1. Mi cheukhat nih zei bantuk ṭihnak dah an ngeih?

 A TANGLEI i hmuhtonnak taktak kong hna hi ruathmanh u. Nestor le a nupi María cu a herh deuhnak hmun ah phungchim rian ṭuan an duh. * Asinain cutin ṭuan khawh awkah an nunning kha an thlen a hau. Tangka tlawmte lawng kan ngeih ahcun kan i nuam kho taktak hnga maw tiah ṭihnak an ngei. Kan rianṭuannak ralchanh a sinak ram pakhat ah Jehovah Tehte a hung simi Biniam nih Pathian miphun pakhat in hrem ka si kho ti a hngalh tikah a ṭih tuk. Mah lengah a chungkhar nih biaknak thar ah aa ṭhialmi an hngalh tikah an ralchanh laimi kha a ṭih chinchin. Valérie cu a zual tukmi cancer zawtnak a ngei i thi kong he aa tlaiin Baibal ah hrambunhmi a zumhnak a upat hnga dingmi khuaihlaitu siibawi pakhat kha hmuh awkah aa harh. Valérie nih ka thi ko lai timi ṭihnak a ngei.

2. Ṭihnak tei awkah zeicah kan i zuam a herh?

² Nangtah cu bantuk ṭihnak hna na ngei bal maw? Tam deuh nih cun kan ngei. Ṭihnak kan ngeihmi kha tei awkah kan i zuam lo ahcun Jehovah he kan i pehtlaihnak a hnorsuang khomi biakhiahnak hna kan tuah men lai. Mah cu Satan duhmi a si. Satan nih ṭihnak kan ngeihmi kha hmangin thawngṭha chim u timi nawlbia i telin Jehovah phunglam pawl kan zulh lo nakhnga aa zuam. (Biat. 12:17) Satan cu a ṭhalomi le zaangfahnak a ngei lomi a si i ṭhawnnak zong a ngei. Asinain a sinin nangmahle nangmah naa huhphenh khawh. Zeitin in dah?

3. Ṭihnak tei awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

 ³ Jehovah nih a kan dawt i kan lei ah a ṭang ti kan hngalh tikah Satan kha kan doh khawh. (Salm 118:6) Tahchunhnak ah, Salm 118 caṭialtu nih a har tukmi thil sining cheukhat a rak ton. A dirhmun a sangmi mi cheukhat i telin ral tampi a rak ngei. (caang 9, 10). A caan ahcun a lungre a rak thei tuk (caang 13). Mah lengah Jehovah sinin a fakmi chimhhrinhnak a rak hmu (caang 18). Asinain salm caṭialtu pa nih “zeihmanh ka ṭih lo” tiah a rak ti. Zeinihdah ka him timi ruahnak a ngeihter. Vancung a Pa Jehovah nih a chimhhrinh ko nain a ka dawt tuk ti kha a hngalh. Salm caṭialtu pa nih zei bantuk thil sining a ton hmanhah dawtnak a ngeimi Pathian cu keimah bawmh awkah timhcia tein a um zungzal lai ti kha a zumh.—Salm 118:29.

4. Pathian nih a kan dawt ti kha kan zumh ahcun zei ṭihnak hna dah kan tei khawh lai?

⁴ Jehovah nih a kan dawt ti kha kan zumh a hau. Mah nih kan ṭihmi mah thil pathum hi tei awkah a kan bawmh lai, (1) kan chungkhar kan zohkhenh kho hna lai lo timi ṭihnak; (2) minung ṭihnak le (3) thihnak ṭihnak. A hramthawknak catlangbu ah langhtermi unau hna nih Pathian dawtnak kha an zumh caah an ngeihmi ṭihnak kha an tei khawh.

