Winston, Pathian na kawlnak kong kha na kan chim kho lai maw?

Kei cu Australia, Queensland ah a ummi lo pakhat ah a ṭhangmi ka si. Ka chungkhar cu biaknak a ngei lomi an si. A dang tein kan um caah ka chungkharmi hna he lawng pehtlaihnak ka ngei. Kum 12 hrawng ka si ah Pathian kawl hram ka thawk. Thla ka cam i a kong he aa tlaimi biatak kha ka hngalhter tiah ka hal. A hnuah lo in ka chuak i Thlanglei Australia, Adelaide ah rian ka ṭuan. Kum 21 ka si lio Sydney i khual ka tlawn lioah Pam kha ka hmuh. Pam nih British-Israel biaknak phu kong kha a ka chimh i British miphun pawl cu Israel miphun pawl lam an tlau lioin aa thawkmi a si tiah a ka ti. Mah miphun cu CE kumzabu pariat lioah sal a tangmi chaklei phunhra pennak in a rami a si tiah a ti. Adelaide i ka kir ṭhan tikah Jehovah Tehte pawl he Baibal a cawngmi ka rianṭuanṭi hawi kha mah kong cu ka chimh. Amah he Jehovah Tehte hna zumhnak kong kha suimilam tlampal chung kan i ruah hnuah ka ngakchiat lio i thla ka cammi a phi ka hmuh cang ti kha ka hngalh. A kan Sertu le a Pennak kong biatak kha ka hun hlathlai. Cuticun ‘a ṭha ngaingaimi lungvar’ kha ka hun hmuh.—Matt. 13:45, 46.

Pam, nangzong na no lio tein lungvar a kawlmi na si ve. Zeitindah na hmuh?

Kei cu New South Wales, Coffs Harbour khua i biaknaklei ah aa zuam ngaimi chungkhar pakhat in a ṭhangmi ka si. Ka nu le ka pa, ka pi le ka pu cu British-Israel phu i cawnpiaknak kha a cohlangmi an si. Cucaah ka naupa, ka unu le a dang ka chungkhat pawl nih  British hrinsor cu midang nakin Pathian nih mithmai ṭha a pek deuh hna timi zumhnak kha an cohlan. Asinain mah zumhnak kha ka cohlang lo i mah zumhnak nih Pathian he a ka naihter tiah ka ruat lo. Kum 14 ka si ah a dang church Anglican, Baptist le Seventh-day Adventist ti bantuk biaknak a phunphun ah kaa pum. Asinain mah nih Pathian hngalh awkah a ka bawm lo.

A hnuah kan chungkhar in Sydney ah kan i ṭhial i mah ah khual a rak tlawngmi Winston he kan i tong. Kan biaknak kong kha kan i ruah pah in Jehovah Tehte Hna he Baibal ka cawng tiah a ka ti. A hnuah ca kan i kua lengmang. Asinain a cakuat ah Baibal caang lawngte in a khat. A hmasa ahcun ka thin a hung. Asinain a ṭialmi cu Pathian kong biatak a si kha ka hun hngalh.

1962 ah Winston he i naih deuh awkah Adelaide ah kaa ṭhial. Papua New Guinea ah missionary a ṭuanmi nuva Thomas le Janice Sloman sinah um dingin a ka timhtuahpiak. Mah lioah kum 18 lawng ka si rih i ṭha tein an ka zohkhenh. Cun Jehovah kong tam deuh in hngalh awkah an ka bawmh. Mah tikah Baibal kha ka hun hlathlai i tlawmpal ah biatak kha kan hun hngalh ve. Winston he kan i um dih in Jehovah rian kan hun ṭuan colh. Mah kan ṭuanmi nih hneksaknak kan tong ko nain a ṭha ngaingaimi lungvar kha sunsak chin awkah a kan bawmh.

Winston, a hmasa bik Jehovah rian nan ṭuannak kong kha na kan chim kho lai maw?

Pam he kan i um hnu tlawmpal ah Jehovah nih a rianṭuannak ah a ṭha tukmi rian a hun kan pek. (1 Kor. 16:9) Kan Khrihfabu ah peng zohkhenhtu rian a ṭuanmi Unaupa Jack Porter nih mah a ṭha tukmi rian kong kha a kan chimh. (Atu cu Australasia Zung Ṭengnge ah Kawmiṭi Chungtel in rian kan ṭuanṭi.) Jack le a nupi Roslyn thapeknak thawngin kum nga chung hmaanhmaan hmaikal lunglawm tein kan ṭuan kho. Kum 29 ka si ah Pam he Fiji zung ṭengnge kuttang ah a ummi Thlanglei Pacific Tikulh ah peng zohkhenhtu rian ṭuan dingin an kan sawm. Mah tilkulh cu American Samoa, Samoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu le Vanuatu an si.

