NULEPA CAAH
7: Phunglam
A SULLAM
Phunglam timi cu kan i thimmi nunning he aa tlaimi phunglam hna kha an si. Tahchunhnak ah, zeithil paohah a dingfelmi si awkah naa zuam maw? Cutin na si ahcun na fale kha mah phunglam kong cawnpiak na duh ko hna lai.
Phunglam ah minung zulh awk phungphai hna zong aa tel. Tahchunhnak ah, A teimami, a tlarimi le zawnruahnak a ngeimi si a biapitnak kong kha na cawnpiak khawh hna. An ngakchiat lio tein mah ziaza pawl ngeih awkah cawnpiak cu a ṭha.
BAIBAL PHUNGLAM: “A zulh awk a simi lam kha ngakchia cu cawnpiak law, a upat tikah mah cucu a pialtak ti lai lo.”—Phungthlukbia 22:6.
ZEICAH A BIAPIT
Fimthiamnak a ṭhancho chin caah ziazalei phunglam cu a herh tukmi a si. Karyn timi fa a ngeimi nu pakhat nih hitin a ti: “Electronic thilri in zeitik caan paohah a ṭha lomi thil hna zoh khawh a si. Kan fale nih kan pawngah an ṭhut ko buin aa dawhcah lomi thil hna kha an zoh khawh.”
BAIBAL PHUNGLAM: “Upa . . . cu chia le ṭha thleidan khawhnak a ngei cangmi an si.”—Hebru 5:14.
Minung zulh awk phungphai hna zong a biapi tukmi an si. Mah ah (“zaangfahnak in” le “kaa lawm” ti bantuk biachim) ziaza dawh le midang cungah zawnruahnak langhter zong aa tel. Asinain mah cu a um tuk ti lo. Mi nih mahle mah nakin electronic thilri tu kha lungthin an pek deuh cang.
BAIBAL PHUNGLAM: “Ka caah tuah hna seh ti na duhmi kha midang caah va tuah.”—Luka 6:31.
TUAH KHAWHMI
Ziazalei phunglam na chiahmi kha chim hna. Tahchunhnak ah, i ṭhitum hlanah nupa sinak hman cu a palh tiah cawnpiak a simi kumhra fai tam deuh nih cun mah ziaza kha an hrial tiah hlathlaitu hna nih an ti.
RUAHNAK CHEUHNAK: Phunglam kong cawnpiak awkah nai ah a cangmi thil hna kha hmang. Tahchunhnak ah, thawngpang ah zaangennak kong aa tel ahcun hitin na ti khawh: “Midang cungah an thinhunnak an langhter ning cu ṭih a nung tuk. Cutin an simi hi zei ruangah dah a si hnga tiah na ruah?”
“Fale nih zeidah a hmaan, zeidah a palh ti an hngalh lo ahcun a hmaanmi thil kha i thim awkah an i harh chin lai.”—Brandon.
Minung zulh awk phungphai hna kha cawnpiak hna. Ngakchia tete hmanh nih “zaangfahnak in,” “kaa lawm” ti bantuk biachim le midang cungah zawnruahnak langhter kha an cawn khawh. “Fale nih chungkhar, sianginn le mibu he a ummi kan si ti kha an hngalh ahcun anmah ca lawng si loin mikip cungah zaangfahnak langhter an i fawih deuh lai” tiah Parenting Without Borders timi cauk nih a ti.
RUAHNAK CHEUHNAK: Midang caah ṭhatnak tuah an thiam nakhnga cawnpiak awkah na fale kha inn rian ṭuanter hna.
“Atu in kan fale nih inn rian an ṭuan khawh a si ahcun anmah tein khua an sak tikah harnak an tong lai lo. Ṭuanvo a la khomi an hung si lai.”—Tara.