1. Mi cheukhat cu zeicah pumpak hlathlainak an tuah ti lo?

TUCHAN ah mi tampi nih an nunnak caah tangka a za in an ngeih nakhnga fakpi in rian an ṭuan a hau. Unau tampi zong an chungkhar herhmi thil bawmh awkah suimilam tampi chung rian an ṭuan a hau. Cheukhat cu nifatin rianṭuan kalnak ca le rian a dih hnu inn ṭinnak caah suimilam tampi an hman. Mi tampi cu an chungkhar bawmh awkah tangka kawlnak caah pumsalei rian kha fakpi in an ṭuan. Chun nitlak rian an ṭuan caah unau pawl cu an tha a ba tuk. Cucaah pumpak hlathlainak an tuah ti lo.

2. Hlathlainak kha zeitik caan ah dah na tuah?

² Baibal le kan cauk hna hmangin pumpak hlathlainak tuah awkah a caan kan pek a hau. Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak ngeih le zungzal nunnak hmuh kan duh ahcun mah cu a biapi tukmi a si. (1 Tim. 4:15) Cheukhat cu zingka tein an tho i a daih lio caan le ṭha tein an tuaktan khawh lio caan ah pumpak hlathlainak kha an tuah. Cheukhat nih hlathlainak kha zanlei ah an tuah i an tuahmi kong kha ruah awkah minit tlawmpal chung a caan an pek.

3-4. Kan cauk hna he aa tlaiin zei thlennak hna dah an tuah, zeicah?

³ Hlathlainak tuah awkah a caan pek cu a biapi tuk ti kha na hna a tla ko lai. Asinain zeidah kan hlathlainak awk a si? ‘Rel awk a tam tuk.’ ‘A zapi tein rel dih cu a har tuk’ tiah na ti men lai. Cheukhat nih bupi chuahmi cauk kha an rel dih i Baibal hrambunh in chuahmi video zong kha an zoh dih. Asinain unau tampi caah cun cutin tuah cu a har. Uktu Bu nih mah kha an hngalh. Cucaah naiah Uktu Bu nih cauk in le Internet in cauk pawl kan hmuhmi kha ṭhumh deuh awkah bia an khiah.

⁴ Tahchunhnak ah, Jehovah Tehte Hna i Yearbook timi cauk kha chuah a si ti lo. Asinain thla fatin chuahmi jw.org^® le JW Broadcasting^®  ah thazaang a pemi hmuhtonnak tampi kan hmuh khawh. Mipi sin pekmi Vennak Innsang le I Hlau! mekazin zong kumkhat ah voithum lawng chuah a si cang. Mah thlennak an tuahmi cu a dang thil tuahnak ah a caan kan ngeih nakhnga caah a si lo. Mah thlennak i aa tinhnak cu “a biapi deuhmi thil” ah lungthin pek awkah a caan kan ngeih nakhnga caah a si. (Fil. 1:10, NW) Zeitindah a biapi deuhmi thil kha kan hngalh khawh ti le pumpak hlathlainak tuahnak in zeitindah ṭhathnemhnak tling tein kan hmuh khawh timi kong kan i ruah hna lai.

5-6. Zei bantuk cauk hna dah ṭha tein kan hlathlai awk a si?

⁵ Zeidah kan hlathlai hmasa awk a si? Nifatin Baibal hlathlainak caah a caan kan pek awk a si. Kan relmi kong ṭha tein ruahnak le hlathlainak ah a caan tam deuh in kan pek khawh nakhnga zarh fatin Khrihfabu Baibal relnak cazin kha ṭhumh a si. Kan hmuitinh cu zarh fatin rel dingmi Baibal caang pawl kha rel sawhsawh lawng si loin Baibal bia nih kan lungthin a kan tawngh nakhnga le Jehovah he kan i naih nakhnga caah a si awk a si.—Salm 19:14.

⁶ Zeidah ṭha tein kan hlathlainak awk a si? Cawn awk Vennak Innsang, Khrihfabu Baibal cawnnak le zarhlai pumhnak caah i timhtuah kan duh lai ti cu a hmaan ko. Cun Vennak Innsang le I Hlau! capar zong kan rel awk a si.

