A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

ṬHEN 11

Ziazalei Thenhnak​​—⁠Pathian Thiannak Langhternak

Ziazalei Thenhnak​​—⁠Pathian Thiannak Langhternak

HI ṬHEN AA TINHMI

Siangpahrang nih a ukmi hna kha ziazalei he aa tlaimi Pathian phunglam upat awkah a cawnpiak hnaning

Jehovah i a liannganmi thlaraulei biakinn a lenglei tual luhnak kutka ah ka lut tiah ruathmanh

1. Khuaruahhar tuk a simi zei thil dah Ezekiel nih a hmuh?

 A LUANCIA kum tampi lioah profet Ezekiel nih a hmuhmi hi hei hmu ve law zeitindah na um hnga? Mah hi na mitthlam ah cuanter hmanh: A kau i a cer in a cermi biakinn lei ah na kal. Khuaruahhar a simi mah hmun kha a ṭhawngmi vancungmi nih aan hmuhsak. A lenglei kutka pathum lak i pakhat phanh awkah hlei dot sarih na kai. Mah kutka hna nih na khuaruah aan harter tuk. Mah kutka hna cu pe 100 hrawng an sang. A luhnak lam ah hngahnak khaan pawl an um. Tung hna ah aa dawh ngaimi tum kung an i suai.—Ezek. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Langhnak chung i biakinn nih zeidah a aiawh? (A tanglei fianternak zong zoh.) (b) Biakinn luhnak ah a ummi thil nih zeidah a kan hngalhter?

2 Mah cu thlaraulei biakinn kong langhnak a si. Ezekiel nih mah kong kha a cauk dal 40 in 48 tiangah a dikthliar in a langhter. Mah biakinn nih a thiangmi biaknak ca i Jehovah timhtuahnak kha a aiawh. Biakinn kong langhtermi pakhat cio cu hi donghnak caan i kan biaknak he aa pehtlai. a A sangmi kutka nih zeidah a langhter? Mah nih a thiangmi biaknak ca i Jehovah timhtuahnak ah aa telmi hna cu Pathian i a sangmi le a dingmi phunglam ningin an nun a hau ti kha a langhter. Tum kung suaimi zong nih mah kha a langhter ve, zeicatiah Baibal nih tum kung kha dinnak caah a hman tawn. (Salm 92:12) Hngahnak khaan hna nih tah zeidah a langhter? Pathian phunglam a upat duh lomi hna cu mah aa dawhmi, nunnak a pemi a thiangmi biaknak ah luhter an si lai lo ti cu a fiang ko.—Ezek. 44:9.

3. Khrih zultu hna cu zeicah thenh an herh zungzal?

3 Ezekiel hmuhmi langhnak cu zeitindah a tlin? Hi cauk, Ṭhen 2nak ah kan hmuh cang bantukin Jehovah nih Khrih hmangin a miphun kha 1914 in 1919 a thawklei tiang a thenh hna. Mah thenhnak cu a dih maw? A dih hrimhrim lo. A luancia kum zakhat chungah Khrih nih Jehovah i ziazalei he aa tlaimi a thiangmi phunglam kha aa tlaih peng. A zultu hna cu thenh an herh peng. Zeicah? Khrih nih a zultu hna kha ziazalei a rawkralmi hi vawlei in a pumhmi hna an si i Satan nih an nunning hlun ah an kir ṭhan nakhnga aa zuam peng caah a si. (2 Piter 2:20-22 rel.) A hmaanmi Khrihfa hna thenh an simi a kong pathum kha i ruah hna u sih. A hmasa bik ah ziazalei thenhnak kong kan i ruah lai, mah hnuah Khrihfabu a thiantermi a biapimi timhtuahnak kong le chungkhar timhtuahnak kong kan i ruah lai.

Kum tampi chungah Ziazalei Thenhnak

4, 5. Satan nih zeidah a hmannak a saupi cang, zeitlukin dah a hlawh a tlin?

