A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Thilhlun Khonnak Ah Chiahmi

“Civui Zeitik ah Dah Kan Tuah Ṭhan lai?”

“Civui Zeitik ah Dah Kan Tuah Ṭhan lai?”

1932, November a donghlei ah mi nuaikhat leng an umnak Mexico Khuapi ah a cangmi a si. Mah hlan deuh zarh ah a hmasa bik mawṭaw a dirtermi mei an bunh. Asinain mah kong cu a hlun cang i a dang kong in mi pawl cu atu ah an lung a cawlcang tuk. Thawng a lami pawl cu tlanglawng dinhnak hmun ah an camera kha timhcia tein an chiah i a rak phan dingmi khualpa kha an hngak. Mah cu ahodah a si? Vennak Innsang Bu i an hruaitu Joseph F. Rutherford kha a si. Cuka hmun i a ummi Jehovah Tehte Hna zong nih Unaupa Rutherford kha an rak don ve. Anih cu nithum chung tuah dingmi civui caah a ratmi a si.

Sui Chan mekazin nih hitin a ti: “Mah civui cu Mexico ram ah biatak a ṭhanchonak ah cinken awk tlak a simi, a biapi tukmi tuanbia pakhat a si.” Asinain mah cu civui hmete a si, minung 150 hrawng lawng an i pum. Cu a si ah zeicah mah civui cu a biapit tuk?

Mah civui tuah hlanah cun Mexico ah biatak a karh tuk rih lo. 1919 thawkin civui hmetete cu a rak um ko, asinain mah kum hnuin khan an zorchuk thluahmah. 1929 ah Mexico Khuapi ah zung ṭengnge an awn tikah thil sining cu a ṭha deuh ding a hung lo. Asinain dawnkhantu cheukhat cu a um rih ko. Bupi nih colporteur pawl, a hnuah hmaikal tiah auhmi pawl kha phungchim rian kha tangka kawlnak ah hman lo dingin lamhruainak a pek hna. Mah tikah colporteur pakhat cu a thin a hung tuk i biatak kha a kaltak. Cun amah tein Baibal hlathlainak phu a dirh. Mah lioah zung ṭengnge tlangtlatu zong Baibal phunglam he aa ralkahmi a tuahsernak ruangah midang in airolh a si. Cucaah Mexico ram i zumhfekmi unau pawl cu thapek an herh.

Unaupa Rutherford nih a tlawn hna lioah mah zumhfekmi unau pawl kha tha a pek hna. Civui in tha a pemi phungchimnak pahnih le radio in phungchimnak panga a rak chim. Mah cu Mexico ah radio in a hmasa bik thawngṭha an chim a si. Civui a dih tikah zung ṭengnge tlangtlatu thar nih rian kha ṭha tein a dirh ṭhan. Jehovah Tehte Hna cu an lung a tho tuk i Jehovah bawmhnak thawngin phung kha an chim zungzal.

1941, Mexico Khuapi ah tuahmi civui

A hmaikum, 1933 ah Mexico ram ah civui pahnih an tuah, Veracruz khua le Mexico Khuapi ah an tuah. Unau pawl nih lohmun ah teima tein an ṭuan caah theipar ṭha a hung chuak. Tahchunhnak ah, 1931 ah thawngthanhtu 82 an um. 1941 a phanh tikah cun a let hra in an karh. 1941 ah tuahmi civui ah i pumh dingin mi 1,000 hrawng cu Mexico Khuapi ah an ra.

“Lam Cungah An Phan”

1943 ah Jehovah Tehte Hna nih Mexico khua 12 ah “A Luatmi Ram” timi civui thanhlaar kha i bei in an vahpi. * Thanhlaar ca kha an hmaiah pakhat, an hnuah pakhat in an i bei. Mah cu 1936 in Jehovah Tehte Hna nih thanhlaar caah an hmanmi lam pakhat a si.

1944 mekazin nih Mexico Khuapi ah thanhlaar aa bei i lam a zawhmi unau pawl kong kha a langhter

Mexico Khuapi ah tuahmi civui thanhlaar ca i bei in lamzawhnak a hlawh a tlinnak kha mekazin pakhat (La Nación) nih hitin a ṭial: “A nikhatnak ni ah mi tam khawh chung tam sawm dingin forh an si. A nihnihnak ni ahcun civui tuahnak hmun ah an i tlum ti lo.” Cutin an hlawh a tlinmi kha Catholic Church nih an duh lo caah Jehovah Tehte Hna kha an ralchanh hna. Asinain unau pawl nih an ṭih lo. Civui thanhlaar kha an vahpi lengmang rih ko. “‘Thanhlaar ca aa beimi’ nu le pa hna kha khuachungmi dihlak nih an hmuh hna” tiah mah mekazin nih a ti. Mexico Khuapi lamcung ah a dirmi unau pawl hmanthlak kha an langhter i hmanthlak a tangah “lam cungah an phan” tiah an ṭial.

“Mirang Vawlei in Sermi Zelṭuang Nakin a Nem i a Lum Deuhmi Ihkhun”

Mah lio caan ah Jehovah Tehte tampi cu Mexico ah tuahmi civui tlawmpal kha kai awkah mahca ṭhatnak tampi an rak hlawt. Unau tampi cu tlanglawng lam asiloah lam hmanh a um lomi khuate in an rak ra. Khrihfabu pakhat nih “mah hmun phanh khawhnak lam pakhat cu thirhri in bia i kuatnak lam lawng hi a si” tiah a ti. Cucaah civui a zawhmi hna cu tlanglawng an i cit khawh nakhnga ni tampi chung laa an i cit, an ke in an kal.

Jehovah Tehte tam deuh cu an si a fak i civui zawhnak caah tangka an ngei lo. Asinain an va phanh tikah cuka hmun i unau pawl nih khualdawtnak an rak langhter. A cheu cu unau inn ah an i ṭhum i a cheu cu Biakinn ah an i ṭhum. Voikhat cu unau 90 hrawng cu zung ṭengnge i cauk bawm cungah an it. Unau pawl nih mah ihnak cu “mirang vawlei in sermi zelṭuang nakin a nem i a lum deuh” tiah an chimmi kha Yearbook nih a langhter.

Mah Jehovah Tehte Hna nih an unau pawl he hmunkhat ah an i pumhṭi khawh nakhnga mahca ṭhatnak tampi an rak hlawt. Atu ah Mexico ah a ummi Jehovah Tehte 850,000 leng zong cu bantuk lungput an ngei ve. * 1949 Yearbook nih Mexico i unau pawl kong kha hitin a langhter: “Harnak an tonmi nih thlaraulei an lungput kha a zorter lo. Civui pakhat a dih fatin i ruah awk a kong tampi an ngei. Civui zeitik ah dah kan tuah ṭhan lai? tiah atu le atu an kan hal tawn.”—Central America i thilhlun khonnak ah chiahmi

^ cat. 9 Mah civui nih Jehovah Tehte Hna kha Mexico ah mi nih hngalhmi a siter tiah 1944 Yearbook nih a ti.

^ cat. 14 Mexico ah 2016, Ruahnolhnak puai ah aa pummi cu 2,262,646 an si.