1-2. (a) Nungak tlangval pawl nih an i duh hlan ah zei kong hna dah an ruah awk a si? (b) “Nungak tlangval ngeih” timi cu zei sullam dah si? (“Biafang Fianternak” ah zoh.)

 NUPI, va ngeih na duh maw? Nuamhnak timi cu nupi va ngeihnak cung ah aa hngatmi a si lo nain nungak tlangval a simi mino an si ah, upa an si ah innchunghawi ngeih an duh. Asinain nan i duh hlan ah Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak ngeih le na kong kha ṭha tein naa hngalh a hau. Cun nan i um hnuah nan ton dingmi tangkalei a herhbaumi ca zong ah timhcia nan si a hau. a (1 Kor. 7:36) Timhcia nan si ahcun a nuammi chungkhar nan ngei kho deuh lai.

² Asinain aa tlakmi innchunghawi hmuh cu a zungzal in cun a fawi lo. (Ptb. 31:10) Na uarmi pakhatkhat na hmuh hmanh ah i duh ding cu a fawi men lai lo. b Hi capar ah nungak tlangval pawl kha aa tlakmi innchunghawi hmuh awk le i duh awkah  zeinihdah a bawmh khawh hna timi kong kan i ruah hna lai. Cun nupi, va ngeih a duhmi hna kha Khrihfabu i unau dang nih zeitindah an bawmh khawh hna timi kong zong kan i ruah hna lai.

Aa Tlakmi Innchunghawi Kawlnak

3. Nungak tlangval a simi Khrihfa hna nih innchunghawi an kawl tikah zeidah an ruah awk a si?

³ Nupi, va ngeih na duh ahcun nan i duh hlan ah innchunghawi caah zei bantuk phun dah na duh ti kha ruat. Na ruahcia lo ahcun na caah a ṭhami innchunghawi pakhat caah a hleihluat tuk in naa ruahchan khawh asiloah na caah a ṭha lomi pakhat he nan i duh kho. Naa thimmi innchunghawi cu tipil a ing cangmi Khrihfa pakhat a si awk a si. (1 Kor. 7:39) Asinain tipil a ing cangmi poah in na caah a ṭhami innchunghawi an si lai lo. Cucaah hitin i hal: ‘Ka hmuitinh cu zeidah a si? Ka innchunghawi nih zei sining dah a ngeih a herh tiah ka ruah? Kaa ruahchanmi cu a tlarimi a si maw?’

4. Innchunghawi an kawl tikah mi cheukhat nih an thlacamnak ah zeidah an telh?

⁴ Nupi, va ngeih na duh ahcun mah kong he aa tlaiin thla na cam lai ti cu a fiang ko. (Fil. 4:6) Jehovah nih innchunghawi kaan kawlpiak hna lai tiah bia aa kam lo ti cu a hmaan ko. Asinain na herhmi le na intuarnak kha a hngalh i innchunghawi na kawl tikah aan bawmh khawh. Cucaah na duhmi le na intuarnak kha a sin ah chim peng. (Salm 62:8) Lungsaunak le fimnak caah thlacam. (Jeim 1:5) United States ah a ummi tlangval unaupa John c nih a thlacamnak ah a telhmi kong he aa tlaiin hitin a ti: “Ka innchunghawi nih ngei seh ti ka duhmi sining kha Jehovah sin ah ka  chimh. A ṭhami innchunghawi hmuh awkah caanṭha ka pe tiah thla ka cam. Cun vaṭha a ka siter khomi sining hna ngeih awk ca zong ah ka bawmh tiah thla ka cam.” Sri Lanka i unaunu Tanya nih hitin a ti: “A ṭhami innchunghawi ka kawl lioah a cung ah zumhfek tein um awk, a ṭhami hmuhnak ngeih awk le i nuamh awkah ka bawm tiah Jehovah sin ah thla ka cam.” Atu ah a ṭhami innchunghawi na hmuh rih lo hmanh ah Jehovah nih pumsalei le lungthinlei in na herhmi kha kaan pek peng lai tiah bia aa kam.—Salm 55:22.

