1, 2. (a) Ruahlopi in thlennak a ummi nih zeitindah a kan hnorsuan khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Salm 131 ningin lungdaihnak hmuh awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

BETHEL ah Lloyd le Alexandra cu kum 25 leng an um hnuah lohmun ah rian pek an si. A hmasa ahcun an ngaih a chia. Lloyd nih hitin a ti: “Bethel le ka rian kha ka sunsak tuk caah a dang rian ṭuan ding kha ka ruat kho lo. Thlennak an tuahmi kha ka lungthin nih a cohlan ko nain caan a hun liam tikah hlawtmi ka si timi ruahnak kan hun ngei.” Lloyd cu thlennak he aa tlaiin a caan ah a ṭhami lungput a ngei i a caan ah a lung a dong.

² A caan a liam thluahmah tikah kan i ruah lomi thlennak hna a um lai i mah nih lungretheihnak le lungdonghnak hna a kan ngeihter men lai. (Ptb. 12:25) Cohlan awkah a harmi thlennak a um tikah dai tein um awkah zeidah kan tuah  khawh? (Salm 131:1-3 rel.) Hlanlio le tuchan ah Jehovah salle cheukhat cu an nunnak ah ruahlopi in thlennak a um tik hmanhah zeitindah lungdai tein an um khawh ti kha zohhmanh hna u sih.

3. Josef nunnak cu zeitindah ruahlopi in aa thlen?

³ Tahchunhnak ah, Josef kong hi ruathmanh. Jakob nih a fapale vialte lakah Josef cu a dawt bikmi a si. Cucaah a ule nih an nahchuah. Kum 17 a si tikah Josef cu sal ah an zuar. (Gen. 37:2-4, 23-28) Kum 13 chung hrawng Izipt ram ah harnak a ing, a hmasa ah sal in le a hnuah thongtla in a um. A dawt tukmi a pa he zong an i hlat. A tonmi thil sining nih ruahchannak ngei lo le thinhun in a umter khawh ko nain cutin a um lo. Zeinihdah a bawmh?

4. (a) Josef nih thong a tlak lioah zeidah a tuah? (b) Jehovah nih Josef thlacamnak kha zeitindah a leh?

⁴ Josef nih thonginn i harnak a in lioah Jehovah nih a bawmhnak cungah a lungthin a pek a hau. (Gen. 39:21; Salm 105:17-19) A ngakchiat lioah a rak manhmi hmailei kong he aa tlaimi a mang kha a ruat lai i Jehovah nih a ka umpi tiah a zumh ko lai. (Gen. 37:5-11) Jehovah sinah atu le atu thla a cam lai i a lungchung i a ummi vialte kha a phuan ko lai. (Salm 145:18) Zeithil a ton hmanhah Pathian nih a ka “umpi” timi zumhnak a ngeihternak thawngin a thlacamnak kha Jehovah nih a leh.—Lam. 7:9, 10. *

5. Pathian rian tam deuh in ṭuan ding timi na biakhiahnak kha “Pathian daihnak” nih zeitindah a fehter khawh?

⁵ Kan sining cu zei tlukin a har hmanhah kan “ruahnak” a kan huppheng khotu “Pathian daihnak” kan ngei kho i mah nih dai tein a kan umter khawh. (Filipi 4:6, 7 rel.) Lungrethei le lungdong in kan um tikah “Pathian daihnak” nih Jehovah rian ṭuan zungzal awk le lungdongh lo awkah thazaang a kan ngeihter khawh. Cu bantuk hmuhtonnak a ngeimi tuchan unau cheukhat kong kha i ruah hmanh hna u sih.

6, 7. Lungthin daihnak hmuh ṭhan awkah thlacamnak nih zeitindah a kan bawmh khawh? Tahchunhnak pe.

⁶ Ryan le Juliette cu special hmaikal in chikkhat rian pek an simi a dih tikah an lung a dong tuk. Ryan nih hitin a ti: “Mah kong kha Jehovah sinah thlacam in kan phuan. Mah thil sining ah amah i bochannak langhter khawhnak caanṭha kan ngei ti kha kan hngalh. Kan Khrihfabu ah mithar tampi an um caah zumhnak leiah zohchunh awk ṭha kan chiah khawh nakhnga kan bawm tiah Jehovah sinah thla kan cam.”

⁷ An thlacamnak kha Jehovah nih zeitindah a leh hna? Ryan nih hitin a ti: “Thla kan cam dih le cangka kan ngeihmi a ṭhalomi ruahnak le intuarnak hna cu an tlau. Daihnak Pathian cu kan lungthin le kan ruahnak lam a hruaitu a si. A ṭhami lungput kan ngeih zungzal ahcun Jehovah caah man a ngeimi kan si kho zungzal ti kha kan hngalh.”

