1. Jehovah nih zeidah a kan hal?

 AA ṬHIUMMI nuva caah a nuam bikmi caan cu fa an hrin caan kha a si. A sunglawi tukmi an fate kha an dawt tuk ko nain a zungzal in bawhte si peng seh ti cu an duh lo. An fate cu a ṭhan lo ahcun an lungre a thei tuk ko lai. Cu bantuk in a kong kan hun cawn tikah Jehovah cu aa lawm tuk. Asinain thlaraulei ah ngakchia si peng hna seh ti a kan duh lo. (1 Kor. 3:1) Mah can ah Khrihfa “nutling, patling si” awkah a kan hal.—1 Kor. 14:20.

2. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

² Khrihfa nutling, patling si timi cu zei sullam dah a si? Khrihfa nutling, patling in zeitindah kan ṭhancho khawh? Thlaraulei ṭhancho awkah rawl hak ei cu zeitluk in dah a biapit? Mah le mah i zumh tuknak kha zeicah kan hrial awk a si? Hi capar ah mah biahalnak hna hi kan i ruah hna lai.

Khrihfa Nutling, Patling Si Timi Cu Zei Sullam Dah A Si?

3. Khrihfa nutling, patling si timi cu zei sullam dah a si?

³ Baibal ah “a upa cangmi” tiah lehmi Greek biafang cu “nutling, patling” le “a tlingmi” timi sullam zong a ngei. a (1 Kor. 2:6) Bawhte cu a upat tiang a ṭhan lengmang bantuk in Jehovah he kan i pehtlaihnak zong a ṭhancho peng ve a hau. Cuticun Khrihfa nutling, patling kan hung si kho lai. Nutling, patling kan si cang hnu hmanh ah ṭhancho ding in kan i zuam peng a hau. (1 Tim. 4:15) Pumsalei ah mino a simi pawl i tel in kan dihlak in Khrihfa nutling, patling kan si kho. Asinain nutling, patling kan si le si lo zeitindah kan hngalh khawh?

4. Khrihfa nutling, patling na si kha zeitindah na langhter khawh?

 ⁴ Khrihfa nutling, patling a simi nih cun amah duhmi lawng kha si loin Jehovah nih a halmi paoh kha a tuah dih. Mitlinglo a si caah palhnak a tuah lai ti cu a hmaan ko. Asinain nifatin Jehovah duhnak ning in thil a tuah i khua a ruat. Mihring thar sinak kha aa hruk i Jehovah bantuk in khuaruah awkah aa zuam peng. (Efe. 4:22-24) Jehovah nawlbia le phunglam cung ah i hngat in a ṭhami biakhiahnak tuah awkah amah le amah kha aa cawnpiak. Cucaah a tuah awk a simi kong he aa tlaiin phunglam tampi chimh a herh lo. Biakhiahnak a tuah tikah mah ning in zulh awkah aa zuam.—1 Kor. 9:26, 27.

5. Khrihfa nutling, patling a si lomi pakhat nih zei ṭih a nungmi thil dah a ton khawh? (Efesa 4:14, 15)

⁵ Phundang in cun Khrihfa nutling, patling a si lomi nih cun “midang a palhter tawntu” hna le “hlenthiammi hna” kha a zumh hna. Cucaah a hmaan lomi thawngpang a chimmi hna le zumhpialmi hna nih fawi tein an hlen khawh. b (Efesa 4:14, 15 rel.) Anih nih midang kha a nahchuah men hna lai, bia a al men hna lai i fawi tein a thin zong a hung men lai. Cun lemsoinak a ton tikah thil ṭha lo zong a tuah lengmang men lai.—1 Kor. 3:3.

6. Nutling, patling sinak kha ngakchia ṭhan ning he zeicah kan tahchunh khawh? (Hmanthlak zong zoh.)

⁶ A cunglei ah a langhter bantuk in Baibal nih thlaraulei nutling, patling sinak kha ngakchia a ṭhan ning he a tahchunh. Ngakchia cu a hngalh lomi thil tampi a um caah upa pakhat nih kilven le lamhruai a herh. Tahchunhnak ah, nu pakhat nih lam an tan lioah a fanu kha a kut tlaih ding in a fial men lai. A hun upat deuh tikah a nu nih amah tein lam tannak nawl a pek men lai. Asinain lam a tan hlan ah lam kha ṭha tein zoh awkah ralrin a pek rih men lai. A hun upat tikah a fanu nih amah tein ṭih a nungmi thil zeitindah hrial ding a si ti kha a hun hngalh. Ngakchia nih ṭih a nungmi thil hrial awkah upa bawmhnak an herh bantuk in Khrihfa nutling, patling a si lomi hna zong nih thlaraulei ah ṭih a nungmi thil hrial awk le a ṭhami biakhiahnak tuah awkah Khrihfa nutling, patling a simi hna bawmhnak an herh ve. Asinain Khrihfa nutling, patling a simi hna nih cun biakhiahnak tuah a herh  tikah Jehovah ruahnak an hngalh khawh nakhnga Baibal phunglam kha an ruah i mah ning in an zulh.

