A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Noah, Daniel le Job i An Zumhnak le An Nawlngaihnak kha I Zohchunh

Noah, Daniel le Job i An Zumhnak le An Nawlngaihnak kha I Zohchunh

“Noah, Daniel le Job [nih] . . . anmah nunnak dah ti lo cu an dinnak nih khan ahohmanh a khamh kho hlei hna lai lo.”—EZEK. 14:14.

HLA: 6, 54

1, 2. (a) Noah, Daniel le Job hlathlainak nih zeicah thazaang a kan pek khawh? (b) Ezekiel nih zei bantuk thil sining lioah dah Ezekiel 14:14 kha a rak ṭial?

 DAMLONAK, tangkalei chambaunak, hremnak ti bantuk hneksaknak hna na tong maw? Jehovah rian kha nuam tein ṭuan zungzal awkah a caan ah naa harh maw? Naa harh ahcun Noah, Daniel le Job kong hlathlainak nih thazaang aan pek khawh. Mah pa hna cu mitlinglo an si i kanmah bantukin zuamcawhnak hna an tong ve. A caan ahcun an nunnak caah ṭih a nungmi thil hmanh an tong. Asinain Jehovah cungah zumhawktlak tein an um zungzal. Cucaah Jehovah nih zumhnak le nawlngaihnak ah zohchunhawk ṭha in a hmuh hna.—Ezekiel 14:12-14 rel.

2 A bik in lakmi Baibal caang chung i bia hna hi Ezekiel nih BC 612 ah Babilon ah a rak ṭial. a (Ezek. 1:1; 8:1) Mah hnu tlawmpal, BC 607 ah Jerusalem khua cu hrawh a rak si. Noah, Daniel le Job bantukin zumhfekmi le nawlngaimi cu mi tlawmte lawng an si i annih cu khamh an si. (Ezek. 9:1-5) Anmah lakah Jeremiah, Baruk, Ebed-melek le Rekhab zong an i tel.

3. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

3 Tuchan zongah Jehovah nih Noah, Daniel le Job bantukin miding in a hmuhmi hna lawng kha hi vawlei hrawh a si tikah a khamh hna lai. (Biat. 7:9, 14) Cucaah Jehovah nih mah pa pathum kha a dingmi thil tuahnak ah zohchunhawk ṭha in zeicah a hman hna ti kha zohhmanh hna u sih. (1) Pakhat cio nih zei bantuk zuamcawhnak dah an ton, (2) zeitindah an zumhfehnak le an nawlngaihnak kha kan i zohchunh khawh ti kha kan i ruah hna lai.

Kum 900 Leng Zumhfek tein le Nawlngai tein a Ummi Noah

4, 5. Noah nih zei bantuk zuamcawhnak hna dah a ton, a kong cu zeicah khuaruahhar awk ngai a si?

4 Noah nih a tonmi zuamcawhnak hna: Noah a pu Enok chan in mi pawl cu an rak ṭha lo tuk cang. Annih nih Jehovah kong he aa tlaiin “thangchiatnak” bia an chim. (Judas 14, 15) Vawlei ah ṭhatlonak a karh chin lengmang. Noah chan a phanh tikah “ṭhatlonak cu khuazakip ah a karh.” A ṭhalomi vancungmi hna nih minung pum kha an i lak i vawlei nu pawl kha an ṭhit hna. An fale cu a puarhrangmi le a ṭhawng tukmi an si. (Gen. 6:2-4, 11, 12) Asinain Noah tu cu aa thleidang. “Noah nih cun BAWIPA kha a lung a ton” tiah Baibal nih a ti. A pawngkam mi hna he i lo loin a dingmi thil kha a tuah. Noah cu “Pathian he i hawikomh in a nungmi a si.”—Gen. 6:8, 9.

