1. A sang bikmi dawtnak cu zeidah a si, mah kha zeitindah na langhter khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

JEHOVAH cu dawtnak Hrampi a si. (1 Johan 4:7) A sang bikmi dawtnak cu a hmaanmi phunglam cungah hram aa bunh. Baibal ah mah bantuk dawtnak kha Greek biafang a·gaʹpe in a langhter. Mah dawtnak ah intuarnak aa tel nain intuarnak sawhsawh lawng a si lo. Mah zawn ruat loin midang ca ṭhatnak kan tuahnak thawngin kan langhter khawh. Mah dawtnak nih midang ca ṭhatnak tuah awkah a kan forh. Mah lengah nuamhnak le sullam a ngeimi nunnak zong a kan pek.

2, 3. Jehovah nih minung cungah mah zawn ruatlo dawtnak kha zeitindah a rak langhter?

² Jehovah nih Adam le Evi a ser hna hlan hmanhin minung cungah dawtnak a langhter. Vawleicung ah kan nun khawh nakhnga a herhmi vialte a kan serpiak. Mah lengah a nuammi nunnak kan hmuh khawh nakhnga kan umnak ding inn zong a kan serpiak. Mah cu amah caah si loin kanmah caah a kan tuahpiakmi a si. Kan umnak ding inn a tlam a tlin dih hnuah  minung kha a kan ser i vawleicung paradis ah zungzal nun ding ruahchannak a kan pek.

³ A hnuah Jehovah nih a ngan bikmi lam in minung cungah mah zawn ruatlo dawtnak kha a rak langhter. Adam le Evi nih an ralchanh ko nain an tefa pawl caah tlanhnak man a timhpiak hna. An lak i cheukhat nih Jehovah dawtnak kha an cohlan. (Gen. 3:15; 1 Johan 4:10) Jehovah nih tlanhnak man pek ding bia aa kam thawkin tlanhnak man kha pek cangmi bantukin a hmuh. Kum 4,000 hnuah a Fapa ngeihchunh te kha minung kan caah a kan pek. (Johan 3:16) Jehovah dawtnak ruangah kan i lawm tuk.

4. A tlinglomi minung nih mah zawn ruatlo dawtnak langhter khawh a si ti kha zeitindah kan hngalh?

⁴ Mitlinglo kan si ko nain mah zawn ruatlo dawtnak kha kan langhter khawh. Jehovah nih amah he i lo in a kan ser, mah cu amah kan i zohchunh khawhmi kha a si. Mah zawn ruatlo dawtnak langhter cu a zungzal in cun a fawi lai lo nain langhter khawh a si ko. Abel nih mah zawn ruat loin a ngeihmi lakah a ṭha bikmi a peknak thawngin Pathian a dawtnak kha a rak langhter. (Gen. 4:3, 4) Mi nih Pathian bia kha an ngai duh lo nain kum tampi chung phung a rak chimnak thawngin Noah nih mah zawn ruatlo dawtnak kha a rak langhter. (2 Pet. 2:5) Cun Abraham nih a dawt tukmi a fapa Isak kha lungtho tein raitawinak ah a peknak thawngin zei dang nakin Pathian a dawtnak a ṭhawn deuh kha a langhter. (Jeim 2:21) Mah zumhfekmi pa hna bantukin kan ca i a har hmanhah dawtnak langhter kha kan duh.

5. Dawtnak taktak kha zeiti lam hna in dah kan langhter khawh?

⁵ Dawtnak taktak timi cu “hmur le kaa lawnglawng a si awk a si lo, dawtnak taktak, thil tinak ah a langmi dawtnak a si awk a si” tiah Baibal nih a ti. (1 Johan 3:18) Dawtnak cu kaa in langhter khawh a si lo tinak a si maw? A si lo. (1 Thes. 4:18) “Kaan dawt tuk” ti sawhsawh men lawngin a za lo tinak a si. Tuahsernak in kan langhter a hau. Tahchunhnak ah, unau pawl nih rawl le hnipuan a za in an ngeih lo tikah zaangfahnak bia chim lawngin a za lo. (Jeim 2:15, 16) Cu bantukin Jehovah le kan minung hawi kan dawt hna caah phungchim rian ah kanmah he mi tampi an i tel nakhnga thlacam lawng si loin kanmah theng phungchim rian ah fakpi in i tel awkah kan i zuam.—Matt. 9:38.

