1. Dawtnak a ngeimi kan Pa, Jehovah kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

JEHOVAH nih a kan dawt tuk. (Johan 3:16) Dawtnak a ngeimi kan Pa kha i zohchunh kan duh. Cucaah mi kip cungah “zawnruahnak, u le nau bantuk dawtnak, [le] zaangfahnak” langhter awkah kan i zuam, a hleiin “zumhnaklei i kan rualchan a simi hna cungah khan” a si. (1 Pet. 3:8, NW; Gal. 6:10) Unau pawl nih lungretheih awk a simi zuamcawhnak hna an ton tikah bawmh kan duh hna.

2. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

² Jehovah chungkhar ah tel a duhmi paoh nih cun lungretheih awk a simi thil sining hna kha an tong lai. (Mar. 10:29, 30) Hi vawlei donghnak caan a naih tuk cang caah hneksaknak tampi kan tong men lai. Pakhat le pakhat zeitindah kan i bawmh khawh? Baibal ah an kong ṭialmi Lot, Job le Naomi sinin kan cawn khawhmi kong kha i ruah hna u sih. Tuchan ah unau pawl nih an tonmi zuamcawhnak le buaibainak tawnghtham awkah kan bawmh khawh hna ning kong zong kan i ruah hna lai.

3. Lot nih 2 Peter 2:7, 8 ah a langhter bantukin zeibantuk a ṭhalomi biakhiahnak dah a tuah, a phichuak cu zeidah a si?

³ Lot nih Sodom khua i a ziaza a rawkralmi hna lakah um dingin aa thim tikah a ṭhalomi biakhiahnak a tuahmi a si. (2 Peter 2:7, 8 rel.) A rummi khua a si ko nain mah khua i aa ṭhial ruangah harnak tampi a tong. (Gen. 13:8-13; 14:12) A nupi nih Sodom khua asiloah cuka i a ummi mi hna kha a hun duh tuk hna caah Jehovah nawl kha a rak ngai lo. Anih cu Pathian  nih mah khua ah mei le kat a surter tikah a rak thi. Cun Lot fanule pahnih kong kha ruathmanh. Sodom khua hrawhnak ah aa telmi pa hna he i hamnak an rak tuah. Lot cu a inn le a ngeihmi vialte a sung dih, ngaihchiat awk ngai a simi cu a nupi a sunghmi kha a si. (Gen. 19:12-14, 17, 26) Mah lungretheihnak a ton chungah Jehovah cu Lot cungah lungsau loin a um maw? A um lo.

4. Jehovah nih Lot cungah zeitindah lungsaunak a langhter? (A phaw hmanthlak zoh.)

⁴ Lot nih Sodom khua ah um dingin i thim hmanh sehlaw Jehovah nih zaangfahnak he amah le a chungkhar khamh awkah vancungmi kha a thlah hna. Asinain vancungmi nih Sodom khua in chuah zokzok awkah nawl a pekmi kha zulh colh loin Lot cu “aa nuainai.” Mah tikah vancungmi nih khan a kut in an hnuh i amah le a chungkhar kha khua in an chuahpi hna. (Gen. 19:15, 16) Mah hnuah tlang ah tli u tiah vancungmi nih a ti hna. Asinain Lot nih Jehovah nawlngaih loin aa naihnak khua ah ka kalter ko tiah a rak ti. (Gen. 19:17-20) Jehovah nih lungsau tein a bia kha a ngaihpiak i cuka khua ah kalnak nawl a pek. Asinain a hnuah Lot nih cuka khua um kha a hun ṭih i a hmasa ah Jehovah nih a rak kalternak tlang ah aa ṭhial ṭhan. (Gen. 19:30) Jehovah langhtermi lungsaunak cu cinken awk tlak taktak a si. Jehovah kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

5-6. Pathian aa zohchunhmi pakhat in 1 Thesalon 5:14 kha zeitindah kan zulh khawh?

⁵ Lot bantukin unau pakhat nih a ṭhalomi biakhiahnak a tuah men lai, mah ruangah buaibainak nganpi a tong men lai. Cu bantuk thil a can tikah zeitindah kan lehrulh awk a si? A caan ah na tuh bantukin na zunmi a si tiah kan ti khawh men, mah cu a hmaanmi a si ko. (Gal. 6:7) Asinain mah nakin a ṭha deuhmi kan tuah khawh. Jehovah nih Lot a bawmh ning kha kan i zohchunh khawh. Zeitin in dah?

