1. Phungchimtu 3:1, 7 nih zeidah a kan cawnpiak?

MI CHEUKHAT nih bia tampi chim kha an duh i cheukhat tu nih cun dai tein um kha an duh. Hi capar i a bikin lakmi Baibal caang ningin dai tein um caan a um i chim caan a um. (Phungchimtu 3:1, 7 rel.) Cheukhat unau pawl kha bia tampi chim hna seh ti kan duh nain cheukhat unau pawl tu cu bia tlawm deuh in chim hna seh ti kan duh.

2. Zeitikah le zeitindah bia kan chim awk a si timi kong kha aho nih dah bia a kan khiahpiak awk a si?

² Biachim khawhnak cu Jehovah sinin kan hmuhmi laksawng a si. (Ex. 4:10, 11; Biat. 4:11) Mah laksawng zeitindah hman khawh a si ti kha hngalh awkah Pathian nih Baibal hmangin a kan bawmh. Hi capar ah zeitikah dah bia kan chim awk a si i zeitikah dah dai tein kan um awk a si timi kong hngalh awkah a kan bawm khomi Baibal tuanbia kong kha kan i ruah hna lai. Midang sinah kan chimmi kong he aa tlaiin Jehovah nih zeitindah a ruah timi kong zong kan i ruah hna lai. Pakhatnak ah, zeitikah dah bia kan chim awk a si ti kha i ruah hna u sih.

3. Rom 10:14 ningin zeitikah dah bia kan chim awk a si?

³ Jehovah le a Pennak kong chim awkah timhcia in kan um zungzal awk a si. (Matt. 24:14; Rom 10:14 rel.) Cutin kan tuahnak thawngin Jesuh kha kan i zohchunh. A bik in Jesuh vawleicung ah a ratnak a ruang cu a Pa kong biatak chim ah a si. (Johan 18:37) Asinain zeitindah kan chim timi kong zong a biapi tukmi a si ti kha kan philh lo awk a si. Cucaah midang sinah Jehovah kong kan chim tikah “nemnak le upatnak” tein kan chim  a hau i an intuarnak le an zumhnak cung zongah zawnruahnak kan langhter a hau. (1 Pet. 3:15) Cuticun chim sawhsawh lawng si loin an lungthin chungah a luh khawh nakhnga kan cawnpiak khawh hna lai.

4. Phungthlukbia 9:9 ningin kan biachimmi nih midang kha zeitindah a bawmh khawh hna?

⁴ Unau pakhatkhat ruahnak cheuh a herh tikah Khrihfa upa pawl cu an i cungcang awk a si lo. Asinain unau pawl nih lung nuam loin an um nakhnga lo aa tlakmi caan kha an i thim a hau. Unau pawl nih anmah lawng an um tiang hngah kha an duh men lai. Khrihfa upa pawl nih an bia a ngaitu pawl kha upatnak tein chawnhbiak khawh awkah an i zuam zungzal. Fim tein thil an tuah khawh nakhnga an caah bawmtu a simi Baibal phunglam kha an chimh hna. (Phungthlukbia 9:9 rel.) A herh tikah ralṭha tein bia chim cu zeicah a biapit tuk? Aa lo lomi tahchunhnak pahnih in i ruah hna hmanh u sih: Pakhat cu, a fapale chimhhrin awkah rian a ngeimi pa a si i a dang pakhat cu hmailei ah siangpahrang a ṭuan dingmi sinah bia a chimmi nu a si.

5. Tlangbawi Ngan Eli nih zeitikah dah biachim loin a um?

⁵ Tlangbawi Ngan Eli nih fapa pahnih a ngeih hna i a dawt tuk hna. Asinain mah a fapa le nih Jehovah kha an upat lo. Puan biakinn ah tlangbawi in rian an ṭuan caah an rian cu a biapi tukmi a si. Asinain an nawlngeihnak kha ningcang loin an hman. Jehovah sinah rai an thawimi an upat lo kha an langhter i nupa sualnak hna an tuah. (1 Sam. 2:12-17, 22) Moses Nawlbia ningin Eli fapa le cu thih awkah an i tlak, asinain Eli nih a sik lawng a sik hna i biakinn ah rianṭuannak nawl a pek rih hna. (Deut. 21:18-21) Mah thil sining he aa tlaiin Eli nih a tawnghtham ning kha Jehovah nih zeitindah a hmuh? Eli kha hitin a ti: ‘Keimah nakin na fapale hna cu zeicah na upat deuh hna?’ Jehovah nih mah misual pahnih hna kha thah dingin bia a khiah.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Eli sinin zeidah kan cawn khawh?

