1. Phungchimtu 7:20 ah Siangpahrang Solomon nih zei biatak kong dah a langhter?

 SIANGPAHRANG Solomon nih hitin a ṭial: “Ṭhatnak a tuah zungzal i a sual bal lomi miding pakhat hmanh vawleicung ah hin an um hrimhrim lo.” (Pct. 7:20) Mah cu a hmaan tuk! Kan dihlak in misual kan si. (1 Johan 1:8) Cucaah Pathian sinin le kan minunghawi sinin ngaihthiamnak kan herh.

2. Na hawikom ṭha pakhat nih aan ngaihthiam tikah zeitindah na um?

² Na hawikom ṭha pakhat a thin na hunter lio caan kha naa cinken ko lai. Mah kha tawnghtham in nan i hawikomhnak ṭhatter ṭhan na duh caah lungtak tein ngaihthiam na hal. Lungtak tein aan ngaihthiam tikah zeitindah na um? Na thinlung a zaang dih, a si ko lo maw? Cun a nuamh zong naa nuam tuk ko lai.

3. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah lai?

³ Jehovah kha kan Hawikom ṭha siter kan duh nain a caan ah a lung a fahtermi bia kan chim men lai asiloah thil kan tuah men lai. Asinain Jehovah nih ngaihthiam a kan duh ti kha zeicah kan zumh khawh? Jehovah ngaihthiamnak le kanmah nih midang kan ngaihthiam hnanak i aa dannak cu zeidah a si? A donghnak ah, Pathian ngaihthiamnak kha ahote nih dah an hmuh khawh?

4. Jehovah cu ngaihthiam awkah timhcia in a um ti kha zeicah kan zumh khawh?

⁴ Baibal nih Jehovah cu ngaihthiam awkah timhcia in a um ti kha a kan zumhter. Jehovah nih Sinai Tlang ah Moses sin i aa langhter lioah vancungmi pakhat hmangin hitin a ti: “BAWIPA cu zaangfahnak le velngeihnak in a khatmi Pathian a si, amah  cu fawi tein a thin hunter khawh lomi, a fekmi dawtnak tampi mi cungah a langhter i mi cungah zumhawktlak ngaingai a simi Pathian cu a si. A biakamnak kha mi thong tampi cungah a hmunhter i palhnak le ṭhatlonak le sualnak kha a ngaihthiam hna.” (Ex. 34:6, 7) Jehovah cu dawtnak le zaangfahnak a ngeimi Pathian a si i sualnak a tuah i aa ngaichihmi hna ngaihthiam awkah timhcia in a um.—Neh. 9:17; Salm 86:15.

5. Salm 103:13, 14 ningin Jehovah nih minung kan sining kha ṭha tein a hngalh caah zeidah a tuah?

⁵ Jehovah cu a kan Sertu a si caah kan kong kha a dihlak in a hngalh. Mah hi ruathmanh! Vawleicung ah a ummi mi vialte i an sining kha a dikthliar in a hngalh. (Salm 139:15-17) Cucaah kan nu le kan pa sinin ro kan comi tlinlonak vialte kha a hmuh khawh. Mah lengah kan tonmi hmuhtonnak hna nih kan sining le kan ziaza kha zeitindah a sersiam i a iap ti zong a hngalh. Jehovah nih kan kong kha ṭha tein a hngalh caah zeidah a tuah? Dawtnak le zaangfahnak he a kan pehtlaih.—Salm 78:39; Salm 103:13, 14 rel.

6. Jehovah nih ngaihthiam a kan duh ti kha zeitindah a langhter?

⁶ Jehovah nih ngaihthiam a kan duhmi kha a langhter. Hmasa bik mipa, Adam tuahsernak ruangah kan dihlak in sualnak le thihnak sal kan simi kha a hngalh. (Rom 5:12) Mah chiatserhnak in luat awkah kanmahle kanmah asiloah midang caah kan tuah khawhmi zeihmanh a um lo. (Salm 49:7-9) Cucaah dawtnak a ngeimi Pathian nih kan cungah zaangfahnak a langhter i luatnak kan hmuh nakhnga a kan timhtuahpiak. Zeidah a tuah? Johan 3:16 ah a langhter bantukin Jehovah nih a Fapa ngeihchunte kha kan caah a nunnak pek dingin a rak thlah. (Matt. 20:28; Rom 5:19) Jesuh cu kanmah caah thih dantatnak kha a ing i a cungah zumhnak kan langhter ahcun luatnak kan hmu lai. (Heb. 2:9) A dawtmi a Fapa nih fahnak le ningzahnak in buin a thihmi a hmuh tikah Jehovah cu zeitluk in dah a lung a fah lai! Jehovah nih ngaihthiam a kan duh lo ahcun a Fapa kha cutin thihnak nawl a awnh lai lo ti cu a fiang ko.

