1, 2. (a) Tuchan ah mi nih zei bantuk buaibainak hna dah an ton, mah nih zeidah a chuahter? (b) Isaiah 41:10, 13 nih zei bia dah a kan kamh?

KHRIHFA upa pakhat he aa ummi, hmaanhmaan a ṭuanmi unaunu nih hitin a chim: “Thlaraulei kaa zuam peng ko buin lungretheihnak he kum tampi chung khua ka sa. Mah ruangah kaa hngilh kho lo, ka ngandamnak le midang ka pehtlaih hnaning zong a hnorsuan i a caan ah cun ka lung a dong tuk.”

² Mah unaunu a intuarnak kha na hngalthiam kho maw? Satan vawlei ah kan nun ruangah hneknak tampi kan tong. Tilawng a kal nakhnga lo thir cangai nih a tlaih khawh bantukin lungretheihnak nih zei tuah awk hngal lo, hnabei dong in a kan umter khawh. (Ptb. 12:25) Zeinihdah lungrethei in a kan umter khawh? Dawtmi pakhatkhat thihnak, zawtnak, hremnak le chungkhar pawcawmnak hna ruangah a si kho. Caan a rauh tikah cu bantuk lungretheihnak nih na thazaang a zorter khawh i naa lawmhnak hmanh a tlauter khawh. Asinain Pathian cu nangmah bawmh awkah timhcia a si ti kha na zumh khawh.—Isaiah 41:10, 13 rel.

3, 4. (a) Baibal nih “kut” timi biafang kha zeitindah a hman? (b) Zeinihdah kan kut tha a derter khawh?

 ³ Mi pakhat i a tuahsernak asiloah a ziaza hna langhter awkah Baibal nih pum cheubang kha a hman tawn. Tahchunhnak ah kut kha voi tampi a hman. Mi pakhat kha a kut a fehter tiah Baibal nih a ti tikah tha a pek, a ṭhawnter i thil tuah awkah timhcia a siter tinak a si. (1 Sam. 23:16; Ezra 1:6) Cun hmailei ruahchannak he aa tlaiin a ṭhami lungput a ngei tinak zong a si.

⁴ A caan ah a kut tha a dermi kong zong Baibal nih a langhter tawn. Mah nih a lung a dongmi le ruahchannak a ngeilomi kha a chimduhmi a si. (2 Chan. 15:7; Heb. 12:12) Na lungre a thei tuk i na tha a der tuk tikah na lung a dong men ko lai. Mah tikah khoika in dah thazaang na hmuh khawh? Inkhawhnak le lawmhnak ngeih awkah zeitindah thapek le forhfial na si khawh men?

5. (a) Buaibainak hna kan ton tikah zeitindah kan um khawh men, asinain zeidah kan i cinken awk a si? (b) Zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁵ Zefaniah 3:16, 17 rel. Buaibainak hna kan ton tikah ṭih in kan lung a dongh awk a si lo asiloah kan kut tha a der awk a si lo. Dawtnak a ngeimi kan Pa, Jehovah nih kan lungretheihnak vialte kha amah sin i chiah awkah a kan sawm. (1 Pit. 5:7) Israel mi a zohkhenh hna bantukin kannih zong a kan zohkhenh ve lai. Baibal nih “BAWIPA cu nanmah khamh awkah a thazaang a tawi lo” tiah a ti. Zumhfekmi a salle khamh awkah Jehovah cu timhcia a si zungzal. (Isa. 59:1) A har tukmi thil sining ah a salle nih a duhnak an tuah khawh nakhnga Jehovah nih bawmh a duh hna i bawmh zong a bawmh khawh hna ti a langhtermi Baibal tuanbia pathum kha hi capar ah kan i ruah hna lai. Mah kong hna nih kannih zong zeitindah thazaang a kan ngeihter khawh ti kha zohhmanh u sih.

6, 7. Israel mi nih Amalek mi an tei hnanak kong in zeidah kan cawn khawh?

