Pale Hna Nan Fapale He Zeitindah Naih Tein Nan Um Peng Khawh?

“KA PA mah tlukin zeicah thil na hngalh?” tiah na fapate nih aan ti bal maw? Mah tikah pa na simi kha naa uangthlar tuk ko lai. Na fapa nih na bia a ngaih ruangah ṭhatnak a hmuh ahcun naa lawm tuk lai ti cu a fiang ko. *​—Phungthlukbia 23:​15, 24.

Asinain kum tampi a rauh hnuah na fapa nih na kong he aa tlaiin a hlan bantukin aa uangthlar ti maw? Asiloah a cutzat cang caah aan upat tuk ti lomi a lo maw? Na fapa a hun cutzat deuh tikah nan i naih peng nakhnga zeitindah na tuah lai? A hmasa bik ah pale nih an tonmi zuamcawhnak cheukhat kong kha i ruah hna u sih.

Zuamcawhnak Pathum

1. A CAAN UM LONAK: Ram tampi ah chungkhar pawcawmnak caah a bik in rian a ṭuanmi cu pale an si. Pale cu leng ah rian an ṭuan caah inn an um caan a tlawm. Ram cheukhat ahcun pale nih an fale kha a caan an pe kho hna lo. Tahchunhnak ah, France ah nai ah an tuahmi hlathlainak pakhat ningin pale nih an fale kha nikhat ah buaktlak in minit 12 lawng a caan an pek khawh hna.

RUAH DINGMI: Na fapa caah a caan zeizah dah na pek khawh? Zarh khat, zarh hnih a rauh hnuah nikhat ah caan zeizah dah nan i pek khawh ti kha ṭial law a dihlak in fonh. A phi nih na khuaruah aan harter lai.

2. ZOHCHUNH AWK ṬHA SI LONAK: Pa cheukhat cu an pale he naihniam tein an um lo. France ah a ummi Jean-Marie nih “ka pa he pehtlaihnak kan ngei tuk lo” tiah a ti. Mah nih Jean-Marie kha zeitindah a hnorsuan? Hitin a ti: “Kaa ruahchan bal lomi buaibainak hna a chuak. Tahchunhnak ah, ka fapa he sullam a ngeimi biaruahnak ka tuah kho lo.” Cheukhat nih cun an pale kong ṭha tein an hngalh ko nain naihniam tein an um hna lo. Kum 43 a simi Philippe nih hitin a ti: “Ka pa nih ka cungah dawtnak a langhter thiam lo. Cucaah ka fapa cungah dawtnak ka langhter khawh nakhnga fakpi in ka rak i zuam.”

RUAH DINGMI: Na pa he nan i pehtlaih ning cu na fapa na pehtlaih ning cungah huham a ngei maw? Na pa i a ṭhami asiloah a ṭhalomi a ziaza bantukin ka tuah ve tiah naa ruat maw? Zeitin in dah?

3. A TLARI TEIN RUAHNAK CHEUH THIAM LONAK: Nunphung cheukhat nih pale cu fale zohkhenhnak ah rian an ngei lo tiah an ruah. Nitlaklei Europe aha ummi Luca timi pa pakhat nih hitin a ti: “Ka ṭhannak ram ah fale zohkhenhnak cu nupile rian a si tiah an ruah.” Nunphung cheukhat ahcun pale nih dingrep fakpi in an i tlaih awk a si tiaarh an si. Tahchunhnak ah, Africa ram pakhat ah a ummi George timi pa pakhat nih hitin a ti: “Kan nunphung ah pale cu an fale he lente an i celh lo. Pale nawlngeihnak a zor lai ti an phan caah a si. Cucaah ka fapa he lente celh kha kaa harh.”

RUAH DINGMI: Nan hmunhma ah pale cu zei tuah dingin dah hal an si? Fale zohkhenh cu nu pawl rian a si tiah cawnpiak na si maw? Fapale cungah dawtnak langhter dingin maw asiloah langhter lo dingin dah thapek na si?

Cu bantuk zuamcawhnak a tongmi pa na si ahcun zeitindah na tei khawh lai? A tanglei ah langhtermi ruahnak cheuhnak hna kha ruat.

Na Fapa A Ngakchiat Lio Tein Thawk

Fapale nih an pale i zohchunh kha an duh. Cucaah na fapa nih nangmah zohchunh aan duhnak kha ṭha tein hman khawh i zuam. Cutin zeitindah na tuah khawh? Amah he zeitik ah dah caan nan hmanṭi khawh?