6, 7. (a) “Dawtnak taktak” timi cu zeidah a si? (b) I titermi dawtnak a langhtermi cheukhat cu zeidah an si?

⁶ Lamkaltu Johan nih “dawtnak taktak, thil tinak ah a langmi dawtnak” in kan i dawt awk a si tiah a ti. Cucaah kan i dawtnak cu “lungthin taktak” asiloah “dawtnak taktak” a si awk a si. (Rom 12:9; 2 Kor. 6:6) A caan ah mi pakhat nih i titer in dawtnak a langhter men lai. Asinain mah cu dawtnak taktak le lungthin taktak in a si maw? A lungthin taktak cu zeidah a si? Mah cu dawtnak taktak a si lo. I titermi dawtnak cu man a ngei lo.

 ⁷ I titermi dawtnak kong cheukhat kha i ruah hna u sih. Eden dum ah Satan nih Evi sin bia a chim lioah a caah a ṭha bikmi a duhmi bantukin aa titer. Asinain a tuahsernak nih a taktak a si lo kha a langhter. (Gen. 3:4, 5) David cu siangpahrang a si lioah Ahithophel timi hawikom pakhat a rak ngei. Asinain Ahithophel nih amah ṭhatnak a hmuh nakhnga David kha a rak rawi. A tuahsernak nih hawikom ṭha a si lo kha a langhter. (2 Sam. 15:31) Tuchan zongah zumhpialmi le Khrihfabu a ṭhencheutertu hna nih “hmurka ṭha le an mi hloi thiamnak kha” an hman. (Rom 16:17, 18) Midang a bawmmi bantukin an i umter nain a taktak ahcun anmah zawn lawng aa ruatmi an si.

8. Zei biahalnak dah kan i hal awk a si?

⁸ I titermi dawtnak cu mi hlennak caah hmanmi a si caah ningzak ngai a si. Minung cu kan hlen khawh ko hna lai nain Pathian cu kan hleng kho lai lo. Jesuh nih aa titermi hna cu “fakpi” in dantat an si lai tiah a ti. (Matt. 24:51, NW) Jehovah salle nih zeitikhmanh ah i titer kha kan duh lo. Cucaah hitin kan i hal awk a si, ‘Ka langhtermi dawtnak cu a taktak maw a si asiloah mah zawn lawng ruahnak le hlennak hna aa tel maw?’ “Dawtnak taktak” langhter khawhning lam pakua kha i ruah hna u sih.

9. Dawtnak taktak nih zei tuah awkah dah a kan forh lai?

⁹ Ahohmanh nih an in hmuh lo hmanhah nuam tein ṭuan. Mi nih an hngalh lo hmanhah midang cungah dawtnak kan langhter awk a si. (Matthai 6:1-4 rel.) Ananias le Safira cu cu bantuk lungput an ngei. Thawhlawm an pekmi kha midang hngalhter an duh hna. Zeizat kan pek timi kong he aa tlaiin lihbia an chim, an i titer caah dantatnak an hmuh. (Lam. 5:1-10) Asinain unau pawl kha kan dawt taktak hna ahcun midang hngalhter loin an caah dawtnak in thil tuah kha kan duh lai. Thlarau rawl timhtuahnak ah Uktu Bu a bawmmi unaupa pawl sinin kan cawn khawh. An cungah lungthin pek dingin an tuah lo i an ṭuanmi rian kha mi an hngalhter hna lo.

10. Midang kan upat hna kha zeitindah kan langhter khawh?

¹⁰ Midang cungah upatnak langhter. (Rom 12:10 rel.) Jesuh nih lamkaltu pawl an ke a ṭawlpiak hnanak thawngin upatnak a rak langhter. (Johan 13:3-5, 12-15) Jesuh bantukin toidornak langhter in midang caah rian kan ṭuan awk a si. Lamkaltu pawl hmanh thiang thlarau an hmuh hlan cu Jesuh tuahmi kha fiang tein an hngalthiam lo. (Johan 13:7) Kan catang a san deuh ruang, kan rum deuh ruang asiloah Khrihfabu ah tinvo sung hna kan hmuh ruangah midang nakin ka ṭha deuh timi ruahnak kan ngeih lonak thawngin midang kan upat hna kha kan langhter. (Rom 12:3) Midang nih thangṭhatnak an hmuh tikah kan nah a chuak lo, kanmah zong thangṭhatnak hmuh awkah kan i tlak tiah kan ruah hmanhah kan lawmhpi hna.