5. Nungak tlangval a simi Khrihfa hna cu Jehovah a dawmi pakhat he i ton awkah zei caanṭha dah an ngeih? (1 Korin 15:58) (Hmanthlak zong zoh.)

⁵ Baibal nih ‘Bawipa rian kha teimak tein ṭuan’ awkah tha a kan pek. (1 Korin 15:58 rel.) Jehovah rianṭuannak ah na rian naa tamter i unau pawl he a caan nan hmanṭi ahcun a ṭhami hawikom na hmuh hna lawng si loin nangmah bantuk in Jehovah rian biapi ah a chiami nungak tlangval pawl he i tonnak caanṭha zong na hmu kho. Jehovah lunglawmhter awkah na si khawh chung in naa zuam ahcun nuamhnak taktak na hmu lai.

6. Nungak tlangval a simi Khrihfa hna nih innchunghawi an kawl tikah zeidah an i cinken awk a si?

⁶ Na nunnak ah innchunghawi kawl kha biapi bik ah siter hlah. (Fil. 1:10) Nuamhnak taktak timi cu nupi, va ngeih le ngeih lonak cung ah si loin Jehovah he nan i pehtlainak cung ah aa hngatmi a si. (Matt. 5:3) Nupi, va na ngeih lo ahcun phungchim rianṭuannak kauhter awkah zalonnak tam deuh na ngei men lai. (1 Kor. 7:32, 33) Mah caan kha a ṭha bik in hmang. Kum 40 deng ah va a ngeimi United States i unaunu Jessica nih hitin a ti: “Va ngeih ka duh ko nain phungchim rianṭuannak ah ka rian kaa tamter caah mah nih lungsinak ngeih awkah a ka bawmh.”

Ngiat Awkah A Caan La

7. Mi pakhat kha na uarnak kong na chimh hlan ah a caan pek in ngiat cu zeicah fim a si? (Phungthlukbia 13:16)

⁷ Pakhatkhat kha innchunghawi ṭha a si kho men tiah na ruah ahcun zeitin? Na uarnak kong kha na chim colh lai maw? Baibal nih a fimmi cu thil a tuah hlan ah a dothlat hmasa tiah a ti. (Phungthlukbia 13:16 rel.) Cucaah na uarnak kong na chimh hlan ah a caan lak in ṭha tein ngiat cu fim a si. Netherland ram ah a ummi Aschwin nih hitin a ti: “Intuarnak timi cu khulrang tein a ṭhan khawh bantuk in khulrang tein a tlau zong a tlau kho. Cucaah pakhatkhat ngiat awkah a caan la, cutin na tuah ahcun nan i duhnak cu khulrang tein a tlau khomi intuarnak cung ah hrambunhmi a si lai lo.” Mah leng ah cutin na ngiat ahcun anih cu na caah a ṭhami innchunghawi a si lo ti zong na hun hngalh khawh.

8. Nungak tlangval hna nih aa tlakmi innchunghawi a si le si lo zeitindah an ngiat khawh? (Hmanthlak zong zoh.)

⁸ Mi pakhat kha zeitindah na ngiat khawh? Khrihfabu pumhnak asiloah hnianghrawmnak nan tuah tikah thlaraulei a sining, a tuahsernak le a ziaza hna kha na hmuh men lai. Ahote he dah aa komh i zei kong hna dah a chim? (Luka 6:45) Nan hmuitinh tah aa khat maw? A kong kha an Khrihfa upa asiloah a kong ṭha tein a hngalmi a dang thlaraulei ah nutling patling a simi unau pawl sinah na hal khawh hna. (Ptb. 20:18) A min a chiat, ṭhatnak kong le a sining kong hna zong kha na hal khawh hna. (Ruth 2:11) Na ngiat tikah a sia a remter lomi tuahsernak hna kha hrial. A ruahnak, pumpak a konglam le a sining hna kha upat.

