1. Zeiti lam hna in dah Jehovah he rian kan ṭuanṭi khawh?

JEHOVAH nih minung a ser hna tikah amah he rianṭuanṭi hna seh ti a duh. Atu ah minung cu mitlinglo kan si ko nain zumhfekmi hna cu nifate Jehovah he rian an ṭuanṭi kho. Tahchunhnak ah, Pathian Pennak kong thawngṭha kan chim i zultu siternak rian kan ṭuan tikah “Pathian he hmunkhat ah rian a ṭuanṭimi” kan si. (1 Kor. 3:5-9) Lianngan Bik Sertu nih a biapi tukmi rian ṭuan awkah a kan thimmi cu tinvo sung taktak a si. Asinain phungchim rian lawng hi Jehovah he hmunkhat ah rian ṭuanṭinak lam a si lo. Kan innchungkhar le unau pawl kan bawmh hna tik, khualdawtnak kan langhter tik, vawleicung pumpi ah ṭuanmi bupi rian kan bawmh tik le Jehovah caah rian kan kauhchap tikah Jehovah he zeitindah rian kan ṭuanṭi ti kha hi capar in kan hngalh lai.—Kol. 3:23.

2. Jehovah caah kan tuah khawhmi le midang tuah khawhmi kha zeicah kan tahchunh awk a si lo?

² Hi capar kan hlathlai tikah kan dihlak in kan i dang cio ti i cinken cu a biapi. Kan kumkhua, kan ngandamnak, kan sining le kan thil ti khawhnak hna cu aa dang cio. Cucaah Jehovah caah na tuah khawhmi le midang nih an tuah  khawhmi kha tahchunh hlah. Lamkaltu Paul nih hitin a ti: “Kan rian ṭuanmi cu kanmah cio nih a ṭhat a chiat a cuaithlaining kan thiam awk a si; cucaah tuah awk aa tlakmi thil kan tuah tikah, midang nih a ṭha, a ṭhalo ti hau loin, kan lung aa lawm kho lai.”—Gal. 6:4.

3. A chungkhar a zohkhenhmi paoh cu Pathian he rian a ṭuanṭimi an si tiah zeicah kan chim khawh?

³ Jehovah nih kan innchungkhar zohkhenh awkah kan sinin aa ruahchan. Tahchunhnak ah, chungkhar zohkhenhnak caah tangka na kawl a hau lai. Nule tampi cu a ngakchia rihmi an fale kha inn ah zohkhenh an hau men lai. Kan nu le kan pa cu anmah tein an i zohkhenh khawh ti lo tikah kanmah nih zohkhenh an hau men lai. Mah cu a herhmi a si. Baibal nih hitin a ti: “Mi pakhatkhat nih a rualchan kha a zohkhenh hna lo ahcun, cun cu nak hmanhin biapi deuh a simi cu, a innchungkhar kha a zohkhenh hna lo ahcun, amah cu zumhnak a hlawmi, Pathian a zum lomi nak hmanhin a ṭha lo deuhmi a si.” (1 Tim. 5:8) Chungkhar rian na ngeih ahcun na duh tlukin Jehovah caah na ṭuan kho men lai lo. Asinain na lungdong hlah. Na chungkhar na zohkhenh tikah Jehovah cu aa lawm.—1 Kor. 10:31.

4. Nulepa nih zeitindah Pennak pakhatnak ah an chiah khawh, cutin an tuah tikah zei ṭhatnak dah a chuak?

⁴ Khrihfa nulepa nih an fale kha Jehovah rian ah hmuitinh ngeih dingin an bawmh hnanak thawngin Jehovah he rian an ṭuanṭi kho. Nulepa tampi nih cutin an tuah. Cucaah an fale cu a hnuah nulepa he an i hlat hmanhah Jehovah rian caantling in ṭuan awkah bia an khiah. Cheukhat cu missionary an ṭuan, cheukhat cu thawngthanhtu a herh deuhnak hmun ah hmaikal an ṭuan i a cheu cu Bethel ah an ṭuan. An fale cu lamhla i an um caah nulepa nih an duh tlukin anmah he caan an hmangṭi kho lo. Asinain Jehovah rian ṭuan zungzal awkah mah zawn ruat loin an fale kha tha an pek hna. Zeicah? An fale nih an nunnak ah Jehovah pakhatnak i an chiah caah an i lawm tuk. (3 Johan 4) Jehovah sinah a fapa Samuel cu ka “hlanh” tiah a timi Hannah bantukin nulepa tampi nih an intuar ve. Cu bantuk lam in Jehovah he rian ṭuanṭi kha tinvo sung taktak in an hmuh.—1 Sam. 1:28.