5 Mah bia nih Noah kong he aa tlaiin zeidah a langhter? Pakhatnak ah, Noah nih Buanchukcho a tlun hlan i a ṭha lo tukmi vawlei ah zeicandah zumhawktlak tein Jehovah cungah a um ti kha ruathmanh. Mah cu kum 70/80 hrawng lawng si loin kum 600 dengmang a rak si. (Gen. 7:11) Pahnihnak ah, tuchan bantukin bawmhnak le thapeknak a pemi Khrihfabu zong a um lo. Cun a unau pawl hmanh nih rak bawmh dawh a si lo. b

6. Noah nih ralṭhatnak a ngeih kha zeitindah a langhter?

6 Noah nih miṭha sinak men in a za cang tiah a ruat lo. Jehovah a zumhnak kong kha midang sinah ralṭha tein a chim. Cucaah Baibal nih Noah kha “dinnak kong a chimtu” tiah a ti. (2 Pet. 2:5) “A zumhnak khan vawleicung mi vialte cu an palh, ti kha a langhter” tiah Lamkaltu Paul nih a ti. (Heb. 11:7) Cucaah Noah cu nihsawhnak, ralchanhnak le tlerhkhonhnak hna hmanh a rak tong. Asinain Noah nih mi kha a ṭih hna lo. (Ptb. 29:25) Mah canah zumhnak a ngeih caah Jehovah nih ralṭhatnak a pek. Tuchan zongah zumhfekmi a salle vialte kha Jehovah nih cu bantuk ralṭhatnak a kan pek ve.

7. Noah nih lawng a sak tikah zei bantuk zuamcawhnak hna dah a ton?

7 Noah cu Jehovah cungah zumhfek tein kum 500 leng a um hnuah Jehovah nih lawng nganpi pakhat sak a fial. Mah cu Buanchukcho a tlun tikah minung le saram pawl khamhnak caah a si. (Gen. 5:32; 6:14) Lawng saknak rian cu Noah caah a har tuk ko lai. Nihsawh serhsatnak le ralchanhnak hna ka tong chinchin lai ti kha Noah nih a hngalh. Asinain Noah nih Jehovah nawl kha a ngaih i zumhfek tein a um. “Pathian nih a fialmi vialte cu a tuah dih.”—Gen. 6:22.

8. Noah nih a chungkhar zohkhenhnak ah Jehovah nih a ka bawmh lai ti kha zeitindah a zumh?

8 Noah cu a dang zuamcawhnak pakhat a tong rih. A chungkhar zohkhenh awkah rian a ngei. Buanchukcho a tlun hlan tiang, mi pawl cu eidin caah fakpi in rian an ṭuan. Noah zong cutin a ṭuan ve. (Gen. 5:28, 29) Asinain a chungkhar zohkhenhnak rian kha biapi bik ah a chia lo. Jehovah rianṭuannak tu kha a nunnak ah a biapi bikmi a si zungzal. Noah cu lawng saknak ah kum 40 asiloah 50 hrawng a rau ko nain Jehovah rian kha biapi bik in a chiah zungzal. Buanchukcho a tlun hnu, kum 350 chung zongah Jehovah rian kha biapi bik ah a chiah. (Gen. 9:28) Noah cu zumhnak le nawlngaihnak ah zohchunhawk ṭha taktak a si.

9, 10. (a) Noah zumhnak le nawlngaihnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh? (b) Pathian phunglam zulh dingin bia na khiah ahcun zeidah na zumh khawh?

9 Noah zumhnak le nawlngaihnak i zohchunh khawh ning: A dingmi thil kha Jehovah hmuh ningin kan hmuh, Satan vawlei cheubang kan si lo i Jehovah kha pakhatnak ah kan chiahnak thawngin kan i zohchunh khawh. (Matt. 6:33; Johan 15:19) Cutin kan nunmi kha vawlei nih a duh lo ti cu a fiang ko. Tahchunhnak ah, ṭhitumnak le nupa umṭinak he aa tlaiin Pathian phunglam kan zulh caah mi nih an kan nihsawh. (Malakhi 3:17, 18 rel.) Asinain Noah bantukin mi kha kan ṭih hna lo. Jehovah tu kha kan ṭih, mah cu Jehovah kan upat tuk caah a ngaihchiatter kan duh lomi kha a si. Amah lawnglawng hi zungzal nunnak a kan pe khotu a si ti kha kan hngalh.—Luka 12:4, 5.

10 Hitin i hal: ‘Midang nih an ka nihsawh i an ka serhsat tik hmanhah Pathian mithmuh i a dingmi thil kha ka tuah zungzal lai maw? Pawcawmnak ca a har tik hmanhah ka chungkhar zohkhenhnak caah Jehovah kha kaa bochan maw?’ Noah bantukin Jehovah kha naa bochan i a nawl na ngaih ahcun Jehovah nih an zohkhenh lai kha na zumh khawh.—Fil. 4:6, 7.

