1. Vawlei ca i Pathian tinhnak cu zeidah a si?

VAWLEI ca i Pathian tinhnak cu khuaruahhar taktak a si. Jehovah nih vawlei hi aa nuammi le a dammi minung in khat hna seh ti a duh. “Pathian nih . . . Eden ah, dum pakhat a ser i . . . thingkung a phunphun kha a khohter hna, an i dawh i thei ṭha a phunphun an tlai” tiah Baibal nih a ti. Pathian nih hmasa bik pa le nu Adam le Evi a ser hna hnuah, cu duhnungmi inn ahcun a chiah hna i hitin a ti hna: “Tefa tampi in ngei u law nan tefa cu vawlei cung khuazakip ah khat hna seh, cun annih nih vawlei cu uk hna seh.” (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) Cucaah minung tefa ngeih le vawlei cung vialte paradis dum ah canter le saram zohkhenh kha Pathian tinhnak a si.

2. (a) Vawlei ca i Pathian tinhnak a tlin lai kha zeitindah kan hngalh khawh? (b) Minung zungzal nunnak kong he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim?

² Vawlei paradis ah minung um ding timi Jehovah Pathian tinhnak hi a tling lai tiah na ruat maw? Pathian nih “hi bia cu keimah nih ka chim i a tling lai” tiah a ti. (Isaiah 46:9-11; 55:11) A si, aa tinhmi kha Pathian nih a tlinter hrimhrim lai! Cun “vawlei cu thetse ram, ram pakpalawng ah ka ser lo, minung umnak caah ka ser” tiah a ti fawn. (Isaiah 45:18) Zei bantuk minung dah vawlei ah nunter a duh hna? Zei can dah nunter a duh hna? “A dingmi cu ram  [“vawlei,” NW] chungah himte in an um lai i ram cu zungzal in anmah ta a si lai” tiah Baibal nih a phi a chim.—Salm 37:29; Biathlam 21:3, 4.

3. Vawlei ah ngaihchiat awk zei thil dah a um i zei biahalnak hna dah a chuak?

³ Cucu atu ah a tling rih lo ti cu a fiang ko. Minung cu an zaw an fak i an thi; pakhat le pakhat an i do i a thah tiang an i that. Cucu thil pakhatkhat palhmi a um caah a si. Asinain, nihin vawlei kan hmuhmi bantuk tu hi cu Pathian tinhmi a si lo! Cu a si ah zei thil dah a cang kun? Zeicahdah Pathian tinhmi hi a tlin hnga lo? Van ah aa thawkmi buainak a si caah zei bantuk tuanbia cauk hmanh nih cu kong cu a kan chim kho lo.

4, 5. (a) Rul hmang in Evi a chawnmi kha ahodah a si? (b) Hlan ah a ziaza a ṭha i a felmi pakhat cu zeitindah mifir a hung si khawh?

⁴ Baibal hmasa bik uk khatnak nih Eden dum in aa thawkmi Pathian ral kong kha a chim. Amah cu “rul” in aa langhter nain saram pakhat men khi a si lo. Hmanung bik Baibal nih “Khuachia, a si lo ah, Satan timi, vawlei cung mi vialte a hleng dihtu hna kha a si” tiah mizei a si kha a fianter. “Rulpi tar” ti zong in auh a si. (Genesis 3:1; Biathlam 12:9) Thiamnak a ngeimi pakhat nih amah chimmi bia kha tunu kaa in a chuahter khawh bantukin, a ṭhawngmi cu vanmi nih asiloah hmuh khawh lomi cu thlarau nih cun Evi sin biachim awkah rul kha a rak hman. Minung ca i vawlei a rak timhtuah lioah cu thlarau minung a rak um ve lai ti cu a fiang ko.—Job 38:4, 7.

⁵ Jehovah sermi vialte cu a tlingmi an si dih caah, cu “khuachia,” “Satan” cu aho nih dah a ser? Pathian fapa a ṭhawngmi thlarau pakhat nih amah tein Khuachia ah aa canter tiah ti khawh a si. Cucu zeitindah a si khawh? Nihin ah a ziaza a ṭha i a felmi pakhat cu mifir a hung si kho.  Zeitindah a si khawh? Cu pa nih thil ṭhalo a duhnak kha a lung chungah a ṭhanter khawh. Cu thil kong a ruah peng a si ahcun thil ṭhalo a duhnak cu a ṭhawng chin thluahmah lai. Caan ṭha a hmuh tikah a ruah lengmangmi a duhnak ṭhalo ning khan thil a tuah ko lai.—Jeim 1:13-15.