⁶ Israel mi hna Izipt sal sinak in an luat hnu tlawmpal ah Amalek mi nih an doh hna. Israel mi nih anmah le anmah i kilven awkah zeitindah an i timhtuah? Moses nih miralṭha a simi Joshua kha raldohnak hruai awkah a fial. Cun Aaron le Hur kha an pawng i a ummi tlang cungah a kaipi hna. Cuka hmun in raltuknak kha hmuh khawh a si. Mah pa pathum cu an ṭih caah raltuknak in an zaammi maw a si? A si hrimhrim lo.

⁷ Israel mi nih teinak an hmuh nakhnga Moses nih thil pakhat a tuah. Moses nih Pathian pekmi ṭhiangṭhunh kha aa put i vanlei ah a hler. Mah tikah Jehovah nih Israel mi kha Amalek mi doh khawhnak ṭhawnnak a pek hna. Asinain Moses kut cu a hung rit i a ban a ṭhumh tikah Amalek mi nih an hun tei hna. Cucaah Aaron le Hur nih “lung pakhat an lak i a cungah cun an ṭhutter i annih nih khattelei veve in an dirkamh i a ban kha an doh hna. Ni a tlak tiang a ban cu an doh hna.” A ṭhawngmi Pathian kut thawngin Israel mi nih teinak an hmu.—Ex. 17:8-13.

8. (a) Ethiopia mi nih Israel mi an tlerhkhonh hna tikah Asa nih zeidah a tuah? (b) Asa kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

 ⁸ Siangpahrang Asa chan zongah Jehovah nih a ṭhawngmi a kut a hman kha a langhter. Baibal nih ralkapbu tampi kong a langhter, asinain ralkap tam bik a ngeimi cu Ethiopia siangpahrang Zerah a si. Raltuk a thiammi ralkap 1,000,000 a ngeih hna. Ethiopia ralkap cu Asa ralkap nakin lethnih hrawng an tam deuh. Mah tikah Asa cu lungretheinak le ṭihnak in a lung a dong kho. Asinain Jehovah sinah bawmhnak a rak hal colh. Raltuknak hmuhtonnak ningin zoh ahcun Ethiopia mi pawl tei ding cu a si kho lomi a lo. Asinain “Pathian caah cun zeizong vialte hi a si kho ko.” (Matt. 19:26) Pathian nih a ṭhawnnak kha a hman i Ethiopia mi kha ‘BAWIPA lei ah a lung dihlak in aa biatakmi,’ ‘Asa hmaiah a tei hna.’—2 Chan. 14:8-13; 1 Si. 15:14.

9. (a) Jerusalem vanpang sak ṭhan awkah Nehemiah kha zeithil sining hna nih dah a ngolter lo? (b) Nehemiah thlacamnak kha Pathian nih zeitindah a leh?

⁹ Jerusalem i a kal tikah Nehemiah zeitindah a um lai khi ruathmanh. Jerusalem khua cu huhphenhnak a ngei lo. Judah mi pawl cu an lung a dong. An ral pawl nih an tlerhkhonh hna caah vanpang sak kha an ngol. Mah tikah lungdong in a kut tha a derter maw? A derter lo. Moses, Asa le a dang zumhfekmi Jehovah salle bantukin Nehemiah nih Jehovah kha aa bochan. Jehovah sinah thla a cam i Jehovah nih a rak leh. Pathian nih ‘a ṭhawnnak a nganmi le a ṭhawngmi a kut in’ Judah mi kha thazaang a rak pek hna. (Nehemiah 1:10; 2:17-20; 6:9 rel.) Tuchan zongah Jehovah nih ‘a ṭhawnnak a nganmi le a ṭhawngmi a kut’ kha hmangin a salle thazaang a pek hna ti kha na zum maw?

10, 11. (a) Kan kut tha derter awkah Satan cu zeitindah aa zuam? (b) Jehovah nih kanmah thazaang pek awk le ṭhawnnak pek awkah zeidah a hman? (c) Jehovah lamhruainak in zeitindah ṭhatnak na hmuh?

