MAH HI NA MITTHLAM AH CUANTER HMANH: Hlanlio milem pawl an chiahnak inn ah na leng hei ti u sih. Tam deuh cu an rawk pah dih i a rong zong an dul cang. Cheukhat cu nganpipi in an beuh. Asinain pakhat tu cu a zeihmanh a rawk lo, a dikthliar in a tling dih. Cucaah aan hmuhsaktu pa kha “mah hi naiah sermi maw a si?” tiah na hal. Mah pa nih “A si lo, mah hi a hlun bikmi a si i remh ṭhanmi zong a si lo” tiah an leh. Mah tikah “Si cun ṭha tein rak kilvenmi maw a si?” tiah na hal. Asinain aan hmuhsaktu pa nih “A si lo, mah hi thli le ruah fakpi in a hmumi a si. Cun ralchanhtu pawl zong nih hrawh awkah an rak i zuam” tiah aan ti. Mah tikah na khuaruah a har tuk i “zei in dah ser a si hnga?” tiah na ruah ko lai.

Baibal cu mah aa thleidang ngaimi milem he an i lo. Baibal cu a hlun bikmi cauk a si. A dang hlanlio cauk tampi a um ve ti cu a hmaan ko. Asinain a rawkmi hlanlio milem pawl bantukin hlanlio cauk tampi cu caan a rauh tikah an rawk ve. Tahchunhnak ah, hlanlio ah rak langhtermi science kong hna cu a fekmi langhternak a ummi hngalhnak thar hna he an i ralkah. Cun hlanlio siilei ruahnak cheuhnak hna cu bawmtu si loin ṭih hmanh a nung lehlam. Hlanlio ca tampi i a cheubang hna cu an tlau asiloah an rawk i a cheu chum lawng an tang cang.

Asinain Baibal cu aa thleidang. A luancia kum 3,500 lengah rak ṭialmi a si nain atu tiang rawkral lo tein a hmun. Kumzabu tampi chung meikhanghnak, khenkhamnak le zei rel lonak hna a tong lengmang ko nain Baibal bia cu rawkral lo tein a hmun. Hngalhnak a thar hna he tahchunh tikah Baibal bia cu chan nih kaltak cu chim lo khuaruahhar lam in chan hmailei ah a kal.—“Chan nih a Kaltakmi Maw a Si asiloah Chan nih a Dawimi Dah?” timi rinli kulh ah zoh.

‘Baibal cawnpiaknak cu tuchan ah hman awk a tlak ti maw?’ tiah na ruah ko lai. A phi hngalh awkah hitin i hal: ‘Tuchan minung nih kan tonmi, a chia bikmi buaibainak hna cu zeidah an si? Zei hi dah ṭih a nung bik?’ Raldohnak, pawngkam thurhhnawmhnak, zaang-ennak le ziknawh einak kong hna kha na ruat ko lai. A hrampi Baibal cawnpiaknak cheukhat kong kha atu i ruah hna u sih. Kan i ruah lioah ‘Baibal phunglam kha mi nih an zulh ahcun vawlei hi a ṭha deuh hnga maw?’ tiah i hal.

Daihnak Duhnak

“Mi le mi karah remnak a sertu cu lunglawmmi nan va si dah! Pathian nih ka fa, tiah aan ti hna lai.” (Matthai 5:9) “Mi vialte he i rem awk kha nan i zuam khawh chungin i zuam u.”—Rom 12:18.

Zaangfahnak, Ngaihthiamnak

“Midang cungah zaangfahnak ngeih a hmangmi cu lunglawmmi nan va si dah! Pathian nih aan zaangfah hna lai.” (Matthai 5:7) “Pakhat le pakhat lungsilonak nan i ngeih tikah pakhat le pakhat i ngaithiam u law i bawm u. Bawipa [Jehovah, NW] * nih aan ngaihthiam hna bantukin pakhat le pakhat nan i ngaithiam lai.”—Kolose 3:13.

Miphun Thleidannak Umlonak

Pathian nih “minung pakhat chungin miphun vialte kha a ser hna i vawleicung ah hin khua a sakter hna.” (Lamkaltu 17:26) “Pathian nih mi vialte kha aa ruang tein a zoh hna ti kha ka hngalh. Mi zei miphun chungmi hmanh a si ah, amah a ṭihmi paoh le dinnak a tuahmi paoh cu a cohlan ko hna.”—Lamkaltu 10:34, 35.

Vawlei Sunsaknak

“BAWlPA Pathian nih mipa cu a lak i Eden dum chungah cun a chiah; amah nih khan dum cu a zohkhenh awk le a ven awk a si.” (Genesis 2:15) Pathian nih ‘vawlei a hrawktu kha a hrawh hna lai.’—Biathlam 11:18.

