Mi pakhat i a sining kha kan hngalh deuhdeuh tikah a kong kha kan hun hngalh chinchin i mah nih kan i hawikomhnak kha a fehter chin. Cu bantukin Jehovah sining hna kan hun hngalh deuhdeuh tikah zei bantuk Pathian dah a si ti kha ṭha tein kan hun hngalh lai i mah nih kan i hawikomhnak kha a fehter chin lai. Pathian i a lang bikmi a sining pali cu ṭhawnnak, fimnak, dinnak le dawtnak an si.

“Maw BAWIPA PATHIAN, Na ṭhawnnak a nganmi le samhmi na ban in van le vawlei hi na ser hna.”—JEREMIAH 32:17.

A sermi thil nih Pathian ṭhawnnak kha an langhter. Tahchunhnak ah, ṭhal caan i ni a linh tuk lioah leng ah na um ahcun zeitindah a um lai? Ni nih aan linh lai. A tak ti ahcun Jehovah sermi thil in a ṭhawnnak na hmuhmi a si. Nika cu zeitluk in dah a ṭhawn? Nika a laifang i a linhnak cu 27,000,000 degree Fahrenheit (15,000,000°C) hrawng a si. Nika nih second pakhat ah nuclear bomb nuai tampi puahnak he aa tlukmi thazaang kha a chuah peng.

Asinain nika cu vancung i rel cawk lomi arfi tampi he tahchunh ahcun a hmetemi a si. Scientist pawl nih a ngan bikmi arfi hna lak i pakhat kha UY Scuti tiah an auh i nika nakin a let 1,700 hrawng a ngan deuh tiah an ruah. UY Scuti cu a ngan tuk caah mah kha nika zawn ah kan chiah ahcun mah nih vawlei hi a khuh dih lai i Jupiter tiang hmanh a khuh dih lai. Mah nih Jehovah Pathian nih a ṭhawnnak in van le vawlei a ser timi Jeremiah bia  kha fiang tein hngalhthiam awkah a kan bawmh lai.

Pathian ṭhawnnak in zeitindah ṭhatnak kan hmuh? Minung nunnak cu nika le vawleicung ah a ummi thil ti bantuk Pathian sermi thil cungah aa hngat. Mah lengah Pathian nih minung pakhat cio nih ṭhatnak kan hmuh nakhnga a ṭhawnnak kha a hman. Zetindah? Kumzabu pakhatnak ah, Pathian nih Jesuh kha khuaruahhar thil tuah khawhnak ṭhawnnak a pek. Baibal nih hitin a ti: “Mitcaw nih khua an hmuh cang, kebei cu an kal kho cang, thinghmui mi an thiang cang, hnachet nih khua an thei cang, mithi an tho ṭhan cang.” (Matthai 11:5, NW) Tuchan ah tah zeitin? Baibal nih hitin a ti: “A dermi le a bami kha thazang a pek hna. . . . Bawipa aa bochanmi cu thazaang thar an la.” (Isaiah 40:29, 31) Harnak le hneksaknak hna tawnghtham awk le inkhawh awkah Pathian nih “thil ti khawhnak ṭhawnnak” a kan pek khawh. (2 Korin 4:7) Kanmah ṭhatnak caah ri a ngei lomi a ṭhawnnak kha dawtnak in a hmangmi Pathian he pehtlaihnak ṭha ngeih na duh maw?

“BAWIPA, na sermi thil hi an tam hringhran ko! An dihlak in fimnak in na ser hna.”—SALM 104:24.

Pathian thil sermi kong kan hngalh deuhdeuh tikah a fimnak nih kan khuaruah a harter chinchin. A tak ti ahcun scientist cheukhat nih Jehovah sermi kokek thil hna kha an hlathlai i thil sernak ah an i cawn. Tahchunhnak ah camera hmaanbilu asiloah vanlawng an ser tikah an i cawn.

