1. Kum 1935 ah tuahmi civui phungchimnak pakhat cu mino pa pakhat cungah zeitindah huham a ngeih?

MINO pa pakhat cu 1926 ah tipil a in lioah kum 18 a rak si. A nu le a pa cu atu ah Jehovah Tehte Hna tiah hngalhmi Baibal Siangngakchia an rak si. Fapa pathum le fanu pahnih an ngei i annih nih an fale kha Jehovah Pathian le Jesuh Khrih i zohchunh awkah an cawnpiak hna. A hmasa ah Baibal Siangngakchia hna nih an tuah bantukin mah zumhfekmi mino pa zong nih kum fatin tuahmi Bawipa Zanriah ah mitsur zu le changreu a hmang ve. Asinain “Mirun Nganpi” timi phungchimnak nih aa ruahchannak kha a rak thlen. Mah phungchimnak cu 1935, U.S.A., Washington, D.C. ah tuahmi civui ah J. F. Rutherford nih a chimmi a si. Mah civui ah zeidah phuan a rak si?

2. Unaupa Rutherford nih a phungchimnak ah lung cawlcangh awk ngai a simi zei biatak kong dah a rak phuan?

² Mah phungchimnak ah Unaupa Rutherford nih Biathlam 7:9 ah langhtermi “mirun nganpi” (King James Version) asiloah “mibu nganpi” cu ahote dah an si lai timi kong kha a fianter. Mah hlanah mah phu cu a pahnihnak vancung ah a kai dingmi, an zumhnak a der deuhmi hna kha an si tiah an rak ruah. Unaupa Rutherford nih mibu nganpi cu vancung ah kai dingin thim an si lo, asinain annih cu Khrih tuudang *  an si i “hremnak nganpi” in an luat lai i vawleicung ah zungzal in an nung lai tiah Baibal hmangin a fianter. (Biat. 7:14) Jesuh nih hitin bia aa kam: “Hi tuurun chung i a um lomi ka ta a simi tuudang an um. Annih zong kha ka ratpi ve hrimhrim hna lai; ka aw kha an ngaih lai i tuukhal pakhat tangah tuurun runkhat ah an cang lai.” (Johan 10:16) Mah tuudang cu vawlei Paradis ah zungzal nun dingin ruahchannak a ngeimi zumhfekmi Jehovah Tehte Hna kha an si. (Matt. 25:31-33, 46) Baibal biatak hngalhthiamnak thar nih kum 18 a simi mino unaupa i telin Jehovah miphun tampi an nunning a thlen hna ning kong kha zohhmanh hna u sih.—Salm 97:11; Ptb. 4:18.

3-4. Mi thong tampi nih 1935 ah tuahmi civui ah an i ruahchanmi kong he aa tlaiin zeidah an hun hngalhthiam, zeicah?

³ Phungchimtu nih “vawleicung ah zungzal nun ding aa ruahchanmi paoh zaangfahnak in nan dir kho lai maw?” tiah biahalnak a tuah tikah aa pummi hna caah mah civui cu lung cawlcangh awk ngai a rak si lai. Mah ah aa pum vemi pakhat nih aa pummi a cheu leng, 20,000 hrawng cu an dir tiah a ti. Unaupa Rutherford nih “mirun nganpi hi zoh hna hmanh u” tiah a ti. Mah hnuah aa pummi hna cu lawmhnak he fakpi in an au. A dirmi hna nih vancung nunnak ah nun dingin thim kan si lo ti kha an hngalh. Cun Pathian thiang thlarau in chiti thuh kan si lo ti zong kha an hngalh. Civui a thaizing ah 840 cu tipil an ing i an lak i tam deuh cu tuudang an si.

⁴ Mah phungchimnak an theih dih hnuah a hmasa ah langhtermi mino unaupa le midang thong tampi cu Bawipa Zanriah ah mitsur zu le changreu an hmang ti lo. Aa toidormi unaupa pakhat nih hitin a chim bantukin mi tampi zong nih an ruah ve: “1935 ah tuahmi Ruahnolhnak cu hmanung bik mitsur zu le changreu ka hmanmi a si. Mah cu Jehovah thiang thlarau nih vancung ruahchannak ngeih dingin a ka thim lo ti kha ka hngalh caah a si. Asinain vawleicung paradis ah nun dingin ruahchannak ka ngei i mah kong kha midang sinah ka chimh hna.” (Rom 8:16, 17; 2 Kor. 1:21, 22) Mah caan thawkin mibu nganpi cu an hun karh i a tang rihmi chiti thuhmi hna he rian an ṭuanṭi. *

