1. Jehovah he zeitindah caan kan hmanṭi khawh?

KAN dawtmi hna he caan hmanṭi kha kan duh. Aa nuammi nuva hna zong nih hmunkhat ah nuam tein caan hmanṭi kha an duh. Mino hna nih an hawile he caan hmanṭi kha an duh. Cun kan dihlak in zumtukhat unau pawl he caan hmanṭi kha kan duh. Asinain kan Pathian he caan hmanṭi kha kan duh bik. Thlacamnak, Baibal relnak, Pathian tinhnak le a ṭhami a sining kong hna ruahnak thawngin cutin kan tuah khawh. Jehovah he caan hmanṭi cu a sunglawi tukmi a si.—Salm 139:17.

2. Zei bantuk zuamcawhnak dah kan ton?

² Jehovah he caan hmanṭi kha kan duh ko nain a zungzul in cun a fawi lo. Tuchan ah rianṭuan ding tampi kan ngeih caah thlaraulei rianṭuannak caah a caan pek a har kho. Pawcawmnak rian, chungkhar rian le a dang a herhmi thil caah a caan tampi pek a hauh caah thlacamnak, hlathlainak le ṭha tein ruahnak caah kan i manh lo tiah kan ruah khawh men.

3. Kan caan a ei khomi a dang zei thil dah a um rih?

³ Kan caan a ei khomi a dang thil a um rih. Mah cu a palh lomi a si hmanhah kan i ralrin lo ahcun Jehovah he i naih deuh awkah kan hman dingmi caan kha a ei khawh. Tahchunhnak ah, nuamhsaihnak kong kha ruathmanh. Kan dihlak in nuamhsaihnak in ṭhathnemhnak kan hmu. Asinain mah caah a caan tam tuk kan hman ahcun Jehovah biaknak caah a caan kan ngei ti lai lo. Cucaah nuamhsaihnak kha amahle zawn te ah kan chiah a hau.—Ptb. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

 ⁴ Kan nunnak ah a biapi bikmi biakhiahnak tuah a herhnak a ruang kha hi capar ah kan i ruah hna lai. Cun Jehovah caah a caan a ṭha bik in zeitindah kan hman khawh ti le mah in zeitindah ṭhathnemhnak kan hmuh khawh timi kong zong kan i ruah hna lai.

5. Efesa 5:15-17 i ruahnak cheuhnak kong ruahnak nih mino pakhat kha a ṭha bikmi nunnak i thim awkah zeitindah a bawmh khawh?

⁵A ṭha bikmi nunnak kha i thim. Mino pawl cu a ṭha bikmi lam in an nunnak hmannak kong he aa tlaiin an lungre a thei tawn. Mah lengah an saya hna le Jehovah Tehte a si lomi an chungkhar pawl nih rian ṭha an hmuh khawh nakhnga le tangka tampi an hmuh khawh nakhnga sianghleiruun kai dingin tha an pek men hna lai. Mah bantuk fimcawnnak nih an caan kha tampi a ei khawh. Nulepa le Khrihfabu i an hawile nih cun Jehovah rianṭuan dingin tha an pek men hna lai. Jehovah a dawmi mino pakhat kha a ṭha bikmi biakhiahnak tuah awkah zeinihdah a bawmh khawh? Efesa 5:15-17 relnak le ṭha tein ruahnak thawngin ṭhathnemhnak a hmu kho. (Rel.) Mah Baibal caang a rel dih hnuah hitin aa hal kho: “‘Bawipa nih tuah hna seh ti a duhmi’ cu zeidah a si? Zei bantuk biakhiahnak nih dah Pathian lung a lawmhter lai? Zei bantuk biakhiahnak nih dah ka caan kha a ṭha bik in hman awkah a ka bawmh lai?” “Atu kan ni khua hi caan chia a si” ti le Satan ukmi hi vawlei cu a rauhhlan ah hrawh a si cang lai ti kha philh hna hlah u sih. Cucaah Jehovah lung a lawmhtermi thil tuah cu fim a si.

