1-2. (a) Tuchan ah mi tampi cu nawlngeitu pawl cungah zumhnak ngeih awkah zeicah an i harh? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

TUCHAN ah mi tampi nih nawlngeitu hna kha zumh awkah an i harh. Cozah le upadi nih mirum le nawlngeitu pawl kha a huhphenh tawnmi hna le misifak pawl a bawmh lomi hna kha an hmuh. “Minung uknak nih harnak a chuahter” tiah Baibal nih fiang tein a langhter. (Pct. 8:9, NW) Mah lengah biaknaklei hruaitu cheukhat cu thilṭhalo an tuah. Mah ruangah mi cheukhat nih Pathian kha an zum ti lo. Cucaah mi pakhat nih kanmah he Baibal cawn dingin a cohlan tikah Jehovah le Jehovah i vawlei lei aiawhtu pawl cungah zumhnak a ngeih nakhnga bawmhnak ah zuamcawhnak kan tong.

² Baibal a cawngmi hna lawng hi Jehovah le a bupi cungah zumhnak ngeih a haumi an si lo. Biatak chungah kan umnak kum tampi a si cang hmanhah Jehovah thil tuah ning cu a ṭha bik a si zungzal timi kan zumhnak kha zeitikhmanh ah tlauter lo a hau. A caan ah mah bantuk kong he aa tlaimi kan zumhnak a hneksakmi thil sining hna a chuak kho men. Hi capar ah kan zumhnak a hneksak khomi mah thil sining pathum hi kan i ruah hna lai: (1) Baibal tuanbia cheukhat kan rel tikah, (2) Jehovah bupi sinin lamhruainak kan hmuh tikah le (3) hmailei ah zuamcawhnak hna kan ton tikah.

3. Baibal tuanbia cheukhat nih Jehovah kan zumhnak kha zeitindah a hneksak khawh?

 ³ Baibal kan rel tikah Jehovah nih mi cheukhat a pehtlaih  hna ning le a tuahmi biakhiahnak cheukhat he aa tlaiin lunghrinnak kan ngei kho men. Tahchunhnak ah, Nambar Baibal cauk ah Sabbath ni ah thing a khawmmi Israel mi pakhat Jehovah nih thih dan a peknak kong kha kan hmuh. Samuel pahnihnak cauk ah, kum tampi a rauh hnuah Jehovah nih nupa sualnak a tuah i mi a thatmi Siangpahrang David a ngaihthiamnak kong kha kan hmuh. (Nam. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Hitin kan ruah khawh men: ‘Zeicah Jehovah nih mi a that i nupa sualnak a tuahmi David kha a ngaihthiam i a sualnak a hme deuhmi a lomi pa kha thih dan a pek?’ A phi hngalh awkah Baibal kan rel tikah kan i cinken awk a simi a kong pathum kha i ruah hna u sih.

4. Genesis 18:20, 21 le Deuteronomi 10:17 nih zeitindah Jehovah biaceihnak cung kan zumhnak kha a fehter?

⁴Baibal nih a kong dihlak kha a langhter zungzal lo. Tahchunhnak ah, David cu a tuahsernak ruangah lungtak tein aa ngaichih ti kha kan hngalh. (Salm 51:2-4) Asinain Sabbath nawlbia a buarmi pa cu zei bantuk minung dah a si? A tuahsernak ruangah aa ngaichih maw? A hlanah Jehovah nawlbia a ngai lomi maw a si? A hmasa ralrin peknak kha zei ah a rel lomi asiloah a hlawmi hmanh a si maw? Baibal nih zeihmanh a chim lo. Asinain Jehovah cu “ṭhatlonak ngeilo Pathian a si” ti kha kan zumh khawh. (Deut. 32:4) A biakhiahnak hna cu midang chimmi, duhdanhnak asiloah minung kha thil sining a hmaan loin a hmuhtermi zei bantuk a konglam cung hmanhah hram aa bunh lo. (Genesis 18:20, 21; Deuteronomi 10:17 rel.) Jehovah le a phunglam kong kan hngalh deuhdeuh tikah a biaceihnak he aa tlaiin kan zumh deuhdeuh ve lai. Baibal tuanbia pakhat kan rel i kan hngalhthiam lo hmanhah Pathian cu “thil a tuahnak paohah hin ding tein a tuahmi a si” ti kha fiang tein kan hngalh.—Salm 145:17.

