1. I lawmh awkah zei a ruang ṭha dah kan ngeih?

PATHIAN salle nih an ceunak an ceutermi kong theih cu lung a cawlcang tuk. Nikum ah Jehovah miphun nih Baibal cawnpiaknak 10,000,000 leng an tuah. Ruahnolhnak ah a rak i pummi le dawtnak in Jehovah timhpiakmi tlanhnak man laksawng kong a cawngmi cu a nuai leng an si.—1 Johan 4:9.

2, 3. (a) ‘Vawlei ah a ceumi’ si awkah zeinihdah a kan dawnh lo? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai.

² Vawleicung pumpi ah a ummi Jehovah Tehte Hna cu holh a phunphun a hmangmi an si. Asinain mah ruangah a lung aa rualmi chungkhar pakhat in Jehovah thangṭhat kha an ngol lo. (Biat. 7:9) Khoika hmun kan um le zei holh kan hman hmanhah a biapi lo, ‘vawlei ah a ceumi’ kan si kho ko.—Fil. 2:15, NW.

³ Kan phungchimmi, kan lung aa rualmi le a biapimi kan lungput hna nih Jehovah thang a ṭhatter. Mah pathum ah zeitindah kan ceunak kan ceuter khawh?—Matthai 5:14-16 rel.

4, 5. (a) Phungchimnak lengah kan ceunak kha zeitindah kan ceuter khawh? (b) Nemnak langhternak in zei ṭhatnak dah a chuak? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁴ Kan ceunak ceuter awkah phungchimnak le zultu siternak cu a biapimi lam an si. (Matt. 28:19, 20) 1925, June 1, Vennak Innsang i “Muihnak chungah Ceunak” timi capar nih ni hmanung bik caan chungah “a ceunak kha ceuternak caanṭha” in aa zuam lomi cu Bawipa cungah zumhfek tein a um kho lai lo tiah a ti. Cun hitin a ti: “Vawleicung i mi pawl sin thawngṭha chimnak thawngin le ceunak lam ningin ceunak thawngin cutin a tuah khawh.” Phungchimnak le kan tuahserhnak nih Jehovah thang a ṭhatter. Phung kan chimmi kha mi tampi nih an hmuh. Hmaipanh tein kan chawnhbiak hna ahcun kanmah le kan biakmi Pathian kha a ṭhatnak lei in hmuh awkah a bawmh hna lai.

⁵ Jesuh nih a zultu pawl kha “inn pakhatkhat ah nan luh tikah, ‘nan cungah daihnak um ko seh,’ nan ti lai” tiah a ti hna. (Matt. 10:12) Mah cu Jesuh phung a rak chimnak hmunhma ah mi nih an inn ah mising len an sawm hna tikah an tuah tawnmi phungphai a si. Tuchan i hmun tampi ahcun cu bantuk phungphai a um ti lo. Mi tampi cu an inn i mising an rat tikah an thin a phang asiloah an hna a hnawk. Asinain panh tein le nem tein kan chawnhbiak hna ahcun an lung a dai deuh lai. Zapi lak phungchimnak i kan i tel tikah kan nih hna i panh tein kan chawnh hna ahcun kan sinah ra in kan cauk pawl an i lak ngam deuhmi kha na hmu ko lo maw? Anmah nih a chawnh hmanh an in chawnh hmasa men lai.

6. Kum upa nuva tuahkhat cu phungchimnak ah i tel khawh awkah zeinihdah a bawmh hna?

⁶ England ram ah a ummi kum upa nuva tuahkhat cu an ngan a dam lo caah innkhat hnu innkhat phungchimnak ah an i tel kho ti lo. Cucaah an innleng ah cabuai pakhat in cauk pawl kha an chiah. Annih cu sianginn pawngah a ummi an si i an fale a rak dongmi nulepa pawl kha an chiahmi cauk pawl i lak awkah an forh hna. Nulepa cheukhat nih Mino Biahalnak—Hmualngeimi Lehnak, Uk 1 le 2 telin cauk pawl kha an i lak. Hmaikal unaunu pakhat nih mah nuva hna kha a rak bawmh tawn hna. An fale a rak dongmi nulepa hna nih mah unaunu cu mipanh a si le mah nuva hna cu midang bawmh a duh taktakmi an si kha an hmuh. An lak i pakhat cu Baibal hmanh a hung cawng.

7. Na pawngah a ummi ralzam pawl kha zeitindah na bawmh khawh hna?

⁷ Nai hrawngah mi tampi cu an ram kaltak in ramdang ah ralzam in khua an sa. Na pawngkam ah a ummi ralzam pawl nih Jehovah kong an hngalh nakhnga zeitindah na bawmh khawh hna? A hmasa bik ah an holh in chawnhbiak ning kha na cawn khawh. Mah lengah JW Language app kha hmangin anmah he biaruah khawh awkah chawnhbiak ning tlawmpal kha na cawn khawh.  Cun jw.org ah an holh in taarmi video le cauk pawl kha na hmuhsak khawh.—Deut. 10:19.