Ṭhatlonak in a Khatmi Khua ah Zumhfek tein le Nawlngai tein a Ummi Daniel

11. Daniel le a hawile pathum nih Babilon ah zei bantuk a har tukmi zuamcawhnak hna dah an ton? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

11 Daniel tonmi zuamcawhnak hna: Siasal biaknak le khuachia thiamnak in a khatmi Babilon ah Daniel cu sal in kalpi a rak si. Babilon mi nih Judah mi kha an rem hna lo i an Pathian Jehovah zong kha an nihsawh. (Salm 137:1, 3) Mah cu Daniel le Jehovah a biami a dang Judah mi hna caah a har tuk. Daniel le a hawile pathum Hananiah, Mishael le Azariah cu Babilon siangpahrang caah rianṭuan dingin cawnpiak an si caah mi nih lungthin an pek hna. Jehovah nih a mi pawl eiter a duh lomi thil aa telmi siangpahrang rawl kha an pek hna. Asinain “siangpahrang nih a ka pekmi rawl le zu in kaa thurhhnawmh hrimhrim lai lo” tiah Daniel nih a ti.—Dan. 1:5-8, 14-17.

12. (a) Daniel cu zei bantuk minung dah a si? (b) Jehovah nih Daniel kha zeitindah a hmuh?

12 Daniel nih a dang zuamcawhnak pakhat zong a ton. Mah cu a har tukmi a lo men lai lo. A hleikhunmi thiamnak a ngeih caah siangpahrang nih tinvo sung hna a pek. (Dan. 1:19, 20) Asinain Daniel cu a hun i porhlaw lo, cun ka ruahnak hi a hmaan zungzal timi ruahnak zong a ngei lo. Toidor tein a um zungzal. Hlawhtlinnak a hmuhmi he aa tlaiin Jehovah kha a thangṭhat zungzal. (Dan. 2:30) Mah hi ruathmanh: Jehovah nih Daniel kha Noah le Job he hmunkhat ah zohchunh awk a ṭhami in a rak langhter. Mah lioah Daniel cu a ngakchia tuk rih. Daniel cung i Jehovah zumhnak cu a palh maw? A palh lo. Daniel cu a nunchung vialte Jehovah cungah zumhfek tein a um i a nawl a ngai zungzal. Pathian vancungmi nih “Daniel, nangmah cu Pathian dawtmi na si” tiah a ti lioah Daniel cu kum 100 hrawng a si cang.—Dan. 10:11.

13. Jehovah nih Daniel kha a sangmi dirhmun hmuh awkah a bawmhnak a ruang pakhat cu zeidah a si?

13 Jehovah bawmhnak thawngin Daniel cu Babilon Uknak le Medo-persia Uknak ah a biapi tukmi bawi pakhat a hung si. (Dan. 1:21; 6:1, 2) Izipt ram ah Josef, Persia ram ah Ester le Mordekai nih rian an rak ṭuan bantukin Jehovah nih a mi pawl bawmh khawh awkah Daniel kha mah rian a pekmi a si kho men. c (Dan. 2:48) Ezekiel le a dang saltangmi Judah mi hna nih anmah bawmh awkah Jehovah nih Daniel a hmanmi kha an hmuh tikah thazaang an hmu tuk lai.

Jehovah cungah zumhfek tein kan um ahcun a caah a sunglawimi kan si lai (Catlangbu 14, 15 zoh)

14, 15. (a) Kan sining cu Daniel sining he zeitindah aa lawh? (b) Tuchan nulepa hna nih Daniel nulepa sinin zeidah an cawn khawh?

14 Daniel zumhnak le nawlngaihnak i zohchunh khawh ning: Tuchan kan vawlei cu ziaza rawhralnak le a hmaan lomi biaknak in a khat. ‘Khuachia nih an um hnawh’ tiah Baibal nih a timi a hmaan lomi biaknak, a Liannganmi Babilon nih mi cu a iap hna. (Biat. 18:2) Asinain kannih cu hi vawlei ah khual bantuk kan si. Mah ruangah mi nih aa thleidang tukmi in an kan hmuh i capo ah an kan saih. (Mar. 13:13) Daniel bantukin kan Pathian Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih awkah i zuam hna u sih. Toidor tein Jehovah kha kan i bochan i a nawl kan ngaih ahcun Jehovah nih a sunglawi tukmi in a kan hmuh ve lai.—Hag. 2:7.