5. Chungkhar lu pakhat cu zei bantuk thil sining hna nih dah a thin a phanter khawh? (A phaw hmanthlak zoh.)

⁵ Khrihfa chungkhar lu pakhat cu a chungkhar kha pumsalei zohkhenh awkah rian nganpi a ngei. (1 Tim. 5:8) Nang cu chungkhar lu na si ahcun nai ah a cangmi pulrai chungah rian ka sung sual lai timi phannak na ngei men lai. Na chungkhar kha rawl asiloah umnak inn ka timhtuahpiak kho hna lai lo tiah na thin a phang men lai. Rian ka sungh ahcun a dang rian pakhatkhat ka hmu kho ti lai lo ti zongin na thin a phang men lai. Asiloah a hmasa ah langhtermi Nestor le María bantukin tangka tlawmte lawngin khuasak cu a si kho lai lo tiah na ruah men lai. Satan nih mah ṭihnak hna kha a hman caah hlawhtlinnak tampi a hmu.

6. Satan nih zeidah zumhter a kan duh?

⁶ Jehovah nih kannih cu a kan daw lo i kan chungkhar zohkhenhnak caah a kan bawm lai lo tiah kan zumh nakhnga Satan cu aa zuam. Cucaah kan rian a hmunh peng nakhnga kan tuah khawhmi zei paoh kan tuah awk a si tiah kan ruah men lai. Pathian he kan i hawikomhnak a hrawk khomi thil hmanh kan ṭuan a hau tiah kan ruah men lai.

7. Jesuh nih zeidah a kan zumhter?

⁷ Pathian nih “nan hal hlanin nan herhmi cu a hngalh cia ko” tiah aho nakhmanh in a Pa kong a hngal bikmi Jesuh nih a kan ti. (Matt. 6:8) Kan herhmi thil pek awkah Jehovah cu timhcia tein a um ti kha Jesuh nih a hngalh. Kannih cu Khrihfa kan si caah Pathian chungkharmi kan si. Jehovah cu kan chungkhar Lu a si i 1 Timote 5:8 ah chungkhar lu nih tuah ding tiah a timi ningin a tuah lai ti kha kan zumh khawh.

8. (a) Kan chungkhar kan zohkhenh kho hna lai lo timi ṭihnak tei awkah zeinihdah a kan bawmh lai? (Matthai 6:31-33) (b) Hmanthlak ah langhtermi unaunu pakhat sinah rawl a rak pemi nuva tuahkhat kha zeitindah kan i zohchunh khawh hna?

⁸ Jehovah nih a kan dawt i kan chungkhar zong a dawt ti kan zumh ahcun kan herhmi thil a kan pek lai ti kha kan zumh lai. (Matthai 6:31-33 rel.) Jehovah nih kan herhmi thil kha pek a kan duh. Anih cu dawtnak a ngeimi le siang ngaiin a Petu a si! Pathian nih vawlei a ser tikah kan nun nakhnga a herhmi thil lawng si loin mah nak tam deuh in a kan pek. Kan i nuamh nakhnga vawleicung ah thil  tampi a kan serpiak. (Gen. 2:9) A caan ah kan herhmi thil te lawng kan ngeih hmanhah mah kan herhmi thil kan ngeihmi cu Jehovah nih a kan pek caah a si ti kha kan i cinken khawh. (Matt. 6:11) Atu ah kan hlawtmi zei bantuk thilri chawva hmanh dawtnak a ngeimi Pathian nih atu le hmailei ah a kan pek laimi thil he tahchunh ahcun zeihmanh a si lo ti kha kan i cinken a hau. Mah kha Nestor le María zong nih an hun hngalh.—Isa. 65:21, 22.

9. Nestor le María kong in zeidah na cawn khawh?

⁹ Nestor le María cu Colombia ah inn ṭha le rian ṭha a ngeimi an si. Hitin an ti: “Nunning sawhsawh in nun awk le phungchim rian ah tam deuh in i tel awkah kan ruat. Asinain tangka tlawmte lawng kan ngeih ahcun kan i nuam kho hnga maw tiah ṭihnak kan ngei.” Mah ṭihnak kha tei khawh awkah zeinihdah a bawmh hna? Jehovah nih lam tampi in a dawt hnanak kong kha an ruat. Pathian nih a kan zohkhenh zungzal lai ti kha an zumh caah a ṭha tukmi an rian in an chuak. An inn kha an zuar i Pennak kong thawngṭha chimtu a herh deuhnak hmun ah an i ṭhial. An biakhiahnak he aa tlaiin zeitindah an ruah? Nestor nih hitin a ti: “Matthai 6:33 bia a hmaan ti kha kan hmuh. Thilri chawvalei ah kan chambau bal lo. Atu kan nunning ah kan i nuam deuh.”

