Scientist pawl nih van le vawlei le nunnak zeitindah aa thawk ti kha an hngal maw? An hngal lo. Mi cheukhat nih van le vawlei kong a hlathlaitu scientist pawl nih an hngalh tiah an ti. Asinain Dartmouth College i arfi kong hlathlaitu, Pathian a um timi kong he aa tlaiin lunghrinnak a ngeimi professor Marcelo Gleiser nih hitin a ti: “Van le vawlei aa thawknak kong he aa tlaiin kan fianter bal lo.”

Nunnak aa thawknak kong he aa tlaiin Science News mekazin ah hitin a ti: “Vawleicung ah nunnak zeitindah aa thawk timi kong chim cu a si kho lomi a lo. Vawlei hramthawknak lioah a um balmi lung ah aa cangmi thil pawl kan hlathlai ahcun kan chim khawh men lai. Mah pawl cu an tlaunak a sau cang.” Mah bia hna nih science lei mifim pawl nih van le vawlei le nunnak zeitindah aa thawk ti kha an chim kho lo ti kha a langhter.

Asinain ‘vawleicung ah thilnung pawl um dingin design suai a si ahcun design a suaitu cu ahodah a si?’ tiah na ruah men lai. Mah biahalnak hna zong hi na ruah men lai: ‘Fimnak le dawtnak a ngeimi Sertu a um ahcun zeicah minung pawl kha sifah harnak tonnak nawl a awnh hna? Zeicah biaknak tampi a um? Amah a biami nih ṭhatlonak an tuahmi kha zeicah nawl a awnh?’

Mah biahalnak hna i a phi kha science fimnak ah hmuh khawh a si lo. Asinain a phi hmuh khawh a si lo tinak cu a si lo. Mi tampi nih lungsinak a pemi a phi kha Baibal ah an hmuh.

Baibal kha a caan pe in a hlathlaimi scientist cheukhat nih Sertu an zumhnak a ruang kha hngalh na duh ahcun jw.org ah lut law “nunnak aa thawk ning he aa tlaimi hmuhnak” timi ah kawl.