1, 2. Zekhariah nih langhnak pasarihnak a hmuh hnuah Jerusalem i Judah mi hna sining cu zeidah a si?

ZEKHARIAH nih pasarihnak langhnak a hmuh hnuah ruah awk kong tampi a ngei. Jehovah nih a ding lomi minung dan ka tat hna lai tiah bia aa kammi nih thazaang a ngeihter ko lai. Asinain thil sining cu zeihmanh aa thleng lo. Mi tampi nih ṭhatlonak le dinlonak kha an tuah i Jerusalem biakinn sak ṭhannak zong an liim lo. Jehovah nih a pekmi hna rian kha Judah mi nih zeicah khulrang in an hlawt? Jerusalem i an kirmi cu anmah khuasaknak a ṭhat deuh nakhnga ca men ah maw a si?

² Jerusalem ah a kirmi Judah mi hna cu Jehovah a biami an si kha Zekhariah nih a hngalh. Annih cu Babilon i an inn le an rian kha kaltak awkah “Pathian nih an lungthin a thawhtermi” an si. (Ezra 1:2, 3, 5) An lak i tam deuh nih an hmuh bal lonak  ram ah i ṭhial dingin ṭha tein an hngalh cangmi hmun kha an kaltak. Judah mi hna caah Jehovah biakinn sak ṭhannak rian cu a biapi tukmi a si. Cucaah meng 1000 (1,600 km) hrawng aa hlatmi, ṭih a nung i a chia tukmi lam kha zawh in Jerusalem khua ah lungtho tein an rak kir.

3, 4. A kir ṭhanmi Judah mi hna nih zei zuamcawhnak dah an ton?

³ Khual lamhlatpi a simi Babilon in Jerusalem leiah an kalmi khi na mitthlam ah cuanter hmanh. Mi pawl cu hmailei an khuasaknak he aa tlaiin khua an ruat lai i mah kong kha an i ceih ko hna lai. Kum upa pawl nih Jerusalem khua le cuka ah a ummi biakinn aa dawhning kha an chimh ko hna lai. (Ezra 3:12) Nang zong an sinah hei kal ve law Jerusalem khua a voikhatnak na hmuh tikah zeitindah na um lai? Belh nih a khuh dihmi inn pawl, a cimmi khuakulhnak vanpang, a rawk dihmi khua kutka le inn sangpipi hna na hmuh tikah na ngaih a chia ko lai lo maw? A cim dihmi mah vanpang le a fek i a ngan tukmi Baibal khuakulhnak vanpang kha na tahchunh men ko lai. Asinain Judah mi hna cu an lung a dong lo. Zeicah? An rak kirnak lam thluangthluan ah Jehovah nih a bawmhmi hna le a huhphenhmi hna kha an hmuh. Cucaah Jerusalem an phanhle cangka biakinn ah biakṭheng an ser i nifate Jehovah sinah raithawinak an pek. (Ezra 3:1, 2) Annih cu lungthawhnak in an khat i rianṭuan awkah timhcia an si. Cucaah an lung a donghter khomi zeithil hmanh a um lomi a lo.

⁴ Judah mi nih biakinn an sak pahin an khua kha an sersiam a hau, cun inn zong an sak a hau. Chungkhar cawmnak caah lo zong an tuah a hau. (Ezra 2:70) An tuah dingmi rian cu a tam tukmi a lo. Asinain a rauhhlan ah an ral pawl cu an rak chuak i an rian ngolter awkah an i zuam. Kum 15 chung ralchanhnak an ton caah Judah mi hna cu duhsah duhsah in an lung a hung dong. (Ezra 4:1-4) BC 522 ah a dang zuamcawhnak pakhat an tong, mah cu Persia siangpahrang nih Jerusalem i innsaknak rian vialte ngol awkah nawl a chuahmi kha a si. Khua cu zeitikhmanh ah sak ṭhan khawh dawh a lo ti lo.—Ezra 4:21-24.

5. Jehovah nih a miphun kha zeitindah a bawmh hna?

⁵ A mi pawl nih ralṭhatnak le thazaang an ngeih a hau ti kha Jehovah nih a hngalh. Jehovah nih a mi pawl cu a dawt hna i amah biak awkah an i zuamnak vialte a sunsak ti kha zumhter awkah Zekhariah kha hmanung bik langhnak a pek. A pekmi hna rian nan ṭuan ṭhan ahcun kaan huhphenh hna lai ti zongin bia a kamh hna. Biakinn sak ṭhannak he aa tlaiin Jehovah nih hitin a ti hna: “BAWIPA nan Pathian cu a nawl nan ngaih ahcun hi thil cu a tlung ko lai!”—Zekh. 6:15.