10. Mi nih pakhat le pakhat an i ṭihmi cu zeicah khuaruahhar awk a si lo?

¹⁰ Adam le Evi nih Jehovah an ralchanh thawkin minung nih pakhat le pakhat cungah harnak an chuahter. (Pct. 8:9) Tahchunhnak ah, mi nih an nawlngeihnak kha ningcang loin an hman, puarhrangpi in thilṭhalo an tuah, sianginn ah an khaanhawi pawl kha an serhsat hna i an tlerhkhonh hna. Cheukhat nih cun an chungkhar hmanh kha puarhrangpi in an pehtlaih hna. Cucaah mi nih pakhat le pakhat an i ṭihmi cu khuaruahhar awk a si lo. Satan nih kanmah doh awkah minung ṭihnak kha zeitindah a hman?

11-12. Satan nih kanmah doh awkah minung ṭihnak kha zeitindah a hman?

¹¹ Kan zumhnak kan thlahdorh nakhnga le phungchimnak rian kan ngol nakhnga Satan nih minung ṭihnak kha a hman. Satan huham tangah a ummi cozah pawl nih kan rian kha an khenkham i an kan hrem. (Luka 21:12; Biat. 2:10) Satan vawlei ah mi tampi nih Jehovah Tehte Hna kong he aa tlaiin ṭih a nungmi lihbia  hna kha an karhter. Mah lihbia a zummi hna nih an kan nihsawh asiloah a doh hmanh an kan doh. (Matt. 10:36) Satan nih cutin a tuah ruangah kan khuaruah a har maw? A har lo. Kumzabu pakhatnak lioin cu bantuk lam hna kha a rak hman cang.—Lam. 5:27, 28, 40.

¹² Cozah ralchanhnak ṭihnak lawng hi Satan nih a hmanmi hriamnam a si lo. Mi cheukhat nih cun Jehovah Tehte an hung si tikah an chungkhar nih zeitindah an kan ruah lai ti kha an ṭih. A caan ahcun tukvelhnak nakin mah kha an ṭih deuh. An rualchan pawl kha an dawt tuk hna i Jehovah kha hngal hna sehlaw daw ve hna seh ti an duh. A hmaanmi Pathian le amah a biami hna kong kha upatnak ngei loin an chimmi an theih tikah an ngaih a chia. Asinain thil sining cheukhat ahcun a hmasa ah biatak a ralchanhmi rualchan pawl nih a hnuah biatak kha an hun cohlan. Kan zumhnak thar ruangah kan chungkhar nih kanmah he pehtlaihnak an chah dih ah tah zeitin? Zeitindah kan lehrulh lai?

13. Chungkhar ralchanhnak kan ton tikah Pathian dawtnak kan zumhnak nih zeitindah a kan bawmh khawh? (Salm 27:10)

¹³ Salm 27:10 ah kan hmuhmi, aa dawh tukmi bia in hnemhnak kan hmu kho. (Rel.) Jehovah nih zeitluk in dah a kan dawt ti kha kan i cinken ahcun ralchanhnak kan ton hmanhah kan him timi ruahnak kan ngei lai. Cun inkhawhnak kan ngeih caah Pathian nih laksawng a kan pek lai kha kan zumh khawh. Jehovah nih kan nunnak ah a herhmi thil vialte kha a kan pek lai i nuam tein le amah he naih tein kan um khawh peng nakhnga a kan bawmh lai. A hmasa ah langhtermi Biniam nih mah kha a hngalh.

