Khrih—Kan Hruaitu Kha I Bochan
“Messiah lawnglawng hi nan hruaitu cu a si ko.”—MATT. 23:10.
HLA: 14, 30
1, 2. Moses a thih hnuah Joshua nih zei bantuk a ngan tukmi rian dah a ngeih?
JEHOVAH nih Joshua kha hitin a ti: “Ka sal Moses cu a thi cang; cucaah nangmah le hi mi vialte hna hi tho u law, hi Jordan tiva hi tan u law, anmah, . . . ka pek laimi ram chungah cun lut tuah u.” (Josh. 1:1, 2) Moses bawmtu in kum 40 hrawng a ṭuanmi Joshua caah mah cu thlennak taktak a si.
2 Moses nih Israel mi kha kum tampi chung a rak hruai hna i atu cu Joshua nih a hruai cang hna lai. Cucaah mi nih an hruaitu in an ka cohlang hnga maw tiah Joshua nih a ruah ko lai. (Deut. 34:8, 10-12) Cauk pakhat nih Joshua 1:1, 2 kha cherhchan in hlanlio ah siseh, atu ah siseh miphun pakhat caah a har bikmi le ṭih a nung bikmi caan cu hruaitu pakhat in pakhat ah i thlen caan hi a si tiah a ti.
3, 4. Joshua nih Pathian aa bochan caah Pathian nih zeitindah thluachuah a pek, zei bia dah kan i hal khawh?
Josh. 1:9-11) Joshua nih Pathian aa bochan caah Pathian nih thluachuah a pek. Cun Joshua le Israel mi hruai awkah vancungmi pakhat kha a hman. Mah vancungmi cu Pathian Fater, Bia kha si dawh a si.—Ex. 23:20-23; Johan 1:1.
3 Joshua a lungre a theihmi cu aa tlakmi a si. Asinain Jehovah kha aa bochan i a lamhruainak kha a zulh colh. (4 Joshua cu an hruaitu thar a hung si tikah Israel mi nih mah thlennak kha ṭha tein an cohlan nakhnga Jehovah nih a bawmh hna. Tuchan zongah a nganmi thlennak tampi a um ve. ‘Pathian bupi a ṭhancho thluahmah tikah kan Hruaitu, Jesuh kha i bochan awkah a ruang ṭha kan ngei maw?’ tiah kan ruah men lai. (Matthai 23:10 rel.) Mah biahalnak i a phi hngalh awkah thlennak caan chungah Jehovah nih hlanlio a miphun zeitindah lam a hruai hna ti kha kan i ruah hna lai.
Pathian Miphun kha Biakammi Ram ah A Hruai hna
5. Joshua nih Jeriko khua pawngah zei bantuk aa thleidang tukmi thil dah a ton? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)
5 Israel mi nih Jordan tiva an tan hnu tlawmpal ah Joshua nih aa thleidang tukmi thil pakhat a ton. Jeriko khua pawng an phanh lioah vainam aa putmi mipa pakhat kha a hmuh. Joshua nih mah pa cu “kanmah caah maw na si, kan ral hna caah dah na si?” tiah a hal. Mah pa nih Pathian miphun huhphenh awkah timhcia tein a ummi vancungmi, “BAWIPA ralkapbu hruaitu” ka si tiah a ti tikah Joshua cu a lau tuk. (Joshua 5:13-15 rel.) A dang Baibal ah Jehovah nih Joshua kha dairek in a chawnh tiah a ti ko nain hlanah a rak tuah tawn bantukin vancungmi hmangin a chawnhmi si dawh a si.—Ex. 3:2-4; Josh. 4:1, 15; 5:2, 9; Lam. 7:38; Gal. 3:19.
6-8. (a) Vancungmi pekmi lamhruainak cheukhat cu zeicah aa thleidang tukmi a lawh? (b) Mah lamhruainak cu a ṭha i aa tlakmi caan ah a ra ti kha zeitindah kan hngalh khawh? (A Tanglei Fianternak zong zoh.)
6 Mah vancungmi nih Jeriko khua tei awkah tuah a herhmi thil kha a dikthliar in Joshua a chimh. A hramthawk ahcun a pekmi hna lamhruainak cheukhat cu aa thleidang tukmi a lo. Tahchunhnak ah, vancungmi nih ralkap vialte kha an cuarpar tan awkah Joshua cu a fial. Mah cu ni tlawmpal chung cu ral an do kho rih lai lo tinak a si. Pa pawl an cuarpar tan awkah mah caan cu a ṭha bikmi a si taktak maw?—Gen. 34:24, 25; Josh. 5:2, 8.
