A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Na Hngal Maw?

Na Hngal Maw?

Baibal chan ah cazual kha zeitindah an ser i zeitindah an hman?

Later leather and vellum scrolls of the Bible book of Esther, from the 18th century C.E.

Jesuh nih Isaiah cazual kha a samh i a rel dih hnuah a zual ṭhan tiah Luka Thawngṭha cauk nih a ti. Johan zong nih a cauk a donghnak ah Jesuh tuahmi khuaruahhar thil vialte kong ṭial awkah cazual nih a tlum lai lo tiah a ti i cazual kong kha a rak langhter.—Luka 4:16-20; Johan 20:30; 21:25.

Cazual kha zeitindah an ser? Saphaw, saphaw cheubang le phai kung ti bantuk hna kha kaw in an sengh hna i cazual bantukin a sau i a permi in an tuah. Mah hnuah ca aa ṭialnak lei kha a chunglei ah an chiah i fung in an zual. Cazual ah a tunglei in ṭialmi ca hna kha hmuh khawh a si. A saumi cazual hna i khatlei le khatlei ah fung an hrolh hna caah careltu nih a kut khatlei in cazual kha a samh i kut khatlei in a bil ṭhan, cuticun a duhnak zawn kha a kawl khawh.

Cauk (The Anchor Bible Dictionary) pakhat nih hitin a ti: “Cazual tam deuh cu pakhat ah pe 33 (10 m) hrawng tiang an sau caah Baibal cauk pakhat cu a chah lo i zual khawh a si.” Tahchunhnak ah, Thawngṭha Luka cazual cu pe 31 (9.5 m) hrawng a sau lai tiah an ruah. Cazual cheukhat cu a cungtang kha ṭha tein an riam, a mil nakhnga lung in an tat i si an thuh.

Khrihfa Greek Baibal ah “tlangbawi upa” tiah timi hna cu ahote dah an si khawh men?

Israel miphun pawl tlangbawi rian pek an si tikah caankhat ah pa pakhat lawng nih tlangbawi ngan rian kha a ṭuan i a nunchung vialte a ṭuan. (Nambar 35:25) Aaron cu mah rian a ṭuan hmasa bikmi a si. A hnuah pa a simi nih a ṭuan khawh ti lo tikah mah rian kha a fapa upa bik a pek. (Exodus 29:9) Aaron tefa lak i pa tampi nih tlangbawi rian an ṭuan. Asinain mi tlawmte lawng nih tlangbawi ngan rian kha an ṭuan.

Israel ram kha miphun dang nih an uk tikah mah uktu hna nih Judah tlangbawi ngan rian kha an duh paoh in an pek hna, an phuah hna. Asinain rian an pekmi hna cu Aaron tefa a simi tlangbawi chungkhar chungin an thim hna. “Tlangbawi upa” timi biafang nih tlangbawi phu chungah a bik in rian a ṭuanmi hna kha a sawhduhmi a si. Tlangbawi upa hna ah tlangbawi phu 24 chung i hruaitu hna, tlangbawi ngan chungkhar chungin a laarmi hna le Annas bantukin an rian in phuah a simi hlanlio tlangbawi ngan pawl an i tel kho men.—1 Chanrelnak 24:1-19; Matthai 2:4; Marka 8:31; Lamkaltu 4:6.