1. Aho nih dah thilnung vialte hi a ser?

JEHOVAH cu ‘Pathian nung a si’ tiah profet Jeremiah nih a ti. (Jeremiah 10:10) Mahlengah Jehovah Pathian cu thil nung vialte a Sertu a si. Vancung i a ummi sermi hna nih hitin an ti: “Zeizong vialte kha nangmah nih na ser hna i nangmah duhnak bangin annih cu ser an si i nunnak an ngei.” (Biathlam 4:11) Siangpahrang David zong nih Pathian thangṭhatnak hla pakhat kha hitin a rak phuah: “Nang cu nunnak vialte hram na si.” (Salm 36:9) Cucaah nunnak cu Pathian sinin hmuhmi laksawng a si.

2. Pathian nih kan nunnak zohkhenhnak caah zeidah a tuah?

² Jehovah nih kan nunnak zong kha a zohkhenh. (Lamkaltu 17:28) Ei awk rawl, din awk ti, dawp awk thli le umnak caah vawlei a kan pek. (Lamkaltu 14:15-17) Nunnak i nuamhpi awkah cu thil cu Jehovah nih a kan pek. Sihmanhsehlaw nunnak kha tling tein i nuamhpi awkah Pathian nawlbia hngalh le zulh a herh.—Isaiah 48:17, 18.

3. Abel thah a rak simi kha Pathian nih zeitindah a hmuh?

³ Pathian nih kanmah nunnak siseh, midang nunnak siseh upat hna seh ti a kan duh. Tahchunhnak ah, Adam le Evi chan ah an fapa Kain cu a nau Abel cungah a thin a rak hung tuk. Cu na thin hunnak nih sualnak nganpi a chuahter  khawh tiah Jehovah nih Kain kha ralrin a rak pek. Mah ralrin peknak kha Kain nih zei ah a rak rel lo. Cucaah ‘a nau Abel cu a thah.’ (Genesis 4:3-8) A nau a thah ruangah Kain cu Jehovah nih dan a rak tat.—Genesis 4:9-11.

4. Pathian nih nunnak he aa tlaiin hmuhning hmaan ngeih awkah Moses Nawlbia ah zeitindah fak khun in a langhter?

⁴ Kum tampi a luan hnuah, Jehovah nih a duhning in Israel mi hna nih an biak khawh nakhnga bawmtu caah nawlbia kha a pek hna. Cu nawlbia cu profet Moses hmangin a pek hna caah a caancaan ah Moses Nawlbia tiah ti a si. Moses Nawlbia pakhat nih “lai na nawng lai lo” tiah a ti. (Deuteronomi 5:17) Mah nih khan Pathian nih minung nunnak a upat ti le minung zong nih midang nunnak upat ding a si ti kha a langhter.

5. Nau hrawhnak kha zeitindah kan hmuh awk a si?

⁵ A chuak rih lomi naute nunnak kongah tah zeitindah? Moses Nawlbia nih hitin a ti: “I vuak i velhnak hmun ah, fapawi nu pakhatkhat kha pa pakhatkhat nih a tuk i nau cu a chuak nain a thih lo ahcun a tutupa kha a tukmi nu va nih ka liamh seh a ti zat paoh in dantat a si lai i biaceihtu hna nih cawi seh an ti mi zat in a cawi lai. Sihmanhsehlaw a thih ahcun dantatnak cu nunnak caah nunnak ve.” (Exodus 21:22, 23, NW) Cu Nawlbia ningin, nu paw chung nau thah cu sual a si. A si, Jehovah caah cu bantuk nau nunnak hmanh kha a sunglawi. (Salm 127:3) A sullam cu nau hrawh cu sual a si tinak a si.

6. Zeiruangah kan minung hawi cungah huatnak kan ngeih awk a si lo?

⁶ Nunnak upatnak ah kan minung hawi cungah hmuhnak hmaan ngeih aa tel. Baibal nih hitin a ti: “A unau a hua mi paoh cu lainawng a si i lainawng mi nih cun an chungah zungzal nunnak an ngei lo ti kha nan hngalh.” (1 Johan 3:15) Zungzal nunnak hmuh kan duh ahcun, kan minung hawi cung i huatnak a chuahtermi zei thil paoh kha kan lungthin chung in chuahter a herh, zeicahtiah zaangennak a chuahtertu bik hi huatnak a si. (1 Johan 3:11, 12) Cucaah pakhat le pakhat i dawt awk cawn cu a biapi tuk.