7 Ralkap pawl nih ‘kan ral nih an rak kan doh ahcun kan innchungkhar cu zeitindah kan huhphenh khawh hna lai?’ tiah an ruah ko lai. Asinain an i ruah lomi thil pakhat a cang. Israel mi doh cu chim lo Jeriko pa pawl cu ṭihnak in an khat. Baibal ah hitin kan hmuh: “Jeriko khua cu a chunglei he, a lenglei he Israel mi hna ruangah cun aa khar khipkhep ko; ahohmanh a chuak, a lut an um lo.” (Josh. 6:1) Mah thawngpang nih Israel kha Pathian lamhruainak i bochan chinchin awkah a bawmh hna.
8 Vancungmi nih Joshua kha Jeriko khua cu doh a hau lai lo tiah a ti. Mah canah nikhat ah voikhat in niruk chung an vel lai i ni sarihnak ni ah voi sarih in an vel lai. ‘Mah cu a caan le thazaang sawksam a si’ Josh. 6:2-5; Heb. 11:30. *
tiah ralkap pawl nih an ruah khawh men. Asinain mithmuh loin Israel mi a Hruaitu nih a tuah dingmi kha ṭha tein a hngalh. A lamhruainak zulhnak nih Israel mi an zumhnak kha a ṭhawnter chin i Jeriko ralkap kha an doh a hau lo.—9. Pathian bupi sinin kan hmuhmi lamhruainak paohpaoh kha zeicah kan zulh awk a si? Tahchunhnak pe.
9 Mah kong in zeidah kan cawn khawh? Jehovah bupi nih a caan ah lam thar in rian an ṭuan i a ruang kha kan hngalthiam zungzal men lai lo. Tahchunhnak ah, pumpak hlathlainak, phungchimnak le pumhnak ah electric thilri hna hman kha a hmasa ahcun kan duh men men lai lo. Asinain mah thilri hmannak in ṭhatnak kan hmu men lai. Cu bantuk thlennak i a phichuak kha a ṭhatnak in kan hmuh ahcun kan zumhnak a fek deuh lai i unau pawl he kan lung aa rual deuh lai.
Khrih nih a Hmasa Khrihfa hna kha Zeitindah a Hruai hna?
10. Cuarpar tannak kong he aa tlaiin buaibainak a chuah tikah aho nih dah lam a hruai hna?
10 Cuarpar tan lomi Jentail mi Kornelias Khrihfa a si in kum 13 hrawngah Judah mi Khrihfa cheukhat nih cuarpar tannak kong kha biapi ah an chiah rih. (Lam. 15:1, 2) Antiok khua ah unau pawl cu mah kong he aa tlaiin bia an i al. Cucaah mah kong kha Jerusalem i uktu bu sinah va kal in i ruahceih awkah Khirhfa upa pawl nih Paul kha an timhtuah. Asinain cuka i kal awkah Paul a timhtuahtu taktak cu aho dah a si? Paul nih “Pathian nih na kal awk a si tiah ka sinah a phuan caah a si” tiah a ti. Mah kong kha uktu bu nih an tawngtham nakhnga Khrih nih lamhruainak a pek ti cu a fiang ko.—Gal. 2:1-3.
11. (a) Judah mi Khrihfa cheukhat nih cuarpar tannak he aa tlaiin zeidah an zumh rih? (b) Paul nih Jerusalem i Khrihfa upa pawl toidor tein a bawmh hna kha zeitindah a langhter? (A Tanglei Fianternak zong zoh.)