4 Jehovah miphun nih ziazalei thiannak kha biapi ah an chiah zungzal. Cucaah mah kong he aa tlaiin a fiang chin lengmangmi lamhruainak kha an zulh. Tahchunhnak cheukhat i ruah hna u sih.

5 Nupa sualnak. Jehovah nih nuva ihṭinak kha a thiangmi le zohdawhmi in a sermi a si. Satan nih mah laksawng kha a thurhnawmmi thil ah a canter i Jehovah miphun kha Pathian mithmai ṭha an sungh nakhnga lemnak ah a hman. Satan nih mah kha Balaam chan ah a rak hman i a hlawh a tling tuk, hi donghnak caan ah mah kha a hman chinchin.—Nam. 25:1-3, 9; Biat. 2:14.

6. Vennak Innsang ah zei biakamnak dah chuah a si, mah cu zeitindah hman a si i a hnuah zeicah hman a si ti lo? (A tanglei fianternak zong zoh.)

6 Satan aa zuamnak kha doh awkah 1908, June 15, Vennak Innsang ah mah biakamnak hi chuah a si: “Keimah he nupa sinak aa dangmi kha khoika hmun le zeitik caan paohah mi hmai i ka pehtlaih hna ningin kanmah lawng kan um lio zongah ka pehtlaih hna lai.” b Mah biakamnak cu halmi a si lo nain mi tampi nih biakamnak an tuah i Zion Vennak Innsang ah an min telh awkah min an pek. Mah biakamnak nih mi tampi a rak bawmh ko hna nain kum tampi a rauh hnuah a phung men in an hun tuahmi kha bupi nih a hmuh i mah biakamnak kha an hmang ti lo. Asinain mah nih a langhtermi a sangmi ziazalei phunglam tu cu an zulh peng.

7. 1935, Vennak Innsang nih zei thil ṭhalo kong dah a langhter i zeidah a fianter?

7 Satan dohnak cu a fak chin. 1935, March 1, Vennak Innsang nih Pathian miphun lakah a ummi thil ṭhalo kha fiang tein a langhter. Unau cheukhat nih phungchimnak ah kan i tel ahcun kan nunnak ah ziazalei i Jehovah phunglam zulh a hau lo tiah ruat hna sehlaw a lo. Cucaah Vennak Innsang nih hitin fiang tein a chim: “Hal kan simi cu phungchimnak ah i tel lawng a si lo ti kha kan i cinken a hau. Jehovah tehte hna cu Jehovah aiawhtu kan si i Jehovah le a pennak kha aa tlakning tein aiawh awkah rian kan ngei.” Mah hnuah ṭhitumnak le ihṭinak he aa tlaiin a fiangmi lamhruainak kha a chim i cuticun Pathian miphun kha ‘nupa sualnak hrial’ awkah a bawmh hna.—1 Kor. 6:18.

8. Vennak Innsang nih nupa sualnak ca i hmanmi Greek biafang a sullam kha zeicah a fianter lengmang?

8 Nai kum hna ah Vennak Innsang nih nupa sualnak caah Greek Baibal nih a hmanmi por·neiʹa timi biafang a sullam kha a fianter lengmang. Mah biafang nih nupa sualnak taktak lawng kha a chimduhmi a si lo. A thurhnawmmi tuahsernak a phunphun kha a chimduhmi a si i hlawhhlangnu inn ah tuahmi sualnak vialte aa tel. Khrih zultu hna cu tuchan vawlei ah a tam tukmi nupa sualnak in kilven an si.—Efesa 4:17-19 rel.

9, 10. (a) 1935, Vennak Innsang nih zei ziazalei kong dah a fianter? (b) Zu dinnak he aa tlaiin a tlarimi Baibal cawnpiaknak cu zeidah a si?

