1, 2. Baibal cu zeicah lungthawh awk ngai a simi Pathian pekmi laksawng a si?

NA HAWI pakhat nih laksawng aan pek tikah zeitindah na um? Zeidah a si hnga tiah zoh lai kha naa ngaih tuk lai i naa nuam tuk ko lai. A sinah lawmhnak bia zong na chim ko lai.

² Baibal cu Pathian pekmi laksawng a si. Khoika hmanhah hmuh khawh lomi a kong pawl Baibal ah hmuh khawh a si. Tahchunhnak ah, Pathian nih van le vawlei, hmasa bik minu le mipa a sernak kong hna Baibal ah a um. Buaibainak ton tikah a kan bawm kho hngami phunglam hna zong Baibal ah a um. Cun Pathian nih aa tinhmi zeitindah a tlinter lai i vawlei sining a ṭhatter lai timi kong zong a um. Baibal cu lungthawh awk ngai a simi laksawng a si taktak ko.

3. Baibal na hlathlai tikah zeidah na hngalh lai?

³ Baibal na hlathlai tikah Pathian nih a hawi siter aan duh kha na hngalh lai. A kong na hngalh deuhdeuh tikah amah he nan i hawikomhnak cu a fek deuhdeuh ve lai.

4. Baibal he aa tlaiin zeinihdah na lung aan suk?

⁴ Baibal hi holh phun 2,600 hrawngin an leh i uk nuai tampi chuah a si cang. Vawleicung i minung 100 ah 90 leng nih anmah holh tein Baibal an rel khawh cang. Baibal hi zarhkhat ah nuaikhat leng lengmang chuah a si. Cucaah Baibal bantuk cauk dang a um hrimhrim lo.

5. Baibal cu “Pathian thawchuah hnawhmi” a si tiah zeicah kan chim khawh?

 ⁵ Baibal cu “Pathian thawchuah hnawhmi” a si. (2 Timote 3:16 rel.) Asinain mi cheukhat nih ‘Baibal cu minung ṭialmi a si caah zeitindah Pathian pekmi a si khawh?’ tiah an ruah men lai. Baibal nih hitin a ti: “Pathian sinin a rami bia kha mi nih an chim tikah Thiang Thlarau nih a fial hna caah a si.” (2 Piter 1:21) Mah cu rianngeitu pa nih a kuttang pa ca ṭial a fialmi he aa lo. Mah ca cu aho ca dah a si lai? Rianngeitu ca a si lai, a kuttang pa ca a si lai lo. Cu bantukin Baibal a Ṭialtu taktak cu Pathian a si, Baibal ṭial awkah a hmanmi pa hna kha an si lo. Pathian nih a ruahnak ṭial awkah lam a hruai hna. Cucaah Baibal cu “Pathian bia” a si taktak.—1 Thesalon 2:13; A Donghnak I Fianternak 2 ah zoh.

6, 7. Baibal cu a hnuhmai bia aa khat tiah zeicah kan chim khawh?

⁶ Baibal cu BC 1513 ah ṭial hram an thawk i kum 1,600 leng an rau. A ṭialtu hna cu an chan aa khat lo. Cun cheukhat cu fimthiamnak ṭha tein a cawngmi an si nain cheukhat tu cu an si lo. Tahchunhnak ah, Baibal ṭialtu pakhat cu siibawi a si. A dang cu lothlo, ngatlai, tuukhal, profet, biaceihtu le siangpahrang an si. Baibal ṭialtu hna cu an sining aa dang cio ko nain Baibal cu a hnuhmai bia aa khat dih. Baibal caang pakhat le pakhat aa ralkahnak a um lo. *

⁷ Baibal i a hmasa bik cauk nih vawleicung ah buaibainak aa thawknak kong a langhter. Baibal uk donghnak nih vawlei hi Pathian nih paradis ah a sernak thawngin buaibainak a tawnghtham lainak kong kha a langhter. Baibal ah kum thong tampi chungah a cangmi minung tuanbia kong hna kan hmuh. Mah nih Pathian tinhnak cu a tling zungzal ti kha a langhter.