7. Khrihfa nutling, patling a simi hna nih midang bawmhnak an herh maw?

⁷ Mah cu Khrihfa nutling, patling a simi hna nih aho sin hmanh in bawmhnak an herh ti lo tinak a si maw? A si lo. Khrihfa nutling, patling a simi hna zong nih a caan ah bawmhnak an herh ve. Nutling, patling a si lomi pakhat nih cun a tuah dingmi asiloah amah tein a tuah awk a simi biakhiahnak kong he aa tlaiin midang nih an ka chimh lai tiah aa ruahchan. Asinain Khrihfa nutling, patling a simi pakhat nih cun ‘amah tein a thil i phorh’ awkah Jehovah nih aa ruahchan ti kha a hngalh i fimnak le hmuhtonnak a ngeimi hna sinah bawmhnak a hal hna.—Gal. 6:5.

8. Nutling, patling a simi hna cu pakhat le pakhat zei ti lam in dah an i thleidan?

⁸ Ngakchia pawl cu an upat tikah lenglei an muisam an i lawh cio lo bantuk in Khrihfa nutling, patling a simi hna zong fimnak, ralṭhatnak, siannak le zawnruahnak ti bantuk an ngeihmi thlarau nih a chuahtermi ziaza hna cu an i lo cio lo. Mah leng ah aa khatmi thil sining an ton tikah an biakhiahnak zong aa lo men lai lo. Asinain an biakhiahnak cu Baibal phunglam ning in a si. A hleiin an chiaṭha thleidannak lungthin he aa pehtlaimi kong ah a si. An biakhiahnak aa lawh lo tik zong ah midang kha bia an ceih hna lo ti kha hngal. Mah can ah lungrual tein um peng awkah an i zuam.—Rom 14:10; 1 Kor. 1:10.

Khrihfa Nutling, Patling In Zeitindah Kan Ṭhancho Khawh?

9. Thlaraulei ah nutling, patling in amah tein kan ṭhangcho kho maw? Fianter.

⁹ A caan a phanh tikah ngakchia pakhat cu pumsalei in duhsah tein a ṭhang ko nain thlaraulei nutling, patling sinak tu cu amah tein a ṭhangcho kho lo. Tahchunhnak ah, Korin khua i unau pawl nih thawngṭha kha an cohlan, tipil an ing, thiang thlarau an hmu i lamkaltu Paul cawnpiaknak in ṭhathnemhnak an hmu. (Lam. 18:8-11) Asinain tipil an in hnu kum tampi tiang mi tampi cu nutling, patling an si rih lo. (1 Kor. 3:2) Cucaah thlaraulei kan ṭhanchonak ah dawnkhantu a simi thil hna kha zeitindah kan hrial khawh?

10. Nutling, patling si awkah zeidah kan tuah a hau? (Judas 20)

¹⁰ Nutling, patling si awkah nutling, patling si duhnak kan ngeih hmasa a hau. Hmuhtonnak ngeih lo a duhmi hna le thlaraulei ah ngakchia si peng a duhmi hna cu nutling, patling an si kho bal lai lo. (Ptb. 1:22) Upa a si cang nain biakhiahnak tuah awkah a nulepa aa bochan pengmi si kha kan duh lo. Mah can ah thlaraulei ṭhancho awkah kan rian kha kanmah tein ṭuan kan duh. (Judas 20 rel.) Nutling, patling si awkah aa zuammi na si ahcun Jehovah nih “tuah duhnak lungthin” le tuah khawhnak aan pek nakhnga thlacam.—Fil. 2:13.