11. Midang kan thangṭhat hna tikah zeicah lungtak tein a si awk a si?

 ¹¹ Lungtak tein thangṭhat hna. Midang thangṭhat awkah caanṭha kawl. Pakhat le pakhat kan i thangṭhatmi cu “ṭhatnak a chuahpitu” a si ti kha kan hngalh. (Efe. 4:29) Asinain kan chimmi bia cu midang faaknak men si loin lungtak tein a si awk a si. Kan chimmi cu sullam a um lomi asiloah ruahnak cheuhnak pek awkah a kan hrialtermi bia a si awk a si lo. (Ptb. 29:5) Midang kan thangṭhat hna i a hnuah anmah hngalh loin kan soi ṭhan hna ahcun aa titermi kan si lai. Lamkaltu Paul nih a langhtermi dawtnak cu a taktak a si. Korin Khrihfa hna sin cakuat a ṭial lioah a ṭhami an tuahsernak ruangah a rak thangṭhat hna. (1 Kor. 11:2) Asinain ruahnak cheuhnak pek an herh tikah nem tein le fiang tein a ruang kha a rak chimh hna.—1 Kor. 11:20-22.

12. Khualtlung dawtnak langhternak ah dawtnak taktak kha zeitindah kan langhter khawh?

¹² Khualtlung dawtnak langhter. Jehovah nih unau pawl cungah siannak langhter awkah nawl a kan pek. (1 Johan 3:17 rel.) Asinain khualtlung dawtnak langhter awkah a hmaanmi lungput kan ngeih awk a si. Hitin kan i hal kho: ‘Ka hawikom ṭha asiloah Khrihfabu ah a biapimi an si tiah ka ruahmi hna lawng kha ka inn ah len ka sawm hna maw? Thil pakhatkhat a ka pek ṭhan khawh tiah ka ruahmi hna lawng maw ka sawm hna? Asiloah ṭha tein ka hngalh lomi le ka caah pakhatkhat a ka tuahpiak kho hnga lomi unau pawl cungah tah siannak ka langhter maw? (Luka 14:12-14) Mah thil sining hi na mitthlam ah cuanter hmanh: Unaupa pakhat nih a ṭha lomi biakhiahnak a tuah ruangah bawmhnak a herh ah tah zeitin? Asiloah inn i len kan sawmmi cu lawmhnak bia chim a hmang lomi a si ah tah zeitin? Jehovah nih “phunzai loin pakhat le pakhat tlun inn i awnh u” tiah a ti. (1 Pet. 4:9) A hmaanmi lungput he kan pek hna tikah lawmhnak kan hmu lai.—Lam. 20:35.

13. (a) Zeitik caan ah dah lungsaunak tam deuh in ngeih kan herh? (b) A tha a dermi pawl bawmh awkah zeidah kan tuah khawh?

¹³ A tha a dermi kha bawm hna. “Thazaang a dermi kha bawm hna u, pakhat le pakhat lungsau thinfual in um u” timi Baibal nawlbia nih dawtnak taktak kan ngeih le ngeih lo a hneksak khawh. (1 Thes. 5:14) A tha a dermi unau pawl cu a hnuah a zumhnak a fekmi an hung si. Asinain cheukhat cu lungsaunak le dawtnak in bawmh zungzal an hau. Zeitindah kan bawmh khawh hna? Anmah thapek awkah Baibal kan hman khawh, phungchim kalṭi awkah kan sawm khawh hna asiloah an bia kha ṭha tein kan ngaihpiak khawh hna. Unau pawl kha “a  ṭhawngmi” asiloah “a dermi” in kan hmuh hna awk a si lo. Mah canah kan dihlak in ṭhawnnak le derthawmnak kan ngei cio ti tu kha kan hngalh awk a si. Lamkaltu Paul hmanh nih derthawmnak a ngeihmi kha a rak hngalh. (2 Kor. 12:9, 10) Kan dihlak in bawmhnak le thazaang peknak kan herh.