8-10. (a) Kan lungre a theih tikah Pathian thiang thlarau nih zeitindah a kan bawmh khawh? (b) Jehovah rian ah lungthin kan pek tikah Jehovah nih zeitindah a kan bawmh khawh?

 ⁸ Pathian thlarau nih daihnak a kan ngeihter khawh i nunnak ah a biapi taktakmi kha hngalhthiam awkah a kan bawmmi Baibal caang hna zong a kan hngalhter khawh. (Johan 14:26, 27 rel.) Bethel ah kum 25 hrawng a um cangmi Philip le Mary kong hi ruathmanh. Thlali chungah an nule veve le a dang an chungkhat nih an thihtak hna, cun a zawtnak ruangah a thluak a hmaan lomi Mary a pa zong kha an zohkhenh a hau.

⁹ Philip nih hitin a ti: “Thil cheukhat cu ṭha tein ka tei khawh ko nain pakhatkhat a bau tiah ka ruah. Vennak Innsang i capar pakhat ah Kolose 1:11 kha ka hmuh. Ka inkhawh ti cu a hmaan ko nain a dihlak in cun a si lo. ‘Lungsaunak le lawmhnak he ka inkhawh’ a hau. Mah Baibal caang nih kaa lawmhnak cu ka sining cungah si loin ka nunnak ah Pathian thiang thlarau rian a ṭuanning cungah aa hngat ti kha a ka hngalhter.”

¹⁰ Philip le Mary nih Jehovah rianṭuannak ah lungthin an pek caah Jehovah nih lam tampi in thluachuah a pek hna. Bethel an chuah hnu tlawmpal ah a ṭhangchomi le zarhkhat ah voikhat leng Baibal cawn a duhmi Baibal cawnpiakmi an ngei. Mary nih hitin a ti: “Annih cu kan i lawmhnak an si i Jehovah nih zeizong vialte a tlam a tling dih ko lai tiah a kan ti bantuk a si.”

11, 12. (a) Jehovah nih thluachuah a pek nakhnga Josef nih zeitindah a tuah? (b) Jehovah nih Josef kha zeitindah laksawng a pek?

¹¹ Ruahlopi in thlennak a um tikah kan tonmi buaibainak lawng kha kan ruah khawh i kan lungre a thei tuk men lai. Josef zong cutin a si kho. Mah canah a sining ah a tuah khawhmi kha a ṭha bik in a tuah. Josef cu Potifar caah rian fakpi in aa zuam bantukin thonginn zongah thonginn bawi nih a fialmi zei rian paoh kha fel tein a ṭuan.—Gen. 39:21-23.

¹² Voikhat cu thonginn bawi nih Faraoh sinah rian a ṭuanmi thongtla pahnih kha zohkhenh awkah a fial. Josef nih nem tein a pehtlaih hna caah an lungretheihnak le hnahnawhnak a pemi an mang kha a sinah zalong tein an chim ngam. (Gen. 40:5-8) Mah an biaruahnak nih a donghnak ah luatnak a hmuhter lai ti kha Josef nih a  hngal lo. Kum hnih hnuah thonginn in a luat i Izipt ram ah nawl a ngei tukmi uktu a hung si. Josef nakin nawl a ngei deuhmi cu Faraoh lawng a si.—Gen. 41:1, 14-16, 39-41.

13. Kan sining cu zei a si hmanhah Jehovah nih thluachuah a kan pek nakhnga zeitindah kan tuah khawh?

¹³ Josef bantukin thil sining kan uk khawh lo caan a um men lai. Asinain kan lung a sau ahcun a ṭha bik in kan tuah khawh lai i Jehovah nih thluachuah a kan pek lai. (Salm 37:5) Lungretheih le lungdong in kan um ko nain ruahchannak ngeih loin kan um lo. (2 Kor. 4:8) Jehovah cu kan sinah a um lai, a hleiin phungchimnak ah kan lungthin kan chiah tikah a um lai.

14-16. Filip cu a nunnak ah thlennak a um hmanhah phungchim rian ah zeitindah a lungthin a pek zungzal?

¹⁴ Phungchimtu Filip cu a nunnak ah zei bantuk thlennak a um hmanhah phungchim rian ah a lungthin a pe zungzalmi zohchunh awk ṭha pakhat a si. Voikhat cu Jerusalem ah rianthar pakhat a hmu. (Lam. 6:1-6) Mah lioah zeizong vialte cu aa thleng dih. Steven thah a si hnuah Khrihfa pawl cu fakpi in an hrem hna caah Jerusalem khua in an zaam. Filip nih Jehovah rian ah i manh lo ngai in ṭuan a duh caah thawngṭha theih a herhmi hna an umnak Samaria khua leiah a kal.—Matt. 10:5; Lam. 8:1, 5.

