1. Filipi Khrihfabu dirh awkah ahote nih dah an bawmh hna?

LAMKALTU Paul, Silas, Luka le Timote cu Rom uknak tangah a ummi Filipi khua an phanh tikah Pennak kong thawngṭha ngaih a duhmi tampi an hmuh hna. Mah aa zuammi unaupa pali hna nih Khrihfabu dirh awkah an bawmh hna i zultu dihlak cu hmunkhat ah an hun i pum. Mah cu khual dawtnak a langhtermi zumtu Lidia inn ah a si men lai.—Lam. 16:40.

2. Dirhkami Khrihfabu cu tlawmpal ah zei zuamcawhnak dah an ton?

² Dirhkami Khrihfabu cu tlawmpal ah zuamcawhnak pakhat an tong. Satan nih mah zumhfekmi Khrihfa hna phungchimnak kha doh awkah biatak a ralchanhtu hna kha a forh hna. Paul le Silas kha an tlaih hna, fung in an tuk hna i thong ah an thlak hna. Thong in an chuah hnuah zultu thar kha an leng hna i tha an pek hna. Paul, Silas le Timote cu mah khua in an chuak i Luka tu cu tanta dawh a si. Dirhkami Khrihfabu cu zeitindah an um? Jehovah nih a thiang thlarau hmangin a bawmh hna caah Jehovah rian kha lungtho tein an ṭuan khawh. (Fil. 2:12) Paul cu an caah aa uangthlar tuk.

3. Filipi 1:9-11 ah a langhter bantukin Paul nih zei caah dah thla a cam?

³ Kumhra hrawng a rauh hnuah Paul nih Filipi Khrihfabu sinah cakuat a ṭial. Ma cakuat na rel tikah Paul nih unau pawl zeitluk in dah a dawt hna ti kha na hngalh lai. “Khrih Jesuh lungthin chungin a chuakmi ngaihnak in kan ngai hna” tiah a ti. (Fil. 1:8) An caah thla a camnak kong kha a cakuat ah a ṭial. An dawtnak ṭhanter awk, a biapi deuhmi thil hngalh awk, mawhchiat awk a ngei lomi si awk, midang tlukrilhtertu si lo  awk le a dingmi thil tuah khawh awkah bawmh dingin Jehovah sinah thla a campiak hna. Paul nih lungtak tein a chimmi bia in tuchan zongah ṭhatnak kan hmu kho ti cu lunghrinh awk a um lo. Cucaah Paul nih Filipi Khrihfabu sinah cakuat a ṭialmi kha rel hna u sih. (Filipi 1:9-11, NW rel.) * A chimmi kong le mah kha zeitindah kan zulh khawh timi kong zong kan i ruah hna lai.

4. (a) Jehovah nih 1 Johan 4:9, 10 ningin a kan dawtnak kha zeitindah a langhter? (b) Pathian kha zeitluk in dah kan dawt awk a si?

⁴ Jehovah nih a Fapa kha kan sualnak ca i a nunnak pek awkah vawlei ah a thlahnak thawngin a nganmi a dawtnak kha a langhter. (1 Johan 4:9, 10 rel.) Pathian i mah zawn ruat lo dawtnak nih amah kha dawt awkah a kan forh. (Rom 5:8) Pathian kha zeitluk in dah kan dawt awk a si? Jesuh nih Farasi mipa sin bia a chim lioah mah biahalnak a phi kha a rak chim: “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai.” (Matt. 22:36, 37) Pathian kha lungthin cheu lawngin dawt kan duh lo. Mah canah nifatin Pathian kan dawtnak kha ṭhanter kan duh. Paul nih Filipi Khrihfa hna kha nan dawtnak cu “a ṭhan chin” awk a si tiah a ti hna. Pathian kan dawtnak fehter awkah zeidah kan tuah khawh?

5. Zeitindah kan dawtnak kha kan ṭhanter khawh?

⁵ Pathian kan dawt khawh nakhnga a kong hngalh a hau. Baibal nih hitin a ti: “Pakhat le pakhat aa daw lomi nih cun Pathian kha an hngal lo, zeicahtiah Pathian cu dawtnak a si.” (1 Johan 4:8) Pathian kong kha “a hmaan ningin nan hngalh i ṭha tein nan thleidan khawh tikah” Pathian nan dawtnak cu a ṭhang chin lai tiah lamkaltu Paul nih a ti. (Fil. 1:9, NW) Baibal kan cawnka ah a kong dihlak cu kan hngal lo nain Jehovah kha kan hun dawt. Jehovah kong tam deuh kan cawn tikah amah kan dawtnak cu a ṭhang chin. Cucaah Baibal hmaan tein hlathlai le kan relmi kong thukpi in ruah cu a biapi tukmi a si.—Fil. 2:16.