6. Zeitindah Pathian fapa a ṭhawngmi thlarau pakhat cu Satan Khuachia a hung si?

⁶ Satan Khuachia zong cuticun a si ve. Pathian nih tefa ngei u law nan tefa cu vawlei cung ah khat dih hna seh tiin Adam Le Evi a rak ti hna kha rak theih dawh a si. (Genesis 1:27, 28) ‘Minung vialte nih hin Pathian nakin keimah tu hei ka bia hna sehlaw a va ṭhat lai ning cu!’ tiah khua a rak ruat ko lai. Cu a ruahnak ṭhalo cu a lung ah a rak ṭhanter. A donghnak ah, Evi hlen awkah Pathian kha lih puh in bia a rak chim. (Genesis 3:1-5) Cucaah “Thangchiattu” tiah sullam a ngeimi “Khuachia” a hung si. Cu caan thawk cun, “Ralchantu” tiah sullam a ngeimi “Satan” zong a hung si.

7. (a) Ziah Adam le Evi cu an thih? (b) Zeicahdah Adam tefa vialte hi kan tar i kan thih?

⁷ Satan Khuachia nih lihbia le hlennak kha hmangin Adam le Evi kha Pathian nawl ngai lomi a rak siter hna. (Genesis 2:17; 3:6) Cu ruangah, Pathian nih nawl nan ngeih lo ahcun nan thi lai a rak ti hna bantukin a donghnak ah an thi. (Genesis 3:17-19) Adam cu a sual caah mitlinglo a hung si i a tefa vialte kha cu ro cu a roh tak hna. (Rom 5:12) Thil sining hi changreu rawhnak ukang pakhat he tahchunh khawh a si. Mah ukang ah a depnak a um ahcun cu ukang in rawhmi changreu vialte cu zeitindah a um lai? Changreu cu a depnak tete a um lai. Cu bantukin, a “depmi” tlinlonak kha mi vialte nih Adam sinin an co dih cio. Cu ruangah mi vialte kan tar le kan thih hi a si.—Rom 3:23.

8, 9. (a) Satan nih zei zuamcawhnak dah a chuahpi? (b) Pathian nih a dotu kha zeicah a rak hrawh colh lo?

⁸ Satan nih Adam le Evi kha Pathian ralchanh in sualnak  a rak tuahter hna lioah dohdalnak hruaitu a rak si taktak. Jehovah uknak kha a rak zuamcawh. Satan nih aa thawh i ‘Pathian cu uktu ṭhalo a si. Lih a chim i a ukmi hna kha thil ṭha a thuhkanh hna. Minung hi Pathian uknak tang um a hau lo. A ṭha, ṭhalo kongah mah tein biakhiahnak tuah khawh a si. Keimah uknak tang nan um ah a ṭha deuh lai’ tiah a ti. Pathian nih cu bantuk zuamcawhnak a inmi  kha zeitindah a tuah lai? Cheukhat nih cun ralchantu kha a thah awk a si an ti ko lai. Sihmanhsehlaw cutin tuahnak nih Satan zuamcawhnak kha a let kho lai maw? Pathian ukning a hmaan kha a langhter kho lai maw?

⁹ Jehovah i a tlingmi dinnak nih dotu hna kha thah colhnak nawl a pe lo. Satan zuamcawhnak kha lungtling tein a phi pek awk le Khuachia mi lihchim a si langhter awkah caan pek a herh tiah bia a chah. Cucaah minung kha Satan uknak tangah caan cheukhat chung mah tein i uknak nawl pek awkah bia a chah. Jehovah nih zeicah cuticun bia a chah ti le zeiruangah cu thil kongkau caah hi tluk tiang caan a awnh timi kong kha Ṭhen 11 ah kan i ruah te lai. Asinain, atu ah hi kong hi ruah awk a si: Zei thil ṭha hmanh a pe bal lomi Satan kha Adam le Evi nih rak zumh awk a tlak maw? An ngeihmi thil vialte a petu hna Jehovah kha mi lihchim in zumh awk a si maw? Nang tah zeidah na rak tuah hnga?

10. Satan zuamcawhnak lehnak ah Jehovah kha zeitindah na ṭanpi khawh?

¹⁰ Nihin ah cu bantuk thil kan ton cio caah mah biahalnak kong ruah le tuaktan cu a ṭha. Satan zuamcawhnak lehnak ah Jehovah lei ṭannak caan ṭha na ngei. Jehovah kha nangmah an Uktu in cohlang in Satan mi lihchim a si langhternak ah na bawmh khawh. (Salm 73:28; Phungthlukbia 27:11) Ngaihchiat awk cu, nuai thong tampi lakah mi tlawmte lawng nih cu thil cu an i thim. Cu nih cun Baibal nih vawlei hi Satan nih a uk tiin a chim taktak maw? timi a biapimi biahalnak a chuahter.