9 Zu ningcang loin hmannak. 1935, March 1, Vennak Innsang nih a dang ziazalei kong kha hitin a fianter: “Mi cheukhat cu [zu] an din buin phungchimnak ah an i telmi le a dang bupi rian an ṭuanmi zong hmuh a si. Zei bantuk thil sining ah dah mitsurhang din awkah Baibal nih a awnh? Bawipa bupi ah hmuhmi rian hnorsuan tiangin mitsurhang din cu aa tlak hnga maw?”

10 A phi hngalh awkah zu hmannak he aa tlaiin a tlarimi Baibal hmuhnak kha a fianter. Baibal nih mitsurhang le a dang zu a zafang in din kha sual a phaw lo nain zurit cu fakpi in sual a phawt. (Salm 104:14, 15; 1 Kor. 6:9, 10) Zu din buin Pathian rian ṭuannak he aa tlaiin Pathian salle cu Aaron fapale kong in ralrin pek an sinak hi a saupi cang. Aaron fapale cu Pathian biakṭheng ah nawlpek lomi mei an khangh caah thah an si. Mah hnu tlawmpal ah cutin aa tlak loin thil an tuahnak a ruang si dawh a simi kong a langhter. Mah cu Pathian nih tlangbawi vialte kha an rian an ṭuan hlanah zu din lo awkah nawl a pekmi hna kha a si. (Lev. 10:1, 2, 8-11) Tuchan Khrih zultu hna nih mah a biapimi phunglam kha zul in Pathian rian an ṭuan lioah zu din kha an hrial.

11. Zu tam tuk in dinnak he aa tlaiin Pathian miphun nih an hngalhthiam chinmi cu zeicah thluachuah a si?

11 Nai kum hna ah Khrih zultu hna nih zu tam tuk in dinnak he aa tlaiin an hun hngalhthiam chinmi cu thluachuah taktak a si, mah ah zu din loin um khawh lonak le zu nih lemnak aa tel. A caan hmaante in hmuhmi thlarau rawl thawngin mi tampi nih mah an ziaza kha an hlawt khawh i an nunnak kha an i uk kho ṭhan. A dang tu cu a hramthawk tein zu he aa tlaiin a tlarimi hmuhnak ngeih awkah a bawmh hna. Zu ningcang loin hmannak ruangah anmah theng le an chungkhar minchiatter le a hleiin Jehovah biaknak i an hmuhmi tinvo sungh lai kha ahohmanh nih an duh awk a si lo.

“Kan Bawipa cu kuak a zu lai asiloah a thurhnawmmi thil kha a hmawm lai tiah kan mitthlam hmanhah kan cuanter kho lo.”—C. T. Russell

12. Donghnak caan aa thawk hlanin Khrih salle nih khuhsi hmannak kha zeitindah an rak hmuh?

12 Khuhsi hmannak. Khrih salle nih donghnak caan aa thawk hlanpi in khuhsi hmannak kha tha an pe lo. Kum upa a simi Charles Capen nih kumzabu 19nak a donghlei ah Charles Taze Russell he an rak i ton hmasa bik lio caan kong kha a chim. Mah lioah Capen cu kum 13 a si i a unau pathum he Pennsylvania, Allegheny i Baibal Inn i hleika ah an kai lio a si. Russell nih an pawng a kal pah in “kuak nan zu maw? Kuak haw ka thei” tiah a ti hna. Mah tikah kan zu lo tiah an leh. Russell nih kuak he aa tlaiin zeitindah a hmuh ti kha Capen te unau nih fiang tein an hun hngalh. 1895, August 1, Vennak Innsang ah Unaupa Russell nih 2 Korin 7:1 bia he aa tlaiin hitin a fianter: “Khrihfa pakhat nih khuhsi kha zeiti lam in a hman hmanhah mah nih Pathian thang a ṭhatter lai i amah zong ṭhatnak a pek lai tiah ka ruat lo. . . . Kan Bawipa cu kuak a zu lai asiloah a thurhnawmmi thil kha a hmawm lai tiah kan mitthlam hmanhah kan cuanter kho lo.”