⁶ Eli sinin a biapi tukmi kong kan cawn khawh. Kan hawile asiloah kan rualchan pakhat nih Pathian nawl an buar ti kan hngalh ahcun Jehovah phunglam kha kan chimh ṭhan hna a hau. Cun Jehovah aiawh in rian a ṭuantu hna sinah bawmhnak hal ding zongin kan chimh hna a hau. (Jeim 5:14) Jehovah nakin hawikom asiloah rualchan a upat deuhmi Eli bantuk si cu kan duh lai lo. Chimhhrinh a herhmi hna ralrin pek awkah ralṭhanak ngeih a hau, asinain mah nih ṭhatnak a chuahter  khawh. Eli le Israel minu Abigail an i dannak kong kha ruathmanh.

7. Abigail nih David sinah zeicah ralṭha tein bia a chim?

⁷ Abigail cu a rum ngaimi Nabal nupi a si. David le a mi pawl cu Siangpahrang Saul sinin an zam lioah Nabal tuukhal pawl le Nabal tuurun pawl kha an ral hna kut in an rak huhphenh tawn hna. An bawmhnak cungah Nabal cu aa lawm maw? Aa lawm lo. David nih amah le a mi pawl caah ti le rawl tlawmpal pek dingin a hal tikah Nabal cu a thin a hung i a rak volhpamh hna. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Cucaah David nih Nabal le a inn ah a ummi pa vialte kha thah dih dingin bia a khiah. (1 Sam. 25:13, 22) David nih cu bantuk ṭih a nungmi thil kha zeitindah a hrial khawh? Abigail nih bia chim caan a si ti kha a hngalh caah a paw a ṭam i a thin a hungmi ralkap 400 le David sinah biachim dingin ralṭha tein a kal.

8. Abigail sinin zeidah kan cawn khawh?

⁸ Abigail nih David a hmuh tikah ralṭha tein le upatnak tein a sinah bia a chim. Mah buaibainak cu amah nih a chuahtermi a si lo nain Abigail nih David kha ngaihthiam a rak hal. David i a ṭhami a sining kha a thangṭhat i bawmhnak a hmuh nakhnga Jehovah kha aa bochan. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Abigail bantukin kannih zong mi pakhatkhat lam a tlau ti kha kan hngalh ahcun ralṭha tein le upatnak tein kan chim a hau. (Salm 141:5) Upatnak tein kan chim a hau asinain ralṭhatnak zong kan ngeih a hau. Ruahnak cheuh a herhmi mi pakhat kha dawtnak in ruahnak kan cheuh tikah a hawikomṭha taktak kan si kha kan langhtermi a si.—Ptb. 27:17.

9-10. Khrihfa upa pawl nih midang ruahnak an cheuh hna tikah zeidah an i cinken awk a si?

⁹ Unau pawl lam an tlau tikah an sinah biachim dingin ralṭhatnak ngeih cu Khrihfa upa pawl caah a hleiin a biapi tukmi a si. (Gal. 6:1) Khrihfa upa pawl nih anmah zong mitlinglo an  si ve i ni khatkhat ah ruahnak cheuh kan hau kho ve men ti kha toidor tein an cohlan. Asinain Khrihfa upa pawl nih chimhhrinh a herhmi hna kha chimhhrinh loin an um hna awk a si lo. (2 Tim. 4:2; Titas 1:9) Mi pakhat an chimhhrinh tikah biachim khawhnak laksawng kha hmangin ṭha tein le lungsau tein an cawnpiak hna. Lam a tlaumi unau pawl kha an dawt hna caah an chimhhrin hna. (Ptb. 13:24) Asinain Khrihfa upa pawl caah a biapi bikmi cu Jehovah phunglam an cohlannak thawngin le Khrihfabu an kilvennak thawngin Jehovah Pathian thangṭhatnak pek kha a si.—Lam. 20:28.