6. (a) Zekhariah hmuh langhnak pariatnak cu zeitindah aa thawk? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Zeicah rang pawl cu an rong an i dan dih?

⁶ Zekhariah hmuhmi langhnak pariatnak le a donghnak cu an zumhnak a fehter biktu a si men lai. (Zekhariah 6:1-3 rel.) Zekhariah nih a hmuhmi kha na mitthlam ah cuanter hmanh. Dar sen in sermi “tlang pahnih karlak in” rangleng pali an rak chuak. Mah rang hna cu an rong an i dan cio caah aa citmi hna kha fawi tein thleidan khawh an si. Zekhariah nih “mah hihi zeidah an si?” tiah a hal. (Zekh. 6:4) Mah  langhnak cu kanmah he aa pehtlaimi a si caah kannih zong hngalh kan duh ve.

7, 8. (a) Tlang pahnih nih zeidah an langhter? (b) Tlang hna cu zeicah dar sen in ser an si?

⁷ Baibal ah tlang timi nih pennak asiloah cozah kha a aiawh tawn. Zekhariah nih a hmuhmi tlang hna cu Daniel chimchungbia ah kan hmuhmi tlang pahnih he an i lo. Tlang pakhat nih Jehovah nih van le vawlei ah zungzal uknak nawl a ngeihmi kha a langhter i a dang pakhat nih Siangpahrang Jesuh nih a ukmi Messiah Pennak kha a langhter. (Dan. 2:35, 45) 1914, khuasik caan ah Jesuh Siangpahrang a hung si thawkin mah tlang pahnih cu an hung um i vawlei caah Pathian tinhnak tlinternak ah a biapimi dirhmun in an i tel.

⁸ Zeicah tlang cu dar sen in ser a si? Dar sen cu a sunglawi tukmi le a tleumi a si. Jehovah nih Israel mi kha puan biakinn an sak lio le a hnu i Jerusalem biakinn an sak lioah dar sen hman dingin a fial hna. (Ex. 27:1-3; 1 Si. 7:13-16) Mah tlang hna dar sen in ser an simi nih van le vawlei ah Jehovah uknak nawl le Messiah Pennak i a ṭha bikmi sining hna kha a langhter. Mah nih minung kha himnak le thluachuah tampi a hmuhter hna lai.

9. Rangleng aa citmi cu ahote dah an si, an rian cu zeidah a si?

⁹ Rangleng le aa citmi hna nih zeidah an aiawh? Aa citmi hna nih vancungmi phu hna kha an aiawh. (Zekhariah 6:5-8 rel.) A hleikhunmi rian ṭuan awkah “vawleicung dihlak Bawipa” hmaiin an chuak. Mah vancungmi hna cu Pathian miphun kha huhphenh awkah, a hleiin “chaklei ram” ah a ummi Babilon in huhphenh awkah rikhiahpiakmi hmun hna ah thlah an si. Mah langhnak in Jehovah nih a miphun kha zeitikhmanh ah Babilon ah sal a tanter ti hna lai lo ti kha a hngalhter hna. Mah nih Zekhariah chan i biakinn satu hna cu zeitluk in dah thazaang a pek hna lai ti kha ruathmanh. An ral pawl nih an kan kham kho lai lo ti kha an hngalh.

10. Rangleng le aa citmi hna kong Zekhariah chimchungbia in tuchan Pathian miphun nih zeidah an zumh khawh?

¹⁰ Tuchan zongah Jehovah nih a mi pawl huhphenh awk le thazaang pek awkah vancungmi kha a hman rih hna. (Mal. 3:6; Heb. 1:7, 14) 1919 thawkin Jehovah miphun cu langhternak a simi a Liannganmi Babilon saltannak in an luat tikah an ral pawl cu a hmaanmi biaknak a karh nakhnga lo le a ṭhancho nakhnga lo fakpi in an i zuam. (Biat. 18:4) Asinain cutin an tuah kho lo. Vancungmi nih Jehovah bupi kha an huhphenh caah a hmaan lomi biaknak sal an si ṭhan sual lai tiah kan thin a phan ding a si lo. (Salm 34:7) Mah canah Jehovah biaknak ah kan i nuam zungzal lai i kan rian a tam zungzal lai. Zekhariah chimchungbia nih tlang pahnih thawngin himnak le huhphenhnak kan hmu ti kha hngalhthiam awkah a kan bawmh.