11. Nutling, patling si awkah Jehovah nih zei hna dah a kan pek? (Efesa 4:11-13)

¹¹ Jehovah nih nutling, patling si awkah kanmah tein ṭhancho awkah aa ruahchan lo. Cucaah thlaraulei ah “nulting, patling” kan hung si khawh nakhnga a kan bawmtu ding ah Khrihfabu ah tuukhal le cawnpiaktu pawl a kan pek. Annih nih “Khrih tlinnak a sanning taktak” kha kan phanh khawh nakhnga a kan bawmh. (Efesa 4:11-13 rel.) Jehovah nih “Khrih lungthin” kan ngeih nakhnga bawmh awkah a thiang thlarau zong a kan pek. (1 Kor. 2:14-16) Mah leng ah Jesuh zeitindah khua a ruah, bia a chim i thil a tuah ti hmuhsak awkah Thawngṭha cauk pali zong  a kan pek. Cucaah Jesuh ruahnak le tuahsernak naa zohchunhnak thawng in Khrihfa nutling, patling si ding timi na hmuitinh kha na phan kho.

Rawl Hak Ei A Biapitnak

12. “Khrihfa cawnpiaknak a hram” timi cu zeidah a si?

¹² Nutling, patling si awkah “Khrihfa cawnpiaknak a hram” a simi a hrampi Khrihfa cawnpiaknak kha kan hlathlai a hau. A hrampi cawnpiaknak ah i ngaihchihnak, zumhnak, tipil innak le thawhṭhannak kong hna aa tel. (Heb. 6:1, 2) Mah cu Khrihfa dihlak nih kan zumhmi a hrampi cawnpiaknak cheukhat an si. Cucaah lamkaltu Peter nih Pentekos ni i mi bupi a cawnpiak hna lioah mah kong kha a rak chim. (Lam. 2:32-35, 38) Khrih zultu si awkah mah a hrampi cawnpiaknak kha kan cohlan a hau. Tahchunhnak ah, Paul nih thawhṭhannak cawnpiaknak a cohlang lomi cu Khrihfa zumhnak dihlak a cohlang lomi an si tiah ralrin a kan pek. (1 Kor. 15:12-14) Asinain a hrampi biatak hngalhnak lawng in kan i lung si awk a si lo.

13. Hebru 5:14 ah a langhtermi thlarau rawl taktak in ṭhathnemhnak hmuh awkah zeidah kan tuah a hau? (Hmanthlak zong zoh.)

¹³ A hrampi zumhnak he i lo loin rawl hak timi ah Jehovah nawlbia lawng si loin a ruahnak hngalhthiam awkah a kan bawm khomi a phunglam zong aa tel. Mah rawl in ṭhathnemhnak hmuh awkah Baibal kan hlathlai, kan ruah i mah ning in kan zulh a hau. Cutin kan tuah ahcun Jehovah lung a lawmhtermi biakhiahnak tuah awkah kan cawnmi a si lai. c—Hebru 5:14 rel.

14. Paul nih Korin khuami hna kha nutling, patling si awkah zeitindah a bawmh hna?

¹⁴ Khrihfa nutling, patling a si lomi hna nih Baibal ah cuset khaset tiin lamhruainak a um lo tikah a hmaanmi biakhiahnak tuah kha an i harh tawn. Mi cheukhat nih Baibal nawlbia a um lo ahcun kan duhmi paoh kan tuah khawh tiah an ruah. Mi cheukhat nih cun halmi phunglam a um lo tikah phunglam an hal men lai. Tahchunhnak ah, Korin Khrihfa hna nih Paul kha siasal pekchanhmi rawl ei khawh a si maw, si lo timi kong ah phunglam serpiak  ding in an rak halmi a lo. Mah tikah Paul nih zeidah an tuah awk a si ti chimh can ah pakhat cio i an chiaṭha thleidannak cung ah i hngat in “luatnak” asiloah zalong tein thimnak nawl an ngei ti kha a hmuhsak hna. Cucaah an chiaṭha thleidannak a thurter lomi le midang a tlukrilhter lomi biakhiahnak an tuah khawh nakhnga Baibal phunglam cheukhat kha a rak chimh hna. (1 Kor. 8:4, 7-9) Paul nih Korin khuami hna kha midang i bochan asiloah phunglam serter can ah anmah tein biakhiahnak an tuah khawh nakhnga Baibal kha hman ding in a cawnpiak hna. Cuticun nutling, patling an si nakhnga a bawmh hna.