¹⁰ Zeitikah dah bia kan chim awk a si ti kha kan i ruah cang hna. Asinain dai tein um caan zong a um. Cu bantuk caan ah zei zuamcawhnak dah kan ton khawh?

11. Jeim nih zei tahchunhnak dah a hman, mah cu zeicah aa tlak?

¹¹ Biachim i sum cu kan caah a har kho men. Baibal ṭialtu Jeim nih mah zuamcawhnak kong kha langhter awkah aa tlak tukmi tahchunhnak pakhat a hman. Hitin a ti: “A biachim ah palhnak a tuah lomi cu mi tling a si i a pum aa uk khomi a si.” (Jeim 3:2, 3) Rang chak cu rang pakhat i a lu le a ka ah hlomh a si. Aa cittu nih a chak hri in rang kha lam a hruai khawh asiloah a dirter khawh. Aa cittu nih a chak hri kha a thlah sual ahcun rang cu a tli lai i rang he amah he harnak an tong lai. Cu bantukin kan biachim zong kan i sum lo ahcun mah nih buaibainak tampi a chuahter khawh. Zeitikah dah biachim kan i sum awk a si ti kha i ruah hna u sih.

12. Zeitik caan ah dah biachim loin kan um awk a si?

¹² Unau pawl nih biathli pakhatkhat kong kha an hngalh ahcun zeidah na tuah awk a si? Tahchunhnak ah, kan rianṭuannak an  khenkhamnak ram ah a ummi pakhat kha kan rianṭuan ning kong a dikthliar in hal na duh maw? Unau pawl nih zeidah an ton ti kha hngalh na duh caah lungtak tein na halmi zong a si kho men. Cun an caah cuset khaset tiin thlacam na duh ca zongah a si men lai. Asinain mah caan cu biachim i sum caan a si. Mi pakhat kha biathli a chim nakhnga kan hnek ahcun mah cu amah asiloah amah aa bochanmi unau pawl cungah dawtnak kan ngeih lo a si. Ahohmanh nih kan rianṭuannak khenkhamnak ram ah a ummi unau pawl kha harnak tonter chin kan duh hna lai lo ti cu a fiang ko. Cun cuka hmun i a ummi unau pawl zong nih phung an chim ning asiloah Khrihfa rian an ṭuan ning kong kha a dikthliar in chim an duh lo.

13. Phungthlukbia 11:13 ningin Khrihfa upa nih zeidah an tuah awk a si, zeicah?

¹³ A hleiin Khrihfa upa pawl nih biathli kha an phuan lonak thawngin Phungthlukbia 11:13 ah aa telmi Baibal phunglam hi an zulh a hau. (Rel.) Innchunghawi a ngei cangmi Khrihfa upa a si ahcun mah cu a hleiin zuamcawhnak a si kho. Aa ṭhium cangmi hna nih cun pakhat le pakhat an i pehtlaihnak a feh chin nakhnga an ruahnak, an intuarmi kong le an lungretheihnak kong hna kha an i chim tawn. Asinain Khrihfa upa pakhat nih cun Khrihfabu chung i unau pawl kong he aa tlaiin “biathli phuan hmangmi” ka si awk a si lo ti kha a hngalh. A phuan ahcun unau pawl nih an zum ti lai lo i a min zong a chia lai. Khrihfabu ah rianpek a simi hna cu lihchim a hmangmi an si awk a si lo. (1 Tim. 3:8.) A sullam cu midang kha an hlen hna awk a si lo asiloah an kong an ceih hna awk a si lo. Khrihfa upa pakhat nih a nupi kha a dawt ahcun a nupi nih theih a hau lomi kong kha chimh in thilrit a khinh lai lo.

14. Khrihfa upa nupi a simi nih a vapa min a ṭhat peng nakhnga zeitindah a bawmh khawh?

¹⁴ A nupi nih biathli phuan awkah a hnek lonak thawngin a vapa kha minṭha a hmuh peng nakhnga a bawmh khawh. Cutin a tuahnak thawngin a nupi nih a vapa a bawmh lawng si loin a vapa biathli a chimtu a upat a langhtermi zong a si. A biapi bikmi cu Khrihfabu ah lungrualnak le daihnak a um nakhnga a bawmhmi a si caah mah nih Jehovah lung a lawmhter.—Rom 14:19.