Nifatin na tuahmi thil ah a si khawh tik paohah na fapa kha telter. Tahchunhnak ah, inn rian na ṭuan tikah na fapa kha i bawmhter. Hmun na phiah ahcun na fapa zong kha hmunphiah a fami pakhat in pe law phiahter ve. Vawlei na cawh ahcun cawhlek fate pakhat pe law cawhter ve. Cutin tuahnak nih a fapate kha a pa pawngah rianṭuan a hun duhter lai. Cutin an ṭuanṭi caah rian cu hma a kal lai lo nain an pafa pehtlaihnak cu a fek chin lai. Mah lengah rian kong he aa tlaiin a cawnpiakmi zong a si lai. Baibal chan lio i pale cu an fale he nifatin rianṭuanṭi awk, rianṭuan buin biaruah awk le cawnpiak awkah thapek an si. (Deuteronomi 6:​6-9) Mah ruahnak cheuhnak cu atu tiang hman awk a tlak rih.

Na fapate kha rian lawng fial loin lente zong i celhṭi u. Lente i celhṭinak nih a nuamhter hna lawng si loin a dang caanṭha zong a hmuhter hna lai. Pale he lente i celhṭinak nih an fale kha thil thar tuah duhnak lungthin le ralṭhatnak a ngeihter hna tiah hlathlainak pakhat nih a ti.

Lente i celhṭinak nih an pafa kha a biapimi thil a tuahter khawh hna. Hlathlainak a tuahtu Michel Fize nih “Pa le fa pehtlaihnak ah a ṭha bikmi lam cu lente i celhṭi kha a si” tiah a ti. Lente an i celh lioah a pa nih a fapa a dawt kha a biachim le a tuahsernak in a langhter khawh. Cutin a tuahnak thawngin a fapa kha dawtnak langhter ning a cawnpiakmi a si. Germany ah a ummi André nih hitin a ti: “Ka fapa a ngakchiat lioah atu le atu lente ka celhpi i ka kuh. Ka fapa nih ka dawtnak lehrulh awkah a cawn.”

Cun pafa karlak ah dawtnak a fehter khomi caan cu ih caan kha a si. Na fapa a ih lai ah tuanbia cauk hmaan tein relpiak law nikhat chungah a tonmi aa nuamhnak le a thinphannak kong kha ngaihpiak. Cutin na tuah ahcun a upat tik zongah a zungzal in nangmah he i pehtlaih awkah a fawiter lai.

Nan Pahnih In Tuah Nan Duhmi Kha Tuah Peng U

Kumhra fai fapale cheukhat cu an pale chimmi kha ngaih a huam lomi an lo. Na halmi kong kha ṭha tein aan leh lo tikah keimah he biaruah a duh lo tiah ruat hlah. Aa tlak ningin na biachim ning kha na thlen ahcun hlangfang tein biachim a hun duh ko lai.

France ah a ummi Jacques cu a caan ah a fapa Jérôme he biaruah dingin aa harh. Asinain a fapa kha hramhram in biachimter canah a fuhpanh ning tu kha a thlen. A fapa he bawlung an rak chuih. Jacques nih hitin a ti: “Bawlung kan chuih dih in hramh cungah chikkhat kan i din. Mah bantuk caan ah ka fapa nih a lung chung ah a ummi bia kha a ka ruah. Kan pahnih lawng in caan kan hmanmi a si kha a hngalh. Mah nih kan i pehtlaihnak kha a fehter.”

Na fapa nih zaanglente celh a huam lo ah tah zeitin? André timi pa pakhat nih a fapa he arfi an rak zoh tawn lio caan kha atu tiang aa cinken rih. Hitin a ti: “Khuasik zan ah ṭhutdan kha innleng ah kan chuah, kan pafa in angki lum kan i hruk i lakphak din pah in van arfi kha kan zoh. Cun arfi Sertu kong zong kha kan i ruah. Pumpak kong zong kan i ruah i a dang a kong tampi zong kan i ruah.”​—Isaiah 40:​25, 26.