5. Tlinlonak cu dinnak kan hmuh ning cungah zeitindah huham a ngeih? (“ Tlinlonak Nih Dinnak Kan Hmuh Ning Kha A Hnorsuan” timi rinli kulh zong zoh.)

⁵Tlinlonak nih dinnak kan hmuh ning kha a hnorsuan. Pathian nih amah muikeng in a kan sermi kan si caah mi pawl ding tein pehtlaih an simi kha hmuh kan duh. (Gen. 1:26) Asinain a konglam dihlak kan hngalh tiah kan ruah hmanhah mitlinglo kan si caah a ding loin bia kan ceih khawh hna. Tahchunhnak ah, Nineveh khua mi cungah  zaangfahnak langhternak kong he aa tlaiin Jehovah biakhiahnak cungah Jonah a lung a tlin lomi kha i cinken. (Jonah 3:10–4:1) Asinain a phichuak kha ruathmanh. Aa ngaichihmi Nineveh khuami 120,000 leng cu khamh an rak si! A donghnak ah a ding loin mi pawl bia a ceihtu cu Jehovah si loin Jonah tu a si.

6. Jehovah nih a biakhiahnak he aa tlaiin zeicah kan sinah fianter a hauh lo?

⁶Jehovah nih minung sinah a biakhiahnak he aa tlaiin a ruang chim a hau lo. Jehovah nih hlanlio a salle kha a rak tuahmi biakhiahnak asiloah a tuah laimi biakhiahnak he aa tlaiin an intuarnak langhternak nawl a pek hna. (Gen. 18:25; Jonah 4:2, 3) A caan ah a biakhiahnak kha a fianter. (Jonah 4:10, 11) Asinain Jehovah cu kan sinah fianter dingin rian a ngei lo. Jehovah cu Sertu a si caah thil a tuah hlanah siseh, a tuah hnuah siseh kan sinin hnatlaknak a herh lo.—Isa. 40:13, 14; 55:9.

7. Zei zuamcawhnak dah kan ton khawh, zeicah?

⁷ Jehovah nih a zungzal in a hmaanmi thil a tuah ti kha lunghrin awk a um lo. Asinain rian pek a simi pa pawl zumh ding timi cu kan caah zuamcawhnak a si kho men. Jehovah bupi ah nawl a ngeimi hna nih Jehovah lamhruainak ningin an tuah taktak maw asiloah anmah duhmi ningin dah an tuah tiah kan ruah men lai. Baibal chan ah a nungmi mi cheukhat zong cu bantuk ruahnak an rak ngei ve men lai. Catlangbu  3nak i tahchunhnak kha ruathmanh. Sabbath nawlbia a buarmi pa i a rualchan pakhat nih Moses nih thih dan a pek hlanah Jehovah sinah ruahnak a hal hnga maw tiah a ruah men ko lai. David he nupa sualnak a tuahmi nu i a vapa, Hit mi Uriah i a hawikom pakhat nih David nih hmuh awk aa tlakmi dantatnak in luat awkah siangpahrang a sinak kha a hman tiah a ruah men lai. Jehovah a zummi, vawlei lei amah aiawhtu hna kha kan zumh hna lo ahcun Jehovah kan zumh tiah kan chim kho lo.

8. Lamkaltu 16:4, 5 ah langhtermi le tuchan Khrihfabu rianṭuan ning aa lawhnak cu zeidah a si?

⁸ Tuchan ah Jehovah nih “zumh awk a tlakmi le a fimmi sal” hmangin vawlei lei a bupi kha lam a hruai. (Matt. 24:45) Kumzabu pakhatnak i uktu bu bantukin mah sal nih vawleicung pumpi Pathian miphun kha a tlangtlak hna i Khrihfa upa kha lamhruainak a pek hna. (Lamkaltu 16:4, 5 rel.) Khrihfa upa nih mah lamhruainak kha Khrihfabu ah an hman. Bupi le Khrihfa upa sinin kan hmuhmi lamhruainak kan zulhnak thawngin Jehovah thil tuah ning kan zumh kha kan langhter.

