1. Thlaraulei paradis cu zeidah a si, zei tuah awkah dah bia kan khiah awk a si?

 TUCHAN i vawleicung paradis ah mi nih thil ṭha an tuah khawhmi tampi a um. Mah ah a ummi mi nuai tampi cu daihnak taktak an hmu. Cun cuka ah a um cangmi hna nih mah hmun kha zeitikhmanh ah chuahtak lo ding in bia an khiah. Cun mah ah mi tam khawh chung tam i tel ve hna seh ti zong an duh. Mah cu zeidah a si? Thlaraulei paradis a si. a

2. Thlaraulei paradis kong cu zeicah khuaruahhar a si?

² Huatnak, ṭhatlonak le ṭih a nungmi thil in a khatmi Satan vawlei ah an nung ko nain Jehovah nih a daimi pawngkam a sermi cu khuaruahhar awk ngai a si. (1 Johan 5:19; Biat. 12:12) Hi vawlei ṭha lo nih mi pawl zeitluk in dah harnak a pek hna ti kha dawtnak a ngeimi kan Pathian nih a hmuh. Asinain a salle nih lunglawm tein a rian an ṭuan khawh nakhnga kan him timi ruahnak a ngeihter hna. Baibal ah thlaraulei paradis kha “himnak hmun” le “ti tampi a ngeimi dum” in a langhter. (Isa. 4:6; 58:11) Jehovah thluachuah thawng in mah thlaraulei paradis ah a ummi hna cu hi ni hmanung bik caan chung ah an i nuam i an him.—Isa. 54:14; 2 Tim. 3:1.

3. Israel chan lioah Isaiah dal 65 cu zeitindah a voikhatnak a rak tlin?

³ Jehovah nih profet Isaiah hmang in thlaraulei paradis ah a  ummi hna caah nunnak cu zeidah a lawh lai ti kha a hmuhsak hna. BC 537 ah a voikhatnak a rak tlinnak kong kha Isaiah dal 65 ah na hmuh khawh. Mah caan lioah aa ngaichihmi Judah mi hna cu Babilon sal sinak in an ram ah an kir ṭhan. Jehovah nih a miphun pawl kha thluachuah a pek hna i a rawkmi Jerusalem khua kha aa dawh tukmi hmun ah canter awk le biakinn kha a thiangmi hmun in canter awkah Israel mi pawl kha a bawmh hna.—Isa. 51:11; Zek. 8:3.

4. Tuchan ah Isaiah dal 65 cu zeitindah a tlin?

⁴ Tuchan ah Jehovah a biami pawl A Liannganmi Babilon in an luat kum, AD 1919 ah Isaiah chimchungbia cu a voihnihnak a rak tling. Mah caan thawk in thlaraulei paradis cu vawleicung pumpi ah a hung karh. Teima tein Pennak kong a chimtu hna nih Khrihfabu tampi kha an dirh i Khrihfa ziaza an langhter. Zaangen a rak hmangmi hna le a ziaza a rak rawkralmi hna nih ‘Pathian he aa lo in sermi an mihring thar kha an i hruk.’ (Efe. 4:24) Isaiah ah a langhtermi thluachuah tampi cu vawlei thar ah a tling taktak te lai. Asinain atu hmanh ah thlaraulei paradis in ṭhathnemhnak tampi kan hmu. Mah thlaraulei paradis nih zeitindah a kan ṭhathnemh i mah kha zeitik hmanh ah zeicah kan chuahtak awk a si lo timi kong kha i ruah hna u sih.

Thlaraulei Paradis Ah A Ummi Hna I An I Thleidannak

5. Isaiah 65:13 ah bia a kan kamh bantuk in thlaraulei paradis ah zeidah kan i nuamhpi lai?

⁵ Ngandamnak le hrimhnak. Isaiah chimchungbia ah thlaraulei paradis ah a ummi hna le a um lomi hna an nunnak aa thleidan ning kong kha a langhter. (Isaiah 65:13 rel.) Jehovah nih amah aa biami hna kha thlaraulei ah an herhmi paoh tling tein a pek hna. A thiang thlarau, Baibal le Baibal hrambunhmi cauk tampi a kan pek. Cucaah “ei awk, . . . din awk, . . . [le] lawm” tein kan um kho. (Biathlam 22:17 he tahchunh.) Asinain thlaraulei paradis ah a um lomi hna cu ‘rawl ṭam . . . , ti hal . . . , [le] ningzak’ in an um lai. Mah cu Pathian he a ṭhami pehtlaihnak an ngeih lo caah a si.—Amos 8:11.

