1. Baibal chimchungbia pawl hlathlainak ah kan i nuamh nakhnga zeinihdah a kan bawmh khawh?

 BEN timi mino unaupa nih “Baibal chimchungbia pawl hlathlai kha ka duh tuk” tiah a ti. Mah cu na hna a tla maw? Asiloah Baibal chimchungbia cu hngalhthiam awkah a har tuk tiah na ruat maw? Chimchungbia pawl hlathlai cu mi a nor ti hmanh in na ruah khawh men. Asinain Jehovah nih zeicah Baibal ah chimchungbia pawl a ṭialter hna timi kong kha tam deuh in na hngalh tikah na ruahnak cu aa thleng kho men.

2. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

² Hi capar ah zeicah Baibal chimchungbia pawl kan hlathlai awk a si timi kong lawng si loin zeitindah kan hlathlai khawh timi kong kan i ruah hna lai. Cun mah kong hngalhthiamnak nih atu ah zeitindah a kan bawmh khawh timi kong hngalh awkah Daniel cauk chung ah a langhtermi chimchungbia pahnih kong zong kan i ruah hna lai.

3. Baibal chimchungbia kha hngalhthiam kan duh ahcun zeidah kan tuah a hau?

³ Baibal chimchungbia kha hngalhthiam kan duh ahcun bawmhnak kan hal hna a hau. Mah tahchunhnak kong hi ruathmanh. Na hngalh tuk lomi hmun pakhat ah khualtlawn ding in sawm na si tiah na mitthlam ah cuanter hmanh. Asinain na kalṭimi na hawi pakhat nih cuka hmun kong kha ṭha tein a hngalh. Khoika dah nan phanh ti le lam pakhat cio cu khoikalei dah a zawh ti kha ṭha tein a hngalh. Cucaah mah na hawi nih nangmah he kalṭi ding in a hna a tlak caah naa nuam tuk lai ti cu a fiang ko. Cu bantuk in Jehovah nih zei bantuk caan ah dah kan nun ti le zei lam dah kan panh ti kha a hngalh. Cucaah Baibal chimchungbia pawl hngalhthiam awkah Jehovah sinah toidor tein bawmhnak kan hal a hau.—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Jehovah nih zeicah Baibal ah chimchungbia pawl a ṭialter hna? (Jeremiah 29:11) (Hmanthlak zong zoh.)

 ⁴ Nulepa ṭha bantuk in Jehovah nih a fale kha a nuammi hmailei nunnak ngei hna seh ti a duh. (Jeremiah 29:11 rel.) Asinain a tling lomi nulepa he i lo loin Jehovah nih cun hmailei kong kha fiang te le tling tein a chimchung khawh. A biapimi thil sining kong kha a can hlan in kan hngalh khawh nakhnga Baibal ah chimchungbia pawl kha a ṭialter hna. (Isa. 46:10) Baibal chimchungbia cu vancung kan Pa sinin kan hmuhmi dawtnak laksawng a si. Asinain Baibal chimchungbia cu an tling hrimhrim lai tiah zeitindah na zumh khawh?

5. Mino pawl nih Max hmuhtonnak in zeidah an cawn khawh?

⁵ Sianginn ah mino pawl cu Baibal a upat lomi asiloah tlawmpal lawng a upatmi hna he an i tong tawn hna. An hawile chimmi bia le an tuahsernak nih Jehovah Tehte a simi mino pawl kha lunghrinnak a ngeihter khawh hna. Max timi unaupa hmuhtonnak kong kha ruathmanh. Hitin a ti: “Sianginn ka kai lioah ka nulepa nih an ka cawnpiakmi a hmaanmi biaknak kong le Baibal cu Pathian thawchuah hnawhmi a si taktak maw timi kong ah lunghrinnak ka hun ngei.” A nulepa nih zeidah an tuah? Hitin a ti: “An lungre a thei ti kha ka hngalh, asinain lungdai tein an ka lehrulh.” A nulepa nih a biahalnak kha Baibal in an leh. Amah Max zong nih thil cheukhat a tuah ve. Hitin a ti: “Keimah tein Baibal chimchungbia kha ka hlathlai ve, cun ka hlathlaimi kong kha a dang mino pawl he kan i ruahṭi hna.” A phichuak cu zeidah a si? Max nih hitin a ti: “Mah hnuah Baibal cu Pathian thawchuah hnawhmi a si taktak ti kha ka hun zumh.”