5. Ruahnolhnak ah mitsur zu le changreu a hmang ti lomi hna kha Jehovah nih zeitindah a hmuh hna?

⁵ Jehovah nih 1935 hnuah Ruahnolhnak ah mitsur zu le changreu a hmang ti lomi hna kha zeitindah a hmuh hna? Bawipa Zanriah ah mitsur zu le changreu ka hman awk a si tiah a rak ruat ko nain a hnuah thiang thlarau nih chiti a ka thuh lo ti a hun hngalmi, tipil a ing cangmi unau pakhat kong he aa tlaiin tah Jehovah nih zeitindah a hmuh? (1 Kor. 11:28) Mi cheukhat nih an i ruahchanmi kong he aa tlaiin an hngalhthiam lo caah mitsur zu le changreu kha an hmanmi a si. Asinain an palhmi kha an hun hngalh tikah mitsur zu le changreu kha an hmang ti lo. Jehovah rian kha zumhfek tein an ṭuan caah Jehovah nih tuudang in a cohlan hna. Ruahnolhnak ah mitsur zu le changreu kha an hmang ti lo nain Jehovah le Jesuh nih an caah an tuahpiakmi hna kha an sunsak tuk caah Ruahnolhnak ah an i pum.

6. Jesuh nih vancungmi hna kha zei tuah dingin dah nawl a pek hna?

⁶ Harnak nganpi cu a naih tuk cang caah Biathlam dal 7 chung i chiti thuhmi Khrihfa hna le tuudang chung i mibu nganpi kong i ruah cu thazaang petu a si. Jesuh nih hrawhnak thlitu pali kha tlaih rih dingin vancungmi pawl kha nawl a pek hna. Jehovah nih vawleicung ah a ummi chiti thuhmi Khrihfa vialte hmanung bik hmelchunhnak a khenh hna hlan tiang mah thlitu kha an tlaih. (Biat. 7:1-4) Zumhfek tein an um caah Khrih chiti thuhmi a unau pawl cu van ah Jesuh he siangpahrang le tlangbawi in rian ṭuanṭinak laksawng an hmu lai. (Biat. 20:6) Chiti thuhmi 144,000 hna nih vancung laksawng an hmuh tikah Jehovah, Jesuh le vancungmi hna cu an i nuam tuk lai.

7. Biathlam 7:9, 10 ningin Johan nih langhnak ah ahote dah a hmuh hna, zeidah an tuah? (A phaw hmanthlak zoh.)

⁷ Johan nih siangpahrang le tlangbawi a simi 144,000 kong a chim dih hnuah lungcawlcangh awk a simi Armageddon in a luatmi “mibu nganpi” kha a hmuh hna. A hmasa phu he i lo loin a pahnihnak phu ahcun mi tampi an i tel i rel cawk lo an si. (Biathlam 7:9, 10 rel.) Annih nih “puanrang an i aih” tiah a ti. Mah nih annih cu Satan vawlei ah “thurhnawm lo tein” an um i Pathian le Khrih cungah zumhfek tein an um ti kha a langhter. (Jeim 1:27) Jehovah le Pathian Tuufa Jesuh nih an tuahmi ruangah khamhnak an hmuh caah fakpi in an au. Kuhchuk hnah an i put timi nih Jehovah nih Siangpahrang in rian a pekmi Jesuh an cohlan kha lunglawm tein an langhtermi a si.—Johan 12:12, 13 he tahchunh.

8. Jehovah i vancung chungkhar kong he aa tlaiin Biathlam 7:11, 12 nih zeidah a kan chimh?

⁸ Biathlam 7:11, 12 rel. Vancung lehrulhnak cu zeitindah a si? Johan nih Pathian a thangṭhatmi mibu nganpi a hmuh hna lioah aa lawm tukmi Jehovah i vancung chungkhar dihlak zong kha a hmuh hna. Mah langhnak ningin Jehovah i vancung chungkhar pawl cu harnak nganpi chungin mibu nganpi an luat timi biakam a tlinmi an hmuh tikah an i lawm tuk lai.

9. Biathlam 7:13-15 ningin atu ah mibu nganpi nih zeidah an tuah?

⁹ Biathlam 7:13-15 rel. Mibu nganpi nih “Tuufa thi chungah an puan kha an suk i an puan cu an vaar cang” tiah Johan nih a ti. Mah nih annih cu a thiangmi chiaṭha thleidannak an ngei i Jehovah cu an cungah aa lawm ti kha a langhter. (Isa. 1:18) Annih cu Jesuh raithawinak a zum i Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak a ngeimi aa pumpe i tipil a ing cangmi Khrihfa hna kha an si. (Johan 3:36; 1 Pet. 3:21) Cucaah Pathian bawiṭhutdan hmai a simi vawlei i thlaraulei biakinn ah “chun zan in” rianṭuan awkah sining an tlinh. Atu ah annih cu Pennak kong thawngṭha chimnak le zultu siternak ah lungtho tein an i tel i anmah duhnak nakin Pathian Pennak kha hmasa bik ah an chiah.—Matt. 6:33; 24:14; 28:19, 20.