13. 1973 ah zei ziazalei thenhnak dah a um?

13 1935, Vennak Innsang nih khuhsi kha “a thurhnawmmi belh kung” tiah a auh i mah a khaimi asiloah a zumi cu Bethel chungkhar, hmaikal, khualtlawng rianṭuantu ti bantuk Pathian bupi aiawhtu in rian an ṭuan kho ti lo tiah a ti. 1973 ah ziazalei thenhnak a um ṭhan. June 1, Vennak Innsang nih thihnak lei a hruaimi, a thurhnawmmi le duh a nung lomi mah tuahsernak a ngol kho lomi Jehovah Tehte cu Khrihfabu chungah cohlan khawh a si ti lo tiah a fianter. Khuhsi a hmang pengmi hna cu bu chungin chuah an si lai. c Mah hnuah Khrih nih a zultu pawl thenh awkah a dang a biapimi thil a tuah ṭhan.

14. Thi he aa tlaimi Pathian phunglam cu zeidah a si, thi rawnhnak cu zeitindah a hun karh?

14 Thi ningcang loin hmannak. Noah chan ah Pathian nih thi ei hlah u tiah a ti hna. Mah kha Israel mi a pekmi hna Nawlbia ah a chim ṭhan i Khrihfa hna zong kha “zei thi hmanh ei nan i sum lai” tiah a ti ve hna. (Lam. 15:20, 29; Gen. 9:4; Lev. 7:26) Mah Pathian phunglam kha mi nih an zulh nakhnga lo tuah khawhnak lam kha Satan nih tuchan ah a hmuh. Siibawi hna nih kumzabu 19nak ah thi rawnh in thlopnak kha an rak hneksak. Thi phun pawl an hun hngalh tikah thi rawnhnak cu a karh chin. 1937 ah thi kha an khon hna i thi bank ah an chiah. Vawlei Ralpi IInak ah thi rawnhnak cu a karh chin. Tlawmpal a rauh hnuah thi rawnh in thlopnak kha vawleicung pumpi ah an hun hman.

15, 16. (a) Thi rawnhnak he aa tlaiin Jehovah Tehte Hna dirhmun cu zeidah a si? (b) Thi rawnhnak le thi loin thlopnak he aa tlaiin Khrih zultu hna cu zei bawmhnak dah an hmuh, zei ṭhatnak dah a chuak?

15 1944, Vennak Innsang nih thi rawnh cu thi ei phun khat a si tiah a langhter. A hmai kum ah mah Baibal hmuhnak cu a fiang chin i an ṭanpi chin. 1951 ah sii thloptu hna he i pehtlaih tikah Pathian miphun pawl ca i bawmtu a si hngami biahalnak le a phi pawl kha Vennak Innsang ah an chuah. Vawleicung pumpi ah zumhfekmi Khrih zultu hna cu nihsawhnak, ralchanhnak le hremnak tiang an tong ko nain an dirhmun kha ralṭha tein an i tlaih. Khrih nih a herhmi bawmhnak pek awkah a bupi kha a forh zungzal. Cucaah a bupi nih ṭha tein an hlathlai hnuah a dikthliar in ṭialmi brochure le capar pawl an chuah.

16 1979 ah Khrihfa upa cheukhat cu siizung ah an kal i siibawi te kha kan dirhmun, mah kong Baibal chimmi le thi zaka ah hman khawhmi thlopning pawl hngalhthiam awkah an bawmh hna. 1980 ah United States i khua 39 ah a ummi Khrihfa upa hna kha mah rian he aa tlaiin tinṭan an pek hna. A hnuah Uktu Bu nih vawleicung pumpi ah Siizung Pehtlaihnak Kawmiṭi dirh awkah an hna a tla. Cutin an tuahmi cu a hlawh a tling maw? Tuchan ah siibawi, khuaihlaitu le siilei thiam sang tampi nih Jehovah Tehte a simi mizaw pawl an duhnak kha an zulh i thi loin thlop kan duhmi kha an upat. Siizung tampi zong nih thi loin thlopning kha an hun hman i cheukhat nih cun mah cu a sang bikmi thlopning a si ti hmanhin an hmuh. Jesuh nih a zultu pawl kha Satan nih a thurter hna nakhnga lo a kilven hnaning kong ruah cu lungthawh awk ngai a si ko lo maw?—Efesa 5:25-27 rel.