6. Mary nih zeidah a rak i thim i mah cu zeicah a ṭhami thimnak a si?

⁶A biapimi thil caah biakhiahnak tuah. Kan caan kha a ṭha bik in hman khawh awkah a palh lo nain kan i thim a haumi thil pahnih a um. Mah kha Jesuh nih Mary le Martha a tlawn hna lioah a cangmi thil in kan hngalh khawh. Jesuh nih a tlawn hna caah Martha cu aa lawm tuk i rawl kha ṭha tein a timhpiak. Asinain Mary cu Jesuh pawngah a ṭhu i a cawnpiaknak kha a ngaih. Martha tuahmi cu a palh lo nain Mary nih “a hmaanmi thil cu aa thim cang” tiah Jesuh nih a ti. (Luka 10:38-42) A caan a rauh tikah Mary nih mah lioah zeidah kan ei ti cu aa cinken men lai lo nain Jesuh sinin a cawnmi tu cu zeitikhmanh ah a philh lai lo ti cu a fiang ko. Mary nih Jesuh he caan hmanṭi a rak duh bantukin Jehovah caah kan caan hman kha kan duh ve. Cucaah kan caan kha a ṭha bik in zeitindah kan hman khawh?

7. Thlacamnak, hlathlainak le ṭha tein ruahnak cu zeicah a biapit tuk?

⁷Thlacamnak, hlathlainak le ṭha tein ruahnak cu biaknak ah aa telmi a si ti kha hngal. Thla kan cammi cu a kan dawtu vancung kan Pa he bia kan i ruahmi a si. (Salm 5:7) Baibal kan hlathlai tikah fimnak Hrampi a simi “Pathian hngalhnak” kong kan cawnmi a si. (Ptb. 2:1-5) Jehovah le a ṭhami a sining kong kha thukpi in kan ruah tikah kan ca le mi vialte caah Pathian nih tuah a duhmi khuaruahhar thil hna kha kan hun hngalh. Mah cu a ṭha bik in a caan kan hmanmi a si. Asinain cutin tuah awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

8. Jesuh nih ramcar ah a caan a hmanmi in zeidah kan cawn khawh?

⁸A si khawh ahcun a daihnak hmun kha i thim. Jesuh kong hi ruathmanh. Jesuh nih  vawleicung i phungchim rian a thawk hlanah ni 40 chung ramcar ah caan a rak hman. (Luka 4:1, 2) Mah a daimi hmun ah Jesuh nih Jehovah sinah thla a cam khawh i a Pa nih tuah seh ti a duhmi kong zong kha a ruah khawh. Mah nih a rauhhlan ah a ton dingmi hneksaknak caah timhcia si awkah a bawmh lai ti cu a fiang ko. Jesuh hmuhtonnak in zeitindah ṭhathnemhnak na hmuh khawh? Na innchungkharmi an tam ahcun inn ah a daimi hmun a zungzal in hmuh cu a si kho men lai lo. Cutin a si ahcun a daimi hmun hmuh awkah a lengah na kawl khawh. Julie nih Jehovah sinah thlacam a duh tikah cutin a rak tuah. A vapa he France ram i ṭaihkhaan fate ah an um caah mah lawngin um le hnahnawhnak um loin um cu a har. Cucaah Julie nih hitin a ti: “Nifatin pangpar dum ah ka kal. Cuka ah keimah lawngin ka um kho, lungthin ka pek khawh i Jehovah sinah lungtak tein thla ka cam kho.”

9. Jesuh cu a rian a tam ko nain Jehovah he an i pehtlaihnak a sunsak kha zeitindah a langhter?

⁹ Jesuh cu a rian a tam tuk. Vawleicung i phungchim rian a ṭuan lioah mibu nih hmunkhat hnu hmunkhat a hnu in an zulh i amah he umṭi kha an duh. Voikhat cu Jesuh ton awkah “inn hmaiah cun cu khuami vialte cu an i pum.” Cutin a si ko nain Jesuh nih Jehovah sinah thlacamnak caan a ngeih nakhnga a rak timhtuah peng. Zingka te ah a Pa he caan a hman khawh nakhnga “hmun king” ah a rak kal.—Marka 1:32-35.

10-11. Matthai 26:40, 41 ningin Gethsemane dum ah Jesuh nih a zultu pawl kha zeidah tuah dingin a chimh hna, asinain zeidah a cang?

¹⁰ A phungchim rianṭuannak a dongh lai, vawleicung a nunnak hmanung bik zan ah Jesuh nih ṭha tein khua a ruah i thla a cam khawh nakhnga a daihnak hmun kha a rak kawl. Gethsemane dum kha a rak hmuh. (Matt. 26:36) Mah lioah Jesuh nih a zultu pawl kha thlacamnak he aa tlaimi a biapi tukmi kong kha a chimh hna.