14. Unau pawl he kan i rem zungzal nakhnga zeidah tuah kan duh awk a si?

¹⁴ Daihnak ser. Unau pawl nih daihnak kha an sunsak tuk. A kan theihthiam sual asiloah a ding loin pehtlaih kan si tiah kan ruah tik hmanhah daihnak ser awkah a si khawh chung kan i zuam awk a si. (Rom 12:17, 18 rel.) Mi pakhat kha a lung kan fahter ahcun kan nawl a hau men lai. Asinain lungtak tein kan nawl awk a si. Tahchunhnak ah, “atu bantukin na intuar caah ka lung a ṭha lo” tiah ti loin na palhnak kha cohlang in “ka chimmi bia nih na lung aan fahter caah ka lung a ṭha lo” tiah na ti khawh. A hleiin daihnak cu innchungkhar caah a biapi tuk. Nuva hna nih mi hmaiah aa dawmi bantukin an i umter i inn ahcun pakhat le pakhat i chawnh duh lo, bia fakfak hna in i ti le i velh ti bantuk kha an hrial awk a si.

15. Lungtak tein kan ngaihthiam hna ti kha zeitindah kan langhter khawh?

¹⁵ Lungtho tein i ngaithiam u. Pakhatkhat nih kan thin a kan hunter ahcun kan ngaihthiam lai i kan lungfahnak kha kan hloh lai. An thin ka hunter hna ti a hngalh lo hmanhah cutin kan tuah awk a si. “Pakhat le pakhat i bawm u law cuticun nan i dawtnak kha langhter u. Pumkhat sinak, thlarau nih aan pekmi hna kha ngeih peng awkah aan funtu hna daihnak hri khan fek tein i ṭem u.” (Efe. 4:2, 3) Lungtak tein i ngaihthiam khawh awkah a tuahmi kong kha kan ruah awk a si ti lo. Dawtnak cu “palhnak kha aa cinken peng lo.” (1 Kor. 13:4, 5) Lungthli in kan i uam peng ahcun unau  pawl he kan i pehtlaihnak lawng si loin Jehovah he kan i pehtlaihnak zong a hrawh khawh. (Matt. 6:14, 15) Kan thin a kan huntermi hna caah thla kan campiak hna tikah lungtak in kan ngaihthiam hna ti kan langhtermi a si.—Luka 6:27, 28.

16. Jehovah rian ah kan hmuhmi a hleikhunmi rian kha zeitindah kan hmuh awk a si?

¹⁶ Mahca ṭhatnak hlaw. Jehovah rianṭuannak ah a hleikhunmi rian kan hmuh tikah “kan ca ṭha ding lawng kha kan zoh awk a si lo, midang ca ṭha ding tu kha kan zoh awk deuh a si.” Cuticun dawtnak taktak kan ngeih kha kan langhter khawh. (1 Kor. 10:24) Tahchunhnak ah, civui ah midang nakin tuan deuh ah a phanmi nih anmah le an chungkhar caah ṭhutdan kha an i ham men lai. Tam deuh nih cun anmah siaremnak ah i thim loin rian pek an sinak hmun ah an ṭhu. Cutin an tuahnak thawngin mah zawn ruatlo dawtnak an langhter. A ṭhami an tuahsernak kha zeitindah kan i zohchunh khawh hna?

17. Khrihfa pakhat nih sualnak ngan a tuah ahcun dawtnak taktak nih zei tuah awkah dah a forh lai?

¹⁷ A thlithup in tuahmi sualnak hna kha phuang law ngol. Khrihfa cheukhat cu sualnak ngan an tuahmi kha thuh awkah an i zuam. Kan ning a zak lai asiloah midang an lung kan rawhter hna lai ti an phan caah a si kho men. (Ptb. 28:13) Asinain sualnak thuh cu sualnak a tuahtu he, midang he harnak a pek hna caah dawtnak ngeih lo a si. Zeitin in dah? Jehovah thiang thlarau nih Khrihfabu kha a umpi ti men lai lo i Khrihfabu ah daihnak a um ti lai lo. (Efe. 4:30) Cucaah Khrihfa pakhat nih sualnak ngan a tuah ahcun dawtnak taktak nih Khrihfa upa sin i phuan awk le a herhmi bawmhnak kawl awkah a forh lai.—Jeim 5:14, 15.

18. Dawtnak taktak cu zeitluk in dah a biapit?

¹⁸ Dawtnak cu a sang bikmi sining a si. (1 Kor. 13:13) Mah nih Jesuh zultu taktak cu ahote dah an si, dawtnak Hrampi Jehovah aa zohchunhmi cu ahote dah an si ti hngalh awkah mi kha a bawmh hna. (Efe. 5:1, 2) Paul nih dawtnak ka ngeih lo ahcun zeihmanh ka si lai lo tiah a ti. (1 Kor. 13:2) Dawtnak taktak kan ngeih kha kan “kaa” lawngin si loin “thil tinak ah a langmi” a si awk a si.