6. Joel 2:21-24 ah Jehovah nih a kan pekmi laksawng cheukhat kong kha zeitindah a langhter, mah nih zeitindah a kan ṭhathnemh?

⁶ Joel Baibal ah Jehovah nih a miphun pawl kha thlarau rawl i tel in an herhmi paoh siang ngai in a pek hna lai ti langhter awkah facang, wine le olive chiti ti bantuk a bik in an herhmi ti rawl kong kha a chimchung. (Joel 2:21-24) Baibal, Baibal hrambunhmi cauk, website, pumhnak, civui le civuipi hna a kan timhtuahpiak. Mah a kan timhpiakmi in nifatin ṭhathnemhnak kan hmuh caah kan ngan a dam i hrimhnak kan hmu.

7. Zeinihdah ‘lunglawmhnak’ a kan pek? (Isaiah 65:14)

⁷ Nuamhnak le lungsinak. Pathian miphun cu Jehovah cung ah an i lawmh tuk caah “lunglawm in hla an sa lai.” (Isaiah 65:14 rel.) Thazaang a ngeihtermi biatak, hnemhnak a pemi Baibal biakam le Khrih tlanhnak man thawng in ngeihmi ruahchannak nih ‘lawmhnak’ a kan pek. Thlaraulei kan unau pawl he mah kong kan i ruah tikah kan i nuam tuk.—Salm 34:8; 133:1-3.

8. Thlaraulei paradis a thleidantermi a biapimi thil pahnih cu zeidah a si?

⁸ Jehovah miphun lak ah a ummi dawtnak le lungrualnak cu thlaraulei paradis i aa thleidannak a si. Lungrualnak nih vawlei thar nunnak cu zeidah a lawh ti kha kan mitthlam ah cuanter ding in a kan bawmh. Vawlei thar ahcun Jehovah salle cu atu nakin an i daw deuh lai i an lung zong aa rual deuh lai. (Kol. 3:14)  Unaunu pakhat nih Jehovah miphun he an i ton hmasa bik lio kong he aa tlaiin hitin a ti: “Ka chungkhar hmanh ah zeitindah i nuamh ding a si ti kha ka hngal lo. Mi nih pakhat le pakhat cung ah dawtnak taktak an langhtermi ka hmuh hmasa bik cu Jehovah Tehte Hna he kan i ton lioah a si.” Cucaah nuamhnak le lungsinak taktak hmuh a duhmi kip nih thlaraulei paradis ah an um a hau. Hi vawlei nih zeitin a ruah hna hmanh ah Jehovah salle pawl cu amah le amah a biami hna hmai ah minṭhatnak an hmu.—Isa. 65:15.

9. Fahnak le harnak kan tonmi thil kong he aa tlaiin Isaiah 65:16, 17 ah zei bia dah a kan kamh?

⁹ Hnangamnak le daihnak. Isaiah 65:14 ah thlaraulei paradis ah a um lomi hna cu “lungkuai in nan ṭap lai” tiah a ti. Asinain Pathian miphun pawl fahnak le harnak a pemi thil kong he aa tlaiin tah zeitin? Duhsah tein mah thil hna cu “an dih cang lai i philh an si cang lai.” (Isaiah 65:16, 17 rel.) Jehovah nih harnak kha a hloh lai i mah thil hna kha kan i cinken ti hna lai lo.

10. Unau pawl he hawikomhnak caanṭha na hmuh caah zeicah naa lawmh tuk? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁰ Atu hmanh ah kan i pumh tikah kan lung a dai i hi vawlei ṭha lo ruang ah lungretheihnak ti bantuk thil cung ah lungthin kan pe lo. Pathian thlarau nih a chuahtermi ziaza ah aa telmi dawtnak, lawmhnak, daihnak, zaangfahnak le nemnak kan langhter tikah unau pawl kha lungdai tein an um nakhnga kan bawmhmi hna a si. (Gal. 5:22, 23) Pathian bupi ah kan i tel khawh caah kan i lawm tuk. Thlaraulei paradis ah a um pengmi hna nih “van thar le vawlei thar” kong he aa tlaiin Pathian biakam a tlinmi kha an hmuh lai.