7. Nunnak upat lo a langhtermi tuahsernak cheukhat cu zeidah an si?

 ⁷ Kan nunnak kan upat langhternak kongah tah zeitindah? Mi nih thih cu an duh lo nain, nuamhnak caah nunnak ca i ṭih a nungmi thil kha an hman. Tahchunhnak ah, mi tampi nih sahdah le tikor kha an hman asiloah nuamhnak phun in ritnak sii kha an hman. Cu thil cu pum caah ṭihnung an si i a hmangmi hna kha a thah tawn hna. Cu thil a hmangmi cu nunnak a upat lomi an si. Cu tuahsernak cu Pathian mit ah a thiang lo. (Rom 6:19; 12:1; 2 Korin 7:1) Pathian cohlanmi kan si khawh nakhnga, mah tuahsernak hna kha kan ngol lai. Cutin hrial cu a har tuk ko lai nain, a herhmi bawmhnak kha Jehovah nih a kan pek khawh. Kan nunnak kha a sinin kan hmuhmi a sunglawimi laksawng in hmuh awk kan i zuammi kha Pathian nih a sunsak.

8. Himnak kong biapi in ruah a hau ti kha zeicah philh lo awk a si?

⁸ Nunnak kan upat a si ahcun, himnak kong biapi in ruah a hau ti kha kan philh lai lo. A dai a thlangmi kan si lai lo i nuamhnak asiloah lungthawh ruang sawhsawh ah thih a ngamhmi kan si lai lo. Daithlang in moṭor mawngh le zaangennak asiloah ṭihnungmi lentecelhnak kha kan hrial lai. (Salm 11:5) Pathian nih hlanlio Israel mi a rak pekmi hna nawlbia nih hitin a ti: “Innthar nan sak tikah nan innchung cu tlakdawn in nan kulh lai, cu ka cun mi an tlak sual i nan inn cungah thisen chuahmawhnak cu nan tlunter sual nakhnga lo.” (Deuteronomi 22:8) Mah phunglam ningin nan inn ah mi pakhatkhat nih aa chuih i a tluk rilh i hma fak a in nakhnga lo caah hleika tibantuk kha ṭha tein tuah ding a si. Mawṭawka asilole motorcycle na ngeih a si ahcun him tein mawngh khawh awk a si le si lo kha na chek lai. Na inn, na mawṭawka asiloah na motorcycle ruangah nangmah le midang cungah thil ṭihnung chuahter hlah.

9. Nunnak kan upat a si ahcun saram kha zeitindah kan tonghtham hna lai?

⁹ Saram nunnak kongah tah zeitindah? Cu zong cu Sertu caah a sunglawi. Saram kha rawl le thilpuan ca le an ral in i khamhnak caah Pathian nih thahnak nawl a kan pek. (Genesis  3:21; 9:3; Exodus 21:28) Asinain, saram kha puarhrang ngaiin tonghtham asiloah lentecelhnak ca sawhsawh ah thah cu a palh i nunnak a sunlawinak zeirel lo a si.—Phungthlukbia 12:10.

10. Nunnak le thi an i pehtlai ti kha Pathian nih zeitindah a langhter?

¹⁰ Kain nih Abel a thah hnuah, Jehovah nih Kain kha hitin a ti: “Nangmah nih na chuahmi na nau thisen nih khan vawlei in a ka auh lengmang ko.” (Genesis 4:10) Pathian nih Abel thisen a ti tikah Abel nunnak kha a chim duhmi a si. Kain nih Abel nunnak a lak caah atu ah Kain cu dantat a si cang lai. Ding tein biaceihpiak awkah Abel thisen asiloah nunnak nih Jehovah kha a auh bantuk a si. Noah chan Buanchukcho a tlun hnuah nunnak le thisen aa pehtlaihnak kha a rak langhter ṭhan. Buanchukcho hlan ahcun thingthei, tisik anhnah le facang lawng minung nih an rak ei. Buanchukcho hnuah Jehovah nih Noah le a fale kha hitin a ti hna: “Saram vialte le thlaihring vialte cu nan ei khawh hna lai; an dihlak in rawl caah kan pek hna.” Asinain Pathian nih hitin ri a rak serpiak hna: “Sa kha a chung i thi a um lio ahcun nan ei lai lo, zeicahtiah nunnak cu thi cu a si.” (Genesis 1:29; 9:3, 4) Jehovah nih sermi hna nunnak le thi kha naih tein a pehtlaihter.

