1, 2. (a) Unau tampi nih thlaraulei lungput ngeihnak kha zeitindah an hmuh? (b) Hi capar ah zei a biapimi kong dah kan i ruah hna lai?

 CANADA ram ah a ummi unaunu pakhat nih thiang thlarau lamhruainak ka zulh caah kaa nuam deuh i nifa ka nunnak ah ka tonmi buaibainak hna tawnghtham khawh awk zongah a ka bawmh tiah a ti. Brazil ram i unaupa pakhat zong nih thiang thlarau lamhruainak zulh dingin kaa zuam caah ka nupi he kan i umnak in kum 23 chung kan i nuam tuk tiah a ti. Philippines ram i unaupa pakhat nih thiang thlarau lamhruainak ka zulh caah lungdaihnak ka hmu. Mah nih hnulei sining aa lo lomi unau pawl he pehtlaihnak ah a ka bawmh tiah a ti.

² Thiang thlarau lamhruainak zulhnak nih lam tampi in ṭhatnak a kan pek. Thlarau lamhruainak zulh awk le mah in ṭhatnak hmuh awkah zeidah kan tuah khawh? Pakhatnak ah, Pathian thiang thlarau lamhruainak hnu a zul i Jehovah  ruahning in a ruatmi hna kong Baibal chimmi kha kan hngalhthiam a hau. Hi capar ah a biapimi mah biahalnak pathum i a phi kha kan hmuh lai: (1) Thiang thlarau lamhruainak a zulmi timi sullam cu zeidah a si? (2) Thlaraulei ṭhancho awkah zei kong hna nih dah a kan bawmh lai? (3) “Khrih lungthin” ngeih dingin kan i zuamnak nih thiang thlarau lamhruainak a zulmi si awkah zeitindah a kan bawmh lai?

3. “Thlarau a ngeimi” le “thlarau a ngei lomi” an i dannak kha Baibal nih zeitindah a langhter?

³ Lamkaltu Paul nih “thlarau a ngeimi” le “thlarau a ngei lomi” an i dannak kha hngalhthiam awkah a kan bawmh. (1 Korin 2:14-16 rel.) Thlarau a ngei lomi nih cun “Pathian thlarau sinin a rami laksawng cu an hmu kho lo. Fiang ngaingai in an hngal kho hna lo.” Asinain thlarau a ngeimi nih cun “zeizong vialte kha an ṭhat an chiatning an khing an thlai khawh” i “Khrih lungthin” an ngei, mah cu Khrih nih a tuahmi kha thukpi in an ruah tinak a si. Paul nih thiang thlarau lamhruainak zulh awkah a kan forh. Thlarau a ngeimi le a ngei lomi cu zeiti lam in dah an i dan?

4, 5. Thlarau a ngei lomi hna kha zeitindah kan thleidan khawh hna?

⁴ Thlarau a ngei lomi pakhat nih zei bantuk lungput dah a ngeih? Vawlei lungput a ngeimi nih cun amah pumsa duhnak kha biapi bik ah a chiah. Paul nih cu bantuk lungput cu “Pathian nawl a ngai lomi” hna nih an ngeihmi a si tiah a ti. (Efe. 2:2) Mah lungput nih mi tampi kha an pawngkam minung i an nawl i cawn awkah a forh hna. Cucaah mi tampi nih Pathian phunglam kha zei rel loin a hmaan tiah an ruahmi thil kha an tuah. Thlarau a ngei lomi hna nih cun an dirhmun, tangka asiloah tuahnak nawl an ngeihmi hna kha zeidang nakin biapi deuh ah an chiah.

⁵ Thlarau a ngei lomi nih cun Baibal nih “minung sining nih a tuah tawnmi” tiah a timi thil hna kha an tuah tawn. (Gal. 5:19-21) Paul nih Korin Khrihfa hna sin i a voikhatnak a cakuat ah thlarau a ngei lomi hna nih an tuah tawnmi a dang thil hna zong a langhter. Mah ah lung i khahlonak, duhdanh ngeihnak, bia i alnak, taza cuainak, hruaitu pawl upat lonak le ei le din biapi tuk ah chiahnak hna an i tel. Thlarau a ngei lomi hna cu thil ṭhalo tuah dingin lemsoi an si tikah an al lo. (Ptb. 7:21, 22) Judas nih annih cu Jehovah thiang thlarau hmanh an sung kho tiah a ti.