¹¹ Zeidah a cang ti kha ruathmanh. Gethsemane dum an phanh cu a tlai tuk cang i zanṭim hnu hmanh a si kho men. Jesuh nih lamkaltu pawl kha “hngilh lo tein rak ka hngak u” tiah a ti hna i thlacam dingin a kal. (Matt. 26:37-39) Asinain thla a cam karah an rak i hngilh. Jesuh nih an i hngilhmi kha a hmuh tikah “hngilh lo tein um u law thlacam tuah u” tiah a ti ṭhan hna. (Matthai 26:40, 41 rel.) An lungre a thei i an tha a ba ti kha a hngalh. Jesuh nih “titsa cu a der” ti kha a hngalhthiam. Jesuh cu thlacam dingah voihnih a kal ṭhan. Asinain a kir tikah a zultu pawl cu thlacam loin an i hngilhmi tu kha a hmuh.—Matt. 26:42-45.

12. A caan ah thlacam awkah kan lungre a thei tuk asiloah kan ba tuk tiah kan ruah ahcun zeidah kan tuah khawh?

 ¹²Aa tlakmi caan kha thim. A caan ah thlacam awkah kan lungre a thei tuk asiloah kan ba tuk tiah kan ruah khawh men. Cutin na ruah ahcun nangmah lawng na si lo. Zeidah na tuah khawh? Jehovah sinah ih lai ah thla a cam tawnmi cheukhat nih an tha a bat tuk lo caan, zanlei sang deuh ah thlacam cu an caah bawmtu a si ti kha an hngalh. Cheukhat nih cun ṭhut buin asiloah khukbil in thla an cam tikah lungthin kan pek khawh deuh tiah an ruah. Asinain thlacam awkah na lungre a theih tuk asiloah na lung a dongh tuk ah tah zeitin? Jehovah sinah na intuarnak kha chim. Zaangfahnak in a khatmi kan Pa nih a theihthiam lai ti kha na zumh khawh.—Salm 139:4.

13. Electronic thilri nih Jehovah caah caan kan hman lioah zeitindah hnahnawhnak a kan pek khawh?

¹³Hlathlainak tuah lioah na lung vaivuanhter hlah. Thlacamnak lawng hi Jehovah he kan i pehtlaihnak fehter khawhnak lam a si lo. Baibal hlathlainak le Khrihfabu pumhnak zong nih Pathian he i naih awkah a kan bawmh khawh. Hlathlainak le pumhnak caah a ṭha bik in a caan hman khawh awkah na tuah khawhmi a dang lam a um ti maw? Hitin i hal, ‘Pumh lio le hlathlainak tuah lioah zeinihdah ka lung a vaivuanhter?’ Phone, email, cakuat asiloah a dang electronic thilri ruangah a si maw? Tuchan ah mi nuai tampi nih mah bantuk thilri kha an ngei. Kan pawngah phone a um ahcun lungthin pek awkah kan i harh kho tiah hlathlaitu cheukhat nih an ti. Lungthin kong a hngaltu mifim pakhat nih hitin a ti: “Na tuahmi thil cungah lungthin na pe lai lo i thil dang kong tu kha na ruat lai.” Peng civui le pengkomh civui thawk hlanah midang caah hnahnawhnak petu a si nakhnga lo electronic thilri kha setting remh dingin atu le atu ralrin an kan pek tawn. Jehovah caah caan kan hman lioah electronic thilri nih hnahnawhnak a kan pek nakhnga lo kanmah lawng kan um lioah cutin kan tuah kho ve lai maw?

14. Filipi 4:6, 7 ningin lungthin pek khawh awkah Jehovah nih zeitindah a kan bawmh?

¹⁴Lungthin pek khawh awkah Jehovah sinah bawmhnak hal. Hlathlainak na tuah lio asiloah naa pumh lioah na lung a vaivuanh ahcun Jehovah sinah bawmhnak hal. Na thin a phan  asiloah na lungre a theih tikah mah kong kha ruat loin thlaraulei thil ah lungthin pek cu a fawi lai lo nain cutin tuah cu a biapi tukmi a si. Daihnak hmuh awkah thlacamnak nih na lungthin lawng si loin “na ruahnak” zong a kilven lai.—Filipi 4:6, 7 rel.

15. Jehovah he caan hmanṭinak in zei ṭhatnak dah na hmuh lai?

¹⁵ Jehovah he bia i ruah awk, a bia ngaih awk le a kong ruah awkah a caan na pek ahcun ṭhathnemhnak tampi na hmu lai. Zeitin in dah? Pakhatnak, a ṭha deuhmi biakhiahnak na tuah khawh lai. “Mifim mi hna sinah i chawk ve lengmang law na fim lai” tiah Baibal nih a ti. (Ptb. 13:20) Cucaah fimnak Hrampi a simi Jehovah he caan nan hmanṭi ahcun a fimmi na hung si lai. A lunglawmhter khawh ning le a lung a fahter khomi biakhiahnak hrial khawh ning kha na hun hngalhthiam deuh lai.