15 Nulepa hna nih Daniel a nu le a pa sinin a biapi tukmi thil an cawn khawh. Daniel cu a ngakchiat lioah ṭhatlonak in a khatmi Judah ram ah a um ko nain Jehovah kha a dawt zungzal. Mah cu a nu le a pa nih Jehovah kong kha ṭha tein an rak cawnpiak caah a si. (Ptb. 22:6) Daniel min cu “Pathian cu Ka Biaceihtu a Si” timi sullam a ngei i mah nih a nu le a pa cu Jehovah a dawmi an si kha a langhter. (Dan. 1:6) Cucaah nulepa hna, nan fale Jehovah kong nan cawnpiak hna tikah nan lung sau u. Nan lung dong hlah u. (Efe. 6:4) Anmah he thlacamṭi u. An caah thlacampiak hna u. An lungthin chungah Baibal biatak a luh nakhnga nan si khawh chungin nan cawnpiak hna tikah Jehovah nih thluachuah aan pek hna lai.—Salm 37:5.

Rum ah siseh, Sifah ah siseh Zumhfek te le Nawlngai tein a Ummi Job

16, 17. Job nih zei bantuk a nganmi thlennak hna dah a ton?

16 Job tonmi zuamcawhnak hna: Job cu a nunnak ah thlennak nganpi a tong. A hmasa ah Job cu “Nichuahlei mi vialte lakah a lianngan bik a si.” (Job 1:3) Anih cu a rum tukmi a si i mi tampi nih an hngalhmi le an upatmi a si. (Job 29:7-16) Asinain Job cu midang nakin ka ṭha deuh asiloah Pathian ka herh lo timi ruahnak a ngei lo. Jehovah nih “ka sal” tiah a auh i “miding, Pathian a ṭih i ṭhatlonak a mertakmi” a si tiah a ti.—Job 1:8.

17 Asinain ruahlopi in Job nunning cu aa thleng dih. A ngeihmi thil vialte kha a sung dih. A lung a dong tuk i thih hmanh a rak duh. Job nih a tonmi buaibainak hna cu Satan ruangah a si ti kha kan hngalh. Job nih Jehovah a biakmi cu mahca ṭhatnak a duh caah a si tiah Satan nih sual a puh. (Job 1:9, 10 rel.) Jehovah nih mah sualpuhnak kha biapi tuk ah a chiah. Satan cu mi lihchim a si ti langhter awkah Pathian nih zeidah a tuah? Job kha zumhawk tlakmi le lungtak in Pathian a biami a si ti langhter awkah caanṭha a pek.

18. (a) Job kong he aa tlaiin zeinihdah na lung aan suk bik? (b) Job a pehtlaihning in Jehovah kong zeidah kan hngalh khawh?

18 Satan nih Job kha atu le atu a fak tukmi harnak hna a tonter. Cun mah harnak hna hi Pathian sinin a rami a si tiah Job nih a ruah nakhnga a rak tuah. (Job 1:13-21) A hawile pathum nih zaangfahnak a um lomi bia in Job kha an rak ti. Ṭhatlonak na tuah caah Pathian nih dan aan tatmi a si tiah an ti. (Job 2:11; 22:1, 5-10) Asinain Job cu Jehovah cungah zumhfek tein a um zungzal. A caan ah Job nih hrut ngaiin bia a chim caan a um tawn ti cu a hmaan ko. (Job 6:1-3) Asinain a fakmi harnak le lungretheihnak a in ruangah Job nih cutin a chimmi a si ti kha Jehovah nih a hngalhthiam. Satan nih Job kha bia in siseh, tuahsernak in siseh atu le a tu a doh ko nain zeitikhmanh ah a ka hlaw lai lo ti kha Jehovah nih a hngalh. Job cu hneksak a sinak a dongh tikah Jehovah nih thluachuah a lethnih in a pek i kum 140 leng a nung chap. (Jeim 5:11) Mah caan chung vialte Job nih a lungthin dihlak in Pathian a biak peng. Mah cu zeitindah kan hngalh? A bik in lakmi Baibal caang, Ezekiel 14:14 cu Job a thih hnu, kum za tampi hnuah ṭialmi a si.