7. Jehovah ngaihthiamnak a hmumi, Baibal chung i mi cheukhat cu ahote dah an si?

⁷ Baibal ah Jehovah ngaihthiamnak a hmumi hna kong tampi a um. (Efe. 4:32) Aho dah na lung ah a hung chuak? Siangpahrang Manasseh a si men lai. Mah pa nih  Jehovah kha ralchanh in ṭhatlonak tampi a rak tuah. A hmaan lomi pathian hna kha a biak i midang zong biak ve awkah a forh hna. A fale hmanh kha a thah hna i a hmaan lomi pathian sinah rai a thawi hna. Jehovah i a thiangmi biakinn chung hmanhah siasal tiang a rak chiah. A kong he aa tlaiin Baibal nih hitin a ti: “BAWIPA mithmuh i thil ṭhalo tampi kha a tuah i a thin kha a phawh.” (2 Chan. 33:2-7) Asinain Manasseh nih lungtak tein aa ngaihchih tikah Jehovah nih a rak ngaihthiam. Pathian nih siangpahrang dirhmun hmanh kha a pek ṭhan. (2 Chan. 33:12, 13) Cun nupa sualnak le mi thahnak i telin sualnak ngan a tuahnak thawngin Jehovah a ralchanhmi Siangpahrang David kong zong kha na ruah men lai. Asinain David nih a sualnak kha a phuan i lungtak tein aa ngaihchih tikah Jehovah nih a rak ngaihthiam. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Cucaah Jehovah cu mi ngaihthiam a duh ti kha kan zumh khawh. Cun Jehovah ngaihthiamnak le minung ngaihthiamnak aa dannak kong zong kha kan hngalh hna lai.

8. Biaceihtu pakhat in Jehovah i aa thleidangmi a sining cu mi ngaihthiamnak cungah zeitindah huham a ngeih?

⁸ Jehovah cu “vawleicung dihlak bia a ceihtu” a si. (Gen. 18:25) Biaceihtu ṭha pakhat nih cun upadi kong kha ṭha tein a hngalh a hau. Jehovah cu Biaceihtu a si i Nawlbia Petu zong a si caah nawlbia kong kha ṭha tein in a hngalh. (Isa. 33:22, NW) A hmaan le hmaanlo kongah Jehovah tlukin a hngalthiammi ahohmanh an um lo. Biaceihtu ṭha pakhat nih zeidah a herh rih? Biakhiahnak a tuah hlanah mah kong he aa tlaimi a konglam vialte kha a hngalh a hau. Jehovah nih thil sining vialte a hngalh dih caah anih cu a ṭha bikmi biaceihtu a si.

9. Jehovah nih ngaihthiam ding, ngaihthiam lo ding timi biakhiahnak a tuah tikah zei cungah dah aa hngat?

⁹ Jehovah cu minung biaceihtu hna he i lo loin zei bantuk thil sining a si hmanhah a konglam vialte kha a hngalh dih. (Gen. 18:20, 21; Salm 90:8) Minung bantukin a hmuhmi le a theihmi kong ah ri a ngei lo. Pathian nih mi pakhat i a tuahsernak cu a nu le a pa sinin ro a comi sining le lungput, a catang, a umnak hmun le a ngandamnak cungah aa hngat ti kha ṭha tein a hngalhthiam. Cun Jehovah nih minung lungthin zong a hngalh. Mi pakhat nih thil pakhatkhat a tuah tikah zeicah a tuah ti zong ṭha tein a hngalhthiam. Jehovah sinin zeihmanh thuh khawhmi a um lo. (Heb. 4:13) Cucaah Jehovah ngaihthiamnak cu thil sining he aa tlaiin a kong dihlak hngalhnak cungah aa hngat zungzal.

10. Jehovah biaceihnak cu a zungzal in a ding i a dik tiah zeicah kan ti khawh? (Deuteronomi 32:4)

¹⁰ Jehovah biaceihnak cu a zungzal in a ding i a dik. Duhdanhnak a ngei lo. Jehovah ngaihthiamnak cu muisam, ngeihchiah, minthannak asiloah thil ti khawhnak cungah aa hngat lo. (1 Sam. 16:7; Jeim 2:1-4) Jehovah cu thil pakhatkhat tuah awkah ahohmanh nih hnek khawh a si lo asiloah ziknawk pek in fial khawh a si lo. (2 Chan. 19:7) A biakhiahnak cu intuarnak asiloah lung duhnak cung zongah aa hngat lo. (Ex. 34:7) Jehovah nih kan kong le kan sining vialte a hngalhthiam dih caah anih cu a ṭha bikmi biaceihtu a si ti cu lunghrin awk a um lo.—Deuteronomi 32:4 rel.