Siizung tampi nih thi loin thlopning kha an hun hman i cheukhat nih cun mah cu a sang bikmi thlopning a si ti hmanhin an hmuh

17. Khrih nih a zultu pawl a thenh hnaning kan sunsak kha zeitindah kan langhter khawh?

17 Hitin kan i hal awk a si, ‘Khrih nih a zultu pawl a thenh hnaning le Jehovah i a sangmi ziazalei phunglam zulh awkah a kan cawnpiakning kha kan sunsak maw?’ Kan sunsak ahcun Satan nih Pathian duhmi ziaza kan upatnak tlauter in Jehovah le Jesuh he kan i hlat nakhnga aa zuam ti kha i cinken hna u sih. Mah aa zuamnak doh awkah Jehovah bupi nih hi vawlei ziaza rawhralnak kong kha dawtnak in ralrin a kan pek lengmang. Hliphlau tein um hna u sihlaw cu bantuk ralrin peknak kha ngai in zul hna u sih.—Ptb. 19:20.

Khrihfabu Ziazalei in Mawhchiat a si nakhnga Lo Kilvennak

18. Hramhram in Pathian phunglam a zul duh lomi hna kongah Ezekiel hmuhmi langhnak nih a fiangmi zei lamhruainak dah a kan pek?

18 Ziazalei thenhnak a pahnihnak ah Khrihfabu a thian zungzal nakhnga tuahmi aa tel. Ngaihchiat awk ngai a simi cu ziazalei Jehovah phunglam a cohlangmi le Pathian sin aa pumpemi cheukhat cu an biakamnak ningin an nung lo. Cheukhat cu an lungput aa thleng i mah phunglam hna kha an zul duh ti lo. Cu bantuk mi hna kha zeitindah tuah awk an si? Tuah khawhning pakhat cu hi ṭhen a thawknak ah kan i ruahmi Ezekiel hmuhmi thlaraulei biakinn kong langhnak ah kan hmuh khawh. Mah langhnak i a sangmi kutka kha i cinken. A luhnak lam ah hngahnak khaan pawl a um. Inn cawngtu pawl nih ‘lungthin in cuarpar tan lo a simi’ hna kha an luhter hna lonak thawngin biakinn an kilven. (Ezek. 44:9) Mah nih a thiangmi biaknak cu Jehovah i a thiangmi ziazalei phunglam ningin nun aa zuammi hna lawng nih an hmuhmi tinvo sung a si ti kha a kan hngalhter. Tuchan zongah Khrihfa unau he Pathian biakṭi khawhnak tinvo sung hi mikip hmuhmi a si lo.

19, 20. (a) Sualnak ngan a tuahmi hna tawnghthamning he aa tlaiin Khrih nih a zultu hna kha zeitindah a bawmh hna? (b) Aa ngaichih lomi hna bu chungin chuah an sinak a ruang pathum cu zeidah an si?