16. Jehovah he caan hmanṭinak nih kan cawnpiaknak ṭhancho awkah zeitindah a kan bawmh khawh?

¹⁶ Pahnihnak, cawnpiaktu ṭha na hung si lai. Mi pakhat kha Baibal kan cawnpiak tikah a biapi bikmi hmuitinh pakhat cu Jehovah he naih tein an um khawh nakhnga bawmh kha a si. Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak kan ngeih deuh tikah kan dawtnak cu a fek chin lai i Baibal kan cawnpiakmi zong Pathian dawt awkah kan cawnpiak khawh deuh lai. Jesuh kong kha ruathmanh. A Pa kong kha duh a nungmi le dawtnak bia hna in a langhter caah mah nih a zultu pawl kha Jehovah dawt ve awkah a bawmh hna lai.—Johan 17:25, 26.

17. Thlacamnak le hlathlainak nih kan zumhnak kha zeitindah a fehter?

¹⁷ Pathumnak, na zumhnak a fek chin lai. Pathian sinah lamhruainak, hnemhnak asiloah bawmhnak na hal tikah zeidah a cang ti kha ruat. Na thlacamnak aan leh fatin na zumhnak cu a fek chin. (1 Johan 5:15) Na zumhnak a feh chin nakhnga a dang zeinihdah aan bawmh khawh rih? Pumpak hlathlainak nih aan bawmh khawh. “Zumhnak cu bia theihnak” thawngin a si ti kha i cinken. (Rom 10:17) Asinain a fekmi zumhnak ngeih awkah theihnak lawngin a za lo. Zeidah kan tuah a herh rih?

18. Ṭha tein ruah a herhnak a ruang kha fianter.

¹⁸ Kan cawnmi kong kha ṭha tein ruah a hau. Salm 77 a ṭialtu i a hmuhtonnak kong kha ruathmanh. Amah le a miphun hawi Israel mi nih Jehovah mithmai ṭha kan sung cang tiah a ruah caah a lungre a thei tuk. A lungre a theih tuk caah aa hngilh kho lo. (Caang 2-8) Zeidah a tuah? Jehovah sinah hitin a ti: “Na tuahciami thil vialte kha ka ruat  ṭhan hna lai i ka lung chungin ka tuaktan hna lai.” (Caang 12) Jehovah nih hlanlio a miphun caah a tuahpiakmi hna kha Salm caṭialtu nih ṭha tein a hngalh ko nain a lungre a thei i hitin a ruah peng rih: “Pathian nih hin minung cung i zaangfahnak ngeih kha a philh ko hnga maw? Minung cung i zawnruahnak a ngeih tawnmi kha a thinhunnak nih dahra a hloh dih?” (Caang 9) Jehovah nih hlanah zaangfahnak le zawnruahnak a rak langhtermi kong kha Salm caṭialtu nih ṭha tein a ruah. (Caang 11) A phichuak cu zeidah a si? Jehovah nih a miphun cu a hlaw hna lai lo ti kha a hun zumh. (Caang 15) Mah bantukin Jehovah nih a miphun le na caah a rak tuahmi thil hna kha ṭha tein na ruah ahcun na zumhnak cu a fek chin lai.

19. Jehovah he caan hmanṭinak in zeitindah ṭhathnemhnak kan hmuh khawh rih?

¹⁹ Palinak, a biapi bikmi cu Jehovah na dawtnak a fek lai. A dang sining vialte hna nakin dawtnak nih Jehovah nawlngaih awk, Pathian lungton dingin mahca ṭhatnak hlawt awk le zei bantuk hneksaknak paoh inkhawh awkah aan forh lai. (Matt. 22:37-39; 1 Kor. 13:4, 7; 1 Johan 5:3) Jehovah he kan i hawikomhnak nakin a sunglawi deuhmi thil a um lo!—Salm 63:1-8.

20. Jehovah he caan hmanṭi awkah zeitindah naa timhtuah khawh?

²⁰ Thlacamnak, hlathlainak le ṭha tein ruahnak cu biaknak ah aa telmi a si ti kha i cinken. Jesuh bantukin Jehovah he caan hmanṭi awkah a daimi hmun kha kawl. Lungvaivuanh lo awkah i zuam. Thlaraulei thil ah lungthin na pek khawh nakhnga Jehovah sinah bawmhnak hal. Atu ah na caan kha a ṭha bik in na hman ahcun Jehovah nih vawlei thar ah zungzal nunnak laksawng aan pek lai.—Marka 4:24.