14. Biniam kong in zeidah na cawn khawh?

¹⁴ Biniam nih ṭih a nungmi hremnak hna ka tong kho ti kha a hngalh ko nain Jehovah Tehte pakhat a hung si. Jehovah nih a ka dawt timi hngalhnak nih Biniam kha minung ṭihnak tei awkah zeitindah a bawmh ti kha zohhmanh hna u sih. Hitin a ti: “Hremnak cu ka ruahnak lengin a har. Asinain ka chungkhar sinin a rami ralchanhnak kha cozah hremnak nakin ka ṭih deuh. Jehovah Tehte pakhat si dingin bia ka khiahmi ruangah zumlotu ka pa a ngaih a chiat laimi le ka chungkhar pawl nih an ka upat ti lai lomi kha ka ṭih.” Asinain Jehovah nih amah a dawmi hna kha a zohkhenh zungzal hna ti kha Biniam nih a zumh. Biniam nih hitin a ti chap: “Jehovah nih tangkalei chambaunak, duhdanhnak le zaangennak hna  inkhawh awkah midang a bawmh hna ning kha ka ruat. Jehovah cungah zumhfek tein ka um ahcun thluachuah a ka pek lai ti kha ka hngalh. Voi tampi tlaih ka si i hrem hmanh ka tong ko nain Jehovah nih a cungah zumhfek tein kan um tikah a kan bawmh zungzal ti kha keimah theng nih ka hun hmuh.” Biniam caah Jehovah cu Pa taktak a hung si. Jehovah miphun zong nih Biniam cu an chungkharmi taktak a si kha an langhter.

15. Thih kan ṭihmi cu zeicah a phung a si?

¹⁵ Baibal nih thihnak cu ral a si tiah a ti. (1 Kor. 15:25, 26) Thihnak kong kan ruah tikah kan thin a phang men lai, a hleiin kanmah asiloah kan dawtmi pakhatkhat nih a zual tukmi zawtnak kan ngeih tikah a si men lai. Zeicah thih kha kan ṭih? Jehovah nih zungzal nun duhnak lungthin he a kan ser caah a si. (Pct. 3:11, NW) Asinain a tlarimi thihnak ṭihnak nih kan nunnak kha kilven awkah a kan bawmh khawh. Tahchunhnak ah, mah ṭihnak nih ngandamnak caah a bawmmi rawl ei awk, exercise tuah awk, a herh tikah siibawi sin kal awk le sii din awkah a kan forh khawh. Cun kan nunnak caah ṭih a nungmi thil hna hrial awk zongah a kan forh khawh.

16. Satan nih thih kan ṭihnak kha zeitindah a hman?

¹⁶ Satan nih kan nunnak kan sunsakmi kha a hngalh. An nunnak caah zeipaoh an hlawt lai—Jehovah he an i pehtlaihnak hmanh an hlawt lai tiah Satan nih a kan ti. (Job 2:4, 5) Asinain Satan cu a palh tuk! Satan cu “thihnak cung i nawl a ngeitu” a si caah Jehovah kan hlawt nakhnga thihnak kan ṭihnak kha a hman. (Heb. 2:14, 15) A caan ah Satan huham tangah a ummi hna nih kan zumhnak kan hlawt lo caah thah dingin an kan ṭhihphaih. Asiloah lakhruak in siilei thlopnak kan herhmi kha Satan nih a hngalh men lai i mah kha hmangin kan zumhnak thlahdorhter awkah aa zuam men lai. Siibawi asiloah zumlotu kan chungkhat pawl nih Pathian nawlbia a buartermi, thi i rawnhnak kha cohlan dingin an kan hnek men lai. Asiloah Baibal phunglam he aa ralkahmi siithlop ning pakhat kha cohlan awkah an kan hnek men lai.