8. Science lei kongkau ah Baibal chimmi a hmaan ti a langhtermi tahchunhnak chim.

⁸ Baibal cu science cawnpiaknak caah asiloah sianginn cawn ding caah ṭialmi cu a si lo. Asinain science lei fimnak he cun aa tlak. Pathian pekmi cauk cu cutin a si awk a si tiah kan i ruahchan. Tahchunhnak ah, Levitikas cauk ah hlanlio Israel mi kha zawtnak i chawnh lo awkah zeitindah tuah ding timi Pathian pekmi lamhruainak hna a um. Mah cu bacteria le virus rungrul nih zawtnak zeitindah a chuahter khawh ti kha mi nih an hngalh hlanpi in ṭialmi a si. Baibal nih vawlei cu ‘zeihmanh lo chungah thlai a si’ tiah a hmaan ning tein a kan cawnpiak. (Job  26:7) Mi tampi nih vawlei a per tiah an ruah lioah Baibal nih vawlei cu a pum tiah a ti.—Isaiah 40:22, NW.

9. Baibal ṭialtu pawl an dinfelnak nih zeidah hngalhthiam awkah a kan bawmh?

⁹ Baibal nih vawlei tuanbia kong a chim tikah a hmaan zungzal. Asinain tuanbia cauk tampi cu an hmaan dih lo, zeicahtiah a ṭialtu pawl an dinfel lo caah a si. Tahchunhnak ah, raldohnak ah an miphun an sunghnak kong hna kha a zungzal in an ṭial lo. Asinain Baibal ṭialtu hna cu Israel mi an sunghnak kong hmanh kha dingfel tein an langhter. Anmah pumpak tlinlonak kong zong an ṭial. Tahchunhnak ah Nambar Baibal ah Moses nih palhnak nganpi a tuah ruangah Pathian nih a chimhhrinhnak kong kha a ṭial. (Nambar 20:2-12) Baibal ṭialtu pawl an dinfelnak nih Baibal cu Pathian pekmi cauk a si kha a langhter. Mah cu Baibal zumhawktlak a sinak a ruang a si.

10. Zeicah Baibal ruahnak cheuhnak hna cu kan caah man a ngeih?

¹⁰ Baibal cu Pathian thawchuah hnawhmi a si i ‘biatak cawnpiaknak caah le palhnak langhternak le palhmi remhnak caah a ṭhahnemmi’ a si. (2 Timote 3:16) Baibal ruahnak cheuhnak hna cu kan caah man an ngei tuk. Jehovah cu a kan sertu a si caah kan ruahmi le kan intuarmi hna a hngalh dih. Kanmahle kanmah nakin Jehovah nih ṭha deuh in a kan hngalh i, i nuam hna seh ti a kan duh. Kan caah zeidah a ṭha i zeidah a ṭhalo ti kha a hngalh.

11, 12. (a) Matthai dal 5 in 7 tiangah Jesuh nih zei bantuk a ṭhami ruahnak cheuhnak bia dah a chim? (b) Baibal in zei kong hna dah kan cawn khawh rih?

¹¹ Matthai dal 5 in 7 tiangah Jesuh pekmi a ṭha tukmi ruahnak cheuhnak hna kan hmuh. Mah ah nuamhnak taktak hmuh khawhning, midang he i pehtlaihning, thlacamning le tangka he aa tlaiin a tlarimi hmuhnak ngeihning  hna aa tel. Jesuh nih mah bia a chimnak cu kum 2,000 leng a rau cang ko nain tuchan tiang man a ngei i hman awkah a tlak rih.

¹² Jehovah nih a nuammi chungkhar nunnak ngeih awk, rianṭuantu ṭha si awk le midang he rem tein um awkah a bawmmi phunglam hna zong Baibal hmangin a kan cawnpiak. Zei bantuk minung kan si ah siseh, khoika hmun i a ummi kan si ah siseh, zei bantuk buaibainak a ngeimi kan si ah siseh Baibal phunglam nih a kan bawmh khawh zungzal.—Isaiah 48:17 rel; A Donghnak I Fianternak 3 ah zoh.

13. Babilon khua he aa tlaiin Isaiah nih zeidah a rak chimchung?

¹³ Baibal chimchungbia tampi cu an tling cang. Tahchunhnak ah, Isaiah nih Babilon khua cu a rawk lai tiah a rak chimchung. (Isaiah 13:19) Zeitindah tei a si lai ti kha a neknok tiangin a rak chim. Babilon khua cu a nganmi khua kulhnak le tiva ruangah a himmi khua a si. Asinain tiva cu an reu lai i kutka cu aa hung lai tiah Isaiah nih a rak chimchung. Dotu pawl nih raltuk hau loin khua cu an tei lai. Babilon a teitu ding cu Sairas a si lai ti tiangin Isaiah nih a rak chimchung.—Isaiah 44:27–45:2 rel; A Donghnak I Fianternak 4 ah zoh.