7. Kan website le JW Broadcasting ah taarmi kip kha kan rel khawh lo tik asiloah kan zoh khawh lo tikah kan lung a dongh awk a si maw?

⁷ ‘A si ko, asinain JW Broadcasting i telin jw.org^® website ah taarmi cauk le video hna cu a tam tuk caah zeitindah ka hlathlai lai?’ tiah na ti men lai. Tahchunhnak pakhat in zohhmanh hna u sih: Rawldawr pakhat ah mah tein i lak khawh a simi a thaw tukmi rawl a phunphun an hun. A cawtu hna nih an chiahmi rawl dihlak kha an ei kho lo. Cucaah an ei khawh tawk tein an i lak. Cu bantukin electronic in taarmi kha a dihlak in na rel khawh lo hmanhah na lung dong hlah. Na rel khawhmi kha rel asiloah na zoh khawhmi kha zoh. Hlathlainak tuah timi cu zei sullam dah a si ti le pumpak hlathlainak tuah in zeitindah ṭhathnemhnak tam deuh kan hmuh khawh timi kong kha i ruah hna u sih.

8. Vennak Innsang kan hlathlai tikah zeidah kan tuah awk a si, cutin tuahnak in zeitindah ṭhathnemhnak na hmuh khawh lai?

⁸ Hlathlainak na tuah tikah a biapimi thil pakhatkhat na cawn khawh nakhnga na relmi cungah lungthin pe. Hlathlainak tuah timi cu rian kan ngeihmi khualrang tein rel le a phi rin lawng kha a si lo. Tahchunhnak ah, Cawn Awk Vennak Innsang kan rel tikah capar hramthawknak i langhternak timi kha rel hmasa. Mah hnuah a biatlangpi kha rel, cun a biatlangte le i ruah ṭhan dingmi biahalnak hna kha ṭha tein rel law ruat. Cun capar kha duhsah tein le ṭha tein rel. Catlangbu kip ah zei kong dah i ruah ding a si lai ti a langhtermi a hmasa bik catlang kha lungthin pe. Mah catlang nih catlangbu ah a bikin a chim duhmi kong kha hngalhthiam awkah aan bawmh lai. Capar na rel tikah catlangbu kip cu a biatlangte le a biapi bikmi a kong he zeitindah aa pehtlaih ti kha ruat. Hlanah na rak hngalh lomi le tam deuh in hlathlai na duhmi kong le biafang kha i ṭial.

9. (a) Vennak Innsang kan hlathlai tikah a hleiin Baibal caang ah zeicah lungthin kan pek awk a si, zeitindah lungthin kan pek awk a si? (b) Joshua 1:8 ah a langhter bantukin kan relmi Baibal caang kong he aa tlaiin zeidah kan tuah awk a si?

⁹ Khrihfabu pumhnak ah Vennak Innsang kan hlathlaimi nih Baibal hngalhthiam awkah a kan bawmh. Cucaah Baibal caang kip ah lungthin pe, a hleiin Khrihfabu pumhnak ah mah capar cawn tikah rel dingmi Baibal caang hna kha lungthin pe. Cun Baibal caang chung bia nih  catlangbu i a bik in a chim duhmi kong kha zeitindah a langhter ti kha lungthin pe. Mah lengah na relmi Baibal caang kong ruahnak ah a caan pe law pumpak na nunnak ah zeitindah ka hman khawh ti kha ruat ṭhan.—Joshua 1:8 rel.

10. Hebru 5:14 ningin nulepa nih an fale kha zeicah chungkhar pumhnak tuah lioah hlathlainak tuah ning kong an cawnpiak hna awk a si?