11. Isaiah 65:18, 19 ning in Jehovah nih a kan serpiakmi thlaraulei paradis nih zeitindah a kan umter awk a si?

¹¹ Lawmhnak le lung cawlcanghnak. Isaiah nih thlaraulei paradis chung kan um caah a dang kan hmuhmi ‘lawmhnak le nuamhnak’ kong zong kha a langhter. Mah thlaraulei paradis cu Jehovah nih a sermi a si. (Isaiah 65:18, 19 rel.) Cucaah Jehovah nih Pathian kong hmaan tein a cawnpiak lomi hi vawlei bupi in mi pawl an chuah nakhnga le aa dawh tukmi thlaraulei paradis ah an luh nakhnga bawmh ding in a kan hmanmi cu khuaruahhar awk a si lo. Biatak chung kan um caah kan hmuhmi thluachuah nih kan lung a cawlcanghter i mah kong kha midang sinah chim a kan duhter.—Jer. 31:12.

12. Isaiah 65:20-24 ah a langhtermi biakam nih zeitindah a kan umter, zeicah?

¹² Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak kan  ngeih caah kan i lawm tuk. Vawlei thar ah kan hmuh dingmi le kan tuah dingmi kong hna kha ruathmanh. Baibal nih hitin bia a kan kamh: “Ngakchia kha an no lioah an thi ti lai lo i ahopaoh tar tlung in an nung cio lai.” ‘Inn kan sak lai i kan umnak hna lai,’ cun ‘mitsur dum kha kan i ser lai i a mitsur hang kha kan din hna lai.’ Jehovah nih “thluachuah” a kan pek lai caah ‘vanchiatnak kan tong lai lo.’ A him i sullam a ngeimi nunnak kaan pek hna lai tiah bia a kan kamh. A sin i “thla an cam tikah an thlacam a dih hlan hmanh in” pakhat cio i an herhmi kha a hngalh i “an dihlak in an herhmi kha tling tein an hmuh.”—Isa. 65:20-24; Salm 145:16.

13. Mi nih Jehovah an hun biak tikah an nunnak an thlennak kong he aa tlaiin Isaiah 65:25 nih zeitindah a langhter?

¹³ Daihnak le himnak. Pathian thlarau bawmhnak thawng in hlan ah a puarhrang tukmi hna nih an nunning kha an thlen khawh. (Isaiah 65:25 rel.) A ṭha lomi an ziaza kha hloh awkah fakpi in an i zuam. (Rom 12:2; Efe. 4:22-24) Pathian miphun pawl cu mitling lo kan si rih caah palhnak kan tuah peng rih lai ti cu a hmaan ko. Asinain Jehovah nih “mi vialte” kha dawtnak le daihnak hri in a ṭem hna. (Tit. 2:11) Mah cu lianngan bikmi Pathian lawng nih a tuah khawhmi a si.

14. Isaiah 65:25 bia a hmaan ti kha unaupa pakhat cung ah zeitindah a tlin?

¹⁴ Mi nih an ziaza kha an thleng kho taktak maw? Mah hmuhtonnak kong hi ruathmanh. Kum 20 lawng a si rihmi mino pa pakhat cu a ziaza a rawkral i a puarhran tuk caah voi tampi thong ah a tla. Mawṭaw a fir, mi inn a baoh i a dang sualnak ngan zong tampi a tuah. Cun zeitik caan paoh ah midang he i velh ding in timhcia a si peng. Asinain Baibal in biatak a hun theih tik le Jehovah Tehte Hna pumhnak ah a hun i pumh tikah thlaraulei paradis cu kan umnak ding hmun a si tiah a hun ruah. Tipil a in hnu ah Isaiah 65:25 bia a cung ah a tlin ning kha atu le atu a ruah. Chiandeih bantuk in a puarhrangmi pakhat in a lung a nemmi tuu bantuk ah a hun i thleng.

15. Thlaraulei paradis ah i tel ve ding in midang kha zeicah sawm kan duh hna, an i tel khawh nakhnga zeidah kan tuah khawh?