11. Jehovah ngaihthiamnak cu zeinihdah a thleidanter?

¹¹ Jehovah ngaihthiamnak cu aa thleidang ti kha Hebru Baibal a ṭialtu hna nih an hngalh. Thil sining cheukhat ah Hebru biafang pakhat kha an hman i cherhchannak pakhat nih hitin a ti: “Pathian nih misual pawl a ngaihthiam hna ning langhternak ca lawngah an hmanmi a si. Ri a ngeimi minung pakhat le pakhat  an i ngaihthiam ning langhternak caah mah biafang kha an hmang bal lo.” Aa ngaichihmi misual pakhat kha tling tein ngaihthiam khawhnak nawl cu Jehovah lawng nih a ngeih. Jehovah nih a kan ngaihthiam tikah zeidah kan hmuh lai?

12-13. (a) Mi pakhat nih Jehovah ngaihthiamnak a hmuh tikah zei ṭhatnak dah a chuak? (b) Jehovah ngaihthiamnak in hmuhmi ṭhatnak cu zei can tiang dah a nguh?

¹² Jehovah nih a kan ngaihthiam tikah lungdaihnak le a thiangmi chiaṭha thleidannak i telin “thlarau thazaang thar hmuhnak caanṭha” zong kan hmu lai. Mah bantuk ngaihthiamnak cu minung sinin si loin “Bawipa” sin lawngin a ra khomi a si. (Lam. 3:19, 20) Jehovah nih a kan ngaihthiam tikah sualnak a tuah bal lomi bantukin amah he hawikom ṭha sinak nawl a kan pek.

¹³ Jehovah nih a kan ngaihthiam hnuah mah kan sualnak ruangah sualphawt in dan a kan tat ti lo. (Isa. 43:25; Jer. 31:34) Jehovah nih kan sualnak kha “nichuahlei le nitlaklei an i hlat tluk khin” a kan chiahpiak. * (Salm 103:12) Jehovah ngaihthiamnak kong kan ruah tikah lawmhnak le upat ṭihzahnak in kan khat. (Salm 130:4) Asinain ahote nih dah Jehovah ngaihthiamnak kha an hmuh lai?

14. Jehovah nih mi pakhat kha ka ngaithiam lai maw timi biakhiahnak a tuahnak kong he aa tlaiin zeidah kan hngalh?

¹⁴ Jehovah nih kan tuahmi sualnak a hme, a ngan cungah i hngat in ngaihthiam awkah biakhiahnak a tuah lo ti kha kan hngalh cang. Jehovah nih mi pakhat ngaihthiam ding, ngaihthiam lo ding timi biakhiahnak a tuah tikah kan Sertu, Nawlbia Petu le Biaceihtu pakhat in a fimnak kha a hman ti zong kan hngalh cang. Jehovah nih zei a konglam hna dah a tuaktan?

15. Luka 12:47, 48 ningin Jehovah nih a tuaktanmi a kong pakhat cu zeidah a si?

¹⁵ Jehovah nih a tuaktanmi a kong pakhat cu sualnak a tuahtu nih palhnak a tuahmi kha a hngal maw, hngal lo ti kha a si. Luka 12:47, 48 ah kan hmuh bantukin Jesuh nih mah kong kha a fianter. (Rel.) Mi pakhat nih Jehovah duh lomi thil a si ti a hngalh ko nain a tuah ahcun mah cu sualnak ngan a tuahmi a si.  Cucaah Jehovah nih mah pa kha ngaihthiam lo dingin bia a khiah men lai. (Marka 3:29; Johan 9:41) Asinain a caan ahcun kan tuah hnu lawngah kan palh ti kha kan hngalh tawn. Cu bantuk thil sining ah tah Pathian nih a kan ngaithiam maw? A kan ngaihthiam! Mah ruangah Jehovah nih a tuaktanmi a dang a kong pakhat a um rih.

