1, 2. (a) Zalong tein thimnak nawl he aa tlaiin mi pawl an hmuhning cu zeitindah aa dan? (b) Zalong tein thimnak nawl he aa tlaiin Baibal nih zeidah a kan cawnpiak, zei biahalnak hna dah kan i ruah lai?

THIMNAK tuah a herh tikah nu pakhat nih a hawinu kha “khua rak ka ruahter hlah, tuah dingmi lawng kha ka chim ko. Mah cu a fawi deuh” tiah a ti. Mah nu nih Sertu nih a pekmi zalong tein thimnak nawl laksawng kha hmang loin midang nih chimhmi ningin tuah tu kha a duh deuh. Nangtah zeitin? Nangmah tein biakhiahnak tuah maw na duh asiloah midang nih tuahpiak dah? Zalong tein thimnak nawl kha zeitindah na hmuh?

² Zalong tein thimnak he aa tlaiin mi cu an hmuhning aa dang cio. Mi cheukhat nih kan tuahsernak vialte hi Pathian nih ri a khiah dih ciami a si caah zalong tein thimnak nawl timi cu a um taktakmi a si lo tiah an ti. A cheu nih zalonnak tling tein kan ngeih lawngah zalong tein thimnak nawl taktak cu a um lai tiah an ti. Cucaah mah kong he aa tlaiin hmaan tein hngalhthiam khawh awkah Pathian Bia, Baibal ah kawl a hau. Zeicah? Jehovah nih zalong tein thimnak nawl he a kan ser tiah Baibal nih a kan cawnpiak. (Joshua 24:15 rel.) A tanglei biahalnak hna i a phi kha  Baibal ah kan hmuh khawh: Zalong tein thimnak nawl kan ngeihmi cu ri a ngei maw? Biakhiahnak kan tuah tikah zalonnak kha zeitindah kan hman awk a si? Zalong tein thimnak nawl kan ngeihmi kan hmanning nih Jehovah zeitluk in dah kan dawt ti kha zeitindah a langhter? Midang biakhiahnak kan upat kha zeitindah kan langhter khawh?

3. Jeovah nih zalonnak a hman tikah zeitindah zohchunh awk ṭha a chiah?

³ Jehovah lawnglawng nih a tlingmi zalonnak a ngei, asinain Jehovah nih zalonnak a hmanning cu kan caah zohchunh awk ṭha a si. Tahchunhnak ah, Jehovah nih Israel miphun kha a miphun caah, “amah ro caah” a thim hna. (Deut. 7:6-8) Cutin a thim hnanak a ruang a um. A hawi a simi Abraham sinah a tuahmi biakamnak kha tlinter a duh caah a si. (Gen. 22:15-18) Mah lengah Jehovah nih a ngeihmi zalonnak kha a hman tikah dawtnak le dinnak aa tel peng. Mah cu Israel mi nih a nawl an ngaih lo tikah a chimhhrinh hnaning in kan hmuh khawh. Israel mi nih lungtak in an i ngaihchih tikah an cungah dawtnak le zaangfahnak a langhter ṭhan. Hitin a ti: “An zuanzamnak hi keimah nih ka damter lai i Ka lung chung taktak in ka dawt hna lai.” (Hos. 14:4) Jehovah nih midang bawmh awkah zalonnak a hmannak thawngin kan caah zohchunh awk ṭha a chiah.

4, 5. (a) Pathian pekmi zalong tein thimnak nawl laksawng kha aho nih dah a hmuh hmasa bik, mah kha zeitindah a rak hman? (b) Zei bia dah kan i hal awk a si?

⁴ Jehovah nih vancungmi le minung a kan ser tikah dawtnak in zalong tein thimnak nawl a kan pek. Mah laksawng a hmu hmasa bikmi cu “hmuh khawh lomi Pathian mui” a kengmi Jesuh a si. (Kol. 1:15) Jesuh nih a ngeihmi zalonnak kha zeitindah a hman? Vawleicung a rat hlanah Satan ralchanhnak ah i tel loin a Pa cung zumhawktlak tein um awkah a rak i thim. Vawleicung a rat tik zongah Satan tukforhnak kha al awkah a rak i thim. (Matt. 4:10) Cun a thih lai zan ah Jesuh nih a Pa duhnak tuah a duh kha a rak langhter. Hitin a ti: “Ka Pa, na hna a tlak ahcun hi hrai hi ka ṭhialpiak ko. Sihmanhsehlaw keimah nawl si loin nangmah nawl si ko seh.” (Luka 22:42) Jehovah thangṭhatnak ca le a duhnak tuahnak caah zalong tein thimnak nawl a hmangmi Jesuh kha i zohchunh hna u sih. Cutin i zohchunh cu a si kho hnga maw?

⁵ A si kho ko. Kannih zong Pathian muikeng in ser kan si ve. (Gen. 1:26) Asinain kan ngeihmi zalonnak cu ri a ngei, Jehovah bantukin a tlingmi zalonnak cu kan ngei lo. Jehovah nih kan ngeihmi zalonnak ah ri a ser i mah ri kha cohlan ding a si tiah Baibal nih a langhter. Tahchunhnak ah, innchungkhar ah nupile nih an vale tangah an i dor awk a si i fale nih nulepa bia an ngaih awk a si. (Efe. 5:22; 6:1) Mah ri kan ngeihmi cu zalonnak kan hmanning cungah zeitindah huham a ngeih? A phi nih hmailei zungzal nunnak kan hmuh lai le hmuh lai lo kha bia a khiah khawh.

6. Kan ngeihmi zalonnak ah ri a ummi cu aa tlakmi a si ti kha tahchunhnak in chim.

⁶ Ri a ummi zalonnak cu zalonnak taktak a si kho maw? A si kho ko. Zeicah? Ri a ummi nih a kan huhphenh khawh caah a si. Tahchunhnak ah, lamhla ah a ummi khua pakhat ah mawṭaw i mawngh in kan kal hei ti u sih. Mawṭaw mawnghnak he aa tlaimi dingrep a um lo i mikip nih zeitluk rang in le khoikalei ah dah mawngh ding ti kha anmah duh in biakhiahnak an tuah khawh. Cu bantuk lam i na mawngh tikah ka him tiah na ruat lai maw? Na ruat hrimhrim lai lo. A hmaanmi zalonnak in ṭhatnak hmuh khawh awkah ri a herh. Jehovah sermi ri chungah zalong tein thimnak nawl hman cu fim a si ti a langhtermi Baibal tahchunhnak cheukhat kha zohhmanh u sih.

7. (a) Adam le saram kha zeinihdah a thleidanter hna? (b) Adam nih zalong tein thimnak nawl a hman ning lam pakhat kha chim.

⁷ Jehovah nih hmasa bik mipa, Adam a ser lioah vancungmi pawl a pekmi hna zalong tein thimnak nawl laksawng kha a pek ve. Asinain saram kha cu a pe hna lo. Adam nih mah laksawng kha aa tlakmi lam in zeitindah a rak hman? Saram pawl min peknak ah a rak hman. Pathian nih “mipa sinah cun an min rak sak hna seh tiah a ratpi hna.” Adam nih saram pakhat cio kha ṭha tein a zoh hna hnuah aa tlakmi min a pek hna. Adam nih a pekmi hna min kha Jehovah nih pakhat hmanh a thleng lo. Mah canah “mipa nih min a rak sakmi hna kha an min ah a cang lan.”—Gen. 2:19.

8. Adam nih zalong tein thimnak nawl a ngeihmi kha zeitindah ningcang loin a hman, a phichuak cu zeidah a si?

⁸ Jehovah nih vawlei hi paradis i ser awkah Adam kha rian a pek. Hitin a ti: “Tefa tampi in ngei u law nan tefa cu vawleicung khuazakip ah khat hna seh, cun annih nih vawlei cu uk hna seh. Nannih cu nga cung le va cung le ramlak saram a hme he, a ngan he an dihlak cung i nawlngeihnak kaan pek hna.” (Gen. 1:28) Asinain Adam nih thlauhmi thingthei kha a einak thawngin Jehovah sermi ri kha zei ah a rel lo. Adam nih zalong tein thimnak nawl a ngeihmi kha ningcang loin a hman ruangah a tefa pawl nih kum tampi chung sifah harnak an tong. (Rom 5:12) Adam biakhiahnak ruangah a chuakmi harnak nganpi kha i cinken hna u sih. Mah nih zalonnak kha a ṭhami lam in hman awk le Jehovah nih a kan serpiakmi ri kha cohlan awkah a kan forh lai.

9. Jehovah nih Israel mi kha zei thim awk dah a pek hna, annih nih zeitindah an lehrulh?

⁹ Mikip nih Adam le Evi sinin tlinlonak le thihnak ro kan co. Asinain zalong tein thimnak nawl cu kan ngei rih ko. Mah cu Israel mi le Pathian an i pehtlaihning in kan hmuh khawh. Jehovah ta si ding kha kan cohlang lai maw, cohlang lai lo timi thimnak nawl Jehovah nih a pek hna. (Ex. 19:3-6) Mah tikah Israel mi nih Pathian miphun si awk le Pathian sermi ri kha cohlan awkah an rak i thim. “BAWIPA nih a chimmi paoh cu kan tuah dih lai” tiah an ti. (Ex. 19:8) Ngaihchiat awk ngai a simi cu a hnuah Israel mi nih zalong tein thimnak nawl an ngeihmi kha ningcang loin  an hman i an biakam ningin an tuah ti lo. Mah in a biapimi a kong pakhat kan cawn khawh. Kannih cu zalong tein thimnak nawl laksawng kha sunsak hna u sih law Jehovah sinah i bek zungzal hna u sih, cun a nawlbia zong zul zungzal hna u sih. —1 Kor. 10:11.

10. Mitlinglo a simi nih zalong tein thimnak nawl kha Pathian thangṭhatnak caah hman khawh a si ti kha ahote kong nih dah a langhter? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

¹⁰ Hebru dal 11 ah Jehovah sermi ri chungah zalong tein thimnak nawl a hmangmi zumhfekmi Pathian salle 16 i an min kha kan hmuh. Annih cu thluachuah tampi an hmu i a ṭha tukmi hmailei ruahchannak an ngei. Tahchunhnak ah, Noah cu a fekmi zumhnak a ngei i a chungkhar le hmailei ah a chuak hngami tefa pawl khamh awkah lawng sak ding timi Pathian pekmi lamhruainak kha ngaih awkah a rak i thim. (Heb. 11:7) Abraham le Sarah nih Pathian nawlngaih kha an duh i kaan pek hna lai tiah bia a kamhmi hna ram ah an rak kal. A hnuah Ur khualei “kir ṭhannak caanṭha an rak ngei” ko. Asinain hmailei ca i Pathian biakam tu ah an lungthin an chiah. “Ram ṭha deuh” i phanh awkah an i zuam tiah Baibal nih a ti. (Heb. 11:8, 13, 15, 16) Moses nih Izipt ram i chawhlawn hna kha a rak kaltak i “sualnak chung i caan tawite chung, i nuamh nakin Pathian mi hna sin sifah in kha aa thim deuh.” (Heb. 11:24-26) Kannih zong zumhfekmi Pathian salle i an zumhnak kha i zohchunh hna u sih law zalong tein thimnak nawl kan ngeihmi kha Pathian duhnak tuahnak ah kan hmannak thawngin sunsak hna u sih.

11. (a) Zalong tein thimnak nawl he aa tlaimi thluachuah pakhat cu zeidah a si? (b) Zalong tein thimnak nawl kha a ṭhami lam in hman awkah zeinihdah aan forh?

¹¹ Kan caah mi pakhatkhat nih biakhiahnak tuahpiak cu a fawi deuhmi a lo men ko lai nain zalong tein thimnak nawl thluachuah kha kan hmu ti lai lo. Mah thluachuah hna cu Deuteronomi 30:19, 20 ah hmuh khawh an si. (Rel.) Caang 19nak ah Pathian nih Israel mi a pekmi hna thimnak kong kan hmuh. Caang 20nak ah zeitluk in dah amah an dawt ti kha langhternak caanṭha a pek hna ti kan hngalh. Kannih zong Jehovah biak awkah kan i thim kho ve. Cun Jehovah thangṭhat awk le zeitluk in dah kan dawt ti langhter awkah zalong tein thimnak nawl laksawng kan hmanmi cu tinvo sung taktak a si.

12. Zalong tein thimnak nawl laksawng kha zeitindah kan hman awk a si lo?

¹² Na hawi pakhat kha a sunglawi tukmi laksawng na pek hei ti u sih. Mah laksawng kha hmurthur bawm ah a sanh asiloah mi pakhatkhat kha harnak peknak caah a hman ahcun zeitindah na um lai? Na lung a fak ko lai. Jehovah nih zalong tein thimnak nawl laksawng a kan pek. Cucaah mi nih zalonnak ningcang loin an hmanmi le midang harnak peknak caah an hmanmi kha Jehovah nih a hmuh tikah a lung a fak tuk ko lai. Baibal nih “ni hmanung bik” caan ah mi cu “lawmh a hngal lomi” an si lai tiah a ti. (2 Tim. 3:1, 2) Cu a si ah Jehovah pekmi a sunglawi tukmi laksawng ca kan i lawmhnak kha zeitindah kan langhter khawh? Zalong tein thimnak nawl laksawng ningcang loin hmannak kha zeitindah kan hrial khawh?

13. Zalong tein thimnak nawl ningcang loin hmannak hrial khawhnak lamkhat cu zeidah a si?

¹³ Kan dihlak in hawikom, thil hruk-aih ning le nuamhsaihnak hna ah zalong tein thimnak nawl kan ngei. Asinain pumsa duhnak hnu  kan zulh, vawlei mi hna kalning in kan kal ve ahcun kan ngeihmi zalonnak cu “ṭhatlonak khuhnak” caah a hung si kho. (1 Peter 2:16 rel.) Zalonnak kha a ṭhalomi thil tuahnak caanṭha ah hmang loin “Pathian thangṭhatnak” caanṭha ah hman dingin biakhiak hna u sih.—1 Kor. 10:31; Gal. 5:13.

14. Zalong tein thimnak nawl kan hman tikah zeicah Jehovah i bochan a herh?

¹⁴ Jehovah nih hitin a ti: “Keimah cu BAWIPA nan Pathian, nan ca ṭhatnak cawnpiak aan duhtu hna le nan zulh awk hnga lam aan hmuhsaktu hna ka si.” (Isa. 48:17) Cucaah a ṭhami thimnak kan tuah khawh nakhnga Jehovah i bochan le a sermi ri cohlan a hau. “Minung nih a zulhmi a lam hi amah nih aa thimmi an si lo i a nunchung i a kalnak lam zong hi amah nih aa ser khawhmi an si lo” ti kha toidor tein kan cohlan. (Jer. 10:23) Adam le zumhawktlak lomi Israel mi nih Jehovah sermi ri kha an cohlang lo i anmahle anmah tu an i bochan. An kong in fimnak i lak hna u sih. Kanmahle kanmah si loin ‘BAWIPA kha kan lungchung dihlak in i bochan’ hna u sih.—Ptb. 3:5.

15. Galati 6:5 ah kan hmuhmi phunglam in zeidah kan hngalh?

¹⁵ Midang tuahmi biakhiahnak kha kan upat a hau. zeicah? Kan dihlak in zalong tein thimnak nawl kan ngeih caah Khrihfa pahnih nih an tuahmi biakhiahnak hna cu a dikthliar in aa khat kho lai lo. Kan tuahsernak le biaknaklei kongkau hna hmanhah cutin a si kho. Galati 6:5 ah kan hmuhmi phunglam kha i cinken.  (Rel.) Khrihfa pakhat cio nih anmah tein biakhiahnak tuah awk rian an ngei ti kha kan cohlan ahcun midang nih zalong tein thimnak nawl an hman ning kha kan upat lai.

16, 17. (a) Korin khua ah zalong tein thimnak nawl he aa tlaiin zei buaibainak dah a chuak? (b) Mah kong kha Paul nih zeitindah a rak tawnghtham, mah nih zei kong dah a kan cawnpiak?

¹⁶ Chiaṭha thleidannak lungput he aa tlaiin unau pawl ngeihmi zalong tein biakhiahnak nawl kha zeicah kan upat awk a si ti a langhtermi Baibal kong pakhat in i ruah hna u sih. Korin khua i Khrihfa hna cu siasal sin pekchanh hnuah dawr ah an zuarmi sa einak kong he aa tlaiin an lung aa khat lo. Khrihfa cheukhat nih siasal cu pakpalawng men a si ti kha an hngalh caah an chiaṭha thleidannak lungthin nih sa ei kha a awnh. Asinain a hlanah siasal a rak biami hna nih cun sa ei cu biaknak tuahsernak pakhat bantukin an hmuh. (1 Kor. 8:4, 7) Mah cu Khrihfabu a ṭhencheuter khomi buaibainak nganpi a si. Mah kong he aa tlaiin Pathian hmuhning hngalhthiam awkah Korin khua i Khrihfa pawl kha Paul nih zeitindah a bawmh hna?

¹⁷ Pakhatnak ah, rawl cu Pathian mithmai ṭha hmuhtertu a si lo ti kha an phuhnih in a hngalhter hna. (1 Kor. 8:8) Mah hnuah “nan luatnak kha zumhnak a dermi sualnak chung i a tlaktertu siter sual hlah u” tiah ralrin a pek hna. (1 Kor. 8:9) Cun an chiaṭha thleidannak lungthin a dermi zong kha cu bantuk sa a eimi kha sualphaw hna hlah u tiah a ti hna. (1 Kor. 8:9) Cucaah biaknak he aa pehtlaimi a biapimi thil sining ah Khrihfa pakhat cio nih mah tein biakhiahnak tuah a hau. Thil hmete kong hmanhah midang nih an ngeihmi biakhiahnak nawl kha kan upat awk a si, a si ko lo maw?—1 Kor. 10:32, 33.

18. Zalong tein thimnak nawl laksawng na sunsak kha zeitindah na langhter lai?

¹⁸ Jehovah nih a hmaanmi zalonnak a simi zalong tein i thimnak nawl a kan pek. (2 Kor. 3:17) Mah nih Jehovah zeitluk in dah kan dawt ti a langhtermi biakhiahnak nawl a kan pek caah mah laksawng kha kan sunsak tuk. Cucaah mah laksawng kha Jehovah thang a ṭhattermi lam in hmang hna u sih law midang ngeihmi zalong tein thimnak nawl kan upatnak thawngin mah laksawng kan sunsak kha langhter peng hna u sih.