Mah tikulh ah a ummi mi cheukhat cu Jehovah Tehte Hna cungah lunghrinhnak an ngei, cucaah ralring tein le fimhring tein kan um. (Matt. 10:16) Khrihfabu hmete an si caah unau cheukhat nih tlunnak inn an kan timhpiak kho lo. Cucaah khuami hna sinah kan i ṭhum. Khuami hna cu an ṭha tuk.

Winston, holhlehnak rian kha zeitindah na hun sunsak?

Tonga tikulh i rian kan ṭuan hmasa bik lioah unau pawl cu Polynesia holh a simi Tonga holh in cauk a hmemi tlawmte le cazual tlawmte lawng an ngei. Mirang ca a simi Zungzal Nunnak ah a Hruaimi Hngalhnak timi cauk kha hmangin an cawnpiak hna. Cucaah Mirang holh tlawmpal a thiammi an hmun i Khrihfa upa pathum nih zarhli a raumi Khrihfa upa tinṭan chungah Zungzal Nunnak ah a Hruaimi Hngalhnak timi Mirang cauk kha Tonga holh in leh dingin an hna a thla. Khrihfa upa pawl nih an kut in an ṭialmi ca kha Pam nih seh in a ṭial ṭhan i United States i zung ṭengnge ah cauk in chuahpiak awkah kan kuat. Cauk cu zarhriat chungah ṭial dih a si. An lehmi cu a ṭha tuk lo nain mah cauk nih Tonga holh a hmangmi mi tampi kha biatak cawn awkah a bawmh hna. Pam le keimah cu calettu kan si lo nain mah nih holhlehnak rian kha a kan sunsakter.

Pam, tikulh i na umnak cu Australia i na umnak he zeitindah aa thleidan?

Aa theidang tuk. Kan umnak hmun cheukhat cu fikfa in a khat, a lin tuk, zu a um, kan zaw i a caan ah ei awk a za in kan ngei lo.  Asinain zanlei fatin kan umnak inn in rili zoh cu lung a dai tuk, Samoan tiah auhmi Polynesia miphun an inn tam deuh cu vanpang a um lo i di cihmi an si. Thlapa a van zan ahcun ungkung hna kha fiang tein kan hmuh khawh i rili cungah thlapa zong a lang. Cu bantuk a sunglawi tukmi caan ah thla kan cam. Mah nih a ṭhami ruahnak ngeih awkah a kan bawmh.

Ngakchia zong kan hun dawt hna. Duh an nung tuk i kanmah bantuk a taksa a rangmi an kan hmuh tikah biahalnak tampi an kan tuah. Niue i kan tlawm lioah ngakchiapa pakhat nih Winston ban hmul kha a tongh i “na ban hmul hi ka duh tuk” tiah a ti. Mah ngakchiapa nih hlanah mah bantuk ban hmul kha a hmu bal lo.

Mi pawl an si a fah ning kha kan hmuh tikah kan lung a ṭha lo. An pawngkam cu aa dawh tuk ko nain ngandamnaklei zohkhenhnak cu a ṭha lo i din awk ti zong a har. Asinain unau pawl cu an i ziak cang i an lungre a thei lo. Biaknak hmun an ngeih ca, an chungkhar pawl he an umṭi ca le Jehovah thangṭhatnak caanṭha an ngeih caah an i nuam. An nunning nih a biapi bikmi thil ah lungthin pek awk le nunning sawhsawh tein nun awkah a kan bawmh.

Pam, a caan ah ti than in nangmah tein rawl na chuang tiah kan theih. Zeitindah cutin na rak tuah?

Ka pa cungah kaa lawm tuk. Ka pa nih mei kau dan, rawlchuan dan le thilri tlawmte in zeitindah um khawh a si ti bantuk thil tampi a ka cawnpiak. Voikhat cu Kiribati ah kan tlawng i di in cihmi, zel a um lomi le rua vanpang a simi inn hmete ah kan i ṭhum. Rawl chuan awkah vawlei kha ka cawh i ung hawng in mei ka kau. Ti than awkah mah khua ah a ummi nu hna he tikhor pawngah artlangin kan dir. Pe ruk a saumi fungpar ah hri aa ṭem. Nga sionak fung bantuk a si. Hri a parlei ah sio canah tipung kha an ṭem. A hri kha ti ah an thlak i fawi tein an than khawh. Mah cu a fawi tukmi a lo. Keimah caan a phan tikah tipung kha atu le atu ka thlak nain ka tipung cu a vuan i ti kha ka than kho lo. An dihlak in an ni dih. Asinain nu pakhat nih a ka bawmh. Cuka mi hna cu miṭha an si.

Tikulh i rian pek nan simi kha nan pahnih in nan sunsak. Nan philh khawh lomi kong cheukhat kha na kan chim kho lai maw?