Pathian fimnak cu minung kan pum a ser ning ah khuaruahhar bik in hmuh khawh a si. Tahchunhnak ah, ngakchia pakhat a ṭhanning kha ruathmanh. Nau a cuantermi cell pakhat aa thawknak in mah ah a hrampi a herhmi lamhruainak vialte a um dih. Mah cell cu cell tampi ah aa ṭhen i an i khat dih. Asinain a caan a phanh tikah mah cell pawl cu an hun i dang i thi cell, thahri cell le ruh cell ti bantukin phun tampi a hung um. Tlawmpal ah kan pum chung i thilri hna an hung sem i rian a hun ṭuan. Thlakua chungah a hramthawk cell cu cell nuai tampi in sermi bawhte ah a hun i cang. Cu bantuk thil a sertu i a fimnak kha mi tampi nih an hmuh tikah Baibal ṭialtu chimmi mah bia hi an cohlan: “Hi bantuk thil thuk le khuaruahharmi thil ruangah hin nangmah cu kaan lawmh.”—Salm 139:14.

Pathian fimnak in zeitindah ṭhatnak kan hmuh? Sertu nih kan i nuamh nakhnga kan hermi thil kha a hngalh. Fimnak le hngalhthiamnak a ngeih caah a Bia, Baibal in ruahnak a kan cheuh. Tahchunhnak ah, hitin a kan forh: “Pakhat le pakhat i ngaithiam u.” (Kolose 3:13) Mah cu a ṭhami ruahnak cheuhnak a si maw? A si. Siibawi te nih ngaihthiamnak nih mi kha ṭha tein a hngilhter khawh i thi kalning zong a hmaanter tiah an ti. Cun lungdonghnak le zawtnak dangdang zong a tlawmter. Pathian cu a kan bawm zungzal i a ṭhami ruahnak a kan cheutu, kan zawn a kan ruahtu hawikom bantuk a si. (2 Timote 3:16, 17) Cu bantuk hawikom ngeih cu na duh ko lo maw?

“A hmaanmi [a dingmi, NW] thil kha BAWIPA nih a duh.”—SALM 37:28.

Pathian nih a dingmi thil kha a tuah zungzal. A tak ti ahcun “Pathian nih cun ṭhatlonak a tuah naisai lai lo i Lianngan Bik nih cun palhnak a tuah naisai lai lo.” (Job 34:10) Jehovah biaceihnak cu a ding ti kha salm caṭialtu nih hitin a langhter: “Miphun vialte cu dinnak in bia na ceih hna.” (Salm 67:4) “BAWIPA nih cun lungthin kha a zoh” caah titer a hmangmi hna nih an hleng kho lo. Biatak kha a hngalh khawh i ding tein bia a ceih. (1 Samuel 16:7) Mah lengah, Pathian nih vawleicung ah a ummi dinlonak le ṭhatlonak vialte hi a hmuh dih i a rauhhlan ah ‘miṭhalo hna cu vawlei in hlonh an si lai’ tiah bia aa kam.—Phungthlukbia 2:22.

Asinain Pathian cu dantat a duh tukmi, a puarhrangmi biaceihtu a si lo. Aa tlak tik paohah zaangfahnak a langhtermi Pathian a si. Miṭhalo nih lungtak in an i ngaihchih tikah “BAWIPA cu zaangfahnak le dawtnak in a khat” tiah Baibal nih a ti. Mah cu dinnak taktak a si ko lo maw?—Salm 103:8; 2 Peter 3:9.

Pathian dinnak in zeitindah ṭhatnak kan hmuh? Lamkaltu Peter nih hitin a ti: “Atu cu Pathian nih mi vialte kha aa ruang tein a zoh hna ti kha ka hngalh. Mi zei miphun chungmi hmanh a si ah, amah a ṭihmi paoh le dinnak a tuahmi paoh cu a cohlan ko hna.” (Lamkaltu 10:34, 35) Pathian nih duhdanhnak le thleidannak a langhter bal lo caah a dinnak in ṭhatnak kan hmu. Kan miphun, kan ram, kan fimthiamnak le kan nunning cu zei a si hmanhah Pathian cohlanmi le amah a biami kan si kho.