¹⁰ Nulepa nih zarh fatin Chungkhar Pumhnak ah an fale kha i nuam hna seh ti an duhmi cu a phung a si ko. Nulepa nih chungkhar pumhnak tuah lioah i ruah an duhmi kong kha an timhtuah awk a si, asinain a hleiin le lungthin a lami thil hna kha tuah a hau lo. Chungkhar Pumhnak ah thla fatin chuahmi JW Broadcasting zohnak asiloah Noah lawng saknak ti bantuk program tuah lioah hlathlainak tuah khawh ning kong ngakchia cawnpiaknak zong a biapi tukmi a si. Tahchunhnak ah, Khrihfabu pumhnak caah zeitindah i timhtuah ding a si asiloah sianginn ah ton khawhmi biahalnak caah zeitindah hlathlainak tuah khawh a si timi zong kha an cawn a hau. (Hebru 5:14 rel.) Inn ah hlathlainak an tuah ahcun video aa tel lomi Khrihfabu pumhnak le civui ah langhtermi kong hna kha hngalhthiam awkah an i fawih deuh lai. Chungkhar pumhnak zei can dah tuah ding a si ti kha nulepa nih ngakchia i an hngalhthiam ning le an kumkhua cungah i hngat in biakhiahnak an tuah awk a si.

11. Baibal kan cawnpiakmi hna kha anmah tein sullam a ngeimi hlathlainak tuah khawhning kong cawnpiak cu zeicah a biapit?

¹¹ Baibal kan cawnpiakmi hna zong nih hlathlainak tuah ning kha an cawn a hau. Baibal an hun cawn hmasa lioah Baibal kan cawnpiakmi hna nih Baibal cawnnak asiloah Khrihfabu pumhnak caah an i timhchung i a phi an rinmi kan hmuh tikah kan i nuam. Asinain Baibal kan cawnpiakmi hna kha hlathlainak tuah ning le anmah tein sullam a ngeimi hlathlainak tuah ning kong zong kha kan cawnpiak hna a hau. Cuticun buaibainak a um tikah Khrihfabu i midang sinah bawmhnak hal colh canah kan cauk hmangin hlathlainak an tuahnak thawngin zulhawk a tlakmi ruahnak cheuhnak anmah tein zeitindah hmuh khawh a si ti kha an hngalh lai.

12. Hlathlainak kan tuah tikah zei hmuitinh dah kan chiah awk a si?

¹² Hlathlainak tuah a duh lomi na si ahcun hlathlainak tuahnak ah kaa nuam bal lai lo tiah na ruah men lai. Asinain naa nuam kho ko. Hlathlainak tuahnak kha caan tawi tein thawk law duhsah duhsah in a caan tam deuh hman i zuam. Zeicah hlathlainak ka tuah timi kong kha ruat. A biapi bikmi hmuitinh cu Jehovah  he naih tein um ding kha a si awk a si. A dang hmuitinh hna cu mi pakhat nih biahalnak a kan tuah tikah leh khawh awk asiloah kan tonmi buaibainak he aa tlaiin hlathlainak tuah khawh awkah a si awk a si.

13. (a) Mino pakhat nih sianginn ah a zumhnak kong kha zeitindah a dotdot tein a chim khawh? (b) Kolose 4:6 ah kan hmuhmi ruahnak cheuhnak kha zeitindah kan zulh khawh?

¹³ Tahchunhnak ah, nang cu sianginn a kai liomi mino pakhat na si maw? Na khaanhawi pawl nih thlennawnnak kha an zumh dih. Baibal nih a kan cawnpiakmi sernak kong na zumhnak a ruang kha chimh na duh hna, asinain cutin tuah awkah sining ka tlinh lo tiah na ruah men lai. Cucaah hlathlainak tam deuh in na tuah a hau. Na tuah awk a sinak a ruang pahnih a um: (1) Pathian nih thil vialte a ser ti na zumhnak kha fehter (2) na zumhnak kha ṭha deuh in fianter khawh awkah cawng. (Rom 1:20; 1 Pet. 3:15) Nangmah le nangmah kha hitin i hal hmasa, ‘Ka khaanhawi pawl nih thlennawnnak kan zumh tiah zeicah an chim?’ Cun kan cauk kha hmang law ṭha tein hlathlainak tuah. Mah nih naa ruahchanmi nakin na zumhnak kong kha fianter awkah a fawiter deuh lai. An upatmi pakhat nih thlennawnnak cu a hmaanmi a si tiah a chimh hna caah mi tam deuh nih thlennawnnak kong kha an zumh. Thlennawnnak a palhnak a ruang pakhat asiloah pahnih hrawng na chimh khawh hna ahcun biatak hngalh a duh taktakmi kha na bawmh khawh hna lai.—Kolose 4:6 rel.