19 1892, Vennak Innsang nih hitin a ti: “Khrih nih kan dihlak caah tlanhnak man . . . a pek ti kha langhngan in asiloah langhngan loin a cohlang lomi Khrihfa hna kha bu chungin chuah awkah rian kan ngei.” (2 Johan 10 rel.) 1904 ah Ser Tharmi timi cauk nih thil ṭhalo a tuah pengmi hna cu Khrihfabu kha ziazalei a thurhnawmhtertu an si kho tiah a ti. Hlanah cun sualnak ngan a tuahmi hna tawnghtham awkah unau dihlak cu “church biaceihnak” ah an i tel tawn. Asinain cu bantuk cu a um setsai lo. 1944, Vennak Innsang nih cu bantuk kong cu rian a ngeimi unaupa pawl lawng nih an tawnghtham awk a si tiah a ti. 1952 ah biaceihnak kongkau he aa tlaiin Baibal hrambunhmi tawnghthamning kha Vennak Innsang ah chuah a si. Mah ah aa ngaichih lomi bu chungin chuah awk a sinak a biapi bikmi a ruang cu Khrihfabu thianternak caah a si tiah a langhter khun.

20 Mah caan thawkin Khrih nih sualnak ngan tawnghthamning kong hngalhthiam chin awkah a zultu pawl kha a bawmh hna. Biaceihnak kongkau kha Jehovah duhning in tuah awk le dinnak le zaangfahnak he a tlari tein tawnghtham awkah Khrihfa upa pawl cu cawnpiak an si. Tuchan ah thil ṭhalo a tuah i aa ngaichih lomi kha bu chungin chuah awk a sinak a tlawm bik a ruang pathum a um: (1) Jehovah min thangchiat a si nakhnga lo, (2) a tuahmi sualnak ngan ruangah Khrihfabu a thurhnawmh nakhnga lo le (3) a si khawh ahcun sualnak a tuahmi nih i ngaihchih a duh nakhnga caah a si.

21. Bu chungin chuahnak kongkau cu Pathian miphun caah zeiti lam in dah thluachuah a si?

21 Bu chungin chuahnak kongkau cu tuchan Khrih zultu hna caah thluachuah a si ti kha na hmu maw? Hlanlio Israel chan ah thil ṭhalo a tuahmi hna cu an miphun cungah a ṭhalomi huham an ngei, a caan ah annih cu Jehovah a dawmi le thil ṭha tuah a duhmi hna nakhmanh in an tam deuh tawn. Mah ruangah Israel miphun nih Jehovah min thang an chiatter i a mithmai ṭha an sung tawn. (Jer. 7:23-28) Tuchan ah cun Jehovah nih miphun pakhat kha si ti loin amah biak awk le a lamhruainak zulh awkah aa thimmi, miphun tampi in a rami pa le nu hna in dirhmi bu pakhat kha a mithmai ṭha a pek cang. A lung a hakmi sualnak a tuahmi kha bu chungin chuah a si caah Khrihfabu hrawh awk le thurter awkah Satan nih a hmanmi hriamnam a si kho ti lo. Cuticun Khrihfabu cungah huham a ngei kho ti lo. Cucaah kan phu ningin Jehovah mithmai ṭha kan hmu kho. “Sermi hriamnam zeihmanh nih khan nangmah cu aan pem kho lai lo” timi Jehovah biakam kha philhhlah. (Isa. 54:17) Biaceihnak kongkau tawnghtham ding rian nganpi a ngeimi Khrihfa upa hna kha zumhawktlak tein kan bawm hna maw?

Chungkhar vialte An Min An i Laknak Hram a Simi kha Thangṭhatnak

22, 23. Kumzabu 20nak a thawklei ah a nungmi unau pawl kha zeicah kan sunsak hna, asinain chungkhar he aa tlaiin a tlarimi hmuhnak tam deuh in ngeih an herh kha zeinihdah a langhter?

22 Khrih zultu hna thenh an si zungzalnak in ṭhatnak an hmuhmi a pathumnak cu ṭhitumnak le chungkhar nunnak he aa pehtlai. A luanciami kum hna ah chungkhar kan hmuhning cu thenh a si maw? A si. Tahchunhnak ah, kumzabu 20nak a thawklei ah a nungmi Pathian salle kong kan rel tikah mahca ṭhatnak hlawt an duhmi nih kan lung a suk i kan khuaruah a harter. Pathian rianṭuannak kha an nunnak i zei thil nakhmanh in biapi deuh ah an chiahmi kha kan sunsak tuk. Asinain a tlarimi hmuhnak tam deuh ngeih an herhmi zong kha kan hmuh. Zeicah?