9. Khrihfa upa nih an tuahmi biakhiahnak cohlan awkah zeitik ah dah a har khawh, zeicah?

⁹ A caan ah Khrihfa upa nih an tuahmi biakhiahnak kha cohlan awkah kan i harh men lai. Tahchunhnak ah, nai kum hna ah Khrihfabu tampi le zohkhenhmi peng hna cu sersiam ṭhan an si. Khrihfa upa nih Biakinn kha a ṭha bikmi lam in hman a si nakhnga thawngthanhtu cheukhat kha a dang Khrihfabu ah i ṭhial dingin an fial men hna lai. Khrihfabu thar ah i ṭhial dingin fial kan si tikah kan hawile le kan chungkhar kaltak cu kan caah a fawi men lai lo. Khrihfa upa nih thawngthanhtu pakhat cio kha khoika ah dah i ṭhial ding timi lamhruainak an pekmi hna cu Pathian sinin a rami a si maw? A si lo. Cucaah kan hmuhmi lamhruainak ningin zulh cu kan caah zuamcawhnak a si kho men. Asinain cu bantuk biakhiahnak a tuahmi Khrihfa upa kha Jehovah nih a zumh hna caah kanmah zong nih kan zumh ve hna a hau. *

10. Hebru 13:17 ningin Khrihfa upa he zeicah rian kan ṭuanṭi awk a si?

 ¹⁰ Khrihfa upa tuahmi biakhiahnak cu kan hna a tlak lo tik hmanhah zeicah kan cohlan awk a si? Cutin kan tuahnak thawngin Pathian miphun lakah a ummi lungrualnak kha kan hmunhter khawh lai. (Efe. 4:2, 3) Khrihfabu dihlak nih Khrihfa upa phu tuahmi biakhiahnak kha toidor tein cohlan awkah an i zuam. (Hebru 13:17 rel.) A biapi bikmi cu Jehovah nih kanmah zohkhenh awkah a zumhmi hna he rian kan ṭuanṭinak thawngin Jehovah kan zumhnak kha kan langhter.—Lam. 20:28.

11. Khrihfa upa sinin kan hmuhmi lamhruainak cung kan zumhnak feh chin awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹¹ Khrihfabu kong he aa tlaiin an i ruahceih tikah thiang thlarau bawmhnak an hal timi i cinkennak nih Khrihfa upa sinin kan hmuhmi lamhruainak cung kan zumhnak kha a fehter chin khawh. Baibal phunglam hna kha ṭha tein an ruah i Jehovah bupi sinin an hmuhmi lamhruainak zong an zulh. Jehovah lunglawmhter le a miphun kha an si khawh chung a ṭha bik in zohkhenh an duh. Mah zumhfekmi pa hna nih an rian an ṭuan ning he aa tlaiin Pathian nih bia a kan ceih lai ti kha an hngalh. (1 Pet. 5:2, 3) Mah kong hi ruathmanh: Vawlei cu miphun, biaknak le ramkhel lei ruangah aa ṭhencheu nain Jehovah miphun tu cu a hmaanmi Pathian pakhat an biaknak thawngin an lung aa rual. Mah cu Jehovah bawmhnak thawng lawngin a si khomi a si.

12. Mi pakhat cu aa ngaichih maw timi biakhiahnak an tuah tikah Khrihfa upa nih zei a kong hna dah ṭha tein an ruah awk a si?