11, 12. (a) Jesuh inmi tukforhnak nih Satan cu hi vawlei uktu a si kha zeitindah a langhter? (b) Satan cu hi vawlei uktu a si kha zeinihdah a langhter rih?

¹¹ Satan vawlei uktu a sinak kongah Jesuh cu a lung a hring bal lo. Voikhat cu Satan nih Jesuh kha khuaruahhar  in “vawlei cung peng le ram vialte le an sunparnak vialte kha a hmuhsak dih.” Cun Satan nih “na khuk naa bil i na ka biak ahcun hi vialte hi kan pek dih lai” tiah Jesuh kha bia a kamh. (Matthai 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Hi kong hi ruat ta hmanh. Satan hi vawlei uktu a si lo ahcun kan pek lai tiah a timi kha Jesuh caah tukforhnak a si hnga maw? Jesuh nih Satan kha vawlei pennak vialte hi na ta a si lo tiah a rak ti lo. Satan hi hi vawlei ṭhawnnak hnulei i a ummi a si lo ahcun a si lonak kha Jesuh nih a rak chim hnga ti cu a fiang.

¹² A taktak ah, Jehovah cu universe thil khuaruahhar Sertu Lianngan Bik Pathian a si. (Biathlam 4:11) Asinain Jehovah Pathian asiloah Jesuh Khrih cu hi vawlei uktu a si tiah Baibal nih a chim bal lo. Jesuh nih Satan cu “hi vawlei uktu” a si tiah fiang tein a rak ti. (Johan 12:31; 14:30; 16:11) Baibal zong nih Satan Khuachia cu “hi vawlei khuazing” a si tiah a ti. (2 Korin 4:3, 4) Mah ralchanhtu asiloah Satan kong kha Khrihfa lamkaltu Johan nih hitin a rak ṭial: “Vawlei hi a pumpi in Mi Ṭhalopa kut tangah a um.”—1 Johan 5:19.

13. Zeicah vawlei thar a herh?

¹³ Kum hna a hung liam tikah, vawlei cu ṭih a nung chin lengmang. Vawlei cu ral aa tumi ralkap pawl, a ding lomi nainganzi rianṭuantu pawl, chungthu lengnal biaknak lamhruaitu pawl le misual pawl in a khat. Vawlei pumpi remh ding ti cu a si kho lo. Pathian nih Armageddon raltuknak ah hi vawlei ṭhalo a hrawh lainak caan a nai tuk cang tiah Baibal nih a ti. Dinnak a umnak vawlei thar nih hi vawlei hi a rolh cang lai.—Biathlam 16:14-16.

14. Pathian nih a Pennak Uktu ah ahodah a thim i, zeitindah a rak chimchung?

¹⁴ Jehovah nih vancung Pennak asiloah cozah Uktu ah Jesuh Khrih kha a thim. Hlanpi in Baibal nih hitin a rak chimchung: “Kan caah ngakchia pakhat a chuak! Fapa pakhat  pek kan si! Amah cu Fim Chimtu, A Ṭhawngmi . . . Daihnak Bawi, ti a si lai. A lianhngannak cu a ṭhang chin lengmang lai; a ram cu a dai zungzal lai.” (Isaiah 9:6, 7) Cu pennak kong he aa tlaiin Jesuh nih a zultu pawl kha hitin thlacam a chimh hna: “Na Pennak cu rung tlung ko seh, vancung khua ah na duhnak an tuah bangin vawlei cungah hin tuah si ve ko seh.” (Matthai 6:10) Hi cauk i a hnu ah kan hmuh lai bantukin, Pathian Pennak nih hi vawlei pennak vialte hi a hrawh dih lai i an hmun cu a rolh lai. (Daniel 2:44) Cu Pathian Pennak nih cun vawlei kha paradis ah a canter lai.

15. “Vawlei thar” cu zeidah a si?

¹⁵ Baibal nih hitin a kan kamh: “Kannih cu Pathian nih a kan kamhmi van thar le vawlei thar, dinnak a umnak hmun kha kan hngak.” (2 Piter 3:13; Isaiah 65:17) Baibal nih “vawlei” tiah a ti tikah a caancaan ahcun vawlei cung i a ummi minung kha a chim duhmi a si. (Genesis 11:1, NW) Cucaah dinnak a umnak hmun “vawlei thar” timi cu Pathian mithmai ṭha a hmumi minung kha an si.

16. Pathian mithmai ṭha a hmumi hna nih a man khiah khawh lomi zei laksawng dah an hmuh lai i, khakha hmuh ve awkah zeidah kan tuah awk a si?

