A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Careltu Hna Sinin Biahalnak

Careltu Hna Sinin Biahalnak

Thetsa ram ah Israel mi nih manna le nimte ti loin a dang ei awk an ngei maw?

Israel mi nih thetsa ah kum 40 chung a bik in manna changreu an rak ei. (Ex. 16:35) Jehovah nih nimte zong voihnih a tlakter. (Ex. 16:12, 13; Nam. 11:31) Asinain Israel mi cu a dang ei awk rawl zong an ngei.

Tahchunhnak ah, a caan ah Jehovah nih a miphun kha din awk le ei awk a umnak “i dinhnak hmun” ah a hruai hna. (Nam. 10:33) Elim timi hmun pakhat ahcun “cerh pahleihnih le ungkung sawm sarih” a um. (Ex. 15:27) Plants of the Bible timi cauk nih ungkung cu “hmun tam deuh ah a kho i . . . Thetsa ram chung ah a bik in eidinmi a si. Eidin ca le chiti caah hman khawh a si i mi thong tampi zong i dor a ngah” tiah a ti.

Israel mi cu tuchan ah Feiran tiah hngalhmi cerh nganpi zong ah an rak i din kho men. Mah Feiran Tiva Rek cu hmunkhat lawng ah a um i a kaupi a si. Discovering the World of the Bible timi cauk nih mah tiva rek asiloah tiva horkuang cu “meng 81 [km 130] a sau i Sinai hmun i a ummi lakah a sau bik, aa dawh bik le a min a thang bikmi a si” tiah a ti. Cun hitin a ti chap: “Tiva rek le rili an i tonnak hmun in meng 28 [km 45] hrawng aa hlatnak ah ungkung in a khat i Feiran Cerh timi a um. Mah cu meng 3 [km 4.8 ] a sau i rili cunglei in pe 2,000 [m 610] hrawng ah a um. Aa dawh tukmi Sinai hmun kha Eden dum he an tahchunh tawn. Ungkung thong tampi a um i aa dawh tuk caah a hlanpi in cuka ah mi tampi cu an va tlawng.”

Feiran cerh ah a khomi ungkung

Israel mi nih Izipt ram in an chuah lioah chang le chang nawnnak um hna kha an i phorh. Caan saupi a nguh lai lo nain rawl ci le chiti zong i phorh dawh a si. Cun “tuu le meheh le caw tampi zong” an i kalpi hna. (Ex. 12:34-39) Thetse ram i a harmi thil sining ruang ah an saṭil tampi an thi i saram cheukhat cu a sa an ei hna. Cheukhat cu raithawinak caah an hman men hna lai. Mah ah a hmaan lomi pathian sin raithawinak caah an hmanmi zong aa tel. a (Lam. 7:39-43) Asinain Israel mi nih an ralchanh tikah Jehovah nih hitin a ti hnanak thawng in saram cheukhat an ngei rih ti cu a fiang: “Nan fale hna cu mah ramcar chung ah hin kum sawmli tuukhal an si lai.” (Nam. 14:33) Cucaah an saṭil hnuk kha an din lai i a caan ah an sa zong an ei ko hna lai. Asinain mi nuai thum leng caah kum 40 chung cu a zat hna lai lo. b

An saṭil caah ti le rawl tah khoika in dah an hmuh? c Mah lio caan ah ruah a rak sur lengmang caah ramcar chung ah tisik anhnah tampi a um kho men. Insight on the Scriptures, Volume 1 ah a luancia kum 3,500 lioah “Israel mi pawl an rak umnak hmun cu atu nakin ti a rak tam deuh. Cerh asiloah a car cangmi tiva rek hna tampi a ummi kan hmuhnak thawng in cuka hmun ah rili hna a rak um ti kha kan hngalh khawh.” Zei ti a si hmanh ah thetse ram timi cu a rocar i ṭih a nungmi hmun a si. (Deut. 8:14-16) Jehovah nih khuaruah har lam in ti a pek hna lo ahcun Israel mi he, an saram pawl he an thi dih ko lai.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Nam. 20:2, 11.

Moses nih Israel mi kha “minung hi rawl lawnglawng in a nung lo, sihmanhselaw BAWIPA kaa in a chuakmi thil kip in a nung ti kha aan hngalhter hna nakhnga” Jehovah nih manna changreu aan pekmi hna a si tiah a ti hna.—Deut. 8:3.

a Baibal ah thetse ram ah Jehovah sinah saram raithawinak voihnih an tuahnak kong kha a langhter. A voikhatnak cu tlangbawi rian pek an si lioah a si i a voihnihnak cu Lanhtak Puai an tuah lioah a si. A voihnih ning in Izipt ram in an chuah hnu a kum hnihnak, BC 1512 ah an rak tuahmi a si.—Lev. 8:14–9:24; Nam. 9:1-5.

b Thetse ram an um chung kum 40 a dih lai ah Israel mi nih hranchaw in saṭil tampi kha an lak hna. (Nam. 31:32-34) Asinain Biakammi Ram an luh hlan tiang manna changreu kha an rak ei.—Josh. 5:10-12.

c Saram nih cun manna changreu kha an ei lo. Cucaah Jehovah nih Israel mi kha mi pakhat nih a ei khawh zat lawng in char awkah a fial hna i saram caah cun a fial hna lo.—Ex. 16:15, 16.