Hakkauhnak le Ziaza Rawhralnak Huatnak

“Hakkauhnak kha i veng u; zeicahtiah mi a nunnak taktak cu, zeitluk hmanhin rum sehlaw a thilri hi a si lo.” (Luka 12:15) “Nannih cu Pathian mi nan si caah nu le pa sualnak le dawhcah loin khuasaknak le hakkauhnak cu a chim hmanh nan chim awk a si lo.”—Efesa 5:3.

Dinfelnak le Rian i Zuamnak

“A hmaanmi thil kha tuah kan duhmi a si zungzal.” (Hebru 13:18) “Fir a hmangmi kha fir ti hlah seh, amah ca i ding tein pawcawmnak caah . . . rian ṭuan seh.”—Efesa 4:28.

A Herhmi hna Bawmhnak

“A ral a chiami kha ralṭhatnak pe hna u, thazaang a dermi kha bawm hna u, pakhat le pakhat lungsau thinfual in um u.” (1 Thesalon 5:14) “Nuhmei ngakṭah ṭha tein zohkhenh” hna u.—Jeim 1:27.

Baibal nih mah phunglam hna kha a langhter sawhsawhmi a si lo. Mah phunglam hna kha sunsak in nifa kan nunnak ah zulh dingin a kan cawnpiak. Mi nih Baibal cawnpiaknak an zulh ahcun buaibainak a tlawm deuh lai. Baibal phunglam cu hman awkah a tlak i chan tiluan he aa tlakmi a si. Atu ah Baibal cawnpiaknak nih zei ṭhatnak dah aan pek khawh?

Mifim pakhat nih “fimnak cu a theitlai nih khan a hmaan tiah a langhter” tiah a ti. (Matthai 11:19) Mah cu na hna a tla ve ko lo maw? Fimnak taktak timi cu na hman tikah ṭhatnak aan pemi kha a si. Cucaah hitin na ruah men ko lai: ‘Baibal cu hman awk tlak taktak a si ahcun ka nunnak ah ṭhatnak a chuahpi lai, a si ko lo maw? Atu ka tonmi buaibainak hna tawnghtham awkah zeitindah man a ngeih?’ Tahchunhnak pakhat in zohhmanh u sih.

Delphine * caah nunnak cu hlawhtlinnak in a khat. Asinain ruahlopi in ngaihchiatnak pakhat hnu pakhat a tong thluahmah. Kumhrafai a simi a fanu te cu a thi. A vapa he an i ṭhen. Tangkalei zongah harnak a hung tong. Hitin a chim: “Fanu ka ngei ti lo, va ka ngei ti lo, inn ka ngei ti lo, zeihmanh ka ngei ti lo. Ka nun man hi zei sullam hmanh a um lo ti hmanhin ka ruah.”

Delphine nih mah bia a hmaan ti kha fiang tein a hun hngalh: “Kan chan cu kum sawm sarih a si ko, kan thazaang a ṭhawn deuh le sawm riat a si; cu hmanhah retheihnak le harnak lawng kha kan ing ko, kan nunnak cu a dih zau i kan lo ko.”—Salm 90:10.

Delphine nih a har tukmi mah caan chungah Baibal  in bawmhnak a hmuh. A hmuhmi bawmhnak cu aa thleidang tuk. Buaibainak an ton tikah Baibal lamhruainak in bawmhnak a hmumi hna kong kha a hnu capar pathum nih a langhter lai. An caah Baibal cu capar a thawknak ah langhtermi hlanlio milem bantuk a si. Chan nih a kaltak cangmi cauk hna he zong aa lo lo. Baibal cu zeicah aa thleidan? Baibal ah minung ruahnak si loin Pathian ruahnak aa tel caah a si maw?—1 Thesalon 2:13.

Nunnak cu a tawi i buaibainak in a khat ti kha na hna a tla ve ko lai. Buaibainak nih aan nenh tikah khoika in dah hnemhnak, bawmhnak le zumhawktlakmi ruahnak cheuhnak hna na hmuh khawh lai?

Baibal nih hman awk a tlakmi bawmhnak a kan pek ning lam pathum kha i ruah hna u sih. Baibal nih mah hna hi a kan cawnpiak:

1. buaibainak hna a si khawh chung hrial khawhning.

2. kan tonmi buaibainak hna tawnghtham khawhning.

3. hrial khawh lomi buaibainak hna inkhawhning.

Mah a kong pathum hi a hnu capar ahkan i ruah hna lai.