15. Job hawile pathum kong he aa tlaiin Jehovah nih zeitindah a ruah, zeicah?

¹⁵ Zeitikah le zeitindah kan chim awk a simi timi kong he aa tlaiin Job Baibal in tampi kan cawn khawh. Job nih ngaihchiat awk ngai a simi harnak tampi a ton hnuah a hawile pali cu amah hnemh awk le ruahnak cheuh awkah an sinah an ra. Mah pa hna cu caan saupi chung holh loin an um. A hnuah Elifaz, Bildad le Zofar cu an holh. Asinain holh loin caan saupi an um chungah Job bawmh khawh ning kong an ruat lo ti kha a hnu i an chimmi bia nih fiang tein a langhter. Mah canah Job tuahmi palhnak zeitindah kan langhter khawh lai timi kong tu kha an ruat. A hmaanmi a kong cheukhat cu an chim ko nain Job le Jehovah zaangfahnak an ngeih lonak kong asiloah a hmaan lomi kong tu kha tam deuh an chim. Job kha miṭhalo pakhat in sual an phawt. (Job 32:1-3) Mah kha Jehovah nih zeitindah a lehrulh? Mah pa pathum hna cungah a thin a hung tuk. Annih kha mihrut tiah a auh hna i an caah thlacampiak dingin Job kha a fialter hna.—Job 42:7-9.

16. Zohchunhawk a ṭha lomi Elifaz, Bildad le Zofar sinah zeidah kan cawn khawh?

¹⁶ Zohchunhawk a ṭha lomi Elifaz, Bildad le Zofar sinin tampi kan cawn khawh. Pakhatnak, kan unau pawl kha sual kan phawt hna awk a si lo. (Matt. 7:1-5) Mah canah, bia kan chim hlanah an bia kha ṭha tein kan ngaihpiak  hmasa hna awk a si. Mah lawngah an sining kha ṭha tein kan hngalhthiampiak khawh hna lai. (1 Pet. 3:8) Pahnihnak, bia kan chim tikah kan chimmi bia cu a hmaanmi le zaangfahnak aa telmi bia a si awk a si. (Efe. 4:25) Pathumnak, Jehovah nih pakhat le pakhat kan i chawnhbiak ning kha hngalh a duh tuk.

17. Elihu sinin zeidah kan cawn khawh?

¹⁷ Job sinah a lengmi a palinak pa cu Abraham rualchan a simi Elihu a si. Job le pa pathum hna nih an chimmi bia kha ṭha tein a ngaih. Zaangfahnak aa telmi bia a chim khawh caah an bia ṭha tein a ngaih ti cu a fiang. Asinain Job nih a ruahnak kha a remh nakhnga hlangfang tein ruahnak a cheuh. (Job 33:1, 6, 17) Elihu caah a biapi bikmi cu amah asiloah midang caah si loin Jehovah thangṭhatnak caah a si. (Job 32:21, 22; 37:23, 24) Elihu sinin dai tein um caan le bia ngaih caan a um ti kha kan cawn khawh. (Jeim 1:19) Cun ruahnak kan cheuh hna tikah kanmah thangṭhatnak caah si loin Jehovah thangṭhatnak tu kha biapi bik ah kan chiah ding a si timi kong zong kan cawn khawh.

18. Biachim khawhnak laksawng kan sunsak kha zeitindah kan langhter khawh?

¹⁸ Zeitikah le zeitindah kan chim lai timi kong he aa tlaiin Baibal ruahnak cheuhnak kan zulhnak thawngin biachim khawhnak laksawng kan sunsak kha kan langhter khawh. Mifim Siangpahrang Solomon nih hitin a ti: “A caan hmaante ah chimmi bia fangkhat cu ngun bawm chung i sui theitlai bantuk a si.” (Ptb. 25:11) Bia kan chim hlanah kan ruah i midang nih an chimmi kha ṭha tein kan ngaih ahcun kan bia chimmi cu sui thei tlai bantukin a sunglawimi le aa dawhmi a si lai. Cun bia tlawmte asiloah tampi kan chim zongah kan chimmi bia nih midang kha a bawmh hna lai i Jehovah lung zong a lawmhter lai. (Ptb. 23:15; Efe. 4:29) Mah cu Pathian sinin kan hmuhmi laksawng kan sunsak ti langhter awkah a ṭha bikmi lam a si.