6. Lunghrinnak na ngeih ahcun zeidah na tuah a hau, zeicah?

⁶ Max bantuk in Baibal ah aa telmi biatak kong ah lunghrinnak na hun ngeih ahcun sualnak ka ngei tiah ruat hlah. Asinain mah kong he aa tlaiin thil cheukhat na tuah a hau. Lunghrinnak cu cirik bantuk a si. Zei rel loin um ahcun a sunglawimi thilri hna kha duhsah tein a hrawh khawh. Cucaah na zumhnak a hrawk khomi lunghrinnak hna kha na hloh khawh nakhnga hitin i hal: ‘Hmailei kong he aa tlaiin Baibal chimmi kha ka zum maw?’ Naa fian lo ahcun a tling cangmi Baibal chimchungbia pawl kha na hlathlai a hau. Cutin zeitindah na hlathlai khawh?

7. Chimchungbia pawl hlathlai ning he aa tlaiin Daniel nih zei zohchunh awk ṭha dah a chiah? (Daniel 12:10) (Hmanthlak zong zoh.)

⁷ Chimchungbia pawl hlathlai ning he aa tlaiin Daniel nih zohchunh awk ṭha a chiah. Daniel nih biatak hngalh awkah a hmaanmi lungput he chimchungbia pawl kha a hlathlai. Daniel cu aa toidormi zong a si. Jehovah kha a naih i a nawl a ngaih peng ahcun chimchungbia pawl hngalhthiam awkah a ka bawmh lai ti kha a hngalh. (Dan. 2:27, 28; Daniel 12:10 rel.) Daniel nih bawmhnak hmuh awkah Jehovah aa bochannak thawng in aa toidormi a si kha a langhter. (Dan. 2:18) Daniel nih ṭha tein hlathlainak zong a tuah. Amah chan lioah hmuh khawh a simi Baibal cheubang hna kha a hlathlai. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Daniel kha zeitindah naa zohchunh khawh?

8. Mi cheukhat nih Baibal chimchungbia pawl a tling ti kha zeicah an zumh lo, asinain zeidah kan tuah awk a si?

 ⁸ Na lungput kha i dothlat. Baibal chimchungbia na hlathlaimi nih biatak hngalh duhnak lungput aan ngeihter maw? Cutin na ngeih ahcun Jehovah nih aan bawmh lai. (Johan 4:23, 24; 14:16, 17) Mi cheukhat nih chimchungbia pawl an hlathlaimi cu zeicah a si khawh men? Baibal cu Pathian thawchuah hnawhmi a si lo ti langhter an duh caah a si kho men. Baibal cu Pathian sinin a rami a si lo ahcun kanmah tein a hmaan le hmaan lo kong ah biakhiahnak kan tuah khawh tiah an ruah. Asinain kannih cu a hmaanmi lungput he hlathlainak kan tuah a hau. Mah leng ah Baibal chimchungbia pawl hngalhthiam awkah a herhmi a biapimi sining pakhat ngeih a hau.

9. Baibal chimchungbia hngalhthiam awkah zei a biapimi sining dah ngeih a hau? Fianter.

⁹ Aa toidormi si. Jehovah nih aa toidormi hna kha ka bawmh hna lai tiah bia aa kam. (Jeim 4:6) Cucaah Baibal chimchungbia kan hngalhthiam nakhnga a sinah bawmhnak hal in thla kan cam a hau. Kan i toidor ahcun Jehovah nih amah le caante ah kanmah thlarau rawl petu ding ah a hmanmi hna, zumhawk a tlakmi le a fimmi sal hna sinah a rami bawmhnak zong kan cohlan lai. (Luka 12:42) Jehovah cu nawlbia petu Pathian a si caah Baibal biatak kan hngalhthiam khawh nakhnga lam pakhat lawng a hman lai ti kha kan zumh khawh.—1 Kor. 14:33; Efe. 4:4-6.

10. Esther hmuhtonnak in zeidah na cawn khawh?

¹⁰ Ṭha tein hlathlainak tuah. Hngalh na duhmi kong kha thim law hlathlainak tuah hmasa. Esther timi unaunu zong nih cutin a tuah. Messiah a rat lainak kong he aa tlaimi chimchungbia kha tam deuh in hngalh a duh. Hitin a ti: “Kum 15 ka si lioah mah chimchungbia hna cu Jesuh chan hlan in rak ṭialmi an si timi kong langhter awkah hlathlainak ka hun tuah.” Rili Thi Cazual timi kong a rel i a hngalhmi nih mah kha a zumhter. Hitin a ti: “Cheukhat cazual cu Khrih chan hlan in ṭialmi an si caah mah ah aa telmi chimchungbia hna cu Pathian sinin a rami a si hrimhrim ko.” Esther nih “mah kong hna kha ka hngalhthiam khawh nakhnga atu le atu ka rel” tiah a ti. Asinain aa zuamnak ruang ah nuamhnak a hmu. Baibal chimchungbia tampi ka hlathlai hnu lawng ah “Baibal chimmi cu a hmaanmi an si ti kha fiang tein ka hun hngalh” tiah a ti.

