KHRIHFABU ah ṭuan na duh tuk ko nain atu ah na ṭuan khawh lomi rian a um maw? Mah cu midang nih an ṭuanmi rian a si men lai. Asiloah hlanah na rak ṭuan balmi rian a si men lai. Asinain atu cu kum upat ruang, ngandam lo ruang, chawlehnak a har ruang asiloah chungkhar zohkhenhnak ruangah rian na ṭuan khawhnak cu ri a ngei men lai. Asiloah bupi thlennawnnak ruangah caan saupi na rak ṭuanmi rian in naa dinh a hau men lai. Zei ruang a si hmanhah Pathian rian ah ṭuan na duhmi dihlak kha ka ṭuan kho lo timi ruahnak na ngei men lai. Cu bantuk thil sining ah a caan ah na ngaih a chia lai ti cu a fiang ko. Cu a si ah lung dong in le thinhun in um zungzal lo awkah zeinihdah aan bawmh khawh? Zeitindah naa nuamh peng khawh?

Tipil petu Johan kong kan ruahnak thawngin i nuamh peng khawh ning kha kan cawn khawh. Johan cu tinvosung tampi a hmumi a si, asinain a nunnak ah a cangmi thil hna cu aa ruahchan lomi an si men lai. Phungchimnak ah caan a hmanmi nakin thonginn ah caan tam deuh ka hman lai tiah a ruat bal men lai lo. Asinain Johan cu aa nuam peng i a nunchung vialte mah lungput kha a rak langhter. Zeinihdah a bawmh? Kan lung a dongh tik hmanhah zeitindah kan i nuamh peng khawh?

AD 29, April thla hrawngah Johan nih Messiah, hmaikal pakhat in a rian kha ṭuan hram a rak thawk. Mi pawl kha “vancung Pennak cu a nai cang caah nan sualnak kha mertak cang hna u” tiah a ti hna. (Matt. 3:2; Luka 1:12-17) Mi tampi nih an cohlan. A tak ti ahcun Johan chimmi bia ngaih awkah mibu cu lamhlapi in an ra i mi tampi cu an sualnak kha an i ngaichih i tipil an ing. Cun Johan nih anmahle anmah miding in aa hmumi biaknaklei hruaitu pawl kha an nunning an i thlen lo ahcun biaceih an si lainak kong kha ralṭha tein a chimh hna. (Matt. 3:5-12) AD 29, October thla hrawngah Johan nih a phungchimnak rian i a biapi bik a simi thil kha Jesuh tipil a pek lioah a tuah. Mah caan thawkin Johan nih midang kha biakammi Messiah, Jesuh hnu zulh awkah a fial hna.—Johan 1:32-37.

Johan rian a biapitnak kong he aa tlaiin Jesuh nih hitin a ti: “Nu chungin a chuakmi lakah  vawleicung ah hin Johan tlukin a nganmi ahohmanh an um lo.” (Matt. 11:11) Johan cu a hmuhmi thluachuah ruangah aa nuam tuk lai ti kha kan zumh khawh. Johan bantukin tuchan i mi tampi zong thluachuah tampi an hmu ve. Unaupa Terry kong hi ruathmanh. Amah le a nupi, Sandra cu kum 50 leng caantling rian an ṭuan. Terry nih hitin a ti: “A ṭha tukmi tinvo sung tampi ka hmu. Hmaikal, Bethel chungkhar, special hmaikal, peng zohkhehtu le pengkomh zohkhenhtu in Pathian rian ka rak ṭuan i atu cu special hmaikal ka ṭuan ṭhan.” Jehovah rian ah tinvosung kan hmuh tikah kan i nuam tuk, asinain kan sining aa thlen tikah i nuamh khawh zungzal awkah kan i zuam a hau.

Tipil petu Johan cu a hmuhmi tinvosung kha a sunsak caah aa nuam peng. Tahchunhnak pakhat hi ruathmanh. Jesuh tipil a in hnuah Johan a phungchimnak cu a ṭumchuk i Jesuh a phungchimnak cu a hung ṭhangcho. Johan zultu pawl cu mah kong ah an lungre a thei i hitin an ti: “Kha pa kha atu hi tipilnak a pe ve hna i mikip nih an fuh.” (Johan 3:26) Mah tikah Johan nih hitin a leh hna: “Ṭhitmi ngaknu cu a ṭhitu tlangval ta pei a si cu. Nupi ṭhitu tlangval kawipa cu a pawng khan a dir i nupi ṭhitu aw a theih tikah khan a lung aa lawm. Kei ka lunglawmhnak tlinter a sining zong cuticun a si ko.” (Johan 3:29.) Johan nih Jesuh kha a zuamcawh lo i Jesuh rian cu a biapi tukmi a si caah ka rian cu santlai lo a si ti zongin a ruat lo. Mah canah “nupi ṭhitu tlangval kawipa” bantukin Johan nih a rian kha a sunsak peng caah aa nuam peng.

A rian cu a fawimi a si lo nain a lungput nih Johan kha i nuamh peng awkah a bawmh. Tahchunhnak ah, Johan cu a chuahka in Nazir mi pakhat a si i zu din kha thlauh a si. (Luka 1:15) Johan a nunning he aa tlaiin Jesuh nih hitin a ti: “Johan cu a ra i rawl a ul i zu zong a ding lo.” Asinain Jesuh le a zultu pawl cu cu bantuk khenkhamnak tangah an um lo caah midang bantukin an nung kho. (Matt. 11:18, 19) Cun Johan cu khuaruahhar thil a tuah kho lo. Asinain Johan nih a zultu a rak si balmi cheukhat i telin Jesuh zultu pawl nih cun khuaruahhar thil an tuah khawh ti kha a hngalh. (Matt. 10:1; Johan 10:41) A zultu le Jesuh zultu an i dannak kong kha ruah canah Jehovah sinin a hmuhmi rian kha lungtho tein a ṭuan.