Na fapa nih a huammi thil cu na huam lomi a si ah tah zeitin? Cutin a si hmanhah tuah na huam lomi thil tuahnak caah caan pek a hau men lai. (Filipi 2:⁠4) Thlanglei Africa ah a ummi Ian nih hitin a ti: “Zaanglente celh kha ka fapa Vaughan nakin ka duh deuh. Anih nih cun vanlawng le computer kong lawng kha hngalh a duh. Cucaah ka fapa nih a duhmi thil ka duh nakhnga fakpi in kaa zuam. Ka fapa kha vanlawng hmuhsaknak puai ah ka kalpi i computer in vanlawng mawngh phun kha kan i celh. Cu bantuk a nuammi thil hna kan tuahṭi caah ka fapa nih a hlan nakin lawklawng deuh in bia a ka ruah tiah ka ruah.”

Mahle Mah Zumhnak Ngeih Awkah Bawm

Thil thar pakhat a tuah khawh tikah na fapa nih “ka pa, zohhmanh ka tuahmi hi” tiah aan ti bal maw? Kumhra fai a si cang nain na sinin hnatlaknak aan hal peng rih maw? Aan hal ti men lai lo. Asinain ṭha tein khua a tuaktan khomi upa pakhat si awkah nangmah bawmhnak a herh lai ti cu a fiang ko.

Jehovah Pathian nih Jesuh a pehtlaih ning kha i cinken. Jesuh nih vawlei ah a biapimi rian a thawk lai ah Jehovah nih a fapa a dawt kha mi hmaiah hitin a rak langhter: “Amah hi ka dawtmi ka Fapa a si, Amah cungah hin ka lung a tling.” (Matthai 3:​17; 5:​48) Nang zong na fapa chimhhrinh le cawnpiak dingin rian na ngei ti cu a hmaan ko. (Efesa 6:4) Asinain na fapa biachim le tuahsernak kong he aa tlaiin thangṭhat awkah caanṭha na kawl maw?

Pa cheukhat cu thazaang pek awk le dawtnak bia chim awkah an i harh. An hlawhtlinmi nakin an palhnak lawng a kawlmi innchungkhar in an ṭhan caah a si men lai. Nang zong cu bantuk innchungkhar in a ṭhangmi na si ahcun na fapa nih mahle mah zumhnak a ngeih nakhnga bawmh awkah naa zuam peng a hau lai. Cutin zeitindah na tuah khawh? A cunglei ah langhtermi Luca cu kum 15 a simi a fapa Manuel he inn rian an ṭuanṭi peng. Luca nih hitin a ti: “Nangmah tein rian kha thawk hmasa law na herh tikah kaan bawmh lai tiah ka fapa kha ka ti. Amah tein a tuahmi a tam deuh. Hlawhtlinnak a hmuh tikah lungsinak a ngei i mahle mah zumhnak zong a hun ngei. Hlawhtlinnak a hmuh tikah ka thangṭhat. Aa ruahchan bantukin thil a tuah khawh lo hmanhah aa zuamnak ka sunsak kha ka hngalhter.”

Na fapa nih a biapi deuhmi hmuitinh pawl a phanh nakhnga na bawmh tikah na fapa cu mahle mah zumhnak a hun ngei deuh lai. Asinain na fapa cu ṭhancho awkah na ruahnak lengin a khul a nuarh ah tah zeitin? Asiloah a hmuitinh cu a ṭha lomi cu a si lo nain na thimpiakmi he aa khah lo ah tah zeitin? Cutin a si ahcun naa ruahchanmi kong he aa tlaiin na tuaktan ṭhan a hau lai. A kong langhter a simi Jacques nih hitin a ti: “A phanh khawhmi hmuitinh i chiah dingin ka fapa kha ka bawmh. Asinain mah hmuitinh cu keimah caah si loin amah caah a si ti kha hngalh awkah kaa zuam. Mah hmuitinh hna kha amah a sining he aa tlak in a tuah a hau ti zong kha ralrin kaa pe.” Na fapa ruahnak kha na ngaihpiak i a tuahmi cungah thangṭhat law a sunghmi kha tei khawh awkah tha na pek ahcun a hmuitinh phanh awkah na bawmh khawh lai.

Nan pafa in nan i pehtlaihnak ah zuamcawhnak cu a um ko lai. Asinain na fapa nih aan tlaihchan ko lai. Aho nih dah hlawhtlinnak hmuh dingin a bawmtu he naihniam tein um duh loin a um lai?

[A Tanglei Fianternak]