14-16. (a) Na hngalh tuk lomi Baibal cauk kong he aa tlaiin tam deuh in cawn awkah zeidah na tuah khawh? (b) Cherhchanmi Baibal caang hna hmangin Amos Baibal hngalhthiam khawh deuh ning kong kha fianter. (“ Baibal kha A Nungmi Siter” timi rinli kulh kha zoh.)

¹⁴ Khrihfabu pumhnak ah na hngalhthiam tuk lomi chimchungbia Baibal cauk tawi pakhat hlathlai ding a si hei ti u sih. Hmasa bik ah mah chimchungbia he aa tlaiin na lungthawhnak kha na ṭhanchoter khawh. Zeitindah cutin na tuah khawh?

¹⁵ Pakhatnak ah, hitin i hal: ‘Mah Baibal ṭialtu kong he aa tlaiin zeidah ka hngalh? Ahodah a si, khoika ah dah a um, zei rian dah a ṭuan?’ Baibal ṭialtu kong tam deuh in kan hlathlaimi nih a hmanmi biafang asiloah a hmanmi tahchunhnak hna kha hngalhthiam awkah a kan bawmh men lai. Baibal na rel tikah Baibal ṭialtu hna i an sining a langhtermi biafang hna kha kawl.

¹⁶ Pahnihnak ah, Baibal an ṭial caan le an ṭialnak hmun hngalh cu na caah bawmtu a si kha na hngalh lai. Baibal an ṭial caan kha Vawlei Thar Lehnak Baibal a hnulei ah a ummi “Baibal Cauk Cazin” timi ah fawi tein na zoh khawh. Mah lengah Appendix A6 ah a ummi profet pawl le siangpahrang pawl kong cazin zongah na zoh khawh. Na hlathlaimi Baibal cu chimchungbia cauk a si ahcun mah Baibal ṭial lioah a cangmi kong hna kha hngalhthiam awkah naa zuam ko lai. Profet hna nih zeibantuk a ṭhalomi lungput asiloah tuahsernak kha dah hrial dingin an i ruahchan? Ahote dah amah he chan chankhat ah a nungṭi? A konglam tam deuh in hngalh awkah a dang Baibal cauk hna zong kha na hlathlai a hau kho men. Tahchunhnak ah, profet Amos a nun lioah a cangmi kong tam deuh in hngalhthiam awkah Amos 1:1 ah a cherhchanhmi 2 Siangpahrang le 2 Chanrelnak hna relnak zongin ṭhathnemhnak na hmu kho. Mah lengah Amos he chankhat ah profet a ṭuan vemi Hosea ṭialmi Baibal zong kha na rel khawh. Mah a dang Baibal hna kha na rel ahcun Amos a nun lioah a cangmi kong kha hngalhthiam chin awkah aan bawmh lai.—2 Si. 14:25-28; 2 Chan. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Amos 1:1.

17-18. Catlangbu chung i tahchunhnak asiloah pumpak tahchunhnak kha hmangin a biapi theng lo tiah na ruahmi a konglam nih pumpak hlathlainak a nuamhter khawh ning kha langhter.

