Ka pa cu 1949 ah Germany in Australia ah aa ṭhial. Mine khorlei he aa tlaimi sehzung i rian a hmuh hnuah Victoria peng khuate pakhat ah khua a sa. Cuka ah ka nu he an i um i 1953 ah keimah kha an ka hrin.

Kum tlawmpal a rauh hnuah ka nu cu Jehovah Tehte Hna he Baibal a cawn caah ka ngakchiat lioin Baibal cawnpiaknak kha ka rak theih. Asinain ka pa cu biaknak a ngei lo. Ka pa cu velh a hmangmi le a aw a hrangmi a si caah ka nu nih a ṭih tuk. Asinain ka nu nih ka pa hngalh loin Baibal kha a hlathlai peng i biatak kha a sunsak tuk. Ka pa a um lo karah ka naunu he Baibal a kan cawnpiak tawn. Aa dawh tukmi vawlei thar kong le Baibal phunglam ningin kan nun ahcun nuamhnak kan hmu lai timi kong hna kha a kan chimh.​—Salm 37:10, 29; Isaiah 48:17.

Kum 18 ka si ah ka pa a puarhrannak kha ka ing kho ti lo i inn in ka chuak. Ka nu cawnpiakmi Baibal kong biatak kha cu ka zumh peng. Asinain sunsak awk ka hngalh lo caah mah ningin ka rak nung lo. Lung meihol khor ah sehlei remhtu in rian ka ṭuan i kum 20 ka si ah nupi ka ngei. Mah hnu kumthum i kan fanu upa bik kan ngeih tikah ‘ka nunnak ah a biapi bikmi cu zeidah a si?’ ti kha ka hun ruat. Baibal nih kan chungkhar a kan bawmh khawh ti kha ka hngalh caah Jehovah Tehte pakhat sinah Baibal ka rak cawng. Asinain ka nupi nih Jehovah Tehte Hna kha a duh hna lo. Kaa pumh tikah ka nupi nih Baibal na cawnmi hi na ngol lai maw asiloah inn in dah na chuah lai tiah a ka ti. Cucaah ka nupi bia kha ka ngaih i Baibal ka cawng ti lo. A hmaan ti ka hngalh ko nain ka rak tuah lo caah a hnuah kaa ngaichih tuk.

Nikhat cu rian ka ṭuanṭimi pawl nih a thurhnawmmi hmanthlak kha an ka hmuhsak. Mah cu lungthin a la tukmi zong a si i fih zong a nung. Mah hmanthlak ka zoh tikah ka sual timi ruahnak ka ngei. Baibal in ka rak hngalhmi kong hna kha kaa cinken ṭhan i Pathian nih dan a ka tat lai tiah ka rak ruah. Asinain a thurhnawmmi hmanthlak kha ka zoh lengmang caah ka lungput aa thleng. A donghnak ahcun mah nih a ka lem cang.

Mah hnu kum 20 chungah ka nunnak cu ka nu cawnpiakmi biatak phunglam he cun aa hlat tuk cang. Ka tuahsernak nih ka lungthin chung i a ummmi kha a langhter. Ka biachim le ka umtu cu fih a nung i a thurhnawmmi capo bia chim kha ka duh. Nupa umṭinak he aa tlaiin a hmaan lomi hmuhnak zong ka hun ngei. Ka nupi he kan umṭi ko nain nudang he zong sualnak ka tuah. Nikhat cu thlalang ah kaa zoh i ‘kaan huat tuk’ tiah keimahle keimah kaa ti. Mahle mah upatnak zong ka ngei ti lo.

A donghnak ahcun ka nupi he kan i ṭhen i ka nunnak zong a rawk dih cikcek. Cucaah Jehovah Pathian sinah lungtak tein thla ka cam. Kum 20 hrawng a rauh hnuah Baibal kha ka hun hlathlai ṭhan. Mah tikah ka pa cu a thi cang i ka nu tu cu Jehovah Tehte pakhat in tipil a ing cang.