8, 9. (a) Zarh lai pumhnak nih zeitindah a kan bawmh? (b) Nulepa nih an fale a phi peknak ah ṭhancho dingin zeitindah an bawmh khawh hna?

⁸ Hmualngei tein phung kan chim khawh nakhnga Jehovah nih a herhmi bawmhnak kha a kan pek. Tahchunhnak ah, Nunning le Rianṭuannak Pumhnak i kan theihmi nih lennolh tuah awk le Baibal cawnpiaknak thawk khawh awkah mahle mah zumhnak ngeih dingin a kan bawmh.

⁹ Kan pumhnak ah a rak i pummi khual pawl cu ngakchia nih a phi an pekmi an theih tikah an lung a suk tuk hna. Na fale nih anmah holh tein a phi an pek khawh nakhnga cawnpiak hna. Mi cheukhat cu ngakchia pawl nih an zumhnak kong kha a sawhsawh tein le lungtak tein an chimmi an theih tikah biatak ah a hnuh hna.—1 Kor. 14:25.

10. Chungkhar pumhnak nih chungkhar pawl kha lungrual chin awkah zeitindah a bawmh khawh?

¹⁰ Daihnak le lungrualnak a um nakhnga chungkhar ningin kan i zuam tikah Jehovah thang kan ṭhatter. Tahchunhnak ah, nulepa na si ahcun zanlei sang Chungkhar Pumhnak hmaan tein tuah awkah i timtuah. Chungkhar tampi cu JW Broadcasting kha an zohṭi i mah hnuah an nunnak ah hman khawh ning kong kha an i ruahṭi hna. Ngakchia pakhat caah a herhmi lamhruainak cu kumhra fai a simi mino pakhat lamhruainak he aa dang ti kha i cinken. Nan chungkhar  dihlak nih Chungkhar Pumnak in ṭhatnak nan hmuh nakhnga na tuah khawhmi vialte kha tuah.—Salm 148:12, 13.

11-13. Kan Khrihfabu ah lungrualnak a um deuh nakhnga zeitindah kan bawmh khawh?

¹¹ Mino na si ahcun nan Khrihfabu ah bawmh a herhmi hna kha na bawmh khawh hna. Lamkhat cu kum upa unau pawl he naa komhnak thawngin a si. Kum tampi chung Jehovah biak zungzal awkah zeinihdah a bawmh hna ti kha hal hna. Annih nih na caah man a ngei tukmi kong hna an in cawnpiak khawh. Mah nih anmah he nangmah he thazaang aan pek hna lai. Mino kan si ah upa kan si ah kan dihlak in biakinn ah a rak i pummi hna kha panh tein kan conglawmh khawh hna. Ṭha tein na chawnhbiak khawh hna, na nih khawh hna, ṭhutnak na kawlpiak khawh hna i midang he theihhngalhnak na tuah khawh hna. Mah nih zalong tein a umter hna lai.

¹² Lohmun tonnak ah caan tlaih dingin rian pek na si tikah kum upa pawl kha an ceunak ceuter zungzal awkah na bawmh khawh hna. Anmah he aa tlakmi lohmun an ngeih nakhnga timtuah. Anmah he rianṭuanṭi awkah mino pawl kha rian pe hna. Kum upa le a ngan a dam lomi unau pawl cu a hlan bantukin phungchimnak ah an i tel khawh ti lo caah an lung a dong men lai. Asinain na siaherhmi hna le an sining na hngalhthiammi kha an hngalh tikah an hna a ngam deuh lai. An kumkhua le biatak chungah an umnak cu zei can a si hmanhah na langhtermi dawtnak nih lungtho tein phungchim zungzal awkah a forh hna lai.—Lev. 19:32.

¹³ Israel mi cu lunglawm tein Jehovah kha hmunkhat te ah an bia. Salm caṭialtu nih “unau rual i rem tein khuasakṭi hi zeitluk in dah a ṭhat i a nuamh” tiah a ti. (Salm 133:1, 2 rel.) Mah lungrualnak kha taksa a hrimhter i a rim a hmuimi chiti thuhmi he a tahchunh. Cu bantukin hmaipanh te le nem tein kan pehtlaih hnanak thawngin unau pawl kha hrimhnak kan pek khawh hna. Mah nih Khrihfabu ah lungrualnak a umter chinchin. Nan Khrihfabu i unau pawl kha ṭha tein hngalh awkah naa zuam kho lai maw?—2 Kor. 6:11-13.

14. Na umnak hmun ah na ceunak kha zeitindah na ceuter khawh?

¹⁴ Khoika i na um hmanhah na ceunak kha na ceuter khawh. Na langhtermi dawtnak nih na innpa pawl kha Jehovah kong tam deuh in hngalh a duhter khawh hna. Hitin i hal: ‘Ka innpa pawl nih zeitindah an ka hmuh? Ka inn cu a thianghlim maw? Mah nih ṭhatnak a chuahter maw? Mi a bawmmi innpa ka si maw?’ Nemnak le zohchunhawk ṭha an langhtermi nih an rualchan, an innpa, an rianṭuanṭi hawi le an sianginn kaiṭi hawi hna cungah zeitindah ṭhatnak a chuahter ti kha a dang Jehovah Tehte Hna kha hal hna.—Efe. 5:9.