5. Unau pawl kha zeitindah na bawmh khawh hna? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁵ A biapi tukmi innchungkhar rian na ngeih lo ahcun a zawmi, kum upa a simi le a dang herhbaunak a ngeimi unau pawl kha na bawm kho hna lai maw? Asiloah cu bantuk mi a zohkhenhmi hna kha na bawm kho hna lai maw? Cu bantuk bawmhnak a herhmi hna kha nan Khrihfabu ah kawl hna. Tahchunhnak ah, kum upa a simi a nu le a pa a zohkhenhmi unaunu pakhat a um men lai. A dang thil a tuah khawh nakhnga a nu le a pa he caan na hmangṭi kho lai maw? Asiloah unau pakhat kha pumhnak, dawr asiloah siizung ah mizaw va zoh dingin na kalpinak thawngin na bawmh khawh men lai. Cutin na tuah ahcun thlacamnak leh awkah Jehovah he rian nan ṭuanṭi kho lai.—1 Korin 10:24 rel.

6. Khualdawtnak zeitindah kan langhter khawh?

⁶ Pathian he rian a ṭuanṭimi hna cu khualdawtnak a langhtermi in hngalh an si. Khrihfa Greek Baibal ah ‘khualdawtnak’ tiah lehmi biafang cu “mising cungah dawtnak langhter” timi sullam a ngei. (Heb. 13:2) Cu bantuk dawtnak langhter khawhning kha Baibal ah kan hmuh khawh. (Gen. 18:1-5) “Zumhnaklei i kan rualchan a simi” an si ah, si lo zongah khualdawtnak langhternak caanṭha kan hmuh tik paohah kan langhter khawh i kan langhter awk zong a si.—Gal. 6:10.

7. Caantling rian a ṭuanmi hna sinah zeicah khualdawtnak na langhter awk a si?

⁷ Umnak hmun a herhmi, caantling rian a ṭuanmi hna cungah khualdawtnak langhter in Jehovah he rian na ṭuanṭi kho lai maw? (3 Johan 5, 8 rel.) Cutin kan tuah tikah anmah he, kanmah he ṭhatnak kan hmu. Baibal nih mah kha ‘pakhat le pakhat i bawmh’ a si tiah a ti. (Rom 1:11, 12) Olaf kong hi ruathmanh. Olaf cu a ngakchiat lioah nupi a ngei lomi peng zohkhenhtu nih an Khrihfabu ah a rak tlawng hna. Anih cu ṭhumhnak inn a ngei lo. Asinain unau ahohmanh nih an bawm kho lo. Mah tikah Olaf nih Jehovah Tehte a si lomi a nu le a pa kha an inn ah ṭhumhter dingin a chimhpiak hna. A nu le a pa nih an ṭhumhter. Asinain amah Olaf tu cu ṭhutdan cungah a ih a hau lai. Olaf nih cutin a tuah ko nain aa ngaichih lo. Mah zarh cu a caah a sunglawi tuk. Zing fatin tuan tein an tho i zing rawl an ei pah in lungthawh awk ngai a simi a kong tampi an i ruah. Peng zohkhenhtu nih tha a pek caah Olaf nih Jehovah rian caantling in ṭuan awkah bia a khiah. A luancia kum 40 chungah Olaf cu ram tampi ah missionary a ṭuan.

8. Lawmh a hngal lomi cung hmanhah zeicah dawtnak kan langhter awk a si? Tahchunhnak pe.

⁸ A hmasa ah an i lawmh lo hmanhah mising cungah lam tampi in dawtnak kan langhter khawh. Tahchunhnak ah, Spain ram i unaunu pakhat nih Ecuador in a rami nu Yesica kha Baibal a cawnpiak. Nikhat cu Baibal an cawn lioah Yesica cu a ṭap thluahmah. Mah tikah a ṭahnak a ruang kha unaunu nih a hal. Yesica nih Spain ram i ka rat hlanah ka si a fak tuk tiah a ti. Nikhat cu a fanute kha rawl pek awk a ngei lo i ti lawng a dinh. A fanute a thlim pah in bawmhnak hmuh awkah thla a cam. Mah tlawmpal ah Jehovah Tehte pahnih an ra i Yesica kha mekazin pakhat an pek. Asinain thinhung ngaiin mekazin kha a thleh i hitin a ti hna: “Mah hi ma ka fanu cu rawl caah ka pek lai?” Unaunu hna nih hnemh an i zuam nain Yesica nih a ngai duh lo. A hnuah mah unaunu hna nih a inn kutka ah ṭawng khat in ei awk an rak chiah. Pathian nih a thlacamnak a lehmi zei ah a rel lomi kha a hun hngalh caah atu a ṭahmi a si. Cucaah Yesica nih  Jehovah biak awkah bia a khiah. Unaunu hna nih an langhtermi siannak nih ṭhatnak a chuahter ti cu a fiang ko.—Pct. 11:1, 6.