¹² Jehovah nih Khrihfabu thiannak caah Khrihfa upa kha a biapimi rian a pek hna. Khrihfa pakhat nih sualnak ngan a tuah tikah Khrihfabu in chuah a si lai maw ti kha Khrihfa upa nih biakhiah awkah Jehovah nih aa ruahchan. Mah pa nih a tuahmi thil cungah aa ngaichih taktak maw ti kha an hlat a hau. Kaa ngaichih a ti men lai nain a rak tuahmi thil kha a hua taktak maw? Mah sualnak kha tuah ti lo awkah bia a khiak maw? Hawiṭhalo nih thilṭhalo tuah dingin an forh ahcun mah a hawile kha komh ti lo a duh maw? Khrihfa upa nih Baibal cungah hrambunh in a konglam hna kha thlacam buin ṭha tein an tuaktan i sualnak a tuahtu nih a tuahmi thil he aa tlaiin a hmuh ning zong an dothlat. Mah hnuah sualnak a tuahtu cu Khrihfabu ah cohlan khawh rih a si lai maw ti kha bia an khiah. Thil sining cheukhat ahcun buchung in chuah a hau men lai.—1 Kor. 5:11-13.

13. Kan hawikom asiloah kan rualchan pakhat buchung in chuah a si tikah zei ruahnak dah kan ngeih khawh men?

¹³ Khrihfa upa pawl kan zumh hnanak cu zeitindah hneksak a si khawh? Buchung chuahmi cu kan hawikom ṭha asiloah kan rualchan a si lo ahcun Khrihfa upa biakhiahnak kha fawi tein kan cohlan men ko lai. Asinain buchung chuahmi cu kan hawikom a si ahcun phundang in kan ruah men lai. Khrihfa upa nih a kong dihlak kha an tuaktan lo tiah kan ruah khawh men asiloah Jehovah bantukin hmaan tein bia an ceih hnga maw tiah kan ruah khawh men. An biakhiahnak cungah aa tlakmi lungput ngeih dingin zeinihdah a kan bawmh khawh?

14. Khrihfa upa nih kan hawikom asiloah kan rualchan pakhat kha buchung chuah dingin bia an khiah tikah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹⁴ Buchung chuahnak cu Jehovah timhtuahnak a si i mah nih Khrihfabu le sualnak a tuahtu caah ṭhatnak a chuahter khawh ti kha kan i cinken awk a si. Aa ngaichih lomi sualnak a tuahtu kha Khrihfabu chungah umnak nawl an awnh ahcun midang zong sualnak tuah ve dingin huham a iap khawh hna. (Gal. 5:9) Mah lengah zeitluk in dah a sualnak cu a ngan  ti kha a hngal lai lo i Jehovah mithmai ṭha a hmuh ṭhan khawh nakhnga a ruahnak le a tuahsernak thlen a hau ti zong a hngal lai lo. (Pct. 8:11) Mi pakhat kha buchung chuah dingin bia an khiah tikah Khrihfa upa nih an rian ṭha tein an ṭuanmi a si ti kha kan zumh khawh. Hlanlio Israel mi biaceihtu hna bantukin ‘bia an ceihmi cu minung caah a si lo i BAWIPA caah a si’ ti kha an hngalh.—2 Chan. 19:6, 7.

15. Atu ah Jehovah lamhruainak zumh cu a hlan nakin zeicah a herh deuh?

¹⁵ Hi chan donghnak a naih chin bantukin Jehovah thil tuah ning cungah a hlan nakin zumhnak kan ngeih chinchin a hau. Zeicah? Harnak nganpi chungah aa phundangmi, hman awk a tlak lomi le zumh awk a tlak lomi a lomi lamhruainak hna kan hmu kho men. Jehovah nih pumpak in kan sinah bia a chim lai lo ti cu a fiang ko. Rian pek a simi, amah aiawhtu hna sinin lamhruainak a kan pek men lai. Lamhruainak he aa tlaiin lunghrin awk asiloah ‘Mah lamhruainak cu Jehovah sinin a rami a si taktak hnga maw asiloah hruaitu unaupa hna i anmah pumpak biakhiahnak dah a si hnga?’ tiah ruah awk a si lo. Mah a biapi tukmi caan chungah Jehovah le a bupi kha na zum hna lai maw? Atu ah Pathian aiawhtu hna sinin a rami lamhruainak na hmuh ning nih mah biahalnak a phi kha hngalh awkah aan bawmh lai. Atu ah na hmuhmi lamhruainak kha zum in zulh na duh ahcun harnak nganpi chung zongah cutin tuah na duh lai.—Luka 16:10.