Atu ah kan ṭuanmi Jehovah rian kha kan sunsak ve ahcun kan i nuam kho zungzal lai. A hmasa ah a kong chimmi Terry nih hitin a ti: “Pek ka simi rian pakhat kip cio cungah lungthin ka pek.” Caantling rian a ṭuan lio kong kha a ruah ṭhan tikah hitin a ti: “Nuamhnak tampi ka rak hmuh caah i ngaihchih awk ka ngei lo.”

Jehovah rianṭuannak ah kan hmuhmi zei rian paoh a biapimi in kan hmuh ahcun mah nih nuamhnak a kan hmuhter lai. “Pathian rianṭuanṭi hawi” si cu tinvo sung taktak a si. (1 Kor. 3:9, NW) A sunglawi tukmi thil pakhat cu aa dawh peng khawh nakhnga ṭha tein zohkhenh zungzal a hau. Cu bantukin kan i nuamh peng khawh nakhnga Jehovah he rianṭuanti cu zeitluk in dah a sunlawi ti kha kan ruah zungzal ve a hau. Cun kan i zuamnak kha midang he kan i tahchunh awk a si lo. Jehovah nih midang a pekmi hna rian cu kanmah a kan pekmi rian nakin a sunglawi deuh ti zongin kan ruah awk a si lo.—Gal. 6:4.

Johan nih phungchim rian kha caan saupi ka ṭuan kho lai lo ti kha a hngalh men lai, asinain a phungchim rian zeitindah a dongh lai ti tu cu a hngal men lai lo. (Johan 3:30) AD 30, Jesuh tipil a in dih hnu thlaruk hrawngah Johan cu Siangpahrang Herod nih thong ah a thlak. Asinain Johan nih a hmaanmi kong kha a chim zungzal. (Mar. 6:17-20) Mah bantuk thlennak hna lakah i nuamh zungzal dingin Johan kha zeinihdah a bawmh? Thlaraulei thil ah lungthin a pek zungzal caah a si.

Johan nih thong a tlak lioah Jesuh phungchim rian a kauh chinnak kong kha a theih. (Matt. 11:2; Luka 7:18) Johan nih Jesuh cu Messiah a si ti kha a zumh, asinain Messiah nih a tuah dingmi kong he aa tlaiin Baibal chimmi vialte Jesuh nih zeitindah a tlinter lai ti kha hngalh a duh men lai. Johan nih Messiah cu siangpahrang a si lai ti kha a hngalh caah a rauhhlan ah Jesuh cu siangpahrang a ṭuan cang lai maw ti kha hngalh a duh men lai. Cun Jesuh  nih thong in a ka luatter lai maw, luatter lai lo ti zong kha hngalh a duh men lai. Jesuh nih a tuah laimi kong kha tam deuh in hngalh a duh caah a zultu pahnih kha Jesuh sinah a thlah hna i hitin a halter hna: “Nangmah hi a ra lai timi cu na si maw; asiloah a dang dah kan orh rih lai?” (Luka 7:19) Cun Jesuh nih “mitcaw nih khua an hmuhnak le, kebei nih an kal khawhnak le thinghmuimi nih thiannak an hmuhnak le hnachet nih khua an theihnak le a thimi hna nunter ṭhan an sinak le sifakmi hna sinah thawngṭha chim a sinak kong” kha Johan cu va chim u tiah a ti hna. (Luka 7:20-22) An kir ṭhan tikah Jesuh nih khuaruahhar lam in mi a damter hnanak kong an chimhmi kha Johan nih ṭha tein a ngaih.

Johan cu a zultu pawl nih an chimmi in thazaang a hmu lai ti cu a fiang ko. Mah nih Messiah kong chimchungbia kha Jesuh nih a tlinter ti a langhter. Jesuh nih thong in a luatter lo nain Johan nih a phungchimnak rian cu a biapi tukmi a si ti kha a hngalh. Zeibantuk thil a ton hmanhah i nuamh khawhnak a ruang a ngei.

Johan bantukin thlaraulei thil ah lungthin kan pek ahcun nuamhnak le lungsaunak he kan inkhawh lai. (Kol. 1:9-11) Baibal relnak le ruahnak thawngin kan inkhawh lai, mah nih Pathian caah kan tuahmi vialte cu man a ngei tuk ti kha a kan hngalhter lai. (1 Kor. 15:58) Sandra nih hitin a ti: “Nifatin Baibal dal khat ka relmi nih Jehovah he i naih deuh awkah a ka bawmh. Mah nih keimah le keimah si loin Jehovah tu kha lungthin pek awkah a ka bawmh.” Pennak rianṭuannak report cung zongah lungthin kan pek khawh, mah nih kanmah kong lawng ruat loin Jehovah nih a liimmi thil kong tu kha ruah awkah a kan bawmh lai. “Thla fatin chuahmi JW Broadcasting^® nih bupi he i naih deuh awkah le kan rian ah i nuamh peng awkah a kan bawmh” tiah Sandra nih a ti.

Tipil petu Johan cu caan tawite phung a chim chungah “Elijah bantukin a fekmi le a ṭhawngmi a si.” Cun Elijah bantukin anih zong “kanmah bantuk minung a si ve ko.” (Luka 1:17; Jeim 5:17) Johan nih a rian a sunsakmi le thlaraulei ah lungthin a pekmi kha kan i zohchunh ahcun kannih zong zei bantuk thil kan ton hmanhah Pennak rianṭuannak ah kan i nuam kho zungzal lai.