11. Baibal cu a hmaanmi a si ti kha kan zumh khawh nakhnga i zuam cu zeicah a ṭhat?

¹¹ Baibal chimchungbia cheukhat zeitindah an tlin ti kan hngalh ahcun Jehovah kha kan zumh chinchin lai i a sinin kan hmuhmi lamhruainak paoh kha kan cohlan lai. Mah leng ah Baibal chimchungbia nih atu ah zei bantuk hneksaknak kan ton hmanh ah hmailei kong he aa tlaiin a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih peng awkah a kan bawmh. Atu ah a tling liomi Daniel chimchungbia pahnih kha a tawinak in i ruah hna u sih. Mah kong hngalhthiamnak nih a ṭhami biakhiahnak tuah awkah a kan bawmh khawh.

12. ‘Thir le tlak aa cawhmi’ a ke phah nih zeidah a aiawh? (Daniel 2:41-43)

¹² Daniel 2:41-43 rel. Daniel nih Siangpahrang Nebukhadnezzar mang a lehmi ning in  siangpahrang nih a manhmi milem ke phah cu ‘thir le tlak cawh’ in sermi a si. Mah chimchungbia kha a dang Daniel cauk le Biathlam cauk he kan tahchunh tikah milem ke phah nih tuchan ah nawl a ngei bikmi Anglo-American a aiawh ti kha kan hngalh khawh. Hi vawlei nawlngeitu pawl kong he aa tlaiin Daniel nih “cu pennak cu a ṭhawng lai nain fawi tein den khawh a si lai” tiah a ti. Zeicah fawi tein den khawh a si lai? Tlak he tahchunhmi zaran mi pawl ruang ah thir he aa lomi an nawlngeihnak kha an duh tluk in an hman khawh lai lo caah a si. b

13. Mah chimchungbia in zei a biapimi biatak kong dah kan hngalh?

¹³ Daniel nih a sullam a lehmi milem kong in a biapi tukmi biatak kong kan hngalh. A hleiin mah milem ke phah i a sullam in a kong tampi kan hngalh khawh. Pakhatnak, Vawleicung Nawlngeitu Anglo-American nih nawl a ngei tukmi a si kha a langhter. Tahchunhnak ah, Vawlei Ralpi I le Vawlei Ralpi II ah teitu ah a rak i tel. Asinain an rammi pawl cu pakhat le pakhat an i do i cozah pawl zong an doh hna caah a nawlngeihnak cu a zor thluahmah. Pahnihnak, Pathian Pennak nih a uk hlan le minung pennak vialte donghter a si hlan tiang Anglo-American cu hmanung bik vawlei nawlngeitu a si lai. A caan ah miphun dang nih Vawleicung Nawlngeitu Anglo-American kha an zuamcawh hmanh ah mah pennak cu airolh a si lai lo. Anglo-American le amahlei ah a ṭangmi pawl a aiawhmi a ke phah kha Pathian Pennak a aiawhmi mah “lung” nih a den lai ti kha kan hngalh.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. A ke phah ah thir le tlak aa cawhmi milem kong chimchungbia hngalhthiamnak nih a ṭhami biakhiahnak tuah awkah zeitindah a kan bawmh khawh?

¹⁴ A ke phah ah thir le tlak aa cawhmi milem kong Daniel chimchungbia cu a hmaanmi a si tiah na zum maw? Na zumh ahcun na nunning in na langhter a hau. A rauhlan ah hi vawlei ṭha lo cu hrawh a si cang lai ti kha na hngalh caah thilri chawva asiloah tangka tampi ngeih awkah naa zuam lai lo. (Luka 12:16-21; 1 Johan 2:15-17) Mah chimchungbia hngalhthiamnak nih phungchim rian le cawnpiaknak rian cu a biapi tukmi a si ti kha hngalh awk zong ah aan bawmh lai. (Matt. 6:33; 28:18-20) Mah chimchungbia pawl na hlathlai hnuah hitin i hal: ‘Ka biakhiahnak nih a rauhhlan ah Pathian Pennak nih minung cozah vialte a hrawh dih cang hna lai ti ka zumh kha a langhter maw?’

15. Tuchan ah “chaklei siangpahrang” le “thlanglei siangpahrang” cu ahodah an si? (Daniel 11:40, NWT)

¹⁵ Daniel 11:40, NWT, rel. c Daniel dal 11 ah siangpahrang pahnih asiloah pakhat le pakhat aa domi cozah pahnih kong kha a langhter. Mah chimchungbia kha a dang Baibal he kan tahchunhnak thawng in “chaklei siangpahrang” cu Russia le a lei ah a ṭangmi an si i “thlanglei siangpahrang” cu Vawleicung Nawlngeitu Anglo-American a si ti kha kan hngalh. d

16. “Chaklei siangpahrang” nih Pathian miphun pawl kha zeitindah a pehtlaih hna?