Ka nunning le a sangmi Baibal phunglam hna cu aa thleidang tuk. Asinain Baibal chimmi lungdaihnak kha hmuh awkah kaa zuam lai tiah bia ka khiah. A thiangmi bia chim awk le ka thin i sum khawh awkah kaa zuam. Ziaza rawhralnak, tangka in lentecelhnak, zu tamtuk dinnak le rian-ngeitu thil firnak ti bantuk kha tuah ti lo awkah bia ka khiah.

Ka rianṭuanṭi hawi pawl nih zei ruangah dah mah tlukin ka nunning aa thlen ti kha an hngalthiam lo. A hlan ka nunning bantukin um ṭhan awkah kumthum chung an ka hnek. Ka thin a hun tik, holh ṭhalo hna ka hman tikah an i lawm tuk i “Ha! Mah hi a hlan Joe kha a si” tiah an ka ti. Cu bantuk caan paohah ka ngaih a chia tuk. Ka sung timi ruahnak ka ngei.

Ka rian ah a thurhnawmmi hmanthlak hna kha electronic thilri in siseh, cauk in siseh zoh khawh a si. Ka hawile nih mah hmanthlak pawl kha computer in an ka kuat tawn. Keimah zong nih ka rak kuat tawn hna. Mah ziaza ṭhalo kha ngol awkah kaa zuam tuk ko nain ka hawile nih an ka hnek peng. Cucaah bawmhnak le thapeknak hmuh awkah Baibal a ka cawnpiaktu kha ka chimh. Ka chimmi vialte kha lungsau tein a ka ngaihpiak. Ka chungah hram aa sihmi ziaza ṭhalo kha ngol khawh awkah mah he aa pehtlaimi Baibal caang hna a ka relpiak. Thlacamnak in Jehovah sinah bawmhnak hal awk zongin tha a ka pek.​—Salm 119:37.

Nikhat cu ka rian ṭuanṭihawi dihlak kha ka auh hna. Mi kan tlin tikah zu a ding tukmi pahnih kha beer dangh dingin ka ti hna. Mah tikah an dihlak in “Dangh ding an si lo. Zu din ti lo awkah an i zuam liopi a si” tiah an ti. Mah tikah “Kei zong anmah bantuk ka si ve” tiah ka ti hna. Mah caan thawkin a thurhnawmmi hmanthlak zoh ngol dingin kaa zuammi kha an hngalh i a hlan bantukin um ṭhan awkah an ka hnek ti lo.

A hnuah Jehovah bawmhnak thawngin a thurhnawmmi hmanthlak zoh kha ka ngol khawh. 1999 ah Jehovah Tehte pakhat in tipil ka ing. Atu bantukin a nuammi nunnak hmuh dingin a voihnihnak caanṭha a ka pek caah Jehovah cungah kaa lawm tuk.

Ka rak duh tukmi thil kha Jehovah nih zeicah a huat ti kha atu ah ka hngalh cang. Dawtnak a ngeimi pa pakhat in a thurhnawmmi hmanthlak zohnak nih a chuahtermi thil ṭhalo hna in huhphenh a ka duh caah a si. Phungthlukbia 3:5, 6 bia cu a hmaan tuk. Hitin a ti: “BAWIPA kha na lung chung dihlak in i bochan law nangmah fimnak kha i rinh hlah. Na kalnak lam kip ah amah kha hngal law Amah nih na lam kha a tluanter hna lai.” Baibal phunglam ningin nun cu kilvengtu a si bantukin hlawhtlinnak hmuhnak ca zongah aamahkhaan a si.​—Salm 1:​1-3.

A hlanah cun keimahle keimah kaa fih nain atu ahcun kaa upat cang. Lungdaihnak zong ka hmu cang. A thiangmi nunning in ka nung i Jehovah ngaihthiamnak le bawmhnak zong ka hmu. 2000 ah keimah bantukin Jehovah a daw i aa dawh tukmi unaunu Karolin he kan i um. Kan inn cu daihnak in a khatmi hmun a si. A thiang i duh a nung tukmi vawleicung pumpi unaurual lakah kan i tel khawh caah kan i uangthlar tuk.