17. Rom 8:37-39 ningin thihnak kha zeicah kan ṭih a herh lo?

¹⁷ Thih cu kan duh lo nain kan thih hmanhah Jehovah nih a kan dawtnak cu a dong lai lo ti kha kan hngalh. (Rom 8:37-39 rel.) Jehovah nih a hawile an thih tikah a nung rihmi in a hmuh hna i a lungthin chungah aa cinken hna. (Luka 20:37, 38) Annih kha nunter ṭhan a duh hna. (Job 14:15) Jehovah nih ‘zungzal nunnak kan ngeih’ khawh nakhnga man fakpi in a kan cawk. (Johan 3:16) Jehovah nih zeitluk in dah a kan dawt i a kan zohkhenh ti kha kan hngalh. Cucaah kan zawt tik asiloah thah dingin tlerhkhonh kan si tikah Jehovah kha hlawt canah hnemhnak, fimnak le thazaang hmuh awkah amah kha kan i bochan. Valérie le a vapa nih cutin an rak tuah.—Salm 41:3.

18. Valérie kong in zeidah na cawn khawh?

¹⁸ Valérie cu kum 35 a si tikah a zual ngaimi cancer zawtnak a ngei. Dawtnak nih thihnak ṭihnak tei awkah a bawmh ning kha zohhmanh u sih. Hitin a ti: “Cancer ka ngeihmi ka hngalh tikah keimah he, ka vapa he kan lau tuk. Ka nun khawh nakhnga khuaihlainak nganpi tuah a hau. Siibawi tampi kha ruahnak ka hal hna nain thi rawnh loin khuaihlai ding kha an duh lo. Thih ka ṭih tuk ko nain Pathian nawlbia ruangah thi rawnh kha ka rak al. Ka nunchung vialte Jehovah nih zeitluk in dah a ka dawt ti kha a langhter. Atu cu keimah nih amah ka dawtnak langhter khawhnak caanṭha a si. Thawngpang chia ka theih fatin Jehovah nih uanthlarmi si awk le Satan teinak  pek lo awk timi ka biakhiahnak cu a fek chin. A donghnak ah, thi rawnh loin hlawhtling tein khuaihlainak an ka tuah khawh. Ka zaw rih ko nain Jehovah nih kan herhmi kha a kan pek zungzal. Tahchunhnak ah, ka zawtnak kaa check hlan i zarhdongh pumhnak ah ‘Tuchan Tonmi Harnak Ralṭha Tein Inkhawhnak’ * timi capar kha kan i ruah. Mah capar nih thazaang tampi a kan pek. Mah capar kha atu le atu kan rel ṭhan. Mah bantuk capar hna le thlaraulei tuah tawnmi thil hna nih lungdaihnak a kan hmuhter i a tlari tein nun awk le a ṭhami biakhiahnak tuah awkah a kan bawmh.”

19. A rauhhlan ah zeidah a cang lai?

¹⁹ Vawleicung pumpi ah a ummi Khrihfa hna nih Jehovah bawmhnak thawngin zuamcawhnak hna kha an tei khawh i Khuachia dohnak ah hlawhtlinnak an hmu. (1 Pet. 5:8, 9) Nang zong na hmu kho ve. A rauhhlan ah Jehovah nih Jesuh le amah he uktu a ṭuanṭimi hna kha “Khuachia rianṭuannak hrawh awkah” nawl a pek cang hna lai. (1 Johan 3:8) Mah hnuah vawleicung ah a ummi Pathian miphun cu ‘hremnak le ṭihphannak in an him cang lai.” (Isa. 54:14; Mik. 4:4) Cucaah mah caan a phanh hlan tiang ṭihnak kha tei khawh awkah fakpi in kan i zuam a hau.

20. Kan ṭihnak tei awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

²⁰ Jehovah nih a salle kha a dawt hna i a huhphenh hna timi kan zumhnak kha fehter chin awkah kan i zuam zungzal a hau. Jehovah nih hlanlio a salle a huhphenh hna ning kong kan ruahnak thawngin le kan chimnak thawngin kan zumhnak kha kan fehter khawh. Cun a harmi thil sining hna kan ton tikah Pathian nih pumpak in zeitindah a kan bawmh ti zong kan ruah khawh. Jehovah bawmhnak thawngin kan ṭihnak kha kan tei khawh!—Salm 34:4.