6. Dawtnak ṭhanter awkah 1 Johan 4:11, 20, 21 in zeidah kan cawn khawh?

⁶ Pathian i a nganmi a dawtnak nih unau pawl kha dawt awkah a kan forh lai. (1 Johan 4:11, 20, 21 rel.) Unau pawl dawt cu a fawi tukmi a si tiah kan ruah men lai. Jehovah a biami kan si caah amah bantuk si awkah kan i zuam. A kan dawt tuk caah kan caah a nunnak a pemi Jesuh nunning kha kan zulh. Asinain a caan ah midang dawt ding timi nawlpeknak cu zulh awkah a har kho. Filipi Khrihfabu i unau pawl kong kha i ruah hna u sih.

7. Paul nih Euodia le Sintekhe a chimhhrinmi hna in zeidah kan cawn khawh?

⁷ Euodia le Sintekhe cu Paul he ‘rian a ṭuanṭimi,’ aa zuam tukmi unaunu an si. Asinain an kar ah cheunak a chuahter khomi pumpak buaibainak a um men lai. Cucaah mah unaunu hna rian an ṭuannak Khrihfabu i a cakuat ah Paul nih Euodia le Sintekhe kha an min in a langhter i “lungkhat in um” awkah a chimhhrinh hna. (Fil. 4:2, 3) Paul nih Khrihfabu i unau dihlak kha mah a herhmi lamhruainak hi a chimh hna: “Zei rian nan ṭuan hmanhah, phunzai lengmang lo le bia i al lengmang loin ṭuan u.” (Fil. 2:14) Mah a ṭha tukmi Paul ruahnak cheuhnak nih mah zumhfekmi unaunu hna lawng si loin Khrihfabu ah a ummi unau  pawl zong pakhat le pakhat i dawt chin awkah a bawmh hna lai ti cu a fiang ko.

8. Unau pawl dawt awkah zeinihdah a harter khawh, mah kha zeitindah kan tei khawh?

⁸ Euodia le Sintekhe bantukin midang nih an tuahmi palhnak kha biapi ah kan chiah caah unau pawl dawt kha a caan ah kan i harh men lai. Kan dihlak in nifatin palhnak kan tuah. Midang tlinlonak lawng kha biapi ah kan chiah ahcun kan dawt hnanak cu a zor kho. Tahchunhnak ah, unaupa pakhat nih Biakinn thianh a kan bawmh lo tikah kan thin a hung men lai. Mah unaupa i a dang a palhnak vialte zong kha kan hun ruah ahcun a cungah kan thin a hung chin lai i kan dawtnak zong a zor lai. Cu bantuk thil sining na ton ahcun mah kong hi ruat: Jehovah nih kan unau pawl lawng si loin kanmah tlinlonak zong kha a hmuh. Mitlinglo kan si ko nain kanmah he, kan unau pawl he a kan dawt ṭhiamṭhiam. Cucaah kannih zong Jehovah dawtnak kha i zohchunh in unau pawl kha a ṭhatnaklei in kan hmuh hna a hau. Unau pawl dawt awkah kan i zuam ahcun kan lung aa rual chin lai.—Fil. 2:1, 2.

9. Paul nih Filipi Khrihfa hna sin a cakuat ah a langhtermi “a biapi deuhmi thil” cu zeidah an si?

⁹ Thiang thlarau lamhruainak thawngin Paul nih Filipi khua i a ummi Khrihfa hna kha “a biapi deuhmi thil nan hngalh khawh nakhnga” i zuam u tiah a ti hna. Tuchan zongah cutin kan tuah ve a hau. (Fil. 1:10, NW) Mah a biapimi thil ah Jehovah min thiannak, a biakam tlinnak, Khrihfabu lungrualnak le daihnak aa tel. (Matt. 6:9, 10; Johan 13:35) Mah a biapimi thil hna kha kan nunnak ah a biapi bikmi kan siter tikah Jehovah kan dawt kan langhtermi a si.