Pathian nih a dinnak in hngalhthiamnak le ṭhatnak hmuhter a kan duh caah chiaṭha thleidannak lungthin a kan pek. Baibal nih chiaṭha thleidannak lungthin kha ‘kan lung chungah aa ṭialmi’ nawlbia bantukin a langhter, mah nih kan tuahsernak cu a hmaan, hmaanlo ti kha “a langhter.” (Rom 2:15) Zeitindah ṭhatnak kan hmuh? Ṭha tein cawnpiakmi kan chiaṭha thleidannak lungthin nih a ding lomi tuahsernak le ṭhatlonak kha hrial awkah a kan forh khawh. Cun palhnak kan tuah tikah i  ngaihchih awk le kan palhnak i remh awk zongah a kan forh khawh. Pathian dinnak hngalhthiamnak nih a kan bawmh i amah he pehtlaihnak ṭha a kan ngeihter.

“Pathian cu dawtnak a si.”—1 JOHAN 4:8.

Pathian nih ṭhawnnak, fimnak le dinnak a langhter ko nain Baibal ah Pathian cu ṭhawnnak, fimnak le dinnak a si tiah a ti lo. Pathian cu dawtnak a si tiah a ti. Zeicah? A ṭhawnnak nih thil a tuahter khawh i a dinnak le a fimnak nih a tuahserning kha lam a hruai tiah kan chim khawh caah a si. Asinain thil tuah awkah a forhtu cu dawtnak a si. A tuahmi thil cung kip ah dawtnak cu huham a ngei.

Jehovah cu zeihmanh a chambau lo nain a dawtnak nih van le vawlei ah thleidan khawhnak a ngeimi thil nung pawl ser awkah a forh. Annih cu a dawtnak le a zohkhenhnak in ṭhatnak le lawmhnak an hmu kho. A sermi minung umnak caah siang ngaiin vawlei kha a sersiam. Mi vialte cungah a dawtnak a langhter zungzal i “a ṭhami he, a ṭha lomi he an cungah a ni kha a tlanter i ṭhatnak a tuahmi he, ṭhatlonak a tuahmi he an cungah a ruah kha a surter.”—Matthai 5:45.

Mah lengah “Bawipa cu zaangfahnak le zawnruahnak in a khatmi a si.” (Jeim 5:11) A kong hngalh awk le amah naih awkah lungtak tein aa zuammi hna cungah dawtnak a langhter. Cu bantuk mi hna kha pumpak pakhat cio in a hngalh hna. A tak ti ahcun “amah nih aan zohkhenh hna.”—1 Peter 5:7.

Pathian dawtnak in zeitindah ṭhatnak kan hmuh? Aa dawh tukmi ni a tlak lio zoh kha kan duh. Ngakchia pakhat a nih thawng kan theih tikah kan i lawm. Kan dawtmi kan chungkhar hna kha kan sunsak hna. Mah thil hna cu a herhmi an si lo nain mah nih chim cawk lomi, a nuam tukmi nunnak a kan ngeihter.

Pathian dawtnak a langhtermi a dang pakhat cu thlacamnak a si i mah in ṭhatnak kan hmu. Baibal nih hitin a kan forh: “Zeithil kong hmanhah lungrethei in um hlah u. Thla nan camnak ah Bawipa cu nan herhmi kha hal u law nan hal tikah lunglawm tein hal zungzal u.” Dawtnak a ngeimi pa bantukin kan lungre a theih tuk tikah a sinah bawmhnak halter a kan duh. Cun Jehovah nih a dawtnak in “Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu” kha kaan pek hna lai tiah bia aa kam.—Filipi 4:6, 7.

Pathian i a lang bikmi a sining hna ṭhawnnak, fimnak, dinnak le dawtnak kong a tawinak in kan i ruahmi nih Pathian cu zei bantuk Pathian dah a si ti kha ṭha tein hngalh awkah aan bawm maw? Pathian na dawtnak fehter chin awkah na ṭhatnak caah a rak tuah cangmi le a tuah laimi kong hna kha hlathlai dingin kan in sawm.