16. A ra laimi hmailei ah Jehovah biaceihnak kan zumhnak cu zeitindah hneksak a si khawh?

¹⁶ Hi chan donghnak i Jehovah biaceihnak kong ṭha tein ruah awkah kan tuah khawhmi a dang pakhat a um rih. Atu ah zumlotu kan rualchan pawl i telin Jehovah a bia lomi mi tampi caah ruahchannak kan ngei. Asinain Armageddon ah, Jehovah nih Jesuh hmangin an hmailei kong he aa tlaiin hmanung bik biakhiahnak a tuah lai. (Matt. 25:31-33; 2 Thes. 1:7-9) Jehovah zaangfahnak a hmu dingmi le a hmu lo dingmi kha kanmah nih bia kan khiak lai lo. (Matt. 25:34, 41, 46) Jehovah biakhiahnak kha kan zum kho lai maw asiloah kan i tlukrilhter lai dah? Hmailei ah Jehovah kha lungtak in kan zumh khawh nakhnga atu in amah kan zumhnak kha fehter a hau.

17. Hi chan donghnak i Jehovah biaceihnak in zeitindah ṭhatnak kan hmuh lai?

¹⁷ Jehovah biaceihnak i a phichuak kan hmuh tik, vawlei thar ah zeitindah kan um lai ti kha na mitthlam ah cuanter hmanh. A  hmaan lomi biaknak a um ti lai lo. Mi a namneh i harnak a pemi, a hak a kaumi chawlettu le cozah zong an um ti lai lo. Damlonak, kum upatnak le dawtmi nih thihtaknak zong kan tong ti lai lo. Satan le a khuachia pawl zong kum thongkhat chung hren an si lai. Anmah ruangah a chuakmi ṭhatlonak vialte cu hrawh dih a si lai. (Biat. 20:2, 3) Jehovah thil tuah ning cungah zumhnak kan ngeih caah kan i lawm tuk lai!

18. Nambar 11:4-6 le 21:5 ah langhtermi, Israel mi hna kong in zeidah kan cawn khawh?

¹⁸ Vawlei thar nunnak ah Jehovah thil tuah ning cung kan zumhnak a hneksak khomi zuamcawhnak cheukhat a um lai maw? Tahchunhnak ah, Israel mi Izipt ram sal sinak in an luat hnu, tlawmpal ah a cangmi kong kha ruathmanh. Cheukhat cu Izipt ram ah an rak eimi rawl thawthaw kha an ngai i Jehovah pekmi manna changreu kha zei ah rel loin an hun phunzai. (Nambar 11:4-6; 21:5 rel.) Harnak nganpi a dih tikah aa khatmi ruahnak kan ngei hna lai maw? Vawlei thianhnak rian le vawlei paradis ah sernak rian cu zeitluk tiang dah ṭuan a hauh lai ti kha kan hngal lo. Ṭuan dingmi rian a tam tuk lai i a hmasa ahcun nunnak cu a fawi men lai lo. Mah tikah Jehovah timhpiakmi thil cungah kan phunzai lai maw? A fiangmi pakhat cu atu ah Jehovah timhpiakmi kha kan sunsak deuhdeuh ahcun hmailei zongah cutin kan tuah khawh deuh lai.

19. Hi capar i a biapimi a kong hna kha a tawinak in zeitindah na fianter lai?

¹⁹ Jehovah thil tuah ning cu a hmaan zungzal. Mah kha kan zumh a hau. A lamhruainak zulh awkah Jehovah nih a zumhmi hna cung zongah zumhnak ngeih a hau. Jehovah nih a profet Isaiah sinah a chimmi “nan ṭhawng lai i him tein nan um lai” timi bia kha zeitikhmanh ah philh hna hlah u sih.—Isa. 30:15.