6. Thlarau a ngeimi kha zeitindah kan thleidan khawh hna?

⁶ Thlarau a ngei lomi hna he i lo loin a ngeimi nih cun Pathian he an i pehtlaihnak kha biapi bik ah an chiah. Pathian thiang thlarau lamhruainak kha an zul i Jehovah i zohchunh awkah fakpi in an i zuam. (Efe. 5:1) Thil sining hna kha Jehovah ruahning le hmuhning in ruah ve awk le hmuh ve awkah an i zuam. An caah Pathian cu a um taktakmi a si. Thlarau a ngei lomi hna he i lo loin an nunnak kip ah Jehovah phunglam kha zulh awkah an i zuam. (Salm 119:33; 143:10) “Minung sining nih a tuah tawnmi” ziaza hna kha an hrial i “thlarau nih a chuahtermi” ziaza hna ngeih awkah an i zuam. (Gal. 5:22, 23) Thiang thlarau lamhruainak timi sullam hngalhthiam awkah  mah tahchunhnak hi ruathmanh: Chawlettu nih chawlehnak kong lawng te a ruah bantukin thlarau lamhruainak a zulmi nih thlaraulei le biaknaklei kha biapi bik ah a chiah.

7. Thlarau lamhruainak a zulmi hna kong he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim?

⁷ Jesuh nih thlarau lamhruainak a zulmi hna cu an i nuam tiah a ti. Matthai 5:3 ah hitin kan hmuh: “Thlarau ah mi chambau kan si ti aa hngalmi cu lunglawmmi nan va si dah! Vancung Pennak cu nanmah ta a si.” Rom 8:6 nih thlarau lamhruainak zulhnak in hmuhmi ṭhatnak kha hitin a langhter: “Nan lungthin cu minung sining nih a uk ahcun a phichuak cu thihnak a si; nan lungthin cu thlarau nih a uk ahcun a phichuak cu nunnak le daihnak a si.” Cucaah thlarau lamhruainak kan zulh ahcun Pathian daihnak le lungdaihnak kan hmu lai i zungzal nunnak ruahchannak kan ngei lai.

8. Thlarau lungput ngeih awk le ngeih zungzalnak awkah zeicah kan i zuam awk a si?

⁸ Asinain ṭih a nungmi vawlei ah khua kan sa. Vawlei lungput a ngeimi hna nih an kan kulh caah kan lungthin kha fakpi in kan kilven a hau. Kan lungthin ah Jehovah ruahnak in kan khahter lo ahcun vawlei nih amah ruahnak le lungput in a khahter lai. Mah kha hrial awkah zeidah kan tuah khawh? Thlaraulei ah zeitindah kan ṭhancho khawh?

9. (a) Thlarau lungput a ngeimi si awkah zeinihdah a kan cawnpiak khawh? (b) Zohchunh awk ṭha a simi ahote kong dah kan i ruah lai?

⁹ Ngakchia nih a nu le a pa sinin a cawn i aa zohchunh hna bantukin kannih zong Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngeimi hna sinin cawn le i zohchunh a hau. Mah nih thlarau lungput ngeih awkah a kan cawnpiak lai. Vawlei lungput a ngeimi hna cu kan caah  ralrin petu an si. (1 Kor. 3:1-4) Baibal ah zohchunh awk a ṭhami le a ṭhalomi hna kong aa tel. Jakob, Mary le Jesuh sinin kan i cawn khawhmi kong kha i ruah hna u sih.

10. Jakob nih thlarau lamhruainak a zulh kha zeitindah a langhter?

¹⁰ Kan lak i mi tampi bantukin Jakob nunnak cu a fawi lo. A upa Esau nih thah a rak duh. A nupi a pa nih atu le atu a hlen. Asinain Abraham sin i Jehovah biakam kha Jakob nih fek tein a zumh. Jakob nih a chungkhar cu mah a ṭha tukmi biakam tlinternak ah kan i tel ti kha a hngalh caah ṭha tein a zohkhenh hna. (Gen. 28:10-15) Jakob nih a pawngkam i vawlei lungput a ngeimi hna nih Jehovah biakam an philhter ding kha a duh lo. Tahchunhnak ah, a upa nih thah a ka duh tiah a ruah tikah khamh awkah Jakob nih Jehovah kha a nawl. Hitin thla a cam: “‘Na caah thil cu tluang ziahmah tein ka um ter ko hna lai i tefa kaan pek lai i an tam tuk ah a rel in rel cawk an si lai lo, rilikam thetse zat khi an si lai,’ ti in bia na ka kammi kha philh sawh hlah.” (Gen. 32:6-12) Jakob cu Jehovah biakam cungah a fekmi zumhnak a ngei i mah kha a nunning in a langhter.