¹⁵ Isaiah 65:13, NWT cu “Lianngan Bik Bawipa, Jehovah nih a chimmi” tiah aa thawk. Caang 25 ah Jehovah nih “a ti” tiah a dong. Jehovah bia cu a tling zungzal. (Isa. 55:10, 11) Thlaraulei paradis cu atu ah a um cang. Jehovah nih amah a biami hna kha chungkhar pakhat in a sermi hna cu cinken awk tlak taktak a si. A chungkharmi kan si caah atu ah kan lung a dai i zaangennak in a khatmi hi vawlei ah ka him timi ruahnak kan ngei. (Salm 72:7) Cucaah mi tam khawh chung tam nih vawleicung pumpi unau ah an i tel khawh nakhnga bawmh kan duh hna. Zultu siternak rian ah lungthin kan peknak thawng in cutin kan tuah khawh.—Matt. 28:19, 20.

Thlaraulei Paradis Ah Midang Hnuh Khawh Ning

16. Mi pawl kha thlaraulei paradis ah i tel ding in zeinihdah a hnuh hna?

¹⁶ Thlaraulei paradis ah midang hnuh ding in kan dihlak in a biapimi rian kan ngei. Jehovah kan i zohchunh ahcun mah rian kha tling tein kan ṭuan khawh lai. Jehovah nih mi pawl kha a bupi chungtel an si nakhnga a hnek hna lo. Mah can ah amah theng nih nem tein “a hnuh hna.” (Johan 6:44; Jer. 31:3) Jehovah dawtnak le a ṭha tukmi pumpak a sining kong a cawngmi, lungthin ṭha a ngeimi hna kha a sinah a hnuh hna. Ziaza ṭha le a ṭhami tuahsernak kan langhternak thawng in mi pawl  kha thlaraulei paradis ah zeitindah kan hnuh khawh hna?

17. Thlaraulei paradis ah midang kha zeitindah kan hnuh khawh hna?

¹⁷ Thlaraulei paradis ah midang kan hnuh khawh hnanak lamkhat cu zumtukhat unau pawl dawtnak le zaangfahnak he kan pehtlaih hnanak thawng in a si. Kan pumhnak ah a rak i pummi mi thar pawl nih hlanlio Korin khua ah a rak i pummi zumlotu hna bantuk in ruat ve hna seh ti kan duh. Hitin an ti: “Nan sinah hin Pathian a um taktak.” (1 Kor. 14:24, 25; Zek. 8:23) Cucaah “pakhat le pakhat i rem niahmah tein khuasa u” timi ruahnak cheuhnak kha kan zulh peng awk a si.—1 Thes. 5:13.

18. Bupi chung ah mi pawl kha zeinihdah a hnuh khawh hna?

¹⁸ Unau pawl kha Jehovah nih a hmuh hna ning in hmuh ve hna awkah kan i zuam peng awk a si. A donghnak ah a tlau dingmi an tlin lonak cung ah si lo in an ṭhatnak cung tu ah lungthin kan peknak thawng in cutin kan tuah khawh. ‘Pakhat le pakhat cung ah zaangfahnak lungthin le nemnak lungthin kan ngeih i pakhat le pakhat kan i ngaihthiam’ peng ahcun zei bantuk i theihthiam lonak hmanh kha dawtnak he kan tawnghtham khawh lai. (Efe. 4:32) Cutin pehtlaih a duhmi hna cu thlaraulei paradis chung ah an um kho lai. b

Thlaraulei Paradis Chung Ah Um Peng

19. (a) “ An Chuak Nain An Kir Ṭhan” timi rinli kulh ah a langhter bantuk in thlaraulei paradis ah an kir ṭhan hnu ah mi cheukhat nih zeidah an chim? (b) Zei tuah awkah dah bia kan khiah awk a si? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁹ Thlaraulei paradis caah kan i lawm tuk. Thlaraulei paradis cu a hlan nakin aa dawh  chinchin i mah ah a hlan nakin Jehovah a biami cu an tam chinchin cang. Jehovah nih thlaraulei paradis a kan serpiak caah i lawmh peng kan duh. Hrimhnak, lungsinak, daihnak le himnak hmuh a duhmi paoh nih thlaraulei paradis ah an luh awk a si i an chuah ṭhan awk a si ti lo. Asinain Satan cu mah in kan chuah nakhnga aa zuam peng caah kan i ralrin a hau. (1 Pet. 5:8; Biat. 12:9) Satan kha a hlawh kan tlinter awk a si lo. Cucaah aa dawhmi, a thiangmi le a daimi thlaraulei paradis kilven awkah fakpi in i zuam hna u sih.