10. Mibu nganpi nih zeidah an zumh, zei biakam a tlinmi dah an hmuh lai?

¹⁰ Harnak nganpi in a luatmi mibu nganpi hna nih Pathian nih a zohkhenh peng hna i “bawiṭhutdan cung i a ṭhumi nih khan a umpi hna i a ven hna” ti kha an zumh. Tuudang pawl zong nih mah biakam a tlin laimi hi an hngah ve: “[Pathian nih] an mitthli vialte kha a hnawh dih hna lai. Thihnak a um ti lai lo, ngaihchiatnak le ṭahnak le fahnak zong a um ti lai lo.”—Biat. 21:3, 4.

11-12. (a) Biathlam 7:16, 17 ningin mibu nganpi cu zei laksawng nih dah a hngah hna? (b) Tuudang pawl cu Ruahnolhnak ah zeidah an tuah khawh, zeicah?

 ¹¹ Biathlam 7:16, 17 rel. Atu ah Jehovah miphun cheukhat cu raltuknak asiloah chawlehnak a har ruangah pumsalei ah ṭamhal in an um. Cheukhat cu an zumhnak ruangah thongthlak an si. Asinain mah mibu nganpi nih a rauhhlan ah hi vawlei ṭhalo rawhnak in kan luat cang lai i pumsalei le thlaraulei ah ti rawl tampi kan hmu cang lai ti kha an hngalh caah an i lawm tuk. Jehovah nih Satan vawlei a hrawh tikah mibu nganpi cu ‘ni linh’ bantuk a simi a thinhunnak in a huhphenh hna lai ti kha a zumhter hna. Harnak nganpi a dih hnuah Jesuh nih vawlei in a luatmi hna kha “nunnak [zungzal nunnak] tiput cerh” ah a hruai hna lai. Mah hi ruathmanh: Mibu nganpi cu a ṭha tukmi ruahchannak an ngei. Annih cu an nung peng lai i an thi ti lai lo.—Johan 11:26.

¹² Tuudang pawl cu a ṭha tukmi ruahchannak an ngeih caah Jehovah le Jesuh cungah an i lawm tuk. Annih cu Jehovah nih vancung ah nung dingin a thim hna lo, asinain Jehovah caah annih cu a sunglawi lomi asiloah man a ngei lomi an si lo. An phuhnih ningin Pathian le Khrih kha an thangṭhat khawh. Cutin an thangṭhat khawhnak lamkhat cu Bawipa Zanriah ah an i pumhnak thawngin a si.

13-14. Mikip nih Khrih a thih Philhlonak Puai ah zeicah an i pumh awk a si?

¹³ Nai kum hna ah Ruahnolhnak ah mitsur zu le changreu a hmangmi hna cu kum fatin 1,000 lakah pakhat hrawng an si. Khrihfabu tam deuh ah mitsur zu le changreu a hmangmi an um lo. Cucaah Ruahnolhnak ah aa pummi tam deuh cu vawlei ruahchannak a ngeimi an si. Cu a si ah annih cu Bawipa Zanriah ah zeicah an i pumh? Annih cu an hawikom ṭhitumnak puai ah a kalmi he an i lo. Puai an kalnak a ruang cu aa ṭhiummi nuva an dawt hna ca le bawmh an duh hna caah a si. Cu bantukin tuudang pawl nih Ruahnolhnak an i pumhnak a ruang cu Khrih le chiti thuhmi hna an dawt hna ca le bawmh an duh hna caah a si. Cun vawleicung ah zungzal in an nun khawh nakhnga Jesuh tlanhnak man  an sunsak ca zongah Ruahnolhnak ah an i pumhmi a si.

¹⁴ Tuudang pawl Ruahnolhnak i an i pumhnak a dang a biapimi a ruang pakhat cu Jesuh nawl pekmi an ngaih caah a si. Jesuh nih zumhfekmi a lamkaltu pawl he hmasa bik Bawipa Zanriah an tuah lioah hitin a ti hna: “Keimah philh lonak ah tuah u.” (1 Kor. 11:23-26) Cucaah tuudang pawl cu vawleicung ah chiti thuhmi cheukhat an nun chung Bawipa Zanriah ah an i pum lengmang rih ko lai. Cun annih nih Ruahnolhnak ah i pumh dingin mi kip kha an sawm hna.