11 Khrih lamhruainak in uktu bu nih Judah mi a si lomi Khrihfa hna cu cuarpar tan an hau lo tiah fiang tein biakhiahnak an tuah. (Lam. 15:19, 20) Asinain mah hnu kum tampi tiang Judah mi tampi nih an fapale kha cuarpar an tan rih hna. Cun Jerusalem i Khrihfa upa pawl nih Paul cu Moses Nawlbia a upat lo timi biachawkvai an theih. Cucaah Nawlbia a upat ti kha langhter awkah thil pakhatkhat tuah dingin Paul kha Khrihfa upa pawl nih an fial. * (Lam. 21:20-26) Paul nih Nawlbia a upat ko ti kha mi nih an hmuh nakhnga biakinn ah pa pali i kalpi awkah an fial. Mah tikah Paul nih hitin a ti khawh: ‘Mah cu a sullam a um lo. Zeicah cutin tuah nan ka fial? Cuarpar tannak he aa tlaiin a hngalthiam lomi, Judah mi Khrihfa hna cu buaibainak chuahtertu an si.’ Asinain Paul nih Khrihfa upa nih Khrihfa dihlak kha lungrual tein umter an duh ti kha a hngalhthiam caah an pekmi lamhruainak cu toidor tein a zulh. Jesuh a thih tikah Moses Nawlbia cu a dong cang ko nain caan saupi tiang cuarpar tannak he aa tlaiin Jesuh nih zeicah buaibainak umnak nawl a awnh hnga tiah kan ruah men lai.—Kol. 2:13, 14.
12. Khrih nih cuarpar tannak he aa tlaimi buaibainak kha ṭha tein a tawnghtham hlanah zeicah a caan a pek?
12 Hngalhthiamnak thar cohlan awkah a caan pek a hau. Judah mi Khrihfa cheukhat cu Nawlbia tangah kan um ti lo timi kong cohlan awkah a caan pek an hau. (Johan 16:12) Annih nih cuarpar tannak cu Pathian he a hleikhunmi pehtlaihnak i hmelchunhnak pakhat a si tiah an ruah peng. (Gen. 17:9-12) A dang nih cun cutin kan tuah lo ahcun an miphun hawi Judah mi nih an kan hrem lai ti kha an phang. (Gal. 6:12) Asinain a hnuah Khrih nih Paul sinin lamhruainak tampi a pek hna.—Rom 2:28, 29; Gal. 3:23-25.
Khrih nih Khrihfabu A Hruai Peng Rih
13. Tuchan i Khrih lamhruainak kha upat awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?
13 Tuchan zongah Khrih cu Khrihfabu Hruaitu a si rih ko. Cucaah bupi nih na hngalhthiam lomi thlennak an tuah tikah Khrih nih hlanlio Pathian miphun a hruai hnaning kha ruat. Joshua chan ah siseh, lamkaltu hna chan ah siseh, Khrih nih Pathian miphun huhphenh awk, an zumhnak fehter awk le lungrual tein um awkah Heb. 13:8.
a ṭhami lamhruainak a pek zungzal hna.—Tuchan ah zumh awk a tlakmi le a fimmi sal pekmi lamhruainak nih Jesuh nih a kan zohkhenh ti kha a langhter
14-16. “Zumh awk a tlakmi le a fimmi sal” sinin a rami lamhruainak nih Khrih nih kan zumhnak a feh zungzal nakhnga bawmh a kan duh ti kha zeitindah a langhter?
14 Tuchan ah “zumh awk a tlakmi le a fimmi sal” nih kan herh caante ah kan herhmi lamhruainak a kan pek. (Matt. 24:45) Mah lamhruainak nih Jesuh nih a kan zohkhenh ti kha a langhter. Fa pali a ngeimi Marc nih hitin a chim: “Khrihfabu tha derter awkah Satan nih chungkhar pawl kha a doh hna. Zarh fatin chungkhar pumhnak tuah ding timi thapeknak cu chungkhar zohkhenh awkah chungkhar lu pawl ralrin peknak a si.”
15 Khrih nih a kan hruaining kan hngalh ahcun kan zumhnak fehter zungzal awkah bawmh a kan duh ti kha kan hngalh lai. Tahchunhnak ah, Khrihfa upa a simi Patrick nih hitin a ti: “A hmasa ahcun zarhte, zarhpi ah phu hmetete in phungchim kal kha unau cheukhat nih an duh lo.” Asinain mah thlennak nih Khrihfabu i pakhat cio kha Jesuh nih zeitluk in dah a kan zohkhenh ti kha a langhter tiah a ti. Tahchunhnak ah, a ningzah a pangmi asiloah lohmun ah phungchim a kal theng lomi unau cheukhat nih atu ahcun kal a herh i man kan ngei timi ruahnak an hun ngei. Mah nih an zumhnak a fehter chin.