11. Pathian miphun doh an si tikah zeicah kan ṭih a herh lo?

 ¹¹ A rauhhlan ah Satan vawlei i ramkhel lei hna cu Pathian miphun hrawh awkah hmunkhat ah an i zuam lai. (Ezek. 38:2, 10-12; Dan. 11:40, 44, 45; Biat. 19:19) Mah phu hna cu vawleicung pumpi a khup dihmi minmei bantukin rang an i cit i Pathian miphun doh awkah thinhung ngaiin an rak chuak lai ti kha Ezekiel nih a rak chimchung. (Ezek. 38:15, 16) * Annih kha kan ṭih hna awk a si maw? A si lo. Kan leiah a ṭangmi Jehovah ralkapbu kan ngei hna. Harnak nganpi chungah vancungmi nih Jehovah miphun kha an huhphenh hna lai i Jehovah uknak a ralchanhmi vialte kha an hrawh hna lai. (2 Thes. 1:7, 8) Mah tikah cun zeitluk in dik ṭih a nung lai. Jehovah i vancung ralkapbu cu aho nih dah a hruai hna lai?

12, 13. (a) Jehovah nih Zekhariah kha zeidah tuah a fial? (b) Thing Nge timi min a ngeimi pa nih Jesuh Khrih a aiawh ti kha zeitindah kan hngalh?

¹² Mah langhnak pariat a hmumi cu Zekhariah lawng a si. Asinain mah hnuah a tuahmi thil kha midang nih an hmuh lai i Pathian biakinn a sa ṭhanmi hna caah thazaang petu a si lai. (Zekhariah 6:9-12 rel.) Babilon in pa pathum Heldai, Tobijah le Jedaiah an rak phan. Mah pa hna nih an rak khawmhmi sui le ngun hna kha lak in “bawi  luchin” ser awkah Jehovah nih Zekhariah kha a fial. (Zekh. 6:11) Mah bawi luchin cu Judah hrinsor a si i David tefa a simi, Uktu Zerubbabel caah a si maw? A si lo. Jehovah nih Zekhariah kha Tlangbawi Ngan, Joshua lu ah chinh dingin a fial. Mah nih a hmumi paoh kha an khuaruah a harter ko hna lai.

¹³ Bawi luchin chinh a simi nih Tlangbawi Ngan Joshua cu siangpahrang ah a canter maw? A canter lo. Joshua cu David tefa a si lo caah siangpahrang ṭuan awkah sining a tlinh lo. Bawi luchin chinh a simi nih hmailei ah Thing Nge tiah auhmi zungzal siangpahrang le tlangbawi a chuah lai kha a langhter. Baibal nih Thing Nge cu Jesuh Khrih a si tiah fiang tein a ti.—Isa. 11:1; Matt. 2:23.

14. Jesuh nih Siangpahrang le Tlangbawi Ngan in zei rian ṭuan awk dah a ngeih?

¹⁴ Jesuh cu Siangpahrang le Tlangbawi Ngan a si. Jesuh nih Jehovah i vancungmi ralkapbu kha a hruai hna i ṭhatlonak in a khatmi hi vawlei ah Pathian miphun nih himnak an hmuh nakhnga fakpi in aa zuam. (Jer. 23:5, 6) A rauhhlan ah Khrih nih Pathian uknak a bawmh i Jehovah miphun a runven hna tikah miphun hna kha a tei cang hna lai. (Biat. 17:12-14; 19:11, 14, 15) Asinain mah ni a phanh hlanah Jesuh asiloah Thing Nge cu a nganmi rian pakhat ṭuan awk a ngei.

15, 16. (a) Pathian miphun cu tuchan ah zeitindah dirh ṭhan le thenh an si, aho nih dah cutin a tuah hna? (b) Khrih Kum Thongkhat Uknak a dih tikah vawlei cu zeidah a lawh lai?

¹⁵ Jesuh cu Siangpahrang le Tlangbawi Ngan a ṭuan lengah ‘BAWIPA biakinn sak’ awk zongah rian pek a si. (Zekhariah 6:13 rel.) 1919 ah A Liannganmi Babilon a simi, a hmaan lomi biaknak huham tangin Pathian miphun kha a luatter hnanak thawngin mah innsaknak rian cu a rak ṭuan. Jesuh nih Khrihfabu kha a dirh ṭhan i “zumhawk a tlakmi le a fimmi sal” kha rian a pek. Chiti thuhmi pa hna in dirhmi mah phu nih vawlei lei thlaraulei biakinn ah a biapimi rian kha an tlangtlak. (Matt. 24:45) Jesuh nih Pathian miphun kha a thenh hna i a thiangmi lam in Pathian biak awkah a bawmh hna.—Mal. 3:1-3.