15. Ralring tein zeicah kan um a herh?

¹⁵ Kan ceunak ceuter zungzal kan duh ahcun zei bantuk caan ah dah kan nun ti kha  kan i cinken a hau. Jesuh nih a zultu pawl sinah “ralring tein um ko u” tiah a ti hna. (Matt. 24:42; 25:13; 26:41) “Harnak” nganpi cu a nai rih lo tiah kan ruah ahcun midang kha Jehovah kong cawn awkah bawmhnak caanṭha kan kawl men lai lo. (Matt. 24:21) Kan ceunak ceuter canah duhsah duhsah in kan ceunak cu a zor lai i a tlau hmanh a tlau kho.

16, 17. A biapimi lungput ngeih zungzal awkah zeidah na tuah khawh?

¹⁶ A hlan nakin atu ah ralring tein um a hau. Vawlei thil sining cu a chia chin lengmang. Asinain Jehovah nih ri a khiahmi caan ah donghnak caan cu a phan cang lai ti kha kan hngalh. (Matt. 24:42-44) Mah caan chungah lungsau tein um le hmailei ruahchannak ah lungthin chiah a hau. Nifatin Baibal rel law Jehovah sinah thla cam zungzal. (1 Pet. 4:7) Kum tampi chung Jehovah a biami unau hna sinin cawng. Tahchunhnak ah, 2012, April 15, Vennnak Innsang, cahmai 18-21 i “Judah mi Puan kha Kum Sawm Sarih chung Kaa Tlaih” ti bantuk an kong ṭialmi hna kha na rel khawh.

¹⁷ Jehovah rian ah na rian i tamter zungzal. Midang cungah dawtnak langhter law  unau pawl he caan hmangṭi u. Mah tikah naa nuam lai i caan cu khulrang in a liammi a lo ko lai. (Efe. 5:16) Jehovah salle nih a luancia kum zakhat chungah thil tampi an liim. Tuchan ah kan rian a tam chinchin. Jehovah rian cu kan ruah khawh lo lengin a ṭhangcho. Kan ceunak cu a ceu chinchin.

18, 19. Lungtho tein Jehovah biak awkah Khrihfa upa nih zeitindah a kan bawmh khawh? Tahchunhnak pe.

¹⁸ Palhnak tampi kan tuah ko nain Jehovah nih a rian ṭuannak nawl a kan pek. Kanmah bawmh awkah ‘minung laksawng’ a simi Khrihfa upa hna kha a kan pek. (Efesa 4:8, 11, 12 rel.) Cucaah Khrihfa upa nih an in len tikah an fimnak le ruahnak an in cheuhmi in cawng.

¹⁹ Tahchunhnak ah, England ram i nuva tuahkhat nih an chungkhar ah buaibainak an ton caah Khrihfa upa pahnih sinah bawmhnak an hal. A nupi nih a vapa cu thlaraulei ah hruaitu a si lo tiah a ruah. A vapa zong nih kei cu cawnpiaktu ṭha ka si lo tiah aa ruah i chungkhar pumhnak hmaan tein ka tuahpi hna lo tiah a ti. Mah Khrihfa upa hna nih Jesuh kong kha ruah awkah an bawmh hna. Jesuh nih a zultu pawl a zohkhenh hna ning kha i zohchunh awkah a vapa kha an forh. Cun an nu kha a vapa cungah lungsaunak ngeih dingin tha an pek. Cun an fale pahnih he chungkhar pumhnak zeitindah tuah khawh a si timi kong he aa tlai zongin ruahnak an cheuh hna. (Efe. 5:21-29) A vapa cu chungkhar lu ṭha si awkah fakpi in aa zuam. Khrihfa upa hna nih lungdongh lo awk le Jehovah thiang thlarau i bochan awkah an forh. Khrihfa upa hna nih dawtnak le zaangfahnak an langhtermi nih mah innchungkhar kha a bawmh taktak hna.

20. Na ceunak na ceuter ahcun a phichuak cu zeidah a si lai?

²⁰ “BAWIPA a ṭihmi cu mi lunglawm an si, a nawl a ngaimi cu mi lunglawm an si.” (Salm 128:1) Na ceunak na ceuter tikah naa nuam lai. Cucaah midang kha Pathian kong cawnpiak hna, na chungkhar le Khrihfabu ah lungrualnak a um nakhnga bawmh awkah na tuah khawhmi zeipoah tuah law ralring tein um zungzal. Midang nih a ṭhami na ziaza kha an hmuh lai i kan Pa Jehovah thangṭhat kha an duh lai.—Matt. 5:16.