¹⁵ Filip nih Pathian thlarau nih lam a hruainak hmun paohah kal a duh. Cucaah thawngṭha a thei rih lomi hna an umnak hmun i phung va chim awkah Jehovah nih a hman. Judah mi tampi nih Samaria mi cu an nautat hna i a ding loin an pehtlaih hna. Asinain Filip cu thleidannak a ngei lo i thawngṭha kha lungtho tein a chimh hna. Mah tikah Samaria “mi zapi nih ṭha tein an ngaih.”—Lam. 8:6-8.

¹⁶ Mah hnuah Pathian thlarau nih Filip cu Jentail mi tampi an ummi Ashdod le Sisaria khua hna ah phungchim dingin lamhruainak a pek. (Lam. 8:39, 40) Mah tikah Filip nunnak cu aa thleng ṭhan. A chungkhar he cuka ah khua an sa. Filip nunnak cu aa thleng ko nain phungchim rian ah a rian aa tamter caah Jehovah nih amah le a chungkhar kha thluachuah a pek hna.—Lam. 21:8, 9.

17, 18. Kan nunnak ah thlennak cheukhat a um tikah phungchim rian ah lungthin peknak nih zeitindah a kan bawmh khawh?

 ¹⁷ Caantling rian a ṭuanmi tampi nih an sining aa thlen tik hmanhah phungchim rian ah lungthin peknak nih i nuamh awk le a ṭhami lungput ngeih awkah a kan bawmh tiah an ti. Tahchunhnak ah, Thlanglei Afica ah a ummi Osborne le Polite te nuva cu Bethel in an chuah tikah caancheu rian le umnak inn kawl cu a fawite lai tiah an ruah. Asinain Osborne nih “a poi ngaimi cu pawcawmnak rian kha kan i ruah bantukin kan hmu colh lo” tiah a ti. Polite nih “thlathum chung rian kan hmu lo i khonmi tangka zong kan ngei lo. Mah cu zuamcawhnak taktak a si” tiah a ti.

¹⁸ Lungretheih awk ngai a simi mah thil sining ah Osborne le Polite cu zeinihdah a bawmh hna? Osborne nih “Khrihfabu he hmunkhat ah phungchimnak nih a ṭhami lungput ngeih awkah tampi a kan bawmh” tiah a ti. Lungrethei in inn ah ṭhut sawhsawh canah phungchimnak ah rian i tamter dingin bia kan khiah. Cutin tuahnak nih lawmhnak nganpi a kan hmuhter. Cun Osborne nih hitin a ti chap: “Rian kha kan kawl lengmang i a donghnak ah kan hmuh.”

19-21. (a) Lungdaihnak ngeih zungzal awkah zeinihdah a kan bawmh lai? (b) Kan i ruahchan lomi thlennak kan cohlan tikah zeitindah ṭhatnak kan hmuh khawh?

¹⁹ Kan hngalh cang bantukin kan sining ah a ṭha bik in kan tuah i Jehovah kha lungthin dihlak in kan i bochan ahcun zeithil a can hmanhah lungdaihnak kan ngei kho peng lai. (Mikah 7:7 rel.) Thlennak kan cohlanmi nih Jehovah he kan i pehtlaihnak a fehter ti kha a hnuah kan hngalh men lai. Polite nih “harnak lakah Jehovah i bochan timi cu zeidah a si ti kha  kan hun hngalh. Mah tikah Pathian he kan hun i naih chinchin” tiah a ti.

²⁰ A hmasa ah a kong langhter cangmi Mary cu kum upa a simi a pa a zohkhenh buin hmaikal rian a ṭuan. Hitin a ti: “Ka lungre a theih tikah ka lung a daih khawh nakhnga thlacam ka hun hmang. Thil sining kha Jehovah kut chungah ap ding timi a biapimi kong zong ka hun hngalh. Cutin tuah cu hmailei zongah a herh zungzal dingmi a si.”

²¹ Lloyd le Alexandra nih thlennak an tonmi cu an i ruahchan lomi lam in an zumhnak hneksak a si tiah an ti. Asinain mah hneksaknak cu an caah bawmtu a si kha an hmuh. Atu ahcun an zumhnak cu buaibainak ton tikah hnemhnak pe khotu a si i a ṭha deuhmi minung a kan siter tiah an ruah.

22. Kan sining ah a ṭha bik in kan tuah ahcun zeidah kan zumh khawh?

²² Hi vawlei ah kan nunnak cu ruahlopi in aa thleng kho. Jehovah rian ah rian dang pek kan si men lai, kan zaw men lai asiloah kan chungkhar zohkhenh an hau men lai. Asinain zei thil na ton hmanhah Jehovah nih aan zohkhenh i aa tlakmi caan ah aan bawmh lai kha na zumh khawh. (Heb. 4:16; 1 Pet. 5:6, 7) Atu na sining ah a ṭha bik kha tuah. Na Pa, Jehovah sinah thlacam law lungthin dihlak in i bochan awkah cawng. Cuticun na sining zeitin aa thlen hmanhah Jehovah sinin a rami lungdaihnak kha na ngei zungzal lai.