16. I ngaihchih timi a sullam cu zeidah a si, Jehovah ngaihthiamnak hmuh awkah zeicah mah cu a herh?

¹⁶ Jehovah nih a tuaktanmi a dang a kong pakhat cu sualnak a tuahtu nih lungtak tein aa ngaihchih maw ti kha a si. I ngaihchih timi a sullam cu zeidah a si? “Mi pakhat i a ruahnak, a ziaza asiloah aa tinhnak a thlenmi” kha a si. Mah ah mi pakhat nih a tuahmi thil ṭhalo ruangah asiloah a tuah awk a simi thilṭha a tuah lo ruangah i ngaihchihnak le ngaihchiatnak zong aa tel. Aa ngaichihmi pakhat cu a tuahmi thil ṭhalo ruang lawngah si loin palhnak tuah ding tiangin thlaraulei a derthawm ruang zongah a ngaih a chia. Siangpahrang Manasseh le David nih sualnak ngan an tuah ko nain lungtak tein an i ngaihchih caah Jehovah nih a ngaihthiammi hna kha i cinken. (1 Si. 14:8) Jehovah nih lungtak tein kan i ngaihchihmi kha a hmuh lawngah a kan ngaihthiam lai. Asinain kan tuahmi sualnak kong he aa tlaiin ngaihchiatnak lawngin a za lo. Tuahsernak in kan langhter a hau. * Mah ruangah Jehovah nih a tuaktanmi a dang a kong pakhat a um rih.

17. Thlennak tuah timi cu zeidah a si, hlanah kan rak tuahmi palhnak atu le atu tuah ṭhan lo cu zeicah a biapit? (Isaiah 55:7)

¹⁷ Jehovah nih a tuaktanmi a dang a biapimi a kong pakhat cu thlennak tuah kha a si. Thlennak tuah timi cu “i mer” kha a si. Phundang cun mi pakhat nih a ṭhalomi lam kha kaltak in Jehovah duhmi lam ningin a zulhnak thawngin thlennak a tuah awk a si. (Isaiah 55:7 rel.) Jehovah ruahnak kha lam aa hruaiter khawh nakhnga a lungthin a thlen awk a si. (Rom 12:2; Efe. 4:23) Cun a hlan i a ṭhalomi a ruahnak le a tuahsernak hna kha ngol awkah biakhiahnak zong a tuah awk a si. (Kol. 3:7-10) Jehovah nih a kan ngaihthiam nakhnga le  sualnak in thianh kan si nakhnga Khrih raithawinak cung kan zumhnak cu a biapi tuk. Jehovah nih kan tuahsernak thlen awkah lungtak tein le fakpi in kan i zuammi a hmuh tikah raithawinak cungah i hngat in a kan ngaihthiam lai.—1 Johan 1:7.

18. Jehovah ngaihthiamnak kong he aa tlaiin zeidah kan hngalh?

¹⁸ Kan i ruahmi a biapimi a kong cheukhat kha a tawinak in i ruah ṭhan hna u sih. Jehovah cu van le vawlei ah mi a Ngaithiam Bikmi a si. Zeicah cutin kan chim khawh? Pakhatnak, ngaihthiam awkah timhcia tein a um. Pahnihnak, kan kong he aa tlaiin zeizong vialte a hngalh dih. Cucaah kan i ngaichih taktak maw, ngaichih lo timi kong he aa tlaiin a ṭha bik in biakhiahnak a tuah khotu a si. Pathumnak, Jehovah nih a kan ngaihthiam tikah kan sualnak vialte kha a kan hnawhpiak dih. Mah nih a thiangmi chiaṭha thleidannak lungthin a kan ngeihter i a mithmai ṭha zong a kan hmuhter.

19. Mitlinglo kan si i palhnak kan tuah lengmang buin zeicah kan i nuamh khawh?

¹⁹ Mitling lo kan si chung cu palhnak kan tuah lengmang lai ti cu a hmaan ko. Asinain Insight on the Scriptures, Uk 2nak, cahmai 771 ah langhtermi mah bia in hnemhnak kan hmu kho: “Zaangfahnak a ngeimi Jehovah Pathian nih a salle cu pumsalei ah a derthawmmi an si ti kha a hngalh caah mitlinglo an si ruang le palhnak an tuah ruangah a zungzal in ngaihchiat a hau lo. (Salm 103:8-14; 130:3) Pathian duhmi ningin nun awkah an si khawh chungin an i zuam ahcun an i nuam kho lai. (Fil. 4:4-6; 1 Johan 3:19-22).” Mah cu thazaang petu taktak a si!

20. A hnu capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

²⁰ Kan tuahmi sualnak ruangah kan i ngaihchih taktak tikah Jehovah cu ngaihthiam awkah timhcia tein a um caah kan i lawm tuk. Jehovah ngaihthiamnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh? Zeiti lam in dah kanmah ngaihthiamnak le Jehovah ngaihthiamnak cu aa khah i zeiti lam in dah aa thleidan? Aa thleidannak hngalhthiam cu zeicah a biapit? A hnu capar ah mah kong kha kan i ruah hna lai.