ZAN tlaipi ah nangmah lawng lam ah naa chawk hei ti u sih. Mi pakhat nih na hnulei in aan zulh kha ruahlopi in na hun hngalh. Na dir tikah mah pa cu a dir ve i rangpi in na kal tikah rangpi in a kal ve. Mah tikah cuka pawngah a ummi na hawi pakhatkhat inn ah na tli zokzok. Na hawipa nih innka aan hunpiak i inn chung i aan luhter tikah na hna a ngam tuk.

Mah bantuk thil sining cu na tong bal men lai lo. Asinain na lungre aan theihtermi a dang thil sining na ton khawh men. Tahchunhnak ah, palhnak pakhat kha tuah ti lo awkah naa zuam nain na tuah sual lengmang maw? Rian na ngeih lonak a sau cang i fakpi in rian na kawl ko nain atu tiang na hmu rih lo maw? Duhsah duhsah in na tar laimi le ngandam loin na um laimi kha na lungre a thei maw? Asiloah thil dang ruangah lungrethei in na um maw?

Zei bantuk buaibainak na ton hmanhah na lungretheihnak kong aan ngaihpiaktu le bawmh aan duhtu hawikom na ngeih ahcun a ṭha tuk lai. Cu bantuk hawikom kha na ngei maw? Na ngei ko. Isaiah 41:8-13 ah kan hmuh bantukin Jehovah cu zumhfekmi Abraham hawikom a si bantukin nangmah hawikom zong a si ve. Caang 10 le 13 (Judson) ah Jehovah nih hitin bia a kan kamh: ‘Na thin phang hlah, na sinah ka um ko. Keimah cu na Pathian ka si, zeihmanh ṭih hlah. Kaan ṭhawnter lai i kaan bawmh lai; ka orhlei kut in kaan tlaih lai. Keimah cu na orhlei kut aan tlai i “Na thin phang hlah, kaan bawmh lai,” tiah aan titu BAWIPA na Pathian ka si.’

Jehovah bia nih kan hna a kan ngamter tuk. Jehovah nih keimah bia a ka kamh tiah ruathmanh. Mah cacaang ah Jehovah kut kha i tlaih in hmunkhat ah nan kalṭi tiah a ti lo. Hmunkhat ah nan kalṭi ahcun Jehovah orhlei kut nih na kehlei kut kha a tlaih hnga. Mah canah Jehovah nih ‘a orhlei kut’ in ‘na orhlei kut’ kha aan tlaih. Mah cu a harmi thil sining in aan chanh tinak a si. Jehovah nih na orhlei kut kha aan tlaih i ‘na thin phang hlah, kaan bawmh lai’ tiah thazaang aan pek.

Jehovah kha dawtnak a ngeimi Pa le Hawikom in na hmu maw? Harnak caan ah a ka bawmh lai tiah na zum maw? Jehovah nih na zawn aan ruah i bawmh aan duh tuk. Harnak le buaibainak ton tikah lungrethei in umter aan duh lo. Zeicah? Aan dawt tuk caah a si. Jehovah cu “harnak caan ah a kan bawm zungzaltu a si.”—Salm 46:1.

Mi cheukhat cu hlan i an sualnak kha an philh kho lo i Pathian nih a kan ngaithiam hnga maw tiah an lungre a thei. Nang zong mah ruahnak na ngeih ve ahcun zumhfekmi Job kong kha ruat. Job cu a no lio i a sualnak kha a philh lo. (Job 13:26) Salm caṭialtu David zong mah ruahnak a ngei ve i “ka tlanval lio ka sualnak le ka palhnak kha ka ngaithiam ko” tiah Jehovah kha a nawl. (Salm 25:7) Kan dihlak in mitlinglo kan si caah “kan sual dih cio ko i Pathian sunparnak kha kan bau dih cio ko.”—Rom 3:23.

Isaiah dal 41 i thazaang a pemi bia cu Israel mi hna caah ṭialmi a si. Israel mi cu an sualnak a ngan tuk caah dan ka tat hna lai i Babilon ah sal ah an taang lai tiah Jehovah nih a ti. (Isa. 39:6, 7) Asinain aa ngaichih i ka sinah a kirmi hna cu sal sinak in ka luatter hna lai tiah a hlankan in a chimchung. (Isa. 41:8, 9; 49:8) Tuchan zongah Jehovah nih aa ngaichihmi le a lung lawmhter a duhmi hna kha a dawt hna i a zaangfah hna.—Salm 51:1.

Takuya * kong hi ruathmanh. Ziaza ṭhalo a simi a thurhnawmmi hmanthlak zoh le mahte in lungdiriamhter a hmanmi kha hloh awkah aa zuam. Asinain a tuah ṭhan sual lengmang. Zeitindah a intuar? “Man ka ngei hrimhrim lo tiah ka ruah. Asinain Jehovah sinah thlacam in ngaihthiamnak ka hal tikah ka tlukrilhnak in a ka thawh ṭhan” tiah a chim. Jehovah nih zeitindah a thawh? Khrihfa upa pawl nih Takuya kha mah ziaza ṭhalo na tuah ṭhan tik paohah phone rak kan chawn tiah an ti. “Khrihfa upa pawl phone chawnh cu kaa harh tuk nain ka chawnh tik hna paohah thazaang ka hmu” tiah a chim. Takuya sinah peng zohkhenhtu nih va len awkah Khrihfa upa pawl nih an timhtuah. Peng zohkhenhtu nih Takuya kha “na sinah ka rat hi aa tong sualmi a si lo. Khrihfa upa pawl nih ratter an ka duh caah a si. Nangmah len awkah anmah nih an timhmi a si” tiah a ti. Takuya nih “sualnak a tuahmi cu keimah ka si nain Jehovah nih Khrihfa upa pawl hmangin a ka bawmh” tiah a chim. A hnuah Takuya nih a ziaza ṭhalo kha a hloh khawh. Hmaanhmaan a ṭuan i atu cu zung ṭengnge ah a ṭuan cang. Pathian nih mah unaupa a bawmh bantukin nangmah zong aan bawmh ve lai.