¹⁷ Baibal kan rel tikah tam deuh hngalh duhnak lungthin kan ngeih ahcun a ṭha. Tahchunhnak ah, Messiah a thihnak kong a chimchungnak Zekhariah dal 12 kha na rel hei ti u sih. (Zek. 12:10) Caang 12nak na phanh tikah Messiah a thih tikah a ngaih a chia tuk dingmi “Nathan innchungkhar” kong kha na rel. Khulrang in rel dih canah naa din i hitin naa hal: ‘Nathan innchungkhar le Messiah cu zeitindah aa pehtlaih? Tam deuh in hngalh khawhnak lam a um hnga maw?’ Hlathlainak cheukhat na tuah. Mah cacaang ah a cherh chanmi 2 Samuel 5:13, 14 kha na rel, mah in Nathan cu Siangpahrang David fapa hna lakah pakhat a si kha na hngalh. A dang a cherhchanmi Luka 3:23, 31 nih Jesuh cu Mary hringsortu a simi Nathan tefa a si kha a langhter. (“Josef cu Heli fapa a si” timi hlathlai awk a kong tawi—Luka 3:23 ah zoh.) Ruahlopi in lunghthawhnak na hun ngei. Jesuh cu David hrinsor a si lai timi chimchungbia kha na hngalh cang. (Matt. 22:42) Asinain David cu fapa 20 leng a ngei. Cucaah Zekhariah nih Jesuh a thih tikah a ngaih a chia hngami Nathan innchungkhar kong cuset khaset in a langhtermi cu khuaruahhar awk taktak a si.

¹⁸ A dang tahchunhnak hi ruathmanh. Luka dal khatnak ah vancungmi Gabriel nih Mary sin bia a chimnak kong le a pawi hngami fapa he aa tlaiin khuaruahhar thil a chimhnak kong kha kan rel. Hitin a ti: “Amah cu milian mingan a si lai i Cungnung Bik Pathian fapa tiah ti a si lai. Amah a hringsortu Siangpahrang David bawiṭhutdan kha Pathian nih amah cu a pek i Jakob tefa hna Siangpahrang zungzal in a si lai.” (Luka 1:32, 33) Jesuh cu “Cungnung  Bik Pathian fapa” tiah auh a si lai tiin Gabriel nih a hmasa ah a chimmi cu kan i cinken men lai. Asinain Jesuh nih “Siangpahrang” in a uk lai tiah Gabriel zong nih a chimchung ve. Cucaah Gabriel a chimmi kong he aa tlaiin Mary nih zeitindah a ruah hnga tiah kan ruah men lai. Jesuh nih Siangpahrang Herod kha a airolh lai asiloah Israel siangpahrang pakhat a si lai tiah Gabriel nih a chim duhmi a si tiah Mary nih a ruat maw? Jesuh siangpahrang a si ahcun Mary cu Siangpahrang nu a si lai i a chungkhar cu siangpahrang inn ah an um lai. Asinain Mary nih cu bantukin Gabriel sinah a chim tiah a langhtermi a um lo i Jesuh zultu pahnih bantukin Pennak ah a sangmi dirhmun hmuh awkah a hal tiah kan rel bal lo. (Matt. 20:20-23) Mah nih Mary cu zeitluk in dah aa toidormi nu a si ti kha a langhter.

19-20. Jeim 1:22-25 le 4:8 ah a langhter bantukin hlathlainak kan tuah tikah kan hmuitinh cu zeidah a si?

¹⁹ Baibal le kan cauk pawl kan hlathlainak a ruang cu Jehovah he i naih kan duh caah a si ti kha a zungzal in i cinken hna u sih. “Zei ka lo ti kha” ṭha tein i zoh in Pathian lunglawmhter awkah zei thlennak dah tuah a herh ti zong kha hngalh kan duh. (Jeim 1:22-25; 4:8 rel.) Hlathlainak tuah hlanah Jehovah kha thiang thlarau kan hal hmasa awk a si. Kan hlathlaimi a kong in ṭhatnak hmuh khawh awk le zei thlennak dah kan tuah a herh ti kha ṭha tein hngalhthiam awkah kan bawm tiah kan nawl awk a si.

²⁰ Salm caṭialtupa nih a langhtermi Pathian mi bantuk si khawh awkah i zuam hna u sih, hitin a ti: “An i lawmhnak cu BAWIPA nawlbia tu ah khan a si i cu nawlbia cu chunzan in an ruat. . . . An tuahmi thil kip ah khua-awng an tong.”—Salm 1:2, 3.