Winston: An nunphung cheukhat kong kha kan hngalhthiam nakhnga a caan kan pek. Tahchunhnak ah, unau pawl nih rawl ei an kan sawm tikah an ngeihmi rawl kha a dihlak in an kan hunh tawn. A hmasa ahcun inn-ngeitu caah nganhtak ding a si kha kan hngalh lo caah kan ei dih caan a um. An nunphung kha kan hngalh hnu lawngah rawl kha kan nganhtak hna. Unau pawl nih cun an kan theihthiam ko. Thlaruk voikhat peng zohkhenhtu in kan tlawn ṭhan hna lai caan kha an i ngaih tuk. An Khrihfabu lengin an hmuhmi unau cu kanmah lawng kan si.

Kan tlawnmi hna nih an sang ah ṭha tein thawngṭha chim awk zongah a bawmh hna. Khuami tampi nih unau pawl biaknak cu anmah tein dirhmi biaknak a si tiah an ruah. Asinain ramdang in a rami keimah le Pam an kan hmuh hnu lawngah kan bu cu a um taktakmi a si ti kha an hun zumh i an hun upat.

Pam: Ka philh khawh lo bikmi pakhat cu Kiribati ah a cangmi a si. Cuka Khrihfabu ah unau tlawmte lawng an um. Itinikai Matera timi Khrihfa upa pakhat lawng a um i amah nih ṭha tein a kan zohkhenh. Nikhat cu ṭawng chungah arti pumkhat a rawn i “na caah” tiah a ka ti. Mah caan lioah arti cu kan caah a sunglawi tuk. Mah cu thil hmete a si ko nain siannak a langhtermi nih kan lung a kan suk tuk.

 Pam, kum tlawmpal hnuah nau naa rawk tiah kan theih. Mah kha inkhawh awkah zeinihdah an bawmh?

1973, Thlanglei Pacific kan um lioah fa ka pawi. Cucaah Australia ah kan kir ṭhan. Thlali ka si ah ka nau a rawk. Kan pahnih in kan ngaih a chia tuk. 2009, April 15 Vennak Innsang capar kan hmuh hlan tiang caan saupi kan ngaih a chia. “Careltu Hna Sinin Biahalnak” ah hitin an hal: “Nau rawk asiloah a thi cia in a chuakmi hna naute caah thawhṭhannak ruahchannak a um maw?” Mah kong he aa tlaiin a dingmi thil a tuah zungzalmi Jehovah kut ah up ding a si tiah mah capar nih a fianter. Jehovah nih hi vawlei ṭhalo ah kan tonmi harnak vialte kha a hloh cang lai. “Khuachia rianṭuannak hrawh awkah” a Fapa kha rian a pek lai. (1 Johan 3:8) Mah capar nih Jehovah miphun nih kan ngeihmi a sunglawi tukmi “lungvar” kha sunsak chin awk zongah a kan bawmh. Pennak ruahchannak um hlah sehlaw kan nunnak cu zei dik a lawh hnga?

Nau ka rawh hnuah caantling rian kan ṭuan ṭhan. Australia Bethel ah thla tlawmpal kan ṭuan i mah hnuah peng zohkhenhtu rian kan ṭuan ṭhan. New South Wales le Sydney ah kumli chung kan ṭuan hnu, 1981 ah Australia zung ṭengnge ah an kan sawm i atu tiang kan um.

Winston, Thlanglei Pacific Tikulh i na hmuhtonnak nih Australasia Zung Ṭengnge ah Kawmiṭi chungtel pakhat in rian na ṭuannak ah aan bawm maw?

Lam tampi in a ka bawmh. A hmasa ah Australia nih American Samoa le Samoa tikulh kha a tlangtlak. A hnuah New Zealand zung ṭengnge kha Australia he an fonh. Atu ah Australasia zung ṭengnge nih a tlangtlakmi ah Australia, American Samoa le Samoa, Cook Tikulh, New Zealand, Niue, Timor-Leste, Tokelau le Tonga tikulh aa tel. Cuka i hmun tam deuh ah zung ṭengnge aiawhtu in lennak caanṭha ka hmu. Tikulh i a ummi zumhfekmi unau pawl he rian ka ṭuanṭimi nih atu i zung ṭengnge rian ka ṭuannak ah tampi a ka bawmh.

Kan hmuhtonnak in upa lawng nih Pathian an kawl lo ti kha kan hun hngalh. An chungkharmi nih hngalh duhnak an ngeih lo hmanhah mino pawl zong nih ‘a ṭha ngaingaimi lungvar’ kha hmuh an duh ve. (2 Si. 5:2, 3; 2 Chan. 34:1-3) Jehovah cu mino he upa he nunnak hmu hna seh ti a duhmi dawtnak a ngeimi Pathian a si ti cu a fiang ko.

Pam he Pathian kan kawlnak hi kum 50 leng a si cang. Zeidah a cang te lai ti kha kan rak hngal lo. Pennak biatak cu a man a sung tukmi lungvar a si ti cu lunghrinh awk a um lo. Mah a sunglawi tukmi lungvar kha i tlaih peng awkah biakhiak hna u sih.