14, 15. Isaiah chimchungbia cu zeitindah a tlin?

¹⁴ Mah chimchungbia ṭial a si in kum zahnih hrawng a rauh tikah ralkapbu pakhat cu Babilon khua doh awkah timhcia an si cang. An haotu cu ahodah a si? Chimchung a rak si bantukin Persia siangpahrang Sairas a si. Thil sining cu profet Isaiah nih a rak chimchung bantukin a rak tling dih taktak.

¹⁵ Babilon an doh zan ah Babilon mi hna cu puai an tuah liopi a si. Khua kulhnak ralhau nganpi le tiva  thawngin kan him ko tiah an i ruat. Asinain Sairas le a ralkap nih tiva kha fimzer ngaiin hmundang ah an luanter. Tlawmpal ah tiva ti cu tan khawh ding tiangin a hung puan. Asinain Sairas ralkap pawl cu Babilon ralhau chungah zeitindah an luh khawh lai? Chimchung a rak si bantukin khua kulhnak hau kutka hna cu daithlang ngaiin an khar lo caah raltuk hau loin khua cu an lak khawh.

16. (a) Babilon i a hmailei kong he aa tlaiin Isaiah nih zeidah a chimchung? (b) Isaiah chimchungbia a tlin kha zeitindah kan hngalh?

 ¹⁶ Isaiah nih Babilon ah ahohmanh khua an sa ti lai lo tiah a rak chimchung. Hitin a ṭial: “Cuka ah cun ahohmanh an um ṭhan ti lai lo. A vak a vai tawnmi Arab mipa zong nih cuka ah cun a thlam a bunh lai lo; cuka ah cun tuukhal zong nih an saṭil an khal hna lai lo.” (Isaiah 13:20) Mah bia cu tah a tling maw? Iraq ram, Baghdad khua in thlanglei meng 50 hrawngah a rawk dihmi Babilon khuahlun a um. Cuka hmun ah tuchan tiang ahohmanh khua an sa ti lo. Jehovah nih ‘zeizong vialte a phiak dihtu hmunphiah in Babilon cu a phiah.’—Isaiah 14:22, 23. *

17. Pathian biakam vialte cu a tling lai tiah zeicah kan zumh khawh?

¹⁷ A tling cangmi Baibal chimchungbia hna nih hmailei kong he aa tlaimi Baibal chimchungbia pawl zong an tling hrimhrim lai ti kha a kan zumhter. Cun vawlei hi paradis  ah ka ser lai timi a biakam zong Jehovah nih a tlinter lai ti kha kan zumh khawh. (Nambar 23:19 rel.) Cucaah ‘lih a chim kho lomi Pathian nih caan hramthawk hlanin a kan kamh cangmi zungzal nunnak’ ruahchannak kan ngei.—Titas 1:1-4. *

18. Paul nih “Pathian bia” he aa tlaiin zeitindah a chim?

¹⁸ Baibal cu aa thleidang tukmi cauk a si ti kha kan hngalh cang. Baibal cu a hnuhmai bia aa khat, science lei le tuanbia leiin a hmaan i zumhawk a tlakmi a si. Cun a ṭhami ruahnak cheuhnak hna le a tling cangmi chimchungbia tampi zong a um. Asinain mah lawng a si rih lo. Lamkaltu Paul nih “Pathian bia cu a nung i a ṭhawng” tiah a ti. Mah cu zei sullam dah a si?—Hebru 4:12 rel.

19, 20. (a) Baibal nih nangmahle nangmah i check awkah zeitindah aan bawmh khawh? (b) Pathian laksawng a simi Baibal caah naa lawmhnak kha zeitindah na langhter khawh?

¹⁹ Baibal nih na nunnak a thlen khawh. Nangmahle nangmah ṭha tein i check awk le na ruahnak le na intuarnak hna i hngalhthiam awkah aan bawmh khawh. Tahchunhnak ah, Pathian kan dawt tiah kan ruah men ko lai. Asinain kan dawtnak langhternak caah Baibal cawnpiakmi kha zulh a hau.

²⁰ Baibal hi Pathian pekmi cauk a si taktak. Pathian nih Baibal kha rel seh, hlathlai sehlaw sunsak seh ti aan duh. Cucaah Baibal na hlathlainak thawngin Pathian laksawng caah naa lawmhnak kha langhter. Cutin na tuah ahcun minung ca i Pathian tinhnak kha ṭha tein na hngalh lai. Mah aa tinhnak kong hna kha a hnu ṭhen ah tam deuh in kan cawn lai.