10. Mawhchiat awk a ngei lomi si awkah zeidah kan tuah awk a si?

¹⁰ Paul nih ‘mawhchiat awk a ngei lomi’ kan si awk a si tiah a ti. Mah cu mitling kan si a hau a ti duhnak a si lo. Kannih cu Jehovah bantukin mawhchiat awk a ngei lomi cu kan si kho lo. Asinain a biapi deuhmi thil kha hngalh awk le kan dawtnak kha ṭhanter awkah kan i zuam ahcun Jehovah hmuhnak ah mawhchiat awk a ngei lomi kan si kho lai. Dawtnak kan langhter khawhnak lamkhat cu midang a tlukrilhtertu kan si lonak thawngin a si.

11. Midang tlukrilhter kha zeicah kan hrial awk a si?

¹¹ Midang tlukrilhtertu nan si lai lo timi cu a biapi tukmi ralrin peknak a si. Mi pakhat kha zeitindah kan tlukrilhter khawh? Nuamhsaihnak, hrukaih ning le rian kan i thimmi thawngin a si kho. Kanmah tein cun a palh lo tiah kan ruah men lai nain kan i thimmi ruangah mi pakhat a chiaṭha thleidannak a hnorsuan i a tlukrilh ahcun mah cu a ṭha lo tukmi a si. Jesuh nih a tuu pakhat a tlukrilhtertu si nakin kan hnawngah facang rialnak lungtum nganpi thlaih in rili chungah paih cu kan caah a ṭha deuh tiah a ti.—Matt. 18:6.

12. Hmaikal a ṭuanmi nuva hna sinin zeidah kan cawn khawh?

¹² Jesuh ralrin peknak kha hmaikal a ṭuanmi nuva tuahkhat nih zeitindah an zulh ti kha zohhmanh hna u sih. An Khrihfabu ah hlanlio phungphai aa tlaih tukmi, tipil a ingkami nuva tuahkhat an um. Mah nuva hna nih aa tlakmi a si hmanhah Khrihfa nih cun zei bantuk baisikup hmanh kan zoh awk a si lo tiah an ruah. Hmaikal a ṭuanmi nuva hna nih baisikup an zohmi an hmuh tikah an khuaruah a har tuk. Mah tikah tipil a ingkami nuva hna nih an chiaṭha thleidannak lungthin kha an cawnpiak i a tlarimi hmuhnak an ngeih hlan tiang hmaikal a ṭuanmi nuva hna nih baisikup an  zoh lo. (Heb. 5:14) Cutin an tuahnak thawngin hmaikal a ṭuanmi nuva hna nih unau thar hna kha an kaa lawng si loin an tuahsernak in an dawt hna kha an langhter.—Rom 14:19-21; 1 Johan 3:18.

13. Mi pakhat kha zeitindah sualnak tuah awkah kan leem khawh?

¹³ Mi pakhat kan tlukrilhter khawhnak a dang lam pakhat cu sualnak tuah awkah leemnak thawngin a si. Mah cu zeitindah a si khawh? Mah thil sining kong hi na mitthlam ah cuanter hmanh. Baibal a cawngmi pakhat cu caan saupi aa zuam hnuah zu din kha aa sum kho. Zeitikhmanh ah zu ka din ṭhan awk a si ti lo ti kha a hngalh. Khulrang in a ṭhangcho i tipil a ing. A hnuah unaupa pakhat nih Khrihfa hawikomhnak ah mah unaupa kha a sawm, zu tlawmpal a pek i hitin a ti: “Atu cu tipil na in cang caah Jehovah nih a thiang thlarau hmangin thazaang an pek. Thiang thlarau nih a chuahtermi ziaza pakhat cu mahle mah i uk khawhnak a si. Mahle mah i uk khawhnak na ngeih ahcun a zafang in na din khawh ko.” Mah unaupa nih a palhmi ruahnak cheuhnak kha a ngaih i zu a din ṭhan ahcun zeitluk in dah ngaihchiat awk a si lai.

14. Khrihfabu pumhnak nih Filipi 1:10 ah kan hmuhmi lamhruainak kha zulh awkah zeitindah a kan bawmh?

¹⁴ Khrihfabu pumhnak nih Filipi 1:10 ah kan hmuhmi lamhruainak kha zulh awkah lam tampi in a kan bawmh. Pakhatnak, Jehovah ruahning cu a biapi bikmi a si ti kha pumhnak ah kan i ruahmi kong hna in kan hngalh khawh. Pahnihnak, mawhchiat awk a ngei lomi si awkah zeitindah kan cawnmi ningin kan nun khawh timi kong kha kan hngalh.  Pathumnak, pakhat le pakhat i dawt awk le thil ṭha i tuahpiak awkah forh kan si. (Heb. 10:24, 25) Unau pawl nih tha a kan pek tikah Pathian kan dawtnak le unau pawl kan dawt hnanak cu a ṭhang chin lai. Pathian le unau pawl kha lungthin dihlak in kan dawt hna ahcun unau pawl tlukrilhter kha kan hrial khawh lai.