15. Paul nih Hebru Khrihfa hna kha thlaraulei ah ṭhancho ding in zeitindah a bawmh hna?

¹⁵ Hebru Khrihfa hna sin Paul cakuat in a dang a biapimi kong zong kan cawn khawh. Hebru Khrihfa cheukhat cu thlaraulei ah an ṭhangcho peng lo i ‘[thlarau] rawl taktak kha ei an cu cang nain caw hnuk ṭheu an rak ding rih.’ (Heb. 5:12) Jehovah nih Khrihfabu hmang in a cawnpiakmi hna a kong thar kha an cohlang lo i an hlathlai lo. (Ptb. 4:18) Tahchunhnak ah, Khrih raithawinak nih Nawlbia a donghternak cu kum 30 hrawng a si cang nain Judah mi zumtu tampi nih Moses Nawlbia kha an i tlaih peng rih. (Rom 10:4; Tit. 1:10) An ruahnak thlen awkah kum 30 leng a caan an ngei ti cu a fiang ko. Cucaah Paul nih a cawnpiakmi hna a thukmi biatak kong kha an cohlan nakhnga a bawmh cang hna. Paul cakuat nih biaknak caah Khrihfa timhtuahnak a biapitnak kong kha hngalhthiam awkah a bawmh hna. Cun Judah mi pawl ralchanhnak lak ah phungchim peng ding in ralṭhatnak zong a ngeihter hna.—Heb. 10:19-23.

Mah Le Mah I Zumh Tuknak Kha Hrial

16. Nutling, patling sinak leng ah zeidah kan tuah rih a hau?

¹⁶ Nutling, patling si lawng si loin nutling, patling si peng awkah kan i zuam a hau. Mah le mah i zumh tuknak hrial awkah mah cu a herhmi a si. (1 Kor. 10:12) Cucaah kan ṭhangcho peng maw, peng lo ti hngalh awkah “ṭha tein i hneksak” peng a hau.—2 Kor. 13:5.

17. Kolose khuami hna sin Paul cakuat nih nutling, patling si peng a herhnak kong kha zeitindah a langhter?

¹⁷ Paul nih Kolose khuami sin a cakuat ah nutling, patling si peng a herhnak kong kha a  hleiin a langhter. Annih cu Khrihfa nutling, patling an si cang ko nain vawlei ruahnak nih a iap hna nakhnga lo Paul nih ralrin a pek hna. (Kol. 2:6-10) Khrihfabu kong ṭha tein a hngalmi Epafras nih ‘fek tein an dir peng’ khawh nakhnga asiloah nutling, patling an si khawh nakhnga thla a campiak peng hna. (Kol. 4:12) Mah in zeidah kan cawn khawh? Paul le Epafras nih nutling, patling si peng awkah Pathian bawmhnak leng ah kanmah theng zong nih kan i zuam a hau ti kha an hngalh. Cucaah zuamcawhnak an tong ko nain Kolose Khrihfa hna kha nutling, patling in ṭhangcho peng hna seh ti an duh.

18. Khrihfa nutling, patling a simi hna cung ah zeidah a cang kho? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁸ Paul nih Hebru Khrihfa hna kha Khrihfa nutling, patling pakhat cu aa ralrin lo ahcun Pathian mithmai ṭha a sung kho tiah ralrin a pek hna. Khrihfa pakhat cu a lungthin a hung hah tuk ahcun mah nih i ngaihchih loin le Pathian ngaihthiamnak hmuh loin a umter khawh. Lunglawmh awk ngai a simi cu Hebru Khrihfa hna cu cutin an rak si lo. (Heb. 6:4-9) Atu ah a cawlcang ti lomi asiloah buchung chuahmi hna tah a hnuah an i ngaihchih ahcun zeitin? Toidor tein an i ngaihchih ahcun Paul nih a ṭialmi Pathian mithmai ṭha a sungmi hna he an i lawh lo kha an langhtermi a si. Asinain Jehovah sin an kir ṭhan tikah bawmhnak an herh. (Ezek. 34:15, 16) Thlaraulei ah an ṭhawn ṭhan nakhnga Khrihfa upa pawl nih nutling, patling a simi unaupa asiloah unaunu pakhat nih bawmh ding in an timhtuah khawh.

19. Zei hmuitinh dah kan ngeih awk a si?

¹⁹ Khrihfa nutling, patling in ṭhancho awkah naa zuam ahcun na hmuitinh kha na phan kho. Rawl hak kha ei peng law Jehovah bantuk in khuaruah khawh awkah i zuam. Nutling, patling na si cang zong ah na si peng khawh nakhnga fakpi in i zuam peng.