9, 10. (a) Israel mi cu mah lungtho tein ṭuan awkah zei caanṭha hna dah an ngeih? (b) Tuchan ah unaupa pawl nih Khrihfabu kha zeiti lam in dah an bawmh khawh?

⁹ Hlanlio ah Israel mi cu mah lungtho tein ṭuan awk rian tampi an ngei. (Ex. 36:2; 1 Chan. 29:5; Neh. 11:2) Tuchan zongah unau pawl bawmh awkah na caan, na thilri le na thiamnak kha mah lungtho tein hmannak caanṭha tampi na ngei ve. Cutin na tuah tikah naa nuam tuk lai i Jehovah nih thluachuah an pek lai.

¹⁰ Baibal nih unaupa hna kha bu rianṭuantu le Khrihfa upa rian ṭuannak thawngin Jehovah he rian ṭuanṭi awkah a forh hna. (1 Tim. 3:1, 8, 9; 1 Pet. 5:2, 3) Mah unaupa hna nih midang kha pumsalei le thlaraulei ah bawmh an duh hna. (Lam. 6:1-4) Mah Khrihfa upa hna nih anmah bawmh awk asiloah cauk, lohmun, thilri zohkhenhnak le a dangdang ah bawmh an in hal maw? Cu bantuk lam in a bawmmi unau pawl nih kan i nuam tuk tiah an ti.

11. Innsaknak rian in unaunu pakhat nih zei ṭhatnak dah a hmuh?

¹¹ Innsaknak ah mah lungtho tein a ṭuanmi hna cu hawi thar tampi an ngei. Unaunu Margie cu Biakinn saknak ah kum 18 chung a ṭuan. Mah rian ah lungthawhnak a ngeimi mino unaunu pawl kha a cawnpiak hna. Mah cu mah lungtho tein aa pemi hna caah pakhat le pakhat thapeknak ah a ṭha bikmi lam a si tiah a ti. (Rom 1:12) Harnak a ton caan ah mah rian i a hawile nih tha an pek tawn. Innsaknak rian ah mah lungtho tein na ṭuan bal maw? Thiamnak na ngeih lo hmanhah mah rian kha na ṭuan khawh.

12. Leiser ral a tongmi hna kha zeitindah na bawmh khawh hna?

 ¹² Leiser ral a tongmi unau pawl kan bawmh hnanak thawng zongin Jehovah he rian kan ṭuanṭi kho. Tahchunhnak ah, Tangka zongin kan bawmh khawh hna. (Johan 13:34, 35; Lam. 11:27-30) A dang bawmh khawhnak lam pakhat cu leiser ral ruangah a rawkmi pawl thianhnak le remhnak ah kan i telnak thawngin a si. Tilian ruangah a inn a rawk dihmi, Poland ram i unaunu Gabriela cu an pawngkam ah a ummi Khrihfabu i unau pawl nih an bawmh caah aa nuam tuk. Mah hmuhtonnak kong a ruah tikah ka sunghmi thil vialte ruangah lungrethei in ka um lo, mah canah ka hmuhmi thil tu ah ka lungthin ka chiah tiah a ti. Hitin a ti: “Mah hmuhtonnak nih Khrihfabu chungah kaa telmi cu a hleikhunmi tinvo sung a si lengah lunglawmhnak hrampi zong a si ti kha a ka hngalhter.” Leiser ral an ton hnuah bawmhnak a hmumi mi tampi zong nih cutin kan intuar ve tiah an ti. Mah unau pawl bawmhnak ah Jehovah he rian a ṭuanṭimi hna cu an i nuam tuk i lungsi hnangamnak an hmu.—Lamkaltu 20:35; 2 Korin 9:6, 7 rel.

