruahnak an in cheuh tikah lungtho tein ngai. Cun mah ningin tuah.

Cheukhat nih rian pek an si hlanah caan saupi kan hngah tiah an ruah. “Khrihfabu hruaitu” si dingin naa zuamnak cu a sau cang caah a caan ah na lung a dong maw? Na lung a dongh ahcun mah Baibal caang hi i cinken: “Ruahchannak cu a nikhua rauhter tikah hin lung a fak, sihmanhsehlaw saduhthahmi cu a tlin tikah hin nunnak thingkung a si.”​—Ptb. 13:12.

Na duhmi hmuitinh phanh khawh dawh na si lo tikah na lung a dong kho men. Abraham zong cutin a si ve. Jehovah nih fapa pakhat kaan pek lai tiah bia a kamhnak cu a sau cang nain Sarah he fa an ngei kho rih lo. (Gen. 12:​1-3, 7) Cucaah Abraham nih hitin a rak ti: “Ka BAWIPA Pathian kei cu fa ka ngei lo, cucaah zeitindah laksawng cu na ka pek khawh lai? . . . . Fa zeihmanh na ka pe lo.” ­Jehovah nih fapa pakhat kaan pek lai i ka biakam ka tlinter lai tiah aamah a rak khan. Asinain Pathian biakam cu kum 14 hnu lawngah a rak tling.​—Gen. 15:​2-4; 16:16; 21:5.

Abraham nih a hngah lioah aa lawmhnak cu a rak tlau maw? A tlau lo. Pathian biakam cungah zeitikhmanh ah lunghrinnak a rak ngei lo. A rak hngah zungzal. Lamkaltu Paul nih hitin a ti: “Abraham cu a lung a sau i cucaah Pathian nih bia a kamhmi kha a hmuh khawh.” (Heb. 6:​15) Zumhfekmi Abraham cu thluachuah tampi a rak hmu. A sinin zeidah kan cawn khawh?

Khrihfa upa si na duhnak kum tampi a si cang nain atu tiang na si rih lo hmanhah Jehovah cungah zumhnak ngei peng. Pathian rian ah naa lawmhnak kha tlauter hlah. Pathian rian ah ṭhancho peng dingin unaupa tampi a rak bawmtu Warren nih hitin a ti: “Rian pakhat ṭuan tikah sining a tlinh maw, tlinh lo ti hngalh awkah a caan pek a hau. Unaupa pakhat i a sining, a lungput le a rian ṭuan ning cu a caan a rauh deuhdeuh tikah a hung lang. Cheukhat nih tinvo sung an hmuh lawngah hlawhtlingmi kan si tiah an ruah. Cu bantuk ruahnak cu a hmaan lo lengah tinvo sung lawng kha a ruahter hna. Asinain khoika hmun na um i zei bantuk rian na ṭuan hmanhah zumhfek tein Jehovah rian na ṭuan ahcun hlawhtlinnak a hmumi na si.”

Unaupa pakhat cu Khrihfa upa in rian pek a si nakhnga kumhra leng a rak hngah. Ezekiel dal 1 i mi tampi nih an hngalhmi langhnak in a cawnmi kong kha hitin a chim: “Jehovah nih a rangleng a simi a bupi kha a duh ningin a mawngh. A biapimi cu kanmah caan kha si loin Jehovah caan kha a si. Cucaah Khrihfa upa sinak kong he aa tlaiin keimah duhnak cu a biapimi a si lo. Ka duhmi cu ka herhmi a si maw, si lo ti kha Jehovah nih a hngalh caah a si.”

Khrihfa upa si dingin aa zuammi na si ahcun Khrihfabu ah lungrualnak le lunglawmhnak a um nakhnga i zuam. Na hngahnak caan a rauh hmanhah na lung dong hlah. Lungsaunak ngei. A hmasa ah langhtermi Raymond nih hitin a ti: “A ngan tukmi hmuitinh cu lungsinak ral a si. A lung a dong lengmangmi cu Pathian rian ah an i nuam kho lo. Cucaah thiang thlarau theitlai, a hleiin lungsaunak ngeih awkah i zuam. Baibal kha rel law Pathian he i naih awkah i zuam. Phungchimnak le cawnpiaknak rian ah tam deuh in i tel. Na chungkhar kha Pathian rian le chungkhar pumhnak ah hruai hna. Cun unau pawl he i hawikomhnak vialte kha sunsak. Hmuitinh phanh dingin naa zuam deuhdeuh tikah naa nuam deuhdeuh ve lai.

Khrihfabu ah tinvo sung hmuh dingin i zuam cu Jehovah sinin hmuhmi thluachuah a si. Pathian le a bupi nih ṭhancho dingin aa zuammi hna an lung a donghmi le an i nuamh lomi kha an duh lo. Pathian nih lungtak tein aa zuammi dihlak kha thluachuah a pek hna. Pathian thluachuah ah “ngaihchiatnak zeihmanh a ratter chih hna lo” tiah a timi cu a hmaan tuk.”​—Ptb. 10:22.

Ṭhancho dingin naa zuamnak a sau cang hmanhah ṭhancho dingmi a um rih. Sining tlinh awk le Khrihfabu rian caah naa zuam buin na chungkhar na zohkhenhmi kha Jehovah nih zeitikhmanh ah a philh lai lo. Zei bantuk rian na hmuh hmanhah Jehovah rian kha nuam tein ṭuan peng.