11. Mary cu thlarau lamhruainak a zulmi a si kha zeitindah kan hngalh khawh?

¹¹ Mary kong hi ruathmanh. Mary cu thlarau lamhruainak a zulmi a si caah Jehovah nih Jesuh a nu caah a rak thim. A rualchan a simi Zekhariah le Elizabeth sin a va tlawn lioah a chimmi bia hi relhmanh. (Luka 1:46-55 rel.) Mary nih Pathian Bia a sunsak ti le Hebru Cathiang ṭha tein a hngalh ti kha a chimmi bia in kan hmuh khawh. (Gen. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Cun Josef he an i um hnu hmanhah Jesuh a chuah hlan cu nuva in an umṭi lo. Pathian pekmi rian kha anmah pumsa duhnak nakin biapi deuh ah an chiah. (Matt. 1:25) Mah lengah Jesuh  nih a tonmi thil vialte kha Mary nih ṭha tein a zoh i ‘cu thil vialte cu a lung chungah aa ken dih.’ (Luka 2:51) Messiah he aa tlaimi Pathian biakam kong kha hngalh a rak duh tuk. Kannih zong Mary kha i zohchunh in Pathian nih tuahter a kan duhmi kha tuah awkah kan i zuam kho lai maw?

12. (a) Jesuh nih a Pa kha zeitindah aa zohchunh? (b) Jesuh kha zeitindah kan i zohchunh khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

¹² Vawleicung ah a nung bal i thlarau lamhruainak a zulmi hna lakah Jesuh cu zohchunh awk ṭha bik a si. Vawleicung ah a nun lio le phungchim rian a ṭuan lioah a Pa zohchunh a duh kha a langhter. Jehovah bantukin Jesuh nih khua a ruah, a intuar i thil a tuah. Pathian duhnak kha a tuah i a phunglam kha a upat. (Johan 8:29; 14:9; 15:10) Tahchunhnak ah, Isaiah nih a langhtermi Jehovah zaangfahnak kha Marka nih a langhtermi Jesuh intuarnak he tahchunh. (Isaiah 63:9; Marka 6:34 rel.) A chambaumi cungah zaangfahnak langhter dingin timhcia a si zungzalmi Jesuh kha kan i zohchunh maw? Jesuh bantukin thawngṭha chimnak le cawnpiaknak kha biapi bik ah kan chia maw? (Luka 4:43) Cu bantuk tuahsernak hna nih thlarau lamhruainak a zulmi kan si kha a langhter.

13, 14. (a) Tuchan i thlarau lamhruainak a zulmi hna sinin zeidah kan cawn khawh? (b) Tahchunhnak pe.

¹³ Tuchan ah Khrih i zohchunh awk le thlarau lamhruainak zulh awkah fakpi in aa zuammi unau tampi an um. Annih cu phungchimnak, khual dawtnak le zaangfahnak langhternak ah an lung a tho ti kha na hmuh ko lai. Annih zong kanmah bantukin mitlinglo an si ve i ziaza ṭha ngeih awk le Jehovah duhnak tuah awkah fakpi in an i zuam. Brazil ram i unaunu Rachel nih hitin a chim: “Vawlei lei thil hrukning kha ka uar tuk. Cucaah a sawhsawh tein thil kaa hruk lo. Asinain biatak ka hun hngalh tikah thlarau lamhruainak zulh awkah fakpi in kaa zuam. Thlennak tuah cu a fawi lo nain atu ahcun nuamhnak le sullam a ngeimi nunnak ka hmuh cang.”