19, 20. (a) Job zumhnak le nawlngaihnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh? (b) Jehovah bantukin midang cungah zeitindah zaangfahnak kan langhter khawh?

19 Job zumhnak le nawlngaihnak i zohchunh khawh ning: Zei bantuk thil sining kan ton hmanhah Jehovah kha pakhatnak ah chia hna u sih. Lungthin dihlak in i bochan in lungtak in a nawl ngai hna u sih. Cutin tuah awkah kannih cu Job nakin a ruang tam deuh kan ngei. Satan le Satan thil tining he aa tlaiin tampi kan hngalh. (2 Kor. 2:11) Pathian nih sifah harnak umnak nawl a awnhnak a ruang kha Job Baibal in kan hngalh. Daniel chimchungbia in Pathian Pennak cu Jesuh Khrih nih a uk dingmi cozah a si ti kha kan hngalh. (Dan. 7:13, 14) Cun mah Pennak nih a rauhhlan ah vawlei pumpi a uk cang lai i sifah harnak vialte a donghter dih cang lai ti zong kan hngalh.

20 Job hmuhtonnak nih sifah harnak a tongmi unau pawl cungah zaangfahnak langhter ding zongin a kan cawnpiak. Job bantukin cheukhat nih hrut ngaiin bia an chim ve men lai. (Pct. 7:7) Mah tikah miṭhalo in kan hmuh hna awk le an tuahmi palhnak ruangah sual kan phawt hna awk a si lo. Mah canah theihthiampiak awkah kan i zuam ding a si. Cutin kan i zuam ahcun dawtnak le zaangfahnak a ngeimi kan Pa, Jehovah bantuk kan si lai.—Salm 103:8.

Jehovah nih ‘Thazaang Aan Pek hna lai’

21. 1 Peter 5:10 bia nih Noah, Daniel le Job hmuhtonnak he aa tlaiin zeidah a kan hngalhter?

21 Noah, Daniel le Job cu an chan aa khat lo i an tonmi thil sining zong aa dang tuk. Asinain an tonmi zuamcawhnak hna kha an inkhawh. An hmuhtonnak nih lamkaltu Peter chimmi mah bia hi a kan hngalhter ṭhan: “Caan tlawmpal nan in hnuah cun velngeihnak in a khatmi Pathian, . . . [nih] tlinnak aan pek hna lai i fehnak le thazaang le a fekmi hrambunhnak aan pek hna lai.”—1 Pet. 5:10.

22. A hnu capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

22 1 Peter 5:10 bia cu tuchan Pathian salle ca zongah a hmaanmi a si. Jehovah nih a salle kha fehnak le thazaang ka pek hna lai tiah aa mah a khaan. Kan dihlak in Jehovah sinin thazaang hmuh kan duh i a cungah zumhfek tein um peng kan duh. Cucaah Noah, Daniel le Job i an zumhnak le an nawlngaihnak kha i zohchunh kan duh. Mah pa hna nih Jehovah cungah zumhfek tein an ummi cu Jehovah kha an hngalh taktak caah a si timi kong kha a hnu capar ah kan i ruah hna lai. Jehovah nih tuahter a duhmi hna kha “tling tein an hngalh cikcek.” (Ptb. 28:5) Kannih zong cutin kan si kho ve.

a Ezekiel cu BC 617 ah Babilon ah kalpi a rak si. Babilon ah kalpi a si in “kum ruknak kum,” BC 612 ah Ezekiel 8:1–19:14 bia kha a rak ṭial.

b Noah a pa Lamek cu Pathian a zummi a si i Buanchukcho a tlun hlan, kumnga ah a thi. Buanchukcho a tlun lioah Noah a nu le a unau pawl cu an nun rih hmanhah khamh an si lo.

c Hananiah, Mishael le Azariah zong nih Judah mi kha an bawmh khawh hna nakhnga Jehovah nih cutin a rak tuah.