¹⁰ Thlaraulei thil kan tuahmi ngolter dingin aa zuamnak ah Satan cu zeitikhmanh ah a lung a dong lai lo ti cu a fiang ko. Cozah, biaknaklei hruaitu le zumhpialmi hna hmangin lihbia le tlerhkhonhnak hna a hman. A hmuitinh cu zeidah a si? Pennak kong thawngṭha kan chimmi kha ngolter a kan duh. Asinain Jehovah nih a kan bawmh khawh i bawmh zong a kan duh. Cun thazaang kan ngeih nakhnga a thiang thlarau zong a kan pek. (1 Chan. 29:12) Satan le hi vawlei ṭhalo doh khawh awkah Pathian thiang thlarau hal cu a biapi tukmi a si. (Salm 18:39; 1 Kor. 10:13) Baibal in kan hmuhmi bawmhnak ca zongah kan i lawm tuk. Thla fatin Baibal hrambunhmi cauk hna in kan hngalhmi a kong zong kha ruathmanh. Zekhariah 8: 9, 13 chung i bia hna cu Jerusalem  biakinn sak ṭhan a si lioah ṭialmi an si ko nain atu kan chan zongah bawmtu an si ṭhiamṭhiam. (Rel.)

¹¹ Khrihfabu pumhnak, civui le theocratic sianginn in kan hmuhmi lamhruainak hna zongin Jehovah nih thazaang a kan pek. Mah lamhruainak hna nih a hmaanmi lungput in Pathian rian ṭuan awk, hmuitinh chiah awk le Khrihfa rian hna ṭuan khawh awkah a kan bawmh. (Salm 119:32) Jehovah lamhruainak in thazaang hmuh awkah naa zuam maw?

12. Thazaang kan ngeih zungzal nakhnga zeidah kan tuah a hau?

¹² Jehovah nih Amalek mi le Ethiopia mi tei awkah Israel mi kha a bawmh hna, cun Jerusalem vanpang an dih khawh nakhnga Nehemiah le Judah mi kha ṭhawnnak a pek hna. Cu bantukin lungretheihnak, ralchanhnak le zei rel lonak hna lakah phungchim khawh zungzal awkah thazaang a kan pek ve lai. (1 Pit. 5:10) Jehovah nih kan tonmi buaibainak hna kha khuaruahhar lam in cun a tlauter lai lo. Mah canah kanmahlei in kan tuah awk a simi kha tuah a hau. Zeitin in dah? Nifate Baibal rel a hau. Pumhnak ca, i timhtuah in i pumh a hau. Pumpak Baibal hlathlainak le chungkhar pumhnak kha hmaan tein tuah a hau. Jehovah kha i bochan in thlacam a hau. Jehovah nih kanmah thazaang peknak ah a hmanmi thil hna in lungvaivuanh awkah zeithil hmanh kan awnh ding a si lo. Ka kut tha a der tiah na ruah ahcun Pathian sinah bawmhnak hal. Mah hnuah Pathian thiang thlarau nih ‘tuah duhnak lungthin na ngeih nakhnga le na chungah rian a ṭuanning’ kha zoh. (Fil. 2:13) Midang tah zeitindah thazaang na ngeihter khawh hna?

13, 14. (a) Unaupa pakhat cu a nupi a thih hnuah zeitindah thazaang a hmuh? (b) Midang kha zeitindah thazaang na ngeihter khawh hna?

¹³ Jehovah nih kanmah thazaang a kan pe khomi vawleicung pumpi unaurual kha a kan pek. Lamkaltu Paul nih hitin a chim: “A thlepmi nan ban kha hler hna u law a dermi nan khuk kha fehter hna u, cun a ping a pang ah nan ke hlang sual lo tein um u.” (Heb. 12:12, 13) Kumzabu pakhatnak i Khrihfa tampi nih cu bantuk bawmhnak kha unau hna sinin an hmuh. Tuchan zongah cutin a si ve. Tahchunhnak pakhat in zohhmanh u sih. A nupi a thih hnuah a dang harnak hna a tongmi unaupa pakhat nih hitin a chim: “Zei bantuk hneksaknak kha zeitik ah le voi zeizat dah kan ton lai ti kha i thim khawh a si lo. Thlacamnak le pumpak hlathlainak cu ti cungah a kan vuanhter khomi, nunnak a khamhmi angki bantuk an si. Cun unau pawl bawmhnak in hnemhnak tampi ka hmu. A harmi thil sining hna ton hlanah Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih cu a biapi tuk ti zong ka hun hngalh.”