13. Mah lungtho tein kan i pek tikah Jehovah kan dawtnak cu zeitindah a feh chin? Tahchunhnak pe.

¹³ An ram ah a ummi raltuknak ruangah United States ah a rak tlimi unau pawl bawmhnak thawngin unaunu Stephanie le a dang thawngthanhtu pawl cu Jehovah he rian an ṭuanṭi. Mah ralzam pawl nih inn le innchung thilri an hmuh nakhnga an bawmh hna. Hitin a ti: “Vawleicung pumpi i unau pawl langhtermi dawtnak ruangah an i lawmhmi le an sunsakmi nih kan lung a kan suk tuk. Mah chungkhar pawl nih an kan bawmh tiah an ruah nain a taktak ti ahcun anmah tu nih tam deuh an kan bawmh. Kan hmuhmi dawtnak, lungrualnak, zumhnak le Jehovah i bochannak nih Jehovah kan dawtnak kha a fehter. Cun a bupi hmangin kan hmuhmi vialte kha sunsak chin awkah a kan bawmh.

14, 15. (a) Profet Isaiah cu zei bantuk lungput dah a ngeih? (b) Khrihfa a simi nih Isaiah lungput kha zeitindah an i zohchunh khawh?

¹⁴ Jehovah he rian tam deuh in ṭuanṭi na duh maw? Thawngthanhtu tam deuh a herhnak hmun ah ṭhial na duh maw? Siannak langhter awkah lamhla ah kan i ṭhial a hau lo. Asinain aa ṭhial khomi unau cheukhat an um. Annih cu profet Isaiah bantuk lungput an ngei. Jehovah nih “Ahodah ka fial lai? Ahodah ka lamkal a si lai?” a ti  tikah Isaiah nih “Keimah ka kal lai! Ka thlah tuah,” tiah a leh. (Isa. 6:8) Jehovah bupi kha lungtho tein bawmh na duh maw? Na bawmh khawhnak lam cheukhat cu zeidah an si?

¹⁵ Phungchimnak le zultu siternak he aa tlaiin Jesuh nih hitin a ti: “Rawl ṭuan awk cu tampi a um ko, sihmanhsehlaw a ṭuantu ding cu tlawmte lawnglawng an si. Cucaah rawlṭuan uktu bawi sinah cun, rawlṭuantu tam deuh a thlah hna nakhnga, thla va cam tuah u.” (Matt. 9:37, 38) Thawngthanhtu tam deuh a herhnak hmun ah hmaikal na ṭuan kho lai maw? Asiloah pakhatkhat kha cutin tuah awkah na bawm kho lai maw? Unau tampi nih Pathian le innpa an dawtnak langhternak ah a ṭha bikmi lam cu thawngthanhtu a herh deuhnak hmun ah hmaikal ṭuan a si tiah an ruah. Na rian tam deuh in ṭuan khawh awkah a dang lam hna na ruat kho maw? Cutin na tuah ahcun naa nuam tuk ko lai.

16, 17. Jehovah rian kauhchap khawhnak lam cheukhat cu zei hna dah an si?

¹⁶ Bethel asiloah innsaknak rian ah caan tawite chung rian a ṭuanmi in asiloah zarhkhat ah nikhat nak tam a ṭuanmi in ṭuan na duh maw? Thiamnak dang a ngeimi an si hmanhah a herhnak hmun paohah le pekmi rian paoh ṭuan a duhmi kha Jehovah bupi nih a herh zungzal hna. Mah ca ṭhatnak hlawt a duhmi le a herhnak hmun paohah ṭuan a duhmi hna kha Jehovah nih a sunsak hna.—Salm 110:3.

¹⁷ Jehovah rian lungthin dihlak in ṭuan khawh awkah cawnpiaknak tam deuh in hmuh na duh maw? Pennak Kong Chimtu hna caah Tinṭan form kha na phih khawh. Caantling in Jehovah rian a ṭuan cangmi unau pawl kha Jehovah bupi nih tam deuh in hman khawhmi si awkah mah tinṭan nih a cawnpiak hna. Mah tinṭan a kaimi hna cu an thlah hnanak hmun paohah kal a duhmi an si a hau. Cu bantuk lam in Jehovah rian tam deuh in ṭuan a duhmi na si maw?—1 Kor. 9:23.

18. Nifate Jehovah he rian ṭuanṭinak in zei ṭhatnak dah na hmuh lai?

¹⁸ Jehovah miphun kan si caah siannak, ṭhatnak, nemnak le dawtnak kan langhter. Nifate midang cungah siaherhnak kan langhter. Mah nih nuamhnak, daihnak le lawmhnak a kan pek. (Gal. 5:22, 23) Na sining cu zei a si hmanhah Jehovah siannak kha naa zohchunh i Pathian nih a sunsakmi a rianṭuanṭi hawi na si ahcun naa nuam lai.—Ptb. 3:9, 10.