9. Na helh hlan ah zeidah naa fian a hau?

⁹ Mi pakhat kha na uarnak kong na chimh hlan ah zei can dah na ngiat awk a si? Khualrang  tuk in na helh ahcun biakhiahnak a tuah hlan ah ṭha tein khua a ruat lo tiah an in ruah khawh. (Ptb. 29:20) Asinain midang nih na uarmi kha an hngalh i chimh awkah a caan sau tuk na lak ahcun biakhiahnak a tuah hlan ah aa cungcang tuk tiah an in ruah khawh. (Pct. 11:4) Cucaah mi pakhat na helh hlan ah amah hi ka ṭhit hrimhrim lai tiah i fian a hau lo. Asinain innchunghawi ngeih awkah timhcia na si cang i anih cu na caah aa tlakmi innchunghawi a si kho ti cu naa fian a hau.

10. Aan duhtu kha na duh khawh lo ahcun zeidah na tuah awk a si?

¹⁰ Pakhatkhat nih aan uarmi kha na hngalh ahcun zeidah na tuah awk a si? Na duh khawh lo ding a si ahcun na tuahsernak in fiang tein langhter. Na duh khawh lo ding a si nain ruahchannak na pek ahcun zaangfahnak ngeih lo a si.—1 Kor. 10:24; Efe. 4:25.

11. Nungak tlangval asiloah innchunghawi na kawlpiak hna ding a si ahcun zei kong dah ṭha tein na ruah awk a si?

¹¹ Ram cheukhat ahcun nungak tlangval pawl kha an nulepa asiloah a dang upa pawl nih innchunghawi an kawlpiak tawn hna. A dang ram ahcun an chungkharmi asiloah an hawile nih nungak tlangval an ngeih nakhnga pakhat le pakhat i ton awkah an timhtuahpiak hna. Nungak tlangval ngeih awk asiloah innchunghawi kawlpiak awkah fial na si ahcun pa he nu he an duhmi le an herhmi kong kha ruat. Mi pakhat cu na chungkharmi asiloah na hawile caah a ṭhami innchunghawi a si tiah na ruah ahcun a kong, a sining le a biapi bikmi cu Jehovah he a ṭhami pehtlainak a ngei maw, ngei lo ti kha ṭha tein hngalh awkah i zuam. Jehovah he a ṭhami pehtlainak ngeih cu tangka, fimcawnnak le dirhmun nakin a let tampi in a biapi deuhmi a si. Asinain nupi, va ka ngei lai maw, ngei lai lo timi a donghnak biakhiahnak a tuah dingmi cu nungak tlangval a simi unau pawl lawng an si ti kha philhhlah.—Gal. 6:5.

I Helhnak Kha Zeitindah Na Thawk Khawh?

12. Pakhatkhat kha helh ding in naa timh ahcun zeitindah na chimh lai?

¹² Pakhatkhat kha helh ding in naa timh ahcun zeitindah na chimh lai? d Amah he bia i ruah awkah mi tampi an umnak  hmun asiloah phone in chawnh awkah na timhtuah khawh. Na uarnak kong le a kong tam deuh in hngalh na duhnak kong kha fiang tein chim. (1 Kor. 14:9) A herh ahcun i ruah awkah a caan pe. (Ptb. 15:28) Cun aan duh lo ahcun a ruahnak kha upat.

13. Pakhatkhat nih aan uarnak kong aan chimh ahcun zeidah na tuah khawh? (Kolose 4:6)

¹³ Pakhatkhat nih aan uarnak kong aan chimh ahcun zeitin? A intuarnak kong aan chimh tikah a cung ah zaangfahnak le upatnak ngei. (Kolose 4:6 rel.) A phi pek awkah a caan pek a herh tiah na ruah ahcun amah kha chim. Asinain a caan tam tuk lak loin a phi pek colh awkah i zuam. (Ptb. 13:12) Na duh lo ahcun na duh lonak kha nem te le fiang tein chim. Unaunu pakhat nih a uar tikah Austria ah a ummi unaupa Hans nih hitin a lehrulh: “Ka biakhiahnak kha fimkhur te le fiang tein ka chimh. Nikhatkhat ah kan i duhte lai timi ruahchannak a ngeih dingmi kha ka duh lo caah ka chimh colh. Cun ka lungput aa thleng te kho men tiah a ruah nakhnga lo ka biachim le ka tuahsernak zong ah kaa ralring.” Asinain na duh khawh ding a si ahcun na intuarnak le naa ruahchanmi kong kha chim. Nan nunphung asiloah a dang konglam ruang ah nan i ruahchanmi cu aa dang kho men.