¹⁶ “Chaklei siangpahrang” uknak tang ah a ummi Pathian miphun pawl cu hremnak an tong. Jehovah Tehte cheukhat cu an zumhnak ruang ah tukvelhnak le thongthlaknak hna an tong. Unau pawl nih “chaklei siangpahrang” hremnak kha ṭih canah Jehovah le Baibal cung ah an zumhnak tu an fehter. Zeicah? Unau  pawl nih Pathian miphun pawl hrem an simi cu Daniel chimchungbia a tlinmi a si ti kha an hngalh caah a si. e (Dan. 11:41) Kannih zong mah hngalhnak nih kan i ruahchanhnak fehter peng awk le Jehovah cung ah zumhfek tein um peng awkah a kan bawmh khawh.

17. “Thlanglei siangpahrang” uknak tang ah a ummi Pathian miphun pawl nih zei zuamcawhnak dah an ton?

¹⁷ “Thlanglei siangpahrang” zong nih Jehovah miphun pawl kha a rak hrem ve hna. Tahchunhnak ah, Vawlei Ralpi I le Vawlei Ralpi II lioah unau tampi cu khoikalei hmanh ah an ṭan lo caah thongthlak an rak si i unau cheukhat i an fale cu sianginn hmanh in phuah an rak si. Nai kum hna zong ah thlanglei siangpahrang uknak tang ah a ummi zumhfekmi Jehovah miphun pawl cu a dang lam in hneksaknak an tong. Tahchunhnak ah, thimfung thlaknak campaign chung ah Khrihfa pakhat cu ramkhel lei party pakhat asiloah a dang thimfung aa cuhmi kuzale pakhat kha bawmh duhnak lungput a ngei kho men. Thimfung cu a thla men lai lo nain a lungthin le a ruahnak in kapkhatlei ah  a ṭang kho. Cucaah kan tuahsernak lawng si loin kan ruahnak le kan intuarnak zong in ramkhel lei ah khoikalei hmanh ah ṭan loin um peng cu a biapi tukmi a si.—Johan 15:18, 19; 18:36.

18. “Chaklei siangpahrang” le “thlanglei siangpahrang” an i entaimi kha zeitindah kan lehrulh? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁸ Baibal chimchungbia a zum lomi hna cu “thlanglei siangpahrang” le “chaklei siangpahrang” an i ‘entaimi’ an hmuh tikah an thin a phang tuk lai. (Dan. 11:40, NWT) An pahnih in vawleicung ah a ummi thilnung vialte hrawh awkah a ṭhawng tukmi nuclear hriamnam hna a za in an ngei. Asinain Jehovah nih cutin tuahnak nawl a pe hna lai lo ti kha kan hngalh. (Isa. 45:18) Cucaah “chaklei siangpahrang” le “thlanglei siangpahrang” an i dohnak nih hmailei kong he aa tlaiin lungrethei in umter canah kan zumhnak tu a fehter. Mah nih hi vawlei chan ṭha lo donghnak caan cu a nai tuk cang ti kha a langhter.

19. Baibal chimchungbia kong he aa tlaiin zeidah kan hngalh awk a si?

¹⁹ Baibal chimchungbia cheukhat cu zeitindah an tlin lai ti kha kan hngal lo. Profet Daniel hmanh nih a ṭialmi kong he aa tlaiin a sullam dihlak kha a rak hngalthiam lo. (Dan. 12:8, 9) Asinain chimchungbia pawl zeitindah an tlin lai ti kan hngalh lo ruang ah mah cu a tling lai lo tinak a si lo. Jehovah nih a hlan ah a rak tuah bantuk in kan hngalh a herhmi kong kha aa tlakmi caan ah kan hngalhthiam nakhnga a kan bawmh lai ti kha kan zumh khawh.—Amos 3:7.

20. A rauhhlan ah lung cawlcangh awk ngai a simi zei Baibal chimchungbia hna dah a tling lai, zeidah kan tuah peng awk a si?

²⁰ A rauhhlan ah “a dai dih ko i a him dih ko” tiah thawng an thanh lai. (1 Thes. 5:3) Cun ramkhel lei nawlngeitu pawl nih a hmaan lomi biaknak kha an doh lai i an hrawh lai. (Biat. 17:16, 17) Mah hnuah Pathian miphun pawl kha an doh hna lai. (Ezek. 38:18, 19) Mah nih hmanung bik raldohnak a simi Armageddon kha a chuahter lai. (Biat. 16:14, 16) Mah thil sining cu a rauhhlan ah a si cang lai ti kha kan zumh khawh. Mah caan a phanh hlan tiang Baibal chimchungbia cung ah lungthin kan peknak thawng in le midang zong cutin tuah ve awkah kan bawmh hnanak thawng in dawtnak a ngeimi vancung kan Pa cung ah kan i lawmhnak kha langhter peng hna u sih.