15. Ruahnolhnak ah Pathian le Khrih kha zeitindah kan thangṭhat khawh hna?

¹⁵ Ruahnolhnak ah Pathian le Khrih kha hla le thlacamnak in thangṭhat awkah caanṭha kan ngei. Mah pumhnak ah “Pathian Le Khrih Nih Na Caah An Tuahmi Kha Sunsak!” timi kong kha chim a si lai. Mah nih Jehovah le Khrih cungah a kan lawmhter chin lai. Cucaah mitsur zu le changreu kan i chanh tikah a thi le a pum nih zeidah a aiawh timi kong kha a kan ruahter khawh lai. Cun Jehovah nih nunnak kan hmuh khawh nakhnga a Fapa a thihternak thawngin a langhtermi a dawtnak kong zong kha a kan ruahter ṭhan lai. (Matt. 20:28) Vancung kan Pa le a Fapa a dawmi hna kip nih Ruahnolhnak ah i pumh kha an duh lai.

16. Chiti thuhmi hna le tuudang hna cu zei ti lam in dah an i lawh?

¹⁶ Pathian caah chiti thuhmi hna le tuudang an i dannak cu a biapimi a si lo. An phuhnih in a caah a sunglawimi an si. Mah lengah chiti thuhmi he tuudang he a dawt tukmi a Fapa nunnak a simi aa khatmi man in a cawk veve hna. An i dannak cu an i ruahchannak aa lawh lomi lawng kha a si. Asinain an phuhnih in Pathian le Khrih cungah zumhfek tein an um a hau. (Salm 31:23) Pathian thlarau cu an dihlak cungah aa khat tein rian a ṭuan kho ti kha kan philh awk a si lo. A chim duhmi cu Jehovah nih a thiang thlarau kha a herh ningin pakhat cio cungah a pek hna ti kha a si.

17. A tang rihmi chiti thuhmi hna nih zeidah an i ngaih?

¹⁷ Chiti thuhmi Khrihfa hna cu vancung ruahchannak ngeih dingin hrinmi an si lo. Mah ruahchannak cu Pathian nih a pekmi hna a si. An i ruahchannak kong he aa tlaiin thla an cam i vancung laksawng hmuh lai kha an i ngaih tuk. Thlarau pum cu zeidah a lawh lai ti kha an mitthlam ah an cuanter kho lo. (Fil. 3:20, 21; 1 Johan 3:2) Asinain Jehovah, Jesuh, vancungmi le a tang rihmi chiti thuhmi hna he i ton le vancung Pennak ah an dir hmun theih lai kha an i ngaih tuk.

18. Tuudang pawl nih zeidah an i ngaih?

 ¹⁸ Tuudang pawl zong mi kip nih an duhmi vawleicung ah zungzal nun ding kha an i ruahchan ve. (Pct. 3:11) Vawleicung pumpi paradis ah aa thlen nakhnga bawmhnak ah an i tel lai ni kha an i ngaih tuk. Cun anmah tein innsak, dum tuah le an fale ṭha tein an zohkhenh khawh hna lai ni zong kha an i ngaih. (Isa. 65:21-23) Vawleicung hmun tampi ah khualtlawn, tlang zoh, tupi le rili ti bantuk Jehovah sermi thil kong tampi hlathlai lai kha an i ngaih tuk. A bik in Jehovah he an i pehtlaihnak a fek chin lai ti kha an hngalh caah mah nih a lawmhter chinchin hna.

19. Ruahnolhnak ah zei tuah awk caan ṭha dah kan hmuh, tukum Ruahnolhnak cu zeitikah dah a si lai?

¹⁹ Jehovah nih a sinah aa pumpemi a salle dihlak kha a ṭha tukmi ruahchannak a pek hna. (Jer. 29:11) Khrih a thih Ruahnolhnak cu zungzal nunnak kan hmuh khawh nakhnga a kan timhtuahpiaktu Pathian le Khrih thangṭhat khawhnak caan ṭha a si. Ruahnolhnak cu a hmaanmi Khrihfa hna caah a biapi bikmi pumhnak a si ti cu a fiang ko. Mah cu 2021, March 27, Zarhte Ni nitlak hnuah tuah a si lai. Tu kum ah tuahmi ruahnolhnak ah hmun tampi ah a ummi hna cu zalong tein an i pum kho lai. Mi cheukhat tu cu ralchanhnak an ton buin mah puai ah an i pum lai. Cheukhat nih cun ruahnolhnak kha thonginn chungah an tuah lai. Jehovah, Jesuh le Pathian i vancung a chungkhar nih Khrihfabu, phu asiloah pakhat cio nih ruahnolhnak an tuahmi kha an zoh hna.