¹⁶ Jesuh le 144,000 nih siangpahrang le tlangbawi in kum thongkhat chung an uk lai. Mah caan chungah zumhfekmi minung pawl kha a tlingmi si awkah an bawmh hna lai. Mah siangpahrang le tlangbawi hna nih  mah rian an liim tikah Jehovah a biami lawng vawlei ah an tang cang lai. A donghnak ah a hmaanmi biaknak cu tling tein dirh ṭhan a si lai.

17. Jehovah nih Judah mi kha a hnuah zeidah aamah a khaan ṭhan hna, a bia cu an cungah zeitindah huham a ngeih?

¹⁷ Zekhariah bia cu mah lio caan i Judah mi hna cungah zeitindah huham a ngeih? Biakinn sak an dih nakhnga Jehovah nih kaan bawmh hna lai i kaan huhphenh hna lai tiah bia aa kam. Mah biakamnak nih ruahchannak a ngeihter hna. Asinain mi tlawmte nih mah tluk in a tammi rian cu zeitindah kan ṭuan khawh lai tiah an ruah khawh men. Cucaah Zekhariah chimmi bia nih an ṭihnak le an lunghrinnak kha a tlauter khawh. Anmah bawmh awkah a rami Heldai, Tobijah le Jedaiah bantukin a dang mi tampi cu “an ra lai i BAWIPA biakinn saknak ahcun rian an ra ṭuan lai” tiah Jehovah nih a ti. (Zekhariah 6:15 rel.) Jehovah nih an rian ṭuannak ah a kan bawmh lai ti kha Judah mi nih an zumh. Persia siangpahrang nih phung ningin an rian kha a khenkham ko hna nain biakinn sak ṭhan awkah ralṭha tein an thawk. Mah khenkhamnak cu an lam ah a ummi tlang nganpi bantuk a si ko nain a rauhhlan ah Jehovah nih a rak hloh. A donghnak ah BC 515 ah biakinn sak cu an rak liim. (Ezra 6:22; Zekh. 4:6, 7) Asinain Jehovah bia nih tuchan i a cangmi, a ngan deuhmi thil kha a langhter.

18. Zekhariah 6:15 cu tuchan ah zeitindah a tlin?

¹⁸ Tuchan ah mi nuai tampi nih Jehovah cu an biak. An caan, an thazaang le an thilri ti bantuk telin an “chawva” kha Jehovah i thlaraulei biakinn bawmhnak ah lungtho tein hman an duh. (Ptb. 3:9) Jehovah nih zumhawktlak tein amah kan bawmhnak a sunsak ti kha kan zumh khawh. Heldai, Tobijah le Jedaiah nih an rak putmi sui le ngun in Zekhariah nih bawi luchin a sermi kha i cinken. Mah bawi luchin cu a hmaanmi biaknak an bawmhnak i “hngalh camcinnak thil” a si. (Zekh. 6:14) Jehovah nih amah kan dawtnak le a ca i kan ṭuanmi rian kha zeitikhmanh ah a philh lai lo.—Heb. 6:10.

19. Zekhariah hmuhmi langhnak hna cu kan cungah zeitindah huham an ngeih awk a si?

¹⁹ Hi donghnak caan ah Jehovah miphun nih a ngan ngaingaimi rian an ṭuan. Mah cu Jehovah thluachuah thawngin le Khrih hruainak thawngin a si. A dai, a him i zungzal in a hmunmi bupi ah kan i tel caah kan i lawm tuk. A thiangmi biaknak ca i Jehovah tinhnak cu a tling hrimhrim lai. Jehovah miphun lakah na hmuhmi na dirhmun kha sunsak law ‘BAWIPA na Pathian cu a nawl ngai.’ Cutin na tuah ahcun Siangpahrang le Tlangbawi Ngan, cun vancungmi hna huhphenhnak kha na hmuh khawh lai. A hmaanmi biaknak bawmh awkah na si khawh chungin i zuam. Cutin na tuah ahcun atu a tang rihmi caan ah siseh, zungzal in siseh Jehovah nih aan khamh lai.