KUM tampi chung Israel mi pawl nih a hmaanmi biaknak bawmhnak caah tangka kha an rak pek. Asinain Jesuh chan lioah Judah mi hna caah ngunkhuai tampi pek kha a rak har.

Pumnak inn le a hnuah biakinn ca i bawmhnak peknak caah a kum a tling cangmi Judah mi paoh nih shekel cheu (drachma pharhnih) cio kha an rak pek. Jesuh chan lioah mah tangka kha raithawinak ca le Herod sakmi biakinn zohkhenhnak caah an rak hman. Judah mi cheukhat nih Peter kha Jesuh nih ngunkhuai a pe maw tiah an hal. Mah tikah Jesuh nih ngunkhuai pek cu a palh lo tiah a ti i Peter kha ngunkhuai pek awk tangka hmuh khawhnak hmun kha a rak chimh.—Matt. 17:24-27.

Cun Pathian miphun pawl nih a dang cheu hra cheu khat tiah auhmi an theitlai asiloah an tangka zong kha cheu hra ah cheu khat an rak pek. (Lev. 27:30-32; Nam. 18:26-28) Biaknaklei hruaitu pawl nih tisik anhnah i telin “tihang ṭamhnak puṭinan te hna, hamhhnuai te hna, aithing te hna” hmanh kha cheu hra cheu khat nan pek ding a si tiah an rak ti hna. Jesuh nih cheu hra cheu khat pek cu sual a phaw lo nain chungthu lengnal a simi Farasi mi pawl i an lungput tu kha cu sual a rak phawt.—Matt. 23:23.

Asinain mah lio caan ah Rom kuttang i an um caah Judah mi pawl nih a dang ngunkhuai zong tampi an rak pek. Tahchunhnak ah, an ram ah a ummi hna kha tangka asiloah thilri in ngunkhuai an rak pekter hna. Annih nih zatuak ah 20 in 25 tiang hrawng ngunkhuai pek dawh an rak si. Mah cu Judah mi pakhat cio nih an pekmi ngunkhuai a si. Farasi mi pawl nih Jesuh an halmi cu mah ngunkhuai kong kha a si. Cucaah Jesuh nih “a si ahcun, Siangpahrang cu siangpahrang ta a simi thil kha va pe u law Pathian cu Pathian ta a simi thil kha va pe ko u” tiah a ti tikah ngunkhuai peknak kong he aa tlaiin zeitindah kan hmuh awk a si ti kha a kan hmuhsakmi a si.—Matt. 22:15-22.

Cun annih cu an peng ah thil cawkmi le thil zuarmi caah ngunkhuai pek ding rian zong an ngei. Mah ngunkhuai hna cu tilawng dinhnak ca, hlei ca, lam ca asiloah an khua luhnak ca le market ca hna ah an si.

Rom kuttang ah a ummi hna caah ngunkhuai dihlak pek cu a har tukmi rian a si. Rom tuanbialei mifim Tacitus nih a ṭialmi ningin Jesuh vawleicung a um lio, Siangpahrang Tiberius nih a uk lioah “an caah thilrit tuk a si caah cu ngunkhuai pawl kha ṭhumh deuh dingin Siria le Judæa nih an rak nawl” tiah a ti.

Mah ngunkhuai pawl pek ning cu an caah thilrit a si. Mah rian kha tangka tam deuh a pe khomi sinah an rak zuar. Tangka tam bik in a caw khomi le a miat a hmu kho dingmi midang he cabiahrennak an tuah i a miat kha an rak hmuh. Zakia zong a kuttang ah cu bantuk mi hna an rak um ve men lai. (Luka 19:1, 2) Cucaah mi pawl nih mah kha an duh lo i an sinah ngunkhuai a rak kholhtu hna zong kha an rak huat hna.