11. Noah chan in khan Pathian nih zei thi hman dah a rak khamh?

¹¹ Thi kan upatnak kha kan ei lonak in kan langhter. Israel mi a pekmi hna Nawlbia ah Jehovah nih “ahohmanh nih ram vaihnak ah ei awk a simi sa siseh va siseh a hmuhton ahcun a thi kha a zor lai i leidip in a khuh lai. ‘Zeicahtiah titsa vialte nunnak cu thi cu a si; cucaah Israel mi sinah, zei sa thi hmanh nan ei lai lo.’ “ tiah a ti. (Levitikas 17:13, 14) A luancia kum 800 hrawng i Noah sinah hmasa bik a rak chimmi saram thi nan ei lai lo timi Pathian nawlbia cu a hmun peng. Jehovah hmuh ning cu a fiang: A salle nih sa cu an ei khawh, sihmanhsehlaw thi tu cu an ei lai lo. Vawlei ah an thlet lai—a ngaingai ti ahcun saram nunnak Pathian an pek a si.

12. Kum zabu pakhatnak lengah tuchan tiang zulh rih ding a simi thi he aa tlaimi zei nawlbia dah thiang thlarau thawngin pek kan si?

 ¹² Cu bantuk nawlbia cu Khrihfa zong nih kan ngei. Kumzabu pakhatnak i Jesuh zultu pawl a hruaitu lamkaltu hna le a dang pa hna cu Khrihfabu vialte nih zei nawlbia dah zulh ding a si ti biachah awkah an rak i pum. Hitin bia an rak chah: “Hi a herhmi nawlbia hlei in a dang zeihmanh nan cungah khin lo ding kha thiang thlarau le kannih kan hna tlak nak a si: siasal pekchanhmi rawl kha ei i sum u, thi ei kha i sum [“hrial,” NW] u, hngawng dihmi sa [a chungah thi a ummi sa] ei i sum u, cun nu le pa sualnak kha i sum u.” (Lamkaltu 15:28, 29; 21:25) Cu a si caah ‘thi kan hrial awk a si.’ Pathian mit ah thi hrial cu siasal biak le nu le pa sualnak hrial tluk in a biapi.

13. Thi hrial timi nawlbia ah thi rawnh zeiruangah aa tel ti kha fianter.

¹³ Thi hrial ding nawlbia ah thi rawnh aa tel maw? Aa tel. A biana ah: sibawi pakhat nih zu hrial an ti hei ti u sih. Zu cu na ding lai lo nain na thahri ah naa rawnh khawh tiah a ti duhnak a si maw? Si hrimhrim hlah! Cu bantuk cun, thi hrial timi cu pum khoika hmanh ah luhter lo tinak a si. Cucaah thi hrial timi nawlbia cu ahohmanh kan thahri chungah thi rawnhnak nawl pek lo a si.

14, 15. Sibawite nih Khrihfa pakhat kha thi naa rawnh a hau tiah an ti ahcun zeitindah a tuah lai, zeiruangah?

¹⁴ Khrihfa pakhat cu fak piin aa khongdeng asiloah hlai a herh ah tah zeitindah? Sibawite nih thi naa rawnh a hau, cu lo ahcun na thi lai tiah an ti hei ti u sih. A taktak ti ahcun cu Khrihfa nih thih cu a duh lo. Pathian pekmi nunnak laksawng kilven aa zuam tikah, thi ning cang loin hmannak aa tel lomi thlop ning phun dang kha a cohlan lai. Cucaah hmuh khawh a si ahcun cu bantuk thlop ning phun kha a kawl lai i thi canah a dang phun khatkhat kha a cohlan lai.