Rian kan ngei ti lo i a dang rian kan hmuh lo tikah kan lungre a thei kho. Rianngeitu pakhat hnu pakhat nih a kan cohlan lo ahcun zeitluk in dah a har lai khi ruathmanh. Mah bantuk thil an ton tikah mi cheukhat cu man ka ngei lo timi ruahnak an hun ngei. Jehovah nih zeitindah aan bawmh khawh? Rian ṭha hmuh colh dingin cun aan bawm theng lai lo. Asinain David chimmi mah bia i cinken dingin cun aan bawmh lai: “Atu cu ka tar cang i mino ka si ti lo, hi vialte chungah hin miṭha cu BAWIPA nih a hlawt kha ka hmu bal lo i a fale zong rawl hal in an vah kha ka hmu bal lo.” (Salm 37:25) Jehovah nih a sunglawimi in aan hmuh i amah na biak khawh zungzal nakhnga a herhmi kha ‘a orhlei kut’ in aan pek lai.

Jehovah cu a kan bawm khotu a si kha Colombia ah a ummi Sara nih a hmuh. Anih cu a min a thangmi company ah caantling in rian a ṭuan i  tangka tampi a hmu. Asinain Jehovah rian tam deuh in ṭuan a duh caah a rian in a chuak i hmaikal a ṭuan. Asinain caan cheu rian kha a hmu kho lo. Ice-cream dawr hmete a tuah nain a sungh caah dawr a tuah kho ti lo. “Mah hnu kumthum chung Jehovah bawmhnak thawngin ka inkhawh” tiah a chim. Zeidah a herh taktakmi a si ti hngalh awk le thaizing caah lungrethei in um lo awkah a cawn. (Matt. 6:33, 34) A hnuah hlan i a rian bawi nih Sara kha a auh i a hmasa a ṭuanmi rian kha ṭuan ṭhan awkah a fial. Sara nih caan cheu rian a si lawngah, thlaraulei he aa tlaimi rian ṭuan khawh awkah caan na ka pek lawngah ka ṭuan lai tiah a leh. Atu ah Sara cu hlan tlukin tangka a hmu ti lo nain hmaikal a ṭuan kho. A har ngaimi mah caan chung vialte “Jehovah bawmhnak ka hmu” tiah a chim.

Kan kum a hun upat i pension kan lak tikah zeitindah khua kan sak lai tiin mi tampi cu an lungre a thei. Tarlei i ton khawhmi damlonak ca zongah an lungre a thei. “Atu cu a tar cang ai pat tiin ka hlaw sawh hlah, san a tlai ti ual pat lo tiin ka kaltak hlah” tiah Jehovah a nawltu hi Siangpahrang David si dawh a si.—Salm 71:9, 18.

Kum upa pawl cu zeitindah hmailei caah hnangam in an um khawh? Pathian nih kan herhmi vialte a kan pek lai timi an zumhnak kha an fehter a hau. Rum ngai le nuam ngaiin khua a rak sami cheukhat cu a sawhsawh tein nun awk le an ngeihmi thil cungah lungsi awkah an cawn a hau kho men. “A thaumi caw sa” nakin “anhringso” ei cu ngandamnak caah a ṭha deuh ti kha an hun hngalh khawh men. (Ptb. 15:17) Jehovah rian kha biapi ah na chiah ahcun na tar tikah na herhmi vialte kha Jehovah nih aan pek lai.

Kum 65 leng caantling in Jehovah rian a ṭuanmi Hose le Rose kong hi ruathmanh. Mah kum chung vialte harnak tampi an tong. Chun zan in zohkhenh a haumi Rose i a pa kha an zohkhenh. Mah lengah Hose zong cancer zawtnak a ngeih caah aa khuaihlai i aa thlopbul. Mah zumhfekmi nuva hi Jehovah nih zeitindah a bawmh hna? Unau Tony le Wendy te nuva hmangin a bawmh hna. Tony te nuva nih caantling in hmaikal a ṭuanmi unau kha an innkhaan man loin hlanh an duh hna. Tony siangsangruun a kai lioah Hose te nuva phungchim an kalmi kha sianginn thlalangawng in a rak hmuh lengmang hna. An lungthawhnak nih Tony kha a lung a suk tuk i a dawt tuk hna. Hose le Rose cu Jehovah rianṭuannak ah an nunnak dihlak an hman caah Tony te nuva nih an innkhaan ah an umter hna. Atu kum 85 hrawng a si cangmi Hose te nuva kha Tony te nuva nih a luancia kum 15 chung an bawmh hna. Hose le Rose nih Tony te nuva kha Jehovah pekmi laksawng in an hmuh hna.

‘Na thin phang hlah, kaan bawmh lai’ tiah Jehovah nih bia a kan kamh i ‘a orhlei kut’ kha a kan chanh. Jehovah kut kha naa tlaih lai maw?