15. “A dingmi thil” tuah timi cu zei sullam dah a si?

¹⁵ Filipi Khrihfa hna nih “a dingmi thil” an tuah khawh nakhnga Paul nih lungtak tein thla a campiak hna. (Fil. 1:11) “A dingmi thil” timi ah Jehovah le a miphun cungah dawtnak an ngeihmi aa tel ti cu a fiang ko. Cun midang sinah Jesuh an zumhnak kong le an i ruahchannak kong an chimmi zong aa tel. Filipi 2:15, NW ah ‘vawlei ah ceunak a phortu in ceu u’ timi a dang bianabia pakhat a rak hman. Jesuh nih a zultu pawl kha “vawlei ceunak” tiah a rak auh hna caah mah cu aa tlak tukmi a si. (Matt. 5:14-16) Jesuh nih midang kha “zultu ah va ser hna u” ti zongin a zultu pawl kha nawl a pek hna. Cun “vawleicung khuazakip ah ka tehte nan si lai” tiah a ti hna. (Matt. 28:18-20; Lam. 1:8) Mah a biapi tukmi rian ah kan si khawh chungin kan i telmi cu “a dingmi thil” kan tuahmi a si.

16. Zuamcawhnak lak hmanhah kan ceunak kha kan ceuter khawh ti kha Filipi 1:12-14 nih zeitindah a langhter? (A phaw hmanthlak zoh)

¹⁶ Kan sining cu zeitin a si hmanhah kan ceunak kha kan ceuter khawh. A caan ah thawngṭha chim awkah dawnkhantu a lomi thil hna cu kan caah phungchimnak caanṭha a kan hmuhtertu an si kho. Tahchunhnak ah, lamkaltu Paul nih Rom khua i thong a tlak lioah Filipi Khrihfabu sinah cakuat a ṭial. Paul cu thonginn chungah a um ko nain thong cawngtu le a sinah a rak lengmi hna sinah thawngṭha a chim. Cu bantuk thil sining ah Paul nih lungtho tein thawngṭha a chim, mah nih unau  pawl kha “ṭih lo tein thawngṭha bia kha an chim” khawh nakhnga ralṭhatnak le zumhnak a ngeihter hna.—Filipi 1:12-14 rel; 4:22.

17. A harmi thil sining lak hmanhah unau pawl nih zeitindah phung an chim zungzal?

¹⁷ Unau tampi cu lamkaltu Paul bantukin ralṭhatnak an langhter ve. An umnak ram ah zalong tein asiloah innkhat hnu innkhat ah kal in phung an chim kho lo, cucaah a dam lam in phungchim khawh awkah an i zuam. (Matt. 10:16-20) Cu bantuk ram ah a ummi peng zohkhenhtu pakhat nih thawngthanhtu hna kha an rualchan, an innpa, an sianginn kaiṭi hawi, an rianṭuanṭi hawi le an theihhngalhmi hna sinah thawngṭha chim dingin ruahnak a cheuh hna. Kumhnih chungah an Khrihfabu milu cu khuaruahhar in a karh. Kannih cu thawngṭha zalong tein chim khawh a si lonak ram ah cun kan um men lai lo. Asinain mah unau pawl sinin a ṭha tukmi mah kong hi na cawn khawh: Phungchim rian ah tling tein i tel khawhnak lam kha kawl zungzal law Jehovah nih zeibantuk harnak paoh tei khawh awkah na herhmi ṭhawnnak aan pek lai ti kha zum.—Fil. 2:13.

18. Zei tuah awkah dah bia kan khiah awk a si?

¹⁸ Atu ah, Paul nih Filipi Khrihfa hna sinah ruahnak a cheuhmi hna kha zulh dingin bia kan khiah awk a si. A biapi deuhmi thil hngalh awk, mawhchiat awk a ngei lomi si awk, midang tlukrilhtertu si lo awk le a dingmi thil tuah awkah kan i zuam a hau. Cutin kan tuah ahcun kan dawtnak cu a ṭhang lai i kan Pa, Jehovah kha upatnak kan pek khawh lai.