23 Mah lio caan ah unaupa pawl cu inn he aa hlatnak ah voikhat ah thla tampi chung phungchim rian an ṭuanmi asiloah khualtlawng rian an ṭuanmi kha kan hmuh tawn. Bupi chuahmi cauk pawl nih nupi, va ngeihnak kong kha Baibal chimmi lengin an khenkham i chungkhar fehterning kong zong tlawmte lawng an fianter. Tuchan Khrih zultu hna lakah tah cu bantuk thil a um ti maw? A um ti lo.

Chungkhar rian daihthlanh tiangin Pathian rian ṭuan awk a si lo

24. Khrih nih zumhfekmi hna kha ṭhitumnak le chungkhar kongah a tlarimi hmuhnak ngeih awkah zeitindah a bawmh hna?

24 Tuchan ah chungkhar rian daihthlanh tiangin Pathian rian ṭuan lo awkah ralrin pek kan si. (1 Timote 5:8 rel.) Cun ṭhitumnak le chungkhar nunnak kong i a tlarimi Baibal hmuhnak le bawmtu a simi kong kha vawleicung i zumhfekmi a zultu hna nih an hmuh zungzal nakhnga Khrih nih a timhtuah. (Efe. 3:14, 15) 1978 ah Nan Innchungkhar Nunnak Nuamhterning timi cauk chuah a si. Kum 18 hrawng a rauh hnuah Chungkhar Nuamhnak Tawhfung timi cauk chuah a si. Mah lengah nuva hna caah Baibal phunglam zulh awk bawmtu a simi capar tampi zong kha Vennak Innsang ah chuah a si.

25-27. Kumkhua aa dangmi ngakchia pawl herhmi kha kum tampi chungah zeitindah biapi ah chiah thluahmah a si?

25 Mino pawl tah zeitin? Kum tampi chungah mino pawl herhmi kha biapi ah chiah chin thluahmah a si. Jehovah bupi nih kumkhua aa dangmi ngakchia pawl caah thil ṭha an timhnak hi a saupi cang. Hlanah cun tlawmpal lawng rak timhpiak a si nain atu ah cun tampi in timhpiak a si cang. Tahchunhnak ah, 1919 in 1921 tiang Sui Chan ah “Mino Baibal Hlathlainak” timi kong aa tel. Cun 1920 ah Sui Chan ABC timi brochure le 1941 ah Ngakchia timi cauk chuah a si. 1970 hnuin A Liannganmi Saya Bia Ngaihnak, Mino Nunnak—A Ṭhat Biknak timi le Ka Baibal Tuanbia Cauk timi chuah a si. 1982 thawkin I Hlau! ah “Mino Biahalnak” timi aa pehmi capar a um i 1989 ah Mino Biahalnak—Hmualngeimi Lehnak timi cauk chuah a si.

Germany i mah civui ah Ngakchia caah Baibal Cawnpiakmi timi brochure kha an hmuh i an i lawm tuk

26 Atu ah Mino Biahalnak timi cauk uk hnih kan ngei cang i kan Web site, jw.org ah aa pehmi capar zong a um zungzal. A Liannganmi Saya Sinin Cawng timi cauk zong kan ngei. Kan Web site ah kum hra fai pawl caah le ngakchia pawl caah Baibal i an kong ṭialmi hna card, Baibal hlathlainak, video, Baibal tuanbia suaimi le ruah dingmi kong ti bantuk a um. Cun kum thum le kum thum tang ngakchia caah Baibal cawnpiaknak timi a um. Khrih nih kumzabu pakhatnak lio i ngakchia pawl a rak pom hna lio bantukin ngakchia pawl a hmuh hnaning cu aa thleng lo ti cu a fiang ko. (Mar. 10:13-16) Kan lak i a ummi ngakchia pawl kha dawtmi kan si tiah ruahter a duh hna. Cun thlaraulei ṭha tein zohkhenhmi si hna seh ti zong a duh.