16 Vawleicung ah a biapi bikmi rian, phungchim rian cungah lungthin pek awkah Khrih nih a kan bawmh. (Marka 13:10 rel.) Khrihfa upa a sikami André cu Jehovah bupi sinin a rami zei bantuk lamhruainak thar paoh kha zulh awkah aa zuam. Hitin a ti: “Zung ṭengnge rianṭuannak ah mi an ṭhumhmi nih a caan cu a biapi tuk ti le phungchim rian ah kan thazaang pek a herh ti kha a kan hngalhter.”
Khrih Lamhruainak kha Zeitindah Kan Bawmh khawh?
17, 18. Thlennak in kan hmuhmi ṭhatnak cungah zeicah lungthin kan chiah awk a si?
17 Kan uktu Siangpahrang Jesuh Khrih sinin kan hmuhmi lamhruainak nih atu ah le hmailei ah a kan bawmh lai. Nai ah tuahmi thlennak hna na cohlannak thawngin ṭhatnak na hmuhmi cungah lungthin chia. Chungkhar pumhnak nan tuah lioah pumhnak asiloah phungchimnak he aa tlaimi thlennak nih nan chungkhar aan bawmh hnaning kha nan i ruah khawh.
18 Jehovah bupi sinin a rami lamhruainak zulhnak nih ṭhatnak tampi a chuahter ti kha kan i cinken ahcun mah nih lamhruainak zulh awkah a fawiter lai i kan i nuam lai. Tahchunhnak ah, a hlan bantukin cauk tampi chuah a si ti lo caah tangka a tlo deuh. Cun electronic thilri pawl hmannak thawngin mi tampi sinah thawngṭha a phan kho. Cucaah Electronic in ca pawl le video pawl kha tam deuh in kan hman awk a si. Cuticun bupi tangka fim ngaiin hmanter a kan duhmi Khrih kha kan bawmh khawh lai.
19. Zeicah Khrih lamhruainak kha kan bawmh awk a si?
19 Khrih lamhruainak kan bawmh tikah unau pawl kha an zumhnak fehter chin awk le lung i rual chin awkah kan bawmh hna. Vawleicung pumpi huap in naiah tuahmi Bethel chungkhar thlennak kong he aa tlaiin André nih hitin a chim: “Thlennak ah aa telmi a hmasa Bethel chungkhar pawl nih a ṭhami lungput an langhtermi nih zumhnak le upatnak ngeih awkah a kan forh. Pek an simi zei rian paoh lunglawm tein an cohlannak thawngin Jehovah leng kekual he an kalṭi zungzal.”
Kan Hruaitu cungah Zumhnak le Bochannak Ngei
20, 21. (a) Kan Hruaitu, Khrih kha zeicah kan i bochan khawh? (b) A hnu capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?
20 A rauhhlan ah kan Hruaitu Jesuh Khrih nih “teinak tling” a hmuh lai i “teinak nganpipi” a hmuh lai. (Biat. 6:2; Salm 45:4) Asinain vawlei thar nunnak ca, cuka i kan ṭuan hnga dingmi rian ca, a tho ṭhanmi pawl cawnpiaknak ca le vawlei paradis sernak i bawmhnak rian caah atu in a kan timhtuah.
21 Zeithil a can hmanhah kan Hruaitu le kan Siangpahrang kha kan i bochan caah vawlei thar luh awkah lam a kan hruai lai. (Salm 46:1-3 rel.) Tuchan ah thlennak tuah cu a har ko lai, a hleiin kan i ruahchan lomi lam in kan ton tikah a har ko lai. Cu bantuk thil a um tikah zeitindah lungdaihnak kan ngeih zungzal khawh i Jehovah cungah a fekmi zumhnak kan ngeih khawh? Mah kong kha a hnu capar ah kan i ruah hna lai.
^ cat. 8 Hlanlio thil kong hlathlaitu hna nih Jeriko khua rawk ah rawl tampi an hmuh. Mah nih khua cu caan saupi kulh a si lo i ti le rawl an chambau lo ti kha a langhter. Israel mi caah Jeriko khua lak awkah caanṭha a si. Jeriko khua in zeihmanh laknak nawl an ngei lo nain rawlṭuan caan a si caah lo ah rawl tampi a um.—Josh. 5:10-12.
^ cat. 11 2003, March 15, Vennak Innsang, cahmai 24 i ‘Paul nih Hneksaknak Pakhat kha Toidor tein a Lehrulh’ timi rinli kulh ah zoh.