¹⁴ Philippines ram i unaunu Reylene cu buaibainak pakhat a ngei. Anih cu biatak ah a ṭhangmi a si ko nain a sangmi fimcawnnak le rian ṭha ngeihnak kha biapi ah a chiah. A hnuah cun thlaraulei a hmuitinh hna cu a caah an biapi tuk ti lo. “Ka rian nakin a biapi deuhmi thil pakhatkhat a um ti kha ka hun hngalh. Cucaah Jehovah rian ṭuan dingin ka lungthin ka pek ṭhan” tiah a ti. Matthai 6:33, 34 i Jehovah biakam kha atu ahcun a zumh cang i “Jehovah nih a ka zohkhenh hrimhrim lai ti kha ka hngalh” tiah a ti. Nan Khrihfabu ah cu bantuk lungput a ngeimi unau kha na hngalh ve men ko hna lai. Khrih aa zohchunhmi, zumhfekmi mah unau hna kha i zohchunh na duh ve ko lo maw?—1 Kor. 11:1; 2 Thes. 3:7.

15, 16. (a) Khrih he i lawh awkah zeidah kan tuah a herh? (b) “Khrih lungthin” kha kan cungah zeitindah huham kan ngeihter khawh?

¹⁵ Khrih kha zeitindah kan i zohchunh khawh? 1 Korin 2:16 nih “Khrih lungthin” kan ngeih a hau tiah a ti. Filipi 2:5 ah kan “lungputning cu Khrih nih a rak ngeihmi lungputning kha si seh” tiah a ti. Khrih lungthin kan ngeih nakhnga Khrih i a ruahning, a intuarning le a tuahning hna kha kan hngalh a hau. Jesuh nih zeidang nakin Pathian he an i pehtlaihnak kha biapi bik ah a chiah. Cucaah Jesuh he kan i lawh ahcun Jehovah he zong kan i lo deuh lai.  Mah nih Jesuh bantuk ruahnak ngeih cu zeitluk in dah a biapit ti kha fiang tein a langhter.

¹⁶ Jesuh bantuk ruahnak zeitindah kan ngeih khawh? A zultu pawl nih khuaruahhar a tuahmi kha an hmuh, mibupi a cawnpiakmi hna kha an ngaih, mi vialte a pehtlaih hnaning zong kha an hmuh i Jehovah phunglam a hmanning kha an hmuh. “A tuahmi vialte a hngaltu cu kanmah kha kan si” tiah an ti. (Lam. 10:39) Kannih cu Jesuh kha dairek in kan hmu kho lo. Asinain a kong ṭha tein hngalh awkah a kan bawmmi Thawngṭha cauk kan ngei. Matthai, Marka, Luka le Johan cauk kan rel i ṭha tein kan ruah ahcun Jesuh lungthin kha tam deuh in kan hngalh khawh lai. Mah nih Jesuh ‘a keneh zulh’ in amah “bantuk thinlung le lungputning” ngeih awkah a kan bawmh lai.—1 Pet. 2:21; 4:1.

17. Khrih bantuk ruahnak ngeihnak nih zeitindah a kan bawmh lai?

¹⁷ Khrih bantuk ruahnak ngeihnak nih zeitindah ṭhatnak a kan pek lai? Thazaang a pemi rawl einak nih kan pum a ṭhawnter bantukin kan lungthin kha Khrih ruahnak in khahternak nih thlaraulei a ṭhawnter. Zei bantuk thil sining hmanhah Jesuh nih a tuah dingmi kha duhsah duhsah in kan hun hngalh lai. Cun Pathian duhmi, a ṭhami biakhiahnak kan tuah khawh lai i a thiangmi chiaṭha thleidannak lungthin kan ngei lai. Mah cu ‘Bawi Jesuh ziaza i lak’ awkah a ruang ṭha a si tiah na ruat ve lo maw?—Rom 13:14.

18. Thlarau lamhruainak ka zulmi sinak he aa tlaiin zeidah kan hngalh?

¹⁸ Hi capar nih thlarau lamhruainak a zulmi timi sullam hngalhthiam awkah a kan bawmh. Thiang thlarau lamhruainak a zulmi, zohchunh awk ṭhami hna sinin kan cawn khawh. Cun “Khrih lungthin” ngeihnak nih Jehovah ruahning in ruah awk le amah he pehtlaihnak ṭha ngeih awkah a kan bawmh ti zong kan hngalh. Asinain kan cawn khawhmi tampi a um rih. Tahchunhnak ah: Thlaraulei a ṭhawngmi kan si le si lo zeitindah kan hngalh khawh? Thlaraulei ṭhawn chinchin awkah zeidah kan tuah khawh? Nifa kan nunnak ah zeitindah huham a ngeih khawh? Mah kong kha a hnu capar ah kan i ruah hna lai.