¹⁶ Jesuh nih Pathian mithmai ṭha a hmumi hna cu a ra dingmi chan ah “zungzal nunnak” laksawng nan hmu lai tiah bia a kamh hna. (Marka 10:30) Zaangfahnak in Johan 3:16 le 17:3 kha kau law zungzal nunnak hmuh awkah zeidah kan tuah awk a si timi Jesuh chimmi kha rel. A ra laimi vawlei cung Paradis ah Pathian sinin laksawng hmuh awk aa tlakmi hna hmuh laimi Baibal chimmi thluachuah kha atu ruat tuah hmanh.

17, 18. Vawlei cung hmun kip ah daihnak le himnak a um lai tiin zeitindah kan hnabei a sei khawh?

¹⁷ Ṭhatlonak, raltuknak, mangṭam le zaangennak cu a lo  dih cang lai. “Luklak ah mi ṭhalo cu an lo ko lai, . . . Sihmanhsehlaw mi toi ah aa dormi cu ram [“vawlei,” NW] chungah hin himte in an um lai.” (Salm 37:10, 11) ‘Pathian nih vawlei cung pumpi ah ral cu a daihter dih lai’ caah daihnak a um cang lai. (Salm 46:9; Isaiah 2:4) “Dinnak kha karh sehlaw thlapa a ceu chung paoh cu rumnak kha hmun ko seh”—chim duhmi cu daihnak a um zungzal lai!—Salm 72:7.

¹⁸ Jehovah a biami hna cu him tein khua an sa lai. Baibal chan i hlanlio Israel mi hna cu Pathian nawl an ngaih chung vialte him tein khua an rak sa. (Levitikas 25:18, 19) Paradis ah cu bantuk himnak hmuh lai cu zeitluk lawmh awk dah a si!—Isaiah 32:18; Mikah 4:4.

19. Pathian vawlei thar ah ti le rawl a tampi lai tiah zeicah kan hngalh?

¹⁹ Ti le rawl a har ti lai lo. “Ram chungah rawl tampi in um ko seh; . . . tlang i a ummi rawl kung ṭha bantuk nih tlang vialte cu tuam dih hna seh” tiah salm caṭialtu nih hla a rak sak. (Salm 72:16) Miding mi hna kha Jehovah Pathian nih thluachuah a pek hna lai i “vawlei nih rawl kha a chuahter cang [lai.]”—Salm 67:6.

20. Vawlei cung dihlak Paradis a si cang lai tiah zeicah kan hnabei a sei khawh?

²⁰ Vawlei cung dihlak paradis a si cang lai. Misual ruangah a rawkmi inn hmun ah duhnung mi inn thar lo thar sak a si lai. (Isaiah 65:21-24; Biathlam 11:18) Caan a hun liam thluahmah bangin vawlei pumpi cu Eden dum bantukin aa dawhmi le thei a tlaimi ah a cang thluahmah lai. Cun Pathian nih “zaa lak in a pek hna i an dihlak in an herhmi kha tlingte in an hmuh” lai.—Salm 145:16.

21. Minung le saram karlak ah daihnak a leng lai ti kha zeinihdah a langhter?

²¹ Minung le saram karlak ah daihnak a leng cang lai. Sahrang le innzuat saṭil cu rawl an eiṭi lai. Atu i ṭih a nungmi  saram hmanh kha ngakchia nih an ṭih ti lai lo.—Isaiah 11:6-9; 65:25.

22. Zawtnak zeitindah a um lai?

²² Zawtnak a um ti lai lo. Jesuh nih vawlei cung a rak nun lio i a tuahmi nak a let tam deuh in Pathian vancung Pennak Uktu in mi a damter hna lai. (Matthai 9:35; Marka 1:40-42; Johan 5:5-9) Cu tikah “ram i a ummi hna cu ka zaw tiah an zai ti lai lo.”—Isaiah 33:24; 35:5, 6.

23. Zeicah thawhṭhannak nih lung lawmhnak a chuahter lai?

²³ Kan dawtmi a thimi hna cu thih ti lo ding ruahchannak he an hung nung ṭhan lai. Thihnak ah aa hngilhmi, Pathian cinkenmi vialte hna cu an thoṭhan lai. “Minung hi miṭha he miṭhalo he thihnak in kan tho ṭhan dih lai.”—Lamkaltu 24:15; Johan 5:28, 29.

24. Vawlei cung Paradis nunnak kong kha zeitindah na ruah?

²⁴ A Liannganmi Sertu, Jehovah Pathian kong a cawng i amah biak awk aa thimmi hna cu a ṭha taktakmi hmailei nih a hngah hna! Cucu Jesuh nih a pawngah a thimi misual pa kha “Paradis ah keimah sinah na um lai” tiah bia a rak kamhmi, a ra laimi vawlei cung Paradis kha a si. (Luka 23:43) Mah thluachuah vialte cu Jesuh Khrih thawngin hmuh a si lai caah, tamdeuh in a kong cawn cu a biapi tuk hringhran.