¹⁵ Khrihfa pakhat nih a tu i tlawmpal sau deuh nun duh ruang ah Pathian nawlbia a buar lai maw? Jesuh nih hitin a ti: “Ahohmanh, mah nunnak humhak a duhmi cu a nunnak  kha a sung lai i keimah ruangah a nunnak a sungmi cu a nunnak a hmumi a si lai.” (Matthai 16:25) Thih cu kan duh lo. Sihmanhsehlaw Pathian nawlbia buar in atu kan nunnak khamh kan i zuam ahcun zungzal nunnak kan sung lai. Thil pakhatkhat ruang i kan thih ahcun Nunnak a kan Petu nih thawhṭhannak caan ah a kan hngalh lai i a sunglawimi nunnak laksawng a kan pek ṭhan lai kha fek tein zumh in a dingmi Pathian nawlbia i bochan cu fim a si.—Johan 5:28, 29; Hebru 11:6.

16. Pathian salle nih thi he aa tlaiin zei tuah awkah dah fek tein bia an khiah?

¹⁶ Tuchan zumh awk tlak Pathian salle cu thi kong he aa tlaiin Pathian lam hruainak zulh awkah fek tein bia an khiak. Annih cu zei thi hmanh an ei lo. Ngandamnak ca zong ah thi kha an cohlang lai lo. * Thi Sertu nih an caah a ṭha bik a hngalh kha an zumh. Nang tah na zum maw?

17. Hlanlio Israel chan ah Jehovah Pathian nih lamkhat lawngin a cohlanmi thi hman khawhnak cu zeidah a si?

¹⁷ Moses Nawlbia ah thi ningcang in hman khawh a sinak kha fakkhun in langhter a si. Jehovah nih biaknak he aa tlaiin hlanlio Israel mi a halmi hna ah hitin a ti: “Titsa nunnak cu thi chungah a um i nan nunnak  ca i biakṭheng cung i remnak sernak caah kan pekmi hna a si; zeitintiah nunnak thawng cun thi cu remnak sertu a si.” (Levitikas 17:11) Israel mi nih sualnak an tuah tikah, saram pakhat kha rai an thawi i a thi cheukhat kha puanthlam asiloah a hnuah Pathian biakinn i biakṭheng cungah an thehnak thawngin ngaihthiam khawh an si. Lam khat lawngin thi ningcang in hman a sinak cu raithawi tikah cutin hmannak kha a si.

18. Jesuh thisen thletmi in zei ṭhathnemnak le thluachuah dah kan hmuh khawh?

¹⁸ A hmaanmi Khrihfa hna cu Moses Nawlbia tang i an um ti lo caah saram raithawinak pek le a thi biakṭheng cungah thlet a hau ti lo. (Hebru 10:1) Asinain, hlanlio Israel mi hna chan ah biakṭheng cungah thi an rak hmanmi nih Pathian Fapa, Jesuh Khrih i a sunglawimi raithawinak kha a rak langhter chung. Hi cauk i ṭhen 5 nak ah kan rak cawn bantuk  khan raithawinak caah a thisen a thletnak thawngin Jesuh nih a minung nunnak kha kan caah a pek. Cun vanah a kai i a thletmi a thisen man kha voikhat ah zungzal ca in Pathian kha a pek. (Hebru 9:11, 12) Cucu kan sualnak ngaihthiamnak caah a hram a si i zungzal nunnak hmuh khawhnak lam a kan hunpiak. (Matthai 20:28; Johan 3:16) Thi hmannak a bia pit tuk kha a langhter! (1 Piter 1:18, 19) Jesuh thletmi thisen i a man kan zumh lawngah khamh kan si lai.

19. ‘Mi vialte thi in luat awkah’ zeidah tuah awk a si?

¹⁹ Dawtnak in nunnak laksawng a kan pek caah Jehovah cungah kan i lawm kho! Cu nih Jesuh raithawinak zumhnak thawngin zungzal nunnak hmuh khawh a si kha midang va chimh awkah a kan forh a si lo maw? Jehovah bantukin kan minung hawi nunnak upatnak nih lungtho te le teima tein cutin tuah awk a kan forh. (Ezekiel 3:17-21) Cu rian cu teima tein kan ṭuan ahcun lamkaltu Paul bantukin hitin kan chim khawh ve lai: “Keimah cu mawhchiat awk ka si hnga lo, [“mi vialte thi in ka luat,” NW] ti hi a si. Zeicahtiah Pathian nih aa tinhmi kha a dih umnak in kan chimh dih cikcek hna i ka nganhmi zeihmanh a um lo.” (Lamkaltu 20:26, 27) Pathian le aa tinhmi kong midang va chimhnak hi nunnak le thi kan upat tuk langhternak ṭha bik a si.