27 Jesuh nih ngakchia pawl kha thil ṭihnung in kilven si hna seh ti zong a duh. Ziazalei a ṭumchuk thluahmahmi hi vawlei ah ngakchia ningcang loin pehtlaihnak zong a tam chin ve. Cucaah mah thil ṭhalo in fale kilven awkah nulepa nih tuah khawhmi kong hna kha bupi cauk ah chuah a si. d

28. (a) Ezekiel hmuhmi biakinn kong langhnak nih a langhter bantukin a thiangmi biaknak ah kan i tel khawh nakhnga zeidah a herh? (b) Zei tuah awkah dah bia na khiah?

28 Khrih nih a zultu pawl a thenh hnaning le Jehovah i a sangmi ziazalei phunglam upat awk, zulh awk le mah in ṭhatnak hmuh awkah a cawnpiak zungzal hnaning kong ruah cu lungthawh awk ngai a si ko lo maw? Ezekiel nih langhnak ah a hmuhmi biakinn kong kha ruat ṭhan hmanh. Mah biakinn i a sangmi kutka hna kha i cinken. Mah biakinn cu inn taktak si loin thlaraulei biakinn a si ti cu a hmaan ko. Asinain mah kha a um taktakmi in kan hmu maw? Biakinn ah kan i pumh, Baibal kan rel asiloah phungchim kan kalnak men in mah biakinn ah kan lut tinak a si lo. Mah hna cu hmuh khawhmi tuahsernak an si. Chungthu lengnal a simi hna zong nih Jehovah biakinn ah lut loin mah thil hna kha an tuah khawh ve ko. Mah thil hna kan tuah buin Jehovah i a sangmi ziazalei phunglam kan zulh a hau i lungput hmaan he a thiangmi biaknak ah kan i tel a hau. Cutin kan tuah ahcun a thiang bikmi hmun a simi a thiangmi biaknak ca i Jehovah timhtuahnak ah kan lut i a rian kan ṭuan tinak a si lai. Mah tinvo sung kha a zungzal in sunsak hna u sih. Jehovah i a dingmi phunglam kan zulhnak thawngin a thiannak kha kan si khawh chungin langhter zungzal hna u sih.

a 1932 ah Thianternak timi cauk, a uk 2nak nih Pathian miphun an ram i an kir ṭhannak kong chimchungbia hna cu chanthar a tlinnak a um, mah cu taksa Israel mi cungah si loin thlarau Israel mi cungah a si tiah a ti. Mah chimchungbia hna nih a thiangmi biaknak dirh ṭhannak kha a langhter. 1999, March 1, Vennak Innsang nih Ezekiel hmuhmi biakinn kong langhnak cu dirh ṭhannak kong chimchungbia a si ve, cucaah donghnak caan ah a biapimi lam in thlaraulei in a tling tiah a fianter.

b Mah biakamnak nih innkhaan chungah innka kaupi in awn loin nuva a si lomi asiloah chungkhat naih a si lomi nu pakhat le pa pakhat cu umṭi khawh a si lo tiah a ti. Mah biakamnak kha Bethel i Zinglei Pumhnak ah kum tlawmpal chung nifate an rak rel.

c Khuhsi ningcang loin hmannak ah khuhsi zuk, khai, hnimh asiloah cu bantukin hmannak caah cin aa tel.

d Tahchunhnak ah, A Liannganmi Saya Sinin Cawng timi cauk, ṭhen 32 [Kawl] le 2007, October, I Hlau!, cahmai 3-11 [Kawl] kha zoh.