Nungak Tlangval A Simi Khrihfa Hna Kha Midang Nih Zeitindah An Bawmh Khawh Hna?

14. Nungak tlangval a simi Khrihfa hna kha kan biachim in zeitindah kan bawmh khawh hna?

¹⁴ Nupi, va ngeih a duhmi Khrihfa hna kha kan dihlak in zeitindah kan bawmh khawh hna? Lamkhat cu kan biachim kan i ralrinnak thawng in a si. (Efe. 4:29) Hitin kan i hal kho: ‘Nupi, va ngeih a duhmi hna kha ka capo hna maw? Tlangval unaupa le nungak unaunu bia an i ruahmi ka hmuh tikah pakhat le pakhat an i duh tiah ka ruat maw?’ (1 Tim. 5:13) Mah leng ah nupi, va an ngeih lo caah chambaunak an ngei tiah kan ruah awk a si lo. A hmasa ah langhtermi Hans nih hitin a ti: “Cheukhat unau pawl nih ‘zeicah nupi na ngeih rih lo? Na ngakchia ti lo’ tiah an ka ti. Cu bantuk bia nih nungak tlangval pawl kha sunsak kan si lo i nupi, va ngeih ding lawng in hnek kan si timi ruahnak a ngeihter hna.” Cucaah nungak tlangval a simi Khrihfa hna sinah ṭhangṭhatnak bia chim ding in caanṭha kawl cu zeitluk in dah a ṭhat deuh.—1 Thes. 5:11.

15. (a) Rom 15:2 ah hmuhmi phunglam ning in mi pakhat kha innchunghawi kawl ding in kan bawmh hlanah zeidah kan ruah awk a si? (Hmanthlak zong zoh.) (b) Video in zei a biapimi kong dah na cawn khawh?

 ¹⁵ Unaupa pakhat le unaunu pakhat cu a ṭhami innchunghawi an si lai tiah na ruah ahcun zeitin? Baibal nih midang intuarnak kha ruahpiak ding in a kan forh. (Rom 15:2 rel.) Nupi, va a ngei lomi tampi nih anmah he aa tlak dingmi innchunghawi an kawlpiakmi hna kha an duh lo. Cucaah an hmuhnak kha kan upat awk a si. (2 Thes. 3:11) Mi cheukhat nih cun midang nih an bawmhmi hna kha an duh nain bawmhnak an in hal lo ahcun na bawmh hna awk a si lo. e (Ptb. 3:27) Nungak tlangval cheukhat nih cun direct in hngalhternak tuah kha an duh lo. Germany ram ah a ummi nungak unaunu Lydia nih hitin a ti: “Unau tampi an i telnak hawikomnak ah i tel. Anmah he caan hmanṭi awkah i zuam law tuah an duhmi he aa tlaiin anmah kha biakhiahter hna.”

16. Nungak tlangval a simi Khrihfa hna nih zeidah an i cinken awk a si?

¹⁶ Nupi, va a ngeimi kan si zong si lo zong ah kan dihlak in a nuammi le lungsinak in a khatmi nunnak kan ngei kho. (Salm 128:1) Cucaah nupi, va ngeih na duh ko nain naa hmuh rih lo ahcun Jehovah rianṭuannak ah lungthin pe peng. Macao ah a ummi unaunu Sin Yi nih hitin a ti: “Paradis ah na innchunghawi he caan nan hmanṭi dingmi he tahchunh ahcun nungak tlangval in nan ummi caan cu tawite lawng a si. Cucaah mah caan kha sunsak law ṭha tein hmang.” Asinain aa tlakmi kha naa hmuh i nan i duh cang ah tah zeitin? A hnu capar ah a ṭhami biakhiahnak tuah awkah zeinihdah aan bawmh khawh timi kong kan i ruah hna lai.