¹⁴ Amalek mi an doh hna lioah Aaron le Hur nih Moses a kut a feh nakhnga an bawmh. Tuchan zongah midang thapeknak le bawmh khawhnak lam kha kan kawl ve awk a si. Kum upatnak, damlonak, chungkharmi ralchanhnak, lunglennak le dawtmi nih thihtaknak hna ruangah unau cheukhat cu harnak an tong. A ṭhalomi  thil tuah awk, hi vawlei ah hlawhtlinnak kawl awkah hneknak a tongmi mino pawl zong kha tha kan pek khawh hna. (1 Thes. 5:11, 14; 3:1-3) Biakinn ah, phungchimnak ah, rawl-einak ah le phone chawnhnak ah midang cung siaherhnak langhter khawhnak lam kha kawl.

15. Biaṭha na chimmi nih unau pawl kha zeitindah ṭhatnak a hmuhter khawh hna?

¹⁵ Asa nih Ethiopia ralkapbu nganpi kha a tei hna hnuah profet Azariah nih Asa le a mi pawl kha hitin tha a pek hna: “Nannih cu nan lung ṭhawng ko u! Nan kut kha derter hna hlah u, zeitintiah nan rian cu man a ngei lai.” (2 Chan. 15:7) Mah bia nih a thiangmi biaknak dirh ṭhan dingin thlennak tampi tuah awkah Asa kha a forh. Cu bantukin biaṭha na chimmi nih midang kha thazaang a pek khawh hna i Jehovah biak zungzal awkah a bawmh khawh hna. (Ptb. 15:23) Cun pumhnak i thazaang a pemi a phi na pek tikah unau pawl caah thazaang petu a si kho ti kha zeitikhmanh ah philh hlah.

16. (a) Khrihfa upa nih Nehemiah kha zeitindah an i zohchunh khawh? (b) Unau pawl nih zeitindah bawmhnak an in pek ti kha chim.

¹⁶ Jehovah bawmhnak thawngin Nehemiah le Judah mi hna cu an kut a ṭhawng. Jerusalem vanpang kha ni 52 ah an dih. (Neh. 2:18; 6:15, 16) Midang nih rian an ṭuan tikah Nehemiah nih a zoh sawhsawh hna lo. Amah theng Jerusalem vanpang  saknak ah a ṭuan ve. (Neh. 5:16) Cu bantukin Khrihfa upa tampi nih Biakinn saknak, thianhhlimhnak le remhnak ah an bawmh hnanak thawngin Nehemiah kha an i zohchunh. Cun dawtnak a ngeimi mah unaupa hna nih lungretheihnak a ngeimi unau pawl sinah an len hnanak thawngin le phungchimnak ah an ṭuanṭinak thawngin thazaang an ngeihter hna.—Isaiah 35:3, 4 rel.

17, 18. Buaibainak le lungretheihnak hna kan ton tikah zeidah kan zumh khawh?

¹⁷ Unau pawl he hmunkhat i rian kan ṭuanṭi tikah kan lung aa rual chin. Mah nih kan i hawikomhnak zong a fehter chin. Cun a rauhhlan ah Pathian Pennak ah kan hmuh hngami thluachuah pawl zong kha a kan zumhter chin. Midang thazaang kan ngeihtermi hna cu a harmi thil sining hna inkhawh awk le hmailei ruahchannak he aa tlaiin a ṭhami lungput ngeih awkah kan bawmhmi hna a si. Mah lengah kanmah theng thazaang kan ngei i hmailei ruahchannak ah lungthin pek dingin a kan bawmh.

¹⁸ Jehovah nih hlanlio zumhfekmi a salle a bawmhmi hna le a huhphenhmi hna kha kan ruah tikah Jehovah kan zumhnak le kan i bochannak cu a fek chin. Cucaah buaibainak le lungretheihnak hna na ngeih tikah “na kut tha kha dorhter hna hlah.” Bawmhnak hmuh awkah Jehovah sin thla na cam ahcun a ṭhawngmi a kut in thazaang aan ngeihter lai i a rauhhlan ah a ra laimi Pennak thluachuah aan hmuhter lai kha na zumh khawh.—Salm 73:23, 24.