⁶ Jehovah nih vancungmi kha Lot ralrin pek awk lawngah si loin Sodom khua ah a tlungmi harnak in an luat nakhnga bawmh awk zongah a thlah hna. Cu bantukin unau pakhat nih buaibainak a tonter khomi thil pakhatkhat a tuahmi kan hmuh tikah ralrin kan pek a hau men lai. Asinain a bawmh zong kan bawmh khawh. A hmuhmi Baibal ruahnak cheuhnak kha a zulh colh lo hmanhah vancungmi pahnih bantukin kan lung a sau a hau. Kan unau kha kaltak loin kan bawmh zungzal awk a si. Kan biachim lawng si loin kan tuahsernak zongin kan bawmh khawh. (1 Johan 3:18) A ṭhami ruahnak kan cheuh khawh i a herhmi bawmhnak zong kan pek khawh.—1 Thesalon 5:14 rel.

7. Jehovah nih Lot a hmuhning kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

⁷ Jehovah nih Lot a tlinlonak cungah lungthin a pek khawh ko. Asinain a hnuah lamkaltu Peter nih Lot kha miṭha pakhat in a langhter. Jehovah nih kan palhnak a kan ngaihthiammi cu zeitluk in dah lunglawmh awk a si. (Salm 130:3) Jehovah nih Lot a hmuhning kha kan i zohchunh kho lai maw? Unau pawl i a ṭhami an ziaza cungah lungthin kan pek ahcun an cungah kan lung a sau deuh lai. Cun unau pawl zong nih bawmhnak kan pekmi hna kha cohlan awkah aan i fawih deuh lai.

8. Zaangfahnak nih zei tuah awkah dah a kan forh lai?

⁸ Job cu Lot bantukin a ṭhalomi biakhiahnak a tuah ruangah harnak a tonmi a si lo. Asinain a fakmi harnak tampi kha a in. A ngeihmi, a dirhmun le a ngandamnak vialte kha a sung dih. Mah nakin a ṭha lo deuhmi cu a fale nih an thihtak dih. Job cu a  ṭhalomi a hawile pathum sin zongin sual puhnak a tong. A ṭhalomi hnemtu pathum nih Job cungah zaangfahnak an ngeih lonak a ruang pakhat cu zeidah a si? Job sining taktak kha an hngalh lo caah a si. A phichuak cu a hmaan lomi ruahnak an hun ngei i Job kha puarhrangpi in bia an ceih. Cu bantuk palhnak kha zeitindah kan hrial khawh? Mi nih an tonmi thil sining he aa tlaiin a hngal dihtu cu Jehovah lawng a si kha hngal. Mi pakhat nih a tonmi harnak kong a chim tikah ṭha tein ngai. A bia kha ngaihpiak lawng si loin fahnak a inmi zong kha hngalhthiam awkah i zuam. Cutin na tuah lawngah unau pawl cungah zaangfahnak taktak na langhter khawh lai.

9. Zaangfahnak kan ngeih ahcun zeidah kan hrial lai, zeicah?

⁹ Zaangfahnak nih midang nih an tonmi buaibainak he aa tlaiin thangchiatnak bia chim lo awkah a kan bawmh lai. Mi kong ceih a hmangmi pakhat nih Khrihfabu ah lungrualnak a umter lo i ngaihchiatnak tu a chuahter. (Ptb. 20:19; Rom. 14:19) Anih cu zaangfahnak a ngei lomi le khuaruat hmasa loin bia a chimmi a si i a bia nih harnak a tongmi pakhat kha a lung a fahter khawh. (Ptb. 12:18; Efe. 4:31, 32) Mi pakhat i a ṭhami a ziaza cungah lungthin pek le a tonmi harnak inkhawh awkah bawmh khawh ning kong ruah cu a ṭha tukmi a si.

10. Job 6:2, 3 ah a langhtermi nih zeidah a kan cawnpiak?

¹⁰ Job 6:2, 3 rel. Job cu a caan ah a bia “a bultan.” A hnuah a chimmi bia cheukhat a palh kha a cohlan. (Job 42:6) Job bantukin tuchan ah lungretheih awk a simi, buaibainak a tongmi mi pakhat nih bultan in le a hnuah aa ngaihchih ṭhan dingmi bia hna kha a chim  men lai. Zeitindah kan lehrulh awk a si? Amah kha sual phawt canah zaangfahnak kan langhter awk a si. Tuchan ah buaibainak le lungretheihnak hna kan tonmi hi Jehovah duhmi a si lo ti kha i cinken. Cucaah zumhfekmi Jehovah sal pakhat nih lungretheihnak a ton tikah khuaruat hmasa loin bia a chim ahcun hngalhthiampiak khawh a si. Jehovah kong asiloah kan kong kha a hmaan loin a chim hmanhah a cungah kan thin a hun colh awk a si lo. Asiloah a chimmi bia ruangah kanmah nih biakhiahnak kan tuah awk a si lo.—Ptb. 19:11.

11. Khrihfa upa hna nih ruahnak an cheuh hna tikah Elihu kha zeitindah an i zohchunh khawh?

¹¹ A caan ah mi pakhat nih lungretheih awk a simi buaibainak a tawnghtham tikah ruahnak cheuhnak asiloah zulh awk a tlakmi dingrep hna a herh men lai. (Gal. 6:1) Cu bantuk buaibainak kha Khrihfa upa pawl nih zeitindah an tawnghtham khawh? Zaangfahnak he Job bia ṭha tein a ngaimi Elihu kha an i zohchunh awk a si. (Job 33:6, 7) Job ruahnak a hngalhthiam hnu lawngah Elihu nih ruahnak a cheuh. Elihu aa zohchunhmi Khrihfa upa hna nih mi pakhat chimmi bia kha ṭha tein an ngaihpiak lai i a sining kha hngalhthiam awkah an i zuam lai. Cutin an tuah ahcun ruahnak an cheuh hna tikah an lungthin an suk khawh deuh hna lai.

12. Naomi cu a vapa le a fapa pahnih an thihmi nih zeitindah a hnorsuan?

¹² Naomi cu Jehovah a dawmi zumhawktlakmi nu a si. Asinain a vapa le a fapa pahnih an thih hnuah a min kha Naomi in ‘A Kha’ ti sullam a ngeimi “Mara” tiah thlen a duh. (Ruth 1:3, 5, 20, 21) A monu Ruth nih Naomi harnak a in chung vialte a bawmh. Ruth nih Naomi kha a herhmi thil a bawmh lawng si loin nem tein a chawnh. Ruth nih Naomi a dawtnak le a bawmhnak kha lungthin tak tein le bia sawhsawh tein a langhter.—Ruth 1:16, 17.

13. Innchunghawi thihtaknak a tongmi hna nih kan sinin zeicah bawmhnak an herh?

¹³ Unau pakhatkhat nih innchunghawi thihtaknak a ton tikah kan sinin bawmhnak a herh. Nuva hna cu hmunkhat ah a ṭhangṭimi thingkung pahnih he tahchunh khawh an si. Kum tampi chung thingkung cu pakhat le pakhat an hram an i ngerh. Thingkung pakhat cu a thi i a hram in phawi a si tikah a dang pakhat zong kha fakpi in a hnorsuan khawh. Cu bantukin mi pakhat cu innchunghawi nih a thihtak tikah caan saupi tiang a ngaih a chia men lai. A vapa nih ruahlopi in a thihtakmi Paula * nih hitin a ti: “Ka nunnak cu a thleng dih i bawmtu ka ngei lo tiah ka ruah. Ka hawikom ṭha bik kha ka sung. Ka vapa kha zei kong paoh ka rak chimh dih. Kaa nuamh caan ah a ka nuamhpi i harnak ka ton caan ah a ka bawmh. Ka tonmi buaibainak kong ka chimh tikah ṭha tein a ka ngaihpiak zungzal. Ka pum cheubang cu a thi tiah ka ruah.”

14-15. Innchunghawi nih a thihtakmi hna sinah zeitindah hnemhnak bia kan chim khawh?

¹⁴ Innchunghawi nih a thihtakmi pakhat sinah zeitindah hnemhnak bia kan chim khawh? Hmasa bik ah kan tuah dingmi cu kan sia a rem lo asiloah zeidah kan chim lai ti kan hngalh setsai lo hmanhah amah he biaruah kha a si. A hmasa ah langhtermi Paula nih hitin a ti: “Mi nih thihnak kong chim an duh lo ti kha ka hngalhthiam. An chimmi bia nih mi kha an thin a hunter sual hna lai ti an phang. Asinain zeihmanh chim loin um cu mah nakin a ṭha lo deuh.” A ngaih a chiami pakhat nih kan sinin fimnak bia an chim lai tiah aa ruahchan men lai lo. Paula nih hitin a ti: “Ka  hawile nih ‘na vapa a thih caah kan ngaih a chia tuk’ tiah an ka ti tikah kaa lawm tuk.”

¹⁵ A luancia kum tlawmpal lioah a nupi nih a thihtakmi William nih hitin a ti: “Midang nih ka nupi kong he aa tlaiin an philh khawh lomi kong an ka chimh tikah ka sunsak tuk. Mah nih ka nupi cu dawtnak le upatnak a ngeimi a si kha a ka hngalhter ṭhan. Mah cu ka caah bawmtu taktak a si. Ka nupi cu kan caah a sunglawi tukmi le ka nunnak ah a biapi tukmi a si caah mah bia nih hnemhnak tampi a ka pek.” Nuhmei a simi Bianca nih hitin a ti: “Midang nih thla an ka campi, Baibal caang an ka relpi asiloah an ka umpi tikah hnemhnak ka hmu. Mi nih ka vapa kong an chim tik le keimah nih ka vapa kong ka chim i an ka ngaihpiak tikah bawmhnak ka hmu.”

16. (a) Dawtmi thihtaknak a tongmi pakhat kha zeicah kan bawmh awk a si? (b) Jeim 1:27 ningin zei rian dah kan ngeih?

¹⁶ Ruth nih Naomi a bawmh bantukin kannih zong dawtmi nih thihtaknak a tongmi hna kha kan bawmh peng hna a hau. A hmasa ah langhtermi Paula nih hitin a ti: “Ka vapa a thihka ahcun mi tampi cu keimah bawmh awk le hnemh awkah an ra. Asinain caan a hun liam deuh tikah nifa an nunnak caah an rian a hung tam. Asinain ka nunnak cu aa thleng dih. Thihnak ruangah ngaihchiatnak a tongmi hna nih thla tampi chung asiloah kum tampi chung bawmhnak an herh ti midang nih an hun hngalhmi cu bawmtu taktak a si.” Pakhat le pakhat kan i lo cio lo ti cu a hmaan ko. Cheukhat cu an tonmi thil sining thar cungah aa thleng colhmi an lo men lai. Asinain cheukhat  cu a thimi, an dawtmi he an rak tuahmi thil pakhatkhat an tuah tikah an ngaih a chia ṭhan men lai. Pakhat le pakhat an ngaih a chiat ning cu aa dang cio. Jehovah nih innchunghawi thihtaknak a tongmi hna kha zohkhenh awkah rian a kan pek ti kha i cinken hna u sih.—Jeim 1:27 rel.

17. Innchunghawi kaltaknak a tongmi hna nih zeicah kanmah bawmhnak an herh?

¹⁷ Cheukhat cu innchunghawi nih an kaltak hna tikah lungretheihnak an tong men lai. A vapa nih nupi dang a ṭhit takmi Joyce nih hitin a ti: “Ka vapa hi hei thi hmanh sehlaw mah tluk in fahnak ka tuar lai lo. Accident asiloah zawtnak in a thih ahcun mah cu amah nih aa thimmi a si lo. Asinain atu ah ka vapa nih keimah kaltak awkah aa thim. Ka ning a ka zahter tiah ka ruah.”

18. Innchunghawi nih kaltaknak a tongmi le thihtaknak a tongmi hna kha zeitindah kan bawmh khawh hna?

¹⁸ Innchunghawi nih an kaltakmi hna le an thihtakmi hna cungah zaangfahnak he thil hmete kan tuahmi cu kan dawt taktak hna ti kan langhtermi a si. Atu ah anmah lawng an si caah hawikom ṭha an herh. (Ptb. 17:17) An hawikom na si kha zeitindah na langhter khawh? Rawl ei na sawm khawh hna. Anmah he hrimhnak tuahṭi awk asiloah phungchim kalṭi awkah na caan cheukhat na pek khawh. Cun a caan ah chungkhar pumhnak zongah na sawm khawh hna. Jehovah nih “lung a dongmi kha . . . a umpi hna” i “nuhmei kha an zawn a ruah hna” caah cutin na tuah ahcun a lung na lawmhter lai.—Salm 34:18; 68:5.

19. 1 Peter 3:8 ningin zei tuah awkah dah bia na khiah?

¹⁹ A rauhhlan ah Pathian Pennak nih vawlei a uk tikah “harnak kha cu . . . philh an si cang lai.” ‘Hlanlio thil a philh in philh an si lai’ caan kha kan i ngaih tuk. (Isa. 65:16, 17) Mah ni a phanh hlan tiang pakhat le pakhat i bawm hna u sih law kan biachim le kan tuahsernak in unau pawl